1
t
VOOR VORSTIN
EN VADERLAND
PROCLAMATIE
ilcome, British soldiers. Welkom Britsche strijders.
/Wij
zijn weer vrij!
NOVEMBER 1944
Prijs per nummer 10 ct.
67e JAARGANG No. 1
V ALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT.
Uitgave Waaiwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen
Ons eerste nummer.
DE DROEVE DAG!
OORLOGSNIEUWS.
DE ECHO VAN HETZUIDEN
In the name of all the inhabi- Wij brengen U namens de in
fants of Waalwijk, we offer you woners van Waalwijk, dappere
our warmest respect and thanks geallieerde troepen, onze warme
for the liberty you have brought hulde en dank, voor de vrijheid,
die gij ons thans gebracht hebt.
We follewed your glorious ad- Wij hebben Uw triomftocht door
vance through France and Bel- Frankrijk en België gevolgd en
gium and for a long time we reeds lang berekend, wanneer gij
guessed the moment, when you ook ons zoudt komen bevrijden,
would come and free us here from van de onderdrukkers, die ons
the oppressors who held us bound ruim vier en een half jaar, in
ir. right fetters for more than ketenen geslagen hielden,
four - ears. Thans zijt gij gekomen. Gij hebt
Now you have come. You have" onze plaats bevrijdt en de bevol-
rated us and the population king heeft U daarvoor haar groote
have already shown you their voldoening al wel reeds op tallooze
great admiration in various ways, manieren getoond.
We Y/elcome you as the libera- Wij begroeten U hier, als de
tors f our country, as the bearers bevrijders van ons land, als de
of v happiness and prosperity dragers van nieuw geluk en voor-
for our families. spoed voor onze gezinnen.
We shall go on following your Wij zullen Uwe verrichtingen
achievements on the battle-field op het oorlogsveld ook verder
and pray God that He may keep blijven volgen en God bidden, dat
his blessing on your arms and Hij uwe wapens zal blijven zege-
o.iay lead -you to the undoubted nen en U zal voeren naar een
total and prosperous final victory, totale en spoedige eind-victorie!
Wij ::ija weer vrij!
D« vaar we jaren op gewacht
n bben, het onbetaalbare bezit
der vrijheid, is weer tot ons ge-
k men. rfet juk der verdrukking
i afgeschud, geen smaad noch
noon hebben we meer te wach
ten, geen angst of schrik meer
voor daden van geweld en wille
keur.
Vrij zijn we weer, al davert
het geschut nog over onze plaats,
\p het moment dat we dit schrij-
Weerklink! Uw juichtoon Bra
banders, Waalwijkers, inwoners
der bevrijde plaatsen in dit ge
west en streek.
Een juichtoon, een jubeltoon
weehklinke, nu we weer vrij zijn.
Bevrijdt door het roemruchte
8ste Britsche leger.
Vrij! Vrij! Vrij! Vrij van den
druk der bezetters. Vrij van
N.S.B. en haar aanhangers. Vrij
van een voortdurende dreiging
van dood, arrestatie, wegvoering,
onze korte nabijheid Hun gra
ten kunnen ons nog schade
erokkenen, zij kunnen nog in-
en e_n ,zi"fn on,ze, ^jfriden nog concentratiekamp, tewerkstelling
elders. Vrij van roof en plunde
ring en brandstichting; vrij van
verraad en valsche beschuldigin-
slaan m onze woningen en ons gen, vrij van sptonnage door
nazi-handlangers.
We kunnen weer vrij uit spre
ken. We kunnen weer zeggen wat
we willen, zonder dat achter el
ke boom en ieder huis, achter
iedere deur en ieder raam een
verrader kan schuilen.
We zijn weer vrij van het zwa
re juk dat een nazi-regiem ons
oplegde. Vrij zijn we van de da
den van willekeur, waaraan we
ruim vier en een half jaar waren
blootgesteld en die onze welvaart
verstikten, onze cultureele en so
ciale vereenigingen ontbonden en
zooveel goeds ontwrichtten en
verwoestten.
Met één slag zijn al die drei
gingen van ons weggevaagd, om
dat we vrij zijn. We kunnen weer
vrij spreken en vrij schrijven.
We kunnen weer pleiten voor
onze belangen, omdat we weten
dat er met een welwillend oor
naar geluisterd zal worden. We
zijn weer mensch geworden.
De vreugde die ons bezielt
met deze herwonnen rijkdom
men, kan niet groot genoeg zijn./
Zij leeft dan ook reeds volop in
de harten onzer menschen en
toont zich reeds in uiterlijke da
den. Wij zijn nog niet uitbundig
geweest. Wij hebben ons nog niet
laten meesleepen, omdat er zoo
veel was, dat een diepe smart
veroorzaakte en groote wonden
sloeg. Al is onze plaats vrij goed
uit het krijgsgewoel te voorschijn
gekomen, is er toch nog veel, dat
tot inkeer en zelfbeheersching in
de uitingen onzer gevoelens
maant. Nog te versch ligt in ons
have en goed vernielen, maar
hunne tyrannie zijn we kwijt.
Vrij kunnen we weer ademen en
uis i-rije menschen kunnen we
weei blikken in een toekomst,
die slechts hoopvolle perspectie
ven bevat en waar nieuwe hori
zonnen opdoemen met een lich
en ei verschiet, die de duisternis
.•an de vergangen dagen verdrij
ven.
De vijanden zijn uit onze plaats
verdreven, zooals zij overal el-
der;- reed.-, moesten wijken voor
den onweorstaanbaren opmarsch
onzer bondgenooten. Het oorlogs-
geweld heeft hier sporen nagela-
ten en slachtoffers doen vallen.
Naar burn e nagelaten betrek
ken yen. gaan onze diepste gevoe
lens van riedeleven uit. Zij heb
ben ei'..'n i ijs der vrijheid duur
moete vei alen, misschien zullen
nog anderen volgen, maar vrij
heid kan niet duur genoeg ge-
>cht worden. Vrijheid is onbe-
i aaibaar. Vrij zijn beteekent het
■zit van schatten, die niet op-
egen legen alle rijkdommen die
i e aarde ons bieden kan. Vrij-
eid is een geestelijk goed dat
iet hoog genoeg gewaardeerd
an worden. Het is een voortdu-
md .veilende bron van geluk,
3or hen di zich de vrijheid zoo-
me ontbeerd zagen, maar nooit
tan een terugkomst ervan ge
rij leld nebben.
Wat al bange dagen hebben wij
ïoeten ooormakeen, al die jaren
mg. De toekomst scheen soms
wart en donker en de bevrijding
erder af dan ooit. Duitschland
cheen oppermachtig. Land na
and word veroverd en al scheen
net; ook onmogelijk, dat deze ge
weldige macht ooit zou kunnen
nen. toch verloren de menschen
een moed niet. Toch geloofden
i lóri een herboren worden, aan
verrijzenis uit tijden van
ampspoed, zij geloofden aan de
Je vrij ding. Zij wisten dat die
c men zou, hun intuïtie vertelde
net, hun gevoel liet het hen we
en: zij verloren den moed niet,
al leek die soms wel ver gezon
ken.
Weerklink: Uw juichtoon Ne-
tr'. anders, zoo zong eens wijlen
neen pastoor Sprangers in zijn
antate ,-Neerlands Heil" opge-
Hoezeer wij ook gehandicapt
zijn door totaal gemis van gas en
electriciteit ten behoeve onzer
zetmachines en drukpersen, heb
ben we toch alle pogingen in het
werk gesteld, om het eerste num
mer van „De Echo van het Zui
den", zoo spoedig mogelijk te
doen verschijnen, dankbaar ge
bruik makend van de hulp van
een collega elders.
Temeer waar ons blad door de
autoriteiten, het alleen verscho
ningsrecht in De Langstraat is
toegekend, dank zij de princi-
pieele houding door ons ingeno
men, van welk voorrecht wij be
grijpelijkerwijze gaarne ten spoe
digste gebruik wenschen te ma
ken.
Het was aanvankelijk de be
doeling een grooter formaat te
geven. Technische moeilijkheden
beletten ons op het laatste mo
ment aan dit plan uitvoering te
geven.
Misschien zal dit eerste num
mer sommige teleurstellen, men
bedenke dat wij ons te houden
hebben aan vele voorschriften,
dat alles zeer provisorisch moet
geschieden, maar we hopen dat
we weldra in eigen bedrijf, in
vollen omvang, zullen kunnen
verschijnen. Want er zit nog heel
wat in het vat, het verzuurt wel
niet, maar hoe spoediger het er
uit komt, hoe beter!
Wanneer het volgend nummer
verschijnt: we kunnen het U nog
niet zeggen, dat hangt van veel
omstandigheden af. Wij doen ons
best, God doet de rest!
Wij behoeven niet te zeggen,
welke gevoelens ons bestormen,
nu we weer vrij ons werk voor
Waalwijk en de Langstraat kun
nen beginnen, nu we door de
Nederlandsche autoriteiten ge
machtigd zijn, den draad weer op
te vatten, het contact te herstel
len met onze lezers, dat zoovele
jaren verbroken was.
God zij daarvoor dank en met
moed en vertrouwen voorwaarts!
Mededeeling over ons blad
Totdat er weer geregelde toe
standen komen, zullen we exem
plaren van ons blad los laten
verschijnen a 10 cent per num
mer en kan men de courant
voorzoover niet bezorgd aan
ons bureau afhalen.
De abonnementsprijs zullen wij
in ons volgend nummer bekend
maken.
Advertenties voor ons volgend
nummer, kunnen dagelijks aan
ons bureau worden bezorgd; de
ze kunnen in kleinen omvang en
aantal worden opgenomen a f 0.25
per regel. Abonnementen op ons
blad kunnen steeds aan ons bu
reau worden opgegeven.
In het volgend nummer van
„De Echo" hopen wij een en an
der uit de plaatsen in onze om
geving te geven.
Woensdag 6 September 1944
zal in de geschiedenis van den
oorlog, voor onze gemeente als
„de droeve dag" blijven aange-
teekend.
Toen toch werd onze burge
meester, de edelachtbare heer
E. C. J. Moonen, die onze ge
meente gedurende ruim 20 jaren
op zoo voorbeeldige wijze had
bestuurd en die ons zoo schitte
rend door de vier oorlogsjaren
had heengeholpen, door een door
trekkende Duitsche troep, geheel
onschuldig en zonder vorm van
proces, na eerst eenige uren op
het Raadhuisplein vlak voor zijn
woning als een groot misdadiger
te zijn tentoongesteld, als een
hond neergeschoten.
Naast hem werd deze gruwel
daad voltrokken op een paar zij
ner jonge ingezetenen, Joop en
Vincent Hof f mans, van wie de
eerste een 17-jarige student on
zer H.B.S., een vroolijke ronde,
echt Hollandsche jongen, terwijl
zijn eenige jaren oudere broer,
even onschuldig als zijn jongere,
door een gelukkig toeval, het fa
lend schot zijner moordenaars,
na aangeschoten te zijn, door de
vlucht zijn leven kon redden.
Wij behoeven niet te trachten,
de ontzetting te schilderen, die
deze wreede moord op weerlooze
menschen, zoo dicht bij het ein
de, op een fataal oogenblik, dat
wij ons te vroeg reeds vrij waan
den, geheel Waalwijk vervulde.
Iedereen was met ontroering,
ontzetting en meelij vervuld;
iedereen voelde, dat hier een slag
was toegebracht aan ieders
rechtsgevoel, die onherstelbaar
was.
Iedereen was geschokt in zijn
innigste gevoelens, van hoog
achting en waardeering voor de
gevallenen, maar niet minder
voor de familieleden, die opnieuw
zulke offers moesten brengen op
het altaar des vaderlands.
Heel Waalwijk heeft tranen ge
plengd bij deze vreeselijke mis
daad, uit sympathie en dank
baarheid voor deze helden, die,
het moge de families en ons tot
troost zijn, gevallen zijn op het
veld van eer, als ware echte Ne
derlanders, als strijders voor
volk, vorsten en vaderland.
En er moge een monument ver-\
rijzen, dat het verre nageslacht
zal herinneren aan 6 September
1944 en dat voortdurende getui
genis zal afleggen van onze
goote liefde, waardeering
dankbaarheid voor deze helden.
Een gedenksteen zal moeien
worden onthuld op dezelfde
plaats, waar de schanddaad werd
verricht, om ten eeuwigen dage
de herinnering daaraan levendig
te houden.
Tegelijk hiermede nemen wij
de gelegenheid eerbiedige hulde
te brengen aan de nagedachte
nis van diegenen uit onze ge
meente, die hun leven lieten voor
het vaderland; op de eerste plaats
aan CORNELIS SPITTERS, ge
fusilleerd op 22 Mei 1944 te
Utrecht en aan de heeren Frans
van Erp, I. C. Mortier, A. van
Muilekom en G. Schapendonk,
die geprest tot werken voor de
weermacht, den dood vonden te
Oudenbosch.
Aan de nagedachtenis van alle
dezen onze hulde.
Waalwijk zal hen niet verge
ten en vertrouwen dat deze doo-
den naar recht zullen worden ge
wroken.
3 November 1944
Op Walcheren zijn geallieerde
troepen geland. De operaties
nemen hier een bevredigend ver
loop. De Duitsche troepen zagen
zich genoodzaakt Vlissingen te
ontruimen. Er worden nog voort
durend nieuwe versterkingen aan
gevoerd. De noordkust van het
eiland wérd" door ae geallieerde
troepen bereikt.
In den Westelijken sector van
het front in Brabant, werd de
brug bij Keizersveer door de
Duitschers opgeblazen. Voor den
terugtocht van de Duitsche troe
pen zijn thans nog slechts de
beide Moerdij kb ruggen beschik
baar.
Het riviertje de Mark wordt
door de Duitschers tot het uiter
ste verdedigd cm den terugtocht
der troepen te dekken. Bij Ter-
heijden zagen geallieerde troepen
zich genoodzaakt het brugge-
.hoofd op te geven. Zij beschik
ken echter nog over een brugge-
enJhoofd bij Standdaarbuiten.
geheugen de droeve dag van 6
September en de graven der
slachtoffers van het oorlogsge
weld zijn nog versch.
Laten wij ons daarom ook be
zinnen. Vreugde moet er zijn en
mag er zijn, maar sluiten wij de
oogen niet voor het vele ieed,
waaronder anderen gebukt gaan
en nog dagelijks aan blootstaan.
Veel strijd moet nog gestreden
en veel leed moet nog geleden
worden. Laten wij in eendracht
samenwerken en trachten dien
strijd van anderen te verlichten
en het leed dragelijk te maken.
Laten wij onze pas herwonnen
vrijheid in. dienst stéllen van hen
iragen aan H. M. de Koningin, die onze hulp behoeven, want er
1 -.1 zeggen het hem na: is nog zooveel te helpen.
op de eerste plaats onze hulde
en eer, en vragen Hem om hulp
om onze vrijheid in de goede ba
nen te kunnen houden en verder
te leiden ten gunste van het wel
zijn van het algemeen.
In deze vreugdedagen gaan on
ze gedachten verder uit naar on
ze geëerbiedigde Koningin en de
andere leden van ons vorstelijk
huis, die in den vreemde on
danks de grootste verguizing
steeds voor onze belangen ge
streden hebben en zooveel heb-
bij bijgedragen en nog steeds bij
dragen voor de bevrijding van
ons land, daarbij bijgestaan door
een wakkere regeering, die niet
naliet, onze belangen te beplei
ten, daar waar zulks noodig was.
Laten wij hopen, dat zij spoe
dig op vaderlandschen bodem
hun zegenrijk werk kunnen voort
zetten, want eerst als het zoo ver
is, zullen wij alle vruchten van
den vrijheidsboom kunnen pluk
ken
Moge die tijd spoedig aanbre-
LEVE HET VADERLAND!
NEDERLAND HERRIJST!
DE BEVRIJDING IS BEGONNEN!
LANDGENOOTEN,
Er hangt veel af van Uw rustige, ordelijke en eendrachtige
houding in de komende dagen. Werkt allen mede dezen een or
delijk verloop te geven. Gehoorzaamt stipt de bevelen van het
geallieerd Opperbevel, waarmede de Regeering een nader bekend
te maken regeling getroffen heeft. Luistert naar de aanwijzingen
God danken wij voor onze her- van Uw Nederlandsch Militair Gezag, dat krachtens die regeling,
wonnen vrijheid. Veel is er ge- onder leiding en verantwoordelijkheid der Nederlandsche Regee-
beden, maar het is niet vergeefs rinS> zÜn taak in overleg met het geallieerd Opperbevel vervult,
geweest. Hem brengen wii thans In het vertrouwen, dat U spoedig uitvoeriger bericht kan
1 worden, wil Ik U thans reeds mededeelen, dat regelingen zijn
getroffen, geheel in overeenstemming met onze democratische
beginselen, waarbij onmiddellijk en tot den tijd, dat de wettige
verkiezingen zullen zijn gehouden, tijdelijke vertegenwoordigin
gen in staa.t en provincie en gemeente kunnen optreden.
Ik en mijn verantwoordelijke raadgevers hopen spoedig
weer op vaderlandschen bodem te zijn ten einde de leiding van
's lands zaken weer op te nemen.
Het Kabinet stelt zich voor, bij terugkomst zijn ontslag te
vragen, waarna Ik ten spoedigste opdracht tot samenstelling van
een nieuw ministerie zal geven.
WILHELMINA.
De Minister voor Algemeene Oorlogvoering
van het Koninkrijk p. s. GERBRANDY
De Minister van Algemeene Zaken H. VAN BOEYEN
De Minister van Buitenl. Zaken E. N. VAN KLEFFENS
De Minister van Justitie G. J. VAN HEUVEN GOEDHART
De Minister van Binnenl. Zaken J. A. W. BURGER
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen G. BOLKESTEIN
De Minister van Financiën J. VAN DEN BROEK
De Minister van Oorlog VAN LIDTH DE JEUDE
De Minister van Marine J. TH. FURSTNER
De Minister van Waterstaat J. W. ALBARDA
De Minister van Handel, Nijverheid en
Landbouw, a.i. j. VAN DEN BROEK
De Minister van Scheepvaart en Visscherij DE BOOY
De Minister van Sociale Zaken J. VAN DEN TEMPEL
De Minister van Koloniën h J VAN MOOK
De Minister zonder Portefeuille
E. MICHIELS VAN VERDUYNEN