WIE WAS ZU TOCH?
„ER STAAT EEN KLOOSTER..."
UIT DE PROVINCIE
NET MEISJE
FEUILLETON
EEN ZALIG KERSTFEEST
GELUKKIG NIEUWJAAR.
Kerst- en Nieuwjaarsgroeten.
Terry en Berry inDE WITTE ELAND.
ANTOON
TE KOOP
2e HANDS MEUBELHUIS!
JOH. VAN WANROOIJ
Tiet zijn zwager Raming, toen de-
;e hem vroeg, of hij wel wist dat
j ie arrestatie van v. Zeist diens
even kon kosten. Verdachte ant-
woordde: Het wordt hoog tijd,
1 dat er in Waalwijk een voor
dbeeld gesteld wordt.
Getuige deelde op een vraag
Van de verdediger Mr. Adelmeyer
nog mede, dat v. Zeist niet alles
werd toevertrouwd, hij was lid
van het N.A.F. en sociaal voor
man. Van het stoken van v. Zeist
tussen de heren Pulles en Klink
hamer was getuige niets bekend.
Getuige IJzermans, procuratie-
ouder der N.V., verklaarde dat
liihij na verloop van korte tijd po-
gingen deed het bedrijf in handen
|Jte krijgen.
Hij had Fr. Pulles een verkla
ring afgedwongen onder bedrei
ging met de Duitsers, dat er on
geregeldheden in de fabriek wa-
|ren geschied. Men had n.l. een
grotere zending schoenen voor de
jmede-firmant de fa. Pressburg ge-
jmaakt. In het begin van '42 had
ihij voorgesteld dat hij 60 van
de aandeelen zou krijgen en de
fam. Pulles 40%, of ieder 50%,
maar hij een beslissende stem.
;Hier was Pulles niet op ingegaan
en spoedig was het bericht van
de liquidatie ontvangen. Getuige
kreeg sterk de indruk dat een van
j de heren van de Wirtsschafts-
,!priifstelle bevriend was met
Klinkhamer of dat de partij er
i achter zat.
In de afgeluisterde telefoonge-
isprekken had hij verd. horen zeg-
gen, dat de koningin een verra
derlijk .wijf was, later ontkende
Iverd. dit en de zin ,,Aber wir sind
idoch S.S.-manner".
Toen getuige weigerde lid te
i worden van het N.A.F. had hij
,!hem toegevoegd: Denk er om, bij
Krupp in Duitsland zijn: ook nog
boekhouders nodig.
Getuige v,- Zeist trachtte zich
te verdedigen tegen de verdacht-
i makende praatjes die over hem
I indertijd dé ronde deden en' ver-
telde de ware toedracht van' zijn
arrestatie in de stakingsdagen van
i Mei '43.
Hij ontkende van' de' heren Pul
les iets bij Klinkhamer aange
bracht te hebben.
Toen P. J. Snoeren in '42 zijn ont
slag vroeg, aldus zijn verklaring,
dreigde Klinkhamer hem naar een
kamp te sturen: toen hij bij zijn
besluit bleef zei hij: Ga maar naar
huis, je zult er wel meer van ho
ren. Twee dagen later werd hij
gekeurd en opgeroepen. Verschil
lende malen gaf hij hieraan geen
gehoor. De Duitsers kwamen aan
huis, maar vonden hem niet thuis.
Toen heeft hij zich uit eigen be
weging gemeld en is tot Febr. '45
in Duitsland geweest, waar hij
enige vingers van zijn rechterhand
verloor.
Getuige F. Pulles lichtte de
verklaringen van de vorige getui
gen nader toe omtrent de afge
dwongen verklaring en de over
name van de fabriek.
In de tijd dat getuige 12 dagen
in hechtenis was, verbood Klink
hamer zijn broer nog een voet in
de fabriek te zetten en men genoot
nog niet eens salaris. Nu was men
nog steeds beheerder van zijn
eigen zaak.
De verdediger vroeg hem of 't
onder zijn bestuur goed met de
fabriek ging. Met alle fabrieken
ging het in die tijd goed, ant
woordde hij. Het stoken van van
Zeist bij Klinkhamer geloofde hij
niet, waarop verdachte hem zei
dat het v. Zeist geweest was, die
dat van die schoenen voor de fa.
Pressburg had aangebracht.
In plaats van getuige A. P.
Proveniers was zijn zoon opge
komen, zodat deze getuige a de
charge niet gehoord kon worden.
Aan getuige a- decharge Velt-
man vroeg de verdediger of het
niet waar was dat v. Zeist Klink
hamer op het feit van die schoe
nen gewezen had én of hij niet
voortdurend stookte, doch dezen
was hier niets van bekend.
Hoewel hij er volgens verdach
te zelf bij was.
Na de schorsing vap de zitting
werd als tweede getuige a de
charge gehoord Heinrich Küthe,
voormalig chef der S.D. te 's-
Bosch. Deze* kon weinig „einzel-
heiten" geven betreffende pogin
gen van verdachte een betere be
handeling voor gearresteerden te
verkrijgen, maar hij kwam altijd
op voor de Waalwijkse arrestan
ten. Hij had ,,Herr Klinkhamer"
aangespoord het bedrijf over te
nemen, omdat het anders in han
den zou komen van Duitsers. Bij
vele hooggeplaatste Duitsers
stond hij aangeschreven als anti-
Duits. Toen de president op deze
verklaring twijfelachtig glim
lachte, zei hij: Noem het dan ob
jectief in zijn handelen.
Klinkhamer aan het woord.
Hij meende een Nederlands be
lang te dienen door de zaak over
te nemen, anders kwam ze. im
mers in Duitse handen. Aanvan
kelijk was hij dit niet van plan,
maar na het bericht van die li
quidatie is zijn streven hierop ge
richt geweest.
Wat de kwestie Snoeren be
treft, deelde hij mede, dat hij
steeds al het mogelijke gedaan
had zijn mensen uit Duitsland te
houden, zelfs o<$k de arbeiders
van andere fabrieken. Maar de
president duwde hem een brief
onder zijn neus, waarin hij ver
zocht eerst maar mensen uit an
dere industriën te gaan halen.
Tegen Snoeren had hij gezegd:
Als je er geen prijs op stelt hier
te blijven, moet je het zelf weten.
Maar hij had het toch doorgege
ven aan een zekere Vahler? Hij
wist toch dat hij in dit geval de
Duitsers hielp? Dit moest hij toe
geven.
v. Zeist was niet op zijn ver
zoek maar op eigen initiatief lid
geworden van het N.A.F. en toen
hij hem vroeg of hij voorman wil
de worden, omdat hij niet de
N.S.B.-ers Proveniers of Velt-
man wilde nemen, had hij zich
zeer bereidwillig getoond.
Bij de staking in Mei '43 was
er een overvalscommando geko
men en vanuit hotel Verwiel werd
hij opgebeld om zich direct te
melden. Men vroeg hem of het
waar was dat v. Zeist aanspoor
de niet te werken. Dit had hij
toegegeven. Men ging met hem
mee naar de fabriek, waar hij een
schriftelijke verklaring moest te
kenen, waarin hij verzocht van
Zeist te arresteren. Hierna ech
ter heeft hij zich onmiddellijk in
verbinding gesteld met Herr
Küthe, om clementie met v. Zeist
te gebruiken.
De president las echter een
brief voor waarin het voorkwam
alsof hij hem vrijwillig had aan
gemeld. Verd. ontkende dit.
Over zijn pro-Duitse houding
in het algemeen bevestigde hij dat
hij door zijn zwager Raming was
overgehaald Jid te worden van
de N.S.B., doch hieruit was hij
spoedig ontslagen, maar geduren
de. heel de bezetting was hij pro-
Duits. Het feit dat mannen als
Max Blokzijl op de fabriek kwa
men spreken, verklaarde hij als
een gelegenheid voor de arbei
ders ook eens met het Nationaal-
NSocialisme kennis te maken. Op
N.S.B.-feesten stak hij de vlag
niet uit..Zijn vriendschap met
verschillende Duitsers was ont-
Timtur.
leider van de Germ. S.S. Om zijn- De adyocaat-fiscaal.
radio te behouden had hij zicii pjet vergrijp van verdachte
beroepen bij de Sicherheitsdienst, Klinkhamer was des te erger om-
omdat hij niet bij de N.S.B. was.jdat hij meer intellect toonde vdan
Bij zijn vlucht naar Duitsland had j de meeste andere delinquenten en
h nog 3500.— meegenomen en j bovendien van goede huize was
in Duitsland nog een bedrag van j en een goéde opvoeding had ge-
R.M. 50000 geind, die toebehoor-1 noten. Hij was steeds echter een
de aan de bedrijfskas (mijn privé-] vurig aanhanger geweest van de
kas, zei verd.) Hij had tweemaal Duitse beginselen tot het einde
Joden aangegeven (was voor
schrift voor een bewindvoerder,
zei hij).
toe.
Hij steunde de Duitse anti-jo
den-maatregelen en heeft zich ten
Hij had van de maréchaussee te i koste van de Joden verrijkt.
Nieuwkuijk een lijst van stropers
en landlopers gekregen en deze
doorgegeven (voor werk in Hol
land, merkte verd. op)
Hij noemde in een brief de dir.
v. d. Gasfabriek, de heer v. Vliet,
een „Deutschenfresser" en ver
zocht een onderzoek in te stellen
naar deze „Englandhörigen
Herrn".
Hij heeft als verwalter niet het
minste overleg gepleegd met de
eigenaars, zoals toch de meeste
verwalters deden en het ergste
was dat hij zijn macht misbruikt
heeft om de hele N.V. in zijn be
zit te krijgen, ondanks de tegen
stand van de familie Pulles.
Wat bezielde hem toen hij een
jongen van 17 jaar aangaf, van
welk verraad Snoeren ernstige
gevolgen heeft ondervonden.
Hij wist dat stakers veel kans
als een „Fahnenvlüchtiger" en!
hier ook 2i,n zoons mee gedreigd hadden fusi]leerd te worden dlt
(Verd zei een geweldige strijd bJeek ook hel reeds emde
met Helmitm gevoerd te hebben teIefoongesprekr toch 1Iet hi) v.
om genoemde v. Riel een woning Ze,st arresteren.
staan uit zakenrelaties bij de
Hij was lid en wijkhoofd van
de N.V.D.. lid van het Econo
misch front, lid van het Arbeids
front, begunstigend lid en kern-
te bezorgen)
Hij schreef een brief aan de
dir. van het arbeidsbureau, de
heer Leenaerts, waarin hij zei dat
er weinig moeite gedaan werd on
derduikers (die eigenlijk bij hem
moesten werken) terug te halen
en dreigde hem met alles wat niet
mooi meer is als dit niet veran
derde. (Verdachte had hem ove
rigens steeds verdedigd tegen
N.S.B.)
Nog meer brieven werden hem
onder ogen gehouden, o.a. met
betrekking tot ons blad, aanspo
ringen aan de landwacht op on
derduikers te letten en vooral
veel brieven waaruit bleek dat
hij al het mogelijke deed het be
drijf in handen te krijgen en de
heren Pulles er uit te zetten, door
te verklaren „wie sehr die Her
ren Pulles die Juden in die Karte
spielen".
Hij zelf beweerde dat hij 150
in de maand verdiende, het ac
countantskantoor v. d. Waerden
echter dat hij in de maanden van
1941 dat hij op het bedrijf was
2250 verdiende en in 1942 tot
14 Nov. 9000.-. (Hiervan
moest hij een deel aan de prüf-
stelle afdragen.) In 1943 was de
winst ten zijnen voordele 65000.
(Dit had hij besteed aan de ver
bouwing van de fabriek). Maar
hij dacht toch dat de fabriek zijn
eigendom zou blijven.
Tal van andere personen be
dreigde hij; in Waalwijk was men
bang voor hem.
Hij eiste 12 jaar gevangenis
straf met aftrek van voorarrest
en ontzegging van het passief en
actief kiesrecht voor de tijd van
het leven.
De verdediger Mr. Adelmeyer
Deze begon zijn warm pleidooi
met ei* op te wijzen dat verdachte
gekwalificeerd werd als het ge
ruchtmakende geval van Waal
wijk. In alle dossiers is zijn naam
genoemd en altijd luidde het:
„Klinkhamer zal hier wel een rol
in gespeeld hebben".
Men moest echter het beeld Van
de man zien in het licht van die
tijd en niet vergeten dat ook wij
in deze tijd heel anders denken
over verschillende zaken dan
toen.
Deze man kwam uit een familie
die zeker niet anti-Duits was en
ontzag had voor de Duitse ener
gie en de Wehrmacht. De familie
van vrouwszijde was geheel
i Duits.
Het boekje van Colijn „Op de
grens van twee werelden" heeft
verd. er o. m. toe gebracht te
denken dat hij zijn hele leven,
40-60 jaar lang onder de Duitse
bezetting zou moeten leveiv Zijn
houding was gelijk die der Fla
minganten in de vorige oorlog en
gelijk, die van de man van het be
volkingsregister in den Haag, die
zagen dat hun ideaal nul al was
het dan onder de bezetting en
met behulp van de Duitsers, ver
wezenlijkt kon worden. Ongetwij
feld was zijn handelwijze fout,
maar geen misdadige fout, eerder
een domme!
Hij heeft het systeem van de
Duitse macht gedurende veertig
jaar aanvaard, hij beriep zich
immers herhaaldelijk op de voor
schriften van de Wirtschafts-
prüfstelle: befehl ist befehl. Dom,
maar begrijpelijk.
Hij heeft het bedrijf prachtig
hersteld, hij verdiende er niet
meer dan bij zijn zwager. Hij was
niet gevaarlijk, alleen wanneer
men aan zijn bedrijf kwam. Hij
was rondborstig.
Formeel kon dit hem worden
aangerekend, maar materialiter
moest men het hem niet ten laste
leggen.
Wat de kwestie van Zeist be
treft: v. Zeist was onbetrouw
baar, hij had zich op generlei wij
ze kenbaar gemaakt als goed
Nederlander. KI. wilde zijn per
soneel uit Duitsland houden,
maar dan moesten zij medewer
ken.
Hij was niet middellijk de oor
zaak van deze arrestatie, want de
Duitsers waren toch al op de
hoogte. Niettemin had hij hem
toch niet aan moeten wijzen.
Naar meening van de verdedi
ger moest hij ook van dit feit vrij
worden gesproken.
Snoeren werkte naar mening
van de verdachte slecht en wei
nig. Als hij voldoende psychisch
inzicht had gehad, had hij hem
moeten zeggen: ga maar. In zijn
denkwijze van toen moest hij dit
bekend maken. Het was boven
dien een gevolg van zijn opvlie
gendheid. Nu Zag hij zijn fout in.
Verdachte was eerlijk en rond
borstig. Als alle dreigementen die
hij in zijn opvliegendheid geuit
had, ernstig gemeend waren, dan
zouden er meer dan 100 ver
dachtmakingen zijn. Hij had een
grote sociale inslag en allerlei
goede eigenschappen. Het Hoi
kon de rustige Klinkhamer niet
vrij laten en de opvliegende vast
zetten, het moest hem dus een
behoorlijke kans geven voor zijn
vrouw en kinderen de kost te
verdienen.
Was dit warme pleidooi mis
schien geen betere zaak waardig?
Uitspraak op Woensdag 31
December.
„DE OPGEHEVEN ARMEN VAN DE WERELD".
„Les monastères sont les bras levés du monde qui ne prie pas".
De kloosters zijn de opgeheven rmen van de wereld, die niet meer
bidt, zei Montalembert en iedere keer als wij een klooster bezoe
ken denken wij aan deze woorden, die de verheven werkzaam
heid van een klooster in volle mvang doen zien. En nog zijn er
mensen die vragen naar 't nut van een klooster, naar de bestaans
reden van een dergelijke gemeenschap. Wij willen die mensen
antwoorden, ga zelf eens kijken, leef een paar dagen dat leven
van gebed en offer mee, trek u een paar dagen terug in de rust
van een klooster en zie naar het onbaatzuchtige werken van zijn
bewoners en luister naar hun ingetogen bidden en hun blijde zin
gen.
VAN
DE ECHO VAN HET ZUIDEN
Naar het Engels.
5)
Die mededeling maakte, dat
Oom en 'nicht beiden stil wer
den. Zij dacht met verwon
dering welke roman zich wel
kon hebben afgespeeld in 't
bestaan van de zo prozaisch-
lijkende Oom; en hij be-
beschouwde 't aardige nicht
je met enig zelfverwijt, daar
hij nooit enige notitie van
haar genomen had, tot voor
eerst een maand geleden. En
toch was zij de enige dochter
van zijn enige zuster, waarop
hij dol was geweest, toen zij
beiden nog kinderen waren.
Die arme Barbara Dashwood
had anders geen gelukkig
leven gehad. De ogen van
haar broer werden nog voch
tig als hij aan haar dacht. Dat
kon ook niet anders, eigen
zinnig als zij had doorgezet
dat huwelijk met Archibald
Ross, graaf van Dalhaithe.
Want deze Archibald bezat
weinig meer dan zijn titel en
voorts een zeer verkwistende
aard en gevaarlijke, artistieke
neigingen!
Het huwelijk had in 't ge
heim plaats gevonden, maar
in ongelooflijk-korte tijd was
'het fortuin van het jónge
vrouwtje opgeteerd en leid
den zij een ongewis bestaan
buitenslands, terwijlArchi
bald Ross" "zich steeds vast
klampte aan het idee, dat hij
nog ééns een schitterend suc
ces zou behalen in de schil
derswereld. Maar dit liet ho
peloos op zich wachten en
daarbij kwam nog, dat zijn
gezondheid hem gaandeweg
begaf, zodat hij eindelijk
zijn dochter was toen nog
geen één-en-twintig door
zijn bezorgde vrouw terugge
voerd werd naar Engeland,
waar hij binnen een paar
maanden stierf.
Lady Daltaithe voelde zich-
zelve ook geknakt naar li
chaam en geest en, toen deed
zij eindelijk waartoe zij in
haar trots nooit had kunnen
besluiten: zij schreef aan haar
broer een smeekbede of. hij
haar beloven wilde om voor
't dochtertje. Lady Barbara,
te zorgen, die zonder, vrien
den en zonder geld achter
bleef. Heel edelmoedig had
Lord Southmoor onmiddellijk
die oproep van zijn zuster
beantwoord, dat, als haar
dochter inderdaad moeder
loos overbleef, zij dan haar
thuis zou vinden op Schorne
en hij ook verder voor haar
toekomst zou zorgen. In per
soon was hij haar toen nog
gaan geruststellen en reeds
twee dagen later stierf Lady
Dalhaithe en had hij zijn
woord gehouden hij had Bar
bara meegebracht naar Schor
ne, zichzelf verwijtend dat hij
niet eerder had ingegrepen.
Het diner was dan al een
bijzondere stille maaltijd en
na verloop daarvan nam Lord
Southmoor zijn nichtje mee
naar de kléine salon en, ter
wijl hij een stoel voor haar
bijschoof aah -het open ven
ster, ging hij zelve tegenóver
haar zitten.
Wat bent u toch vrien
delijk, Oom! sprak zij, naar
aanleiding van niets in het
bijzonder, maar zijn Lord
schap begreep haar wel en
glimlachte, terwijl hij eens
liefkozencL-over het donkere
hoofdje^ Streek.
Zeg dat niet weer, lieve!
Ik verwijt 't mij toch al zo
dat jij en ik, pas zo kort al
zulke goede vrienden zijn.
Nu, morgen moet je eens een
paar kamers uitkiezen, die je
graag voor jezelve in orde
gebracht zoudt hebben en
dan zal ik iemand uit Londen
laten komen, die je orders
ten uitvoer brengt. Ik heb
daar zo geen verstand van,
maar dit moet je dan liever
met Mrs. Hudspeth bespre
ken.
Hudspeth? herhaalde 't
meisje, waarop zijn Lord
schap haar uitlegde,, wie die
dame was.
Zij was de weduwe van een
officier, die had behoord tot
een verre tak van de familie
Dashwood. Kapitein Hudspeth
was arm, maar hij trok zich
al heel weinig aan van de
aardse zaken; hij verwachtte
steeds dat zijn familie wel
wat voor hem zou doen. Ein
delijk stierf hij en liet zijn
weduwe totaal onverzorgd
achter. Alan Dashwood was
nu de weduwe van zijn over
leden bloedverwant zeer edel
moedig te hulp gekomen. Al
die vijf jaar had Mrs. Hud
speth haar thuis op Schorne
gehad, met haar eigen ka
mers, haar eigen ponywagen
tje, haar eigen kennissen,
kortom, hij had haar geheel
vrijgelaten ,wat betreft haar
levenswijze.
Bij de zeer weinige gast
malen die er op Schorne ge
geven werden, presideerde
zij, en overigens zagen Lord
Southmoor en zijn dame voor
de huishouding al heel wei
nig van elkaar, wat hun bei
den niet anders dan aange
naam kon wezen, daar Mrs.
Hudspeth zich in zijn bijzijn
altijd bevangen voelde door
een diep ontzag, dat haar niet
op haar gemak deed zijn; en
hij over het algemeen het ge
zelschap van dames zoveel
mogelijk ontliep. Zij was een
statige verschijning, vol waar
digheid en toch jonger schij
nend dan zij in werkelijkheid
was. Ze leek namelijk even
over de vijftig, maar was
echter dichter bij de zestig.
Zij was vriendelijk, bedeesd
en teruggetrokken van aard,
iets wat geheel in tegenspraak
leek met haar uiterlijk voor
komen.
Oom Alan had niet veel van
Mrs. Hudspeth gezegd; hij
had alleen opgemerkt dat zij
een goede chaperonne moest
wezen voor zijn nichtje.
Je zult natuurlijk wel
jonger gezelschap vinden,
Barbara. Daar heb je bijvoor
beeld de dochters van de De
ken en de meisjes van Cax-
tondale. Maar Mrs. Hudspeth
zal je kunnen raadplegen met
je studies.
Is zij aardig, Oom?
Zeker. Dat geloof ik wel.
Tenminste, ze wordt alge
meen voor aardig gehouden.
Maar zou je haar graag eens
zien? Ze verlangt zeer naar
een kennismaking; daar kun
je wel zeker van zijn!
Lady Barbara knikte, ten
bewijze dat ook zij naar de
kennismaking verlangde en
Lord Sonthmoor leidde haar
nu naar de kamer van de da
me voor de huishouding, die
rustig zat te lezen, maar de
nieuwe meesteresse van
Schorne zó vriendelijk ont
ving, dat zijn Lordschap wel
begreep, dat die twee 't best
samen zouden kunnen vin
den.
Toen Lord Southmoor weer
naar beneden ging, hoorde hij
dat de butler met iemand
stond te spreken.
Wie was dat, Jessop?
De nieuwe opzichter, sir.
Ja, vanavond kan ik hem
niet ontvangen; maar zeg
hem dat hij morgen komt.
Ja, sir.
Toen de butler de boodschap
overbracht, zei Haydon niet
veel meer dan een „Goede-
avond"! Toch was het, of die
stem herinneringen bij hem
wekte.
Zei je, dat dit de nieuwe
opzichter was, Jessop?
Ja, sir. Morgen is hij er
nu een maand. Hij is geko
men op de dag dat u naar
Londen ging.
Zo. Het is nog een jonge
man, hè?
Omtrent de dertig zou
ik denken, sir.
Hoe heet hij?
Haydon, mylord, Gilbert
Haydon.
Weet je ook waar hij
vandaan komt, Jessop?
Neen, mylord. Ik geloof
dat ik in het geheel geen
twintig woorden met hem ge
wisseld heb. Maar Mr. Bul-
teel zal het wel weten.
(Wordt vervolgd).
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-BRABANT.
145.000 subsidies voor 1948.
Dinsdag kwamen de Provincia
le Staten van Noord-Brabant, on
der voorzitterschap van prof. dr.
J. de Quay, in het gouvernements
huis te 's Hertogenbosch bijeen.
De voorzitter gaf een overzicht
van de verhouding met het Rijk
en de daarmede in verband staan
de decentralisatie, welke ,cje Sta
ten ener provincie meer bevoegd
heden geeft en derhalve de werk
zaamheden doen toenemen.
Vervolgens besprak ^prof. De
Quaij het industriële en culturele
leven der provincie, waarvoor de
subsidies verhoogd zijn van 11.000
gulden in 1947 op 145.000 gulden
voor 1948.
Er zijn o.a. subsidies uitgetrok
ken voor de mogelijkheid tot het
oprichtenvan een Technische
Hogeschool in het Zuiden, voor
de stichting „vrienden van het
Brabants Orkest", welke de be
doeling heeft te fungeren als het
centrale lichaam voor de bevor
dering van de muziekcultuur in
Brabant en voor de stichting
Kerkelijke architectuur te 's-Her-
togenbosch, die zich bezig houdt
met het geven van college aan af
gestudeerde architecten en bouw
kundige ingenieurs over de katho
lieke kerkbouw.
De voorzitter verheugde zich
er over, dat er thans een provin
ciaal lichaam is voor de volks
gezondheid, evenals het tot vol
doening stemt, dat de electrifica-
tie van het spoorwegnet in Bra
bant gestadig voortgang vindt.
Hiervoor was ook aan de P.N.
E.M. een crediet verleend van
50.000.000.
's-HERTOGENBOSCH
HEEFT GROTE PLANNEN.
Een modern sportpark in het
Oosten der stad.
Voor de eerstvolgende raads
vergadering van 's-Hertogenbosch
op 23 Dec. heeft het college van
Burgemeester en Wethouders een
belangrijke agenda aan te bieden
aan de Raad.
Men wil overgaan tot het in
richten van een groot modern
sportpark in het Oosten van de
stad uit de overweging, dat de
bestaande sportterreinen niet vol
doende accomodatie omvattèn/Vlie
nodig is voor de lichamelijke ont
wikkeling van de jeugd.(\
Hier ligt voor de gemeentelijke
overheid een belangrijke taak, zo
dat men een terrein van 25 H.A.
aan de Graafseweg wil inrichten
tot een modern sportpark, dat o.a.
beschikt over een hoofdwedstrijd
terrein met daaromheen een mo
torracebaan en staanplaatsen-ac
commodatie voor 20.000 bezoe
kers.
Daarenboven eenvoudige wed-
strijdbanen met sintelbaan en
vbetbal-oefenvelden en ten derde
twee schoolspeelvelden met turn-
veld, hockey-velden en korfbal
terreinen.
De totale kosten van dit sport
park worden geraamd op
1.331.000.
Eveneens een belangrijk voor
stel geldt het historische kruithuis
van 's-Hertogenbosch, een mili
tair bouwwerk uit de jaren 1617-
1621.
Men wil thans dit prachtige
specimen van 17e eeuwse utili
teitsbouw een waardige bestem
ming geven en het doen inrichten
voor de permanente huisvesting
van de Cursus Kerkelijke Archi
tectuur, een instituut van hoger
onderwijs, in het leven geroepen
voor de vorming van deskundi
gen voor de katholieke kerk
bouw.
STEUN AAN BRABANTS
CULTUREEL LEVEN.
Ged. Staten van Noord-Brabant
staan ijverig op de bres om het
Brabantse culturele leven met na
me de goede volkskunst, te stimu
leren, waartoe een aantal subsi
dies uit de provinciale kas zullen
worden verstrekt.
Zo stellen 'deze Ged. Staten
voor aan de „Vrienden" van het
Brabants Orkest een subsidie van
2000, later 10.000 te verlenen,
aan de cursus kerkelijke architec
tuur, welke in Den Bosch geves
tigd is, een van 3000 per cur
susjaar. Ter bevordering van goed
beroepstoneel voor het Brabantse
volk zijn Ged. Staten bereid een
bedrag van 5000 te voteren ter
subsidiëring van een of meer in
Brabant gevestigde beroeps-too-
neelgezelschappen e.d.
Tot lid van 't bestuur van
de stichting „Vrienden van het
Brabants Orkest" is o.m. bènoemd
de heer Gerard Verwiel alhier.
EEN GOEDE DAG VOOR
HELMOND.
Gedeputeerde Staten van N.
Brabant hebben vandaag aan de
betrokken gemeentebesturen een
voorstel tot grenswijziging rond
Helmond toegezonden. Volgens
het voorstel zullen Mierlo (6300
inwoners) en Stiphout (1500 in
woners) ophouden als zelfstandi
ge gemeenten te bestaan.
Het reeds geheel aan Helmond
vastgebouwde Mierlo-Hout met
o.a. 3500 inwoners zal bij Hel-
monds grondgebied worden ge
voegd, terwijl Mierlo-dorp bij
Geldrop gaat behoren, daar deze
gemeente eveneens gebiedsuit
breiding nodig heeft. De gemeente
Stiphout komt met uitzondering
van het kasteel-klooster Croy, dat
aan Aarle-Rixtel wordt toege
voegd, bij Helmond.
Deze stad krijgt verder uitbrei
ding in het Noorden, Oosten en
Zuiden met gedeelten respectieve
lijk van de gemeenten Aarle-Rix
tel, Deurne en Bakel. De gemeen
te Helmond ziet, wanneer dit
voorstel doorgang vindt, haar
grondgebied vergroot van ruim
1400 tot 5000 hectaren, terwijl het
inwonertal zal stijgen van 33.000
tot ca. 40.000.
MARIËNKROON.
Als je de landelijke weg van
Nieuwkuijk naar Haarsteeg fietst,
zie je opeens na 'n scherpe bocht
vóór je de kloosterpoort van Ma-
riënkroon, die iets weg heeft van
een kapelleke. Rustig ligt daar' het
klooster, fors in de beslotenheid
van muur en gracht. Het is stil
daaromtrent: wat boerderijen
staan melancholiek zoals het late
najaar zelf langs het weggetje,
enkele boeren werken gebogen op
hun land.
We bellen aan: een rauw ratel-
geluid komt van ver achter de
poort door de stilte scheuren.
Even later hoor je het warrelend
ruisen van een pij en het ramme
len van sleutels. Een broeder in
bruin habijt zwaait de deur open
en als deze weer dicht is, weten
wij ons in een andere .wereld en
dat ondefinieerbare iets wat wij
in alle kloosters aantroffen, vin
den we ook hier.
Een honderd meter verder ligt
het klooster met zijn plechtige
voorgevel, dat, zoals wij later
vernemen, nog niet af is gebouwd
en links het gastenverblijf, waar
de vriendelijk pratende broeder
ons heen brengt.
Het is daarbinnen behaaglijk
warm én vriendelijke paters zijn
er om ons te verwelkomen. We
hebben ons veel laten vertellen
van de orde van Cistercië. haar
geschiedenis in Nederland, van
het leven op Mariënkroon dat blij
is en sfeer ademt. En ook heb
ben we genoten van de bekende
gastvrijheid.
De geschiedenis van de orde.
Pater Tharcisius van Schijndel
vertelde ons veel interessants
over het ontstaan van de orde,
hoe deze gesticht is door de H.
Robertus in de vroege middeleeu
wen, de tijd der heiligen, in het
jaar 1098. Wij vernamen van de
heilige abten die hem opvolgden
qn die de orde consolideerden,
van de H. Bernardus, de grote
heilige van de orde, naar wie de
volksmond de paters ook wel Ber-
nardijnen noemt.
Op het ogenblik is Mariënkroon
het enige klooster in Nederland,
maar vroeger verrezen hun kloos
ters over heel het uitgestrekte rijk
der Nederlanden, in ieder graaf
schap en iedere gouw, behalve in
Gelre, en maakten de „schiere
monniken" zich verdienstelijk
door het land te bewerken en te
on t venen.
Met Mariënkroon en Mariën-
donk in Heusden hebben onze le
zers reeds kennis gemaakt.
Veel is er van deze oude glorie
niet meer over, de Reformatie
heeft haar werk grondig ver
richt.
Coronata triumphat.
De wapenspreuk van de orde
„In perpetuum coronata trium
phat". In eeuwigheid blijve de
gekroonde vrouwe (Maria) triom
feren, wijst al op de grote Maria
verering, die een der voornaamste
kenmerken der Orde is.
De meeste kloosters dragen dan
ook de naam van Maria en allen
voeren de beeltenis van Maria in
hun schild. In al hun kerken hangt
boven het hoofdaltaar een af
beelding van Maria: zij mogen op
Witte Donderdag, wanneer in al
le kerken maar één H. Mis gele
zen wordt, een tweede H. Mis
lezen ter ere van Maria: iedere dag
leest een Pater van het klooster
de Beata-Mis van Maria; zij heb
ben het voorrecht om op Maria-
feesten blauwe kasuifels te dra
gen en Maria ten Hemelopne
ming is de patrones van de ge
hele Orde. Allemaal bijzonder ty
perend voor hun .uitzonderlijke
verering van Maria, die zij als
hun moeder beschouwen en iedere
avond op het eind van de kerke
lijke diensten wel te rusten zeg
gen met een schoon Gregoriaans
Salve Regina.
Hun Apostolaat.
De Cisterciënser-monniken staan
gedurende de meeste tijd van de
dag in hun kapel en zingen of
bidden daar gezamenlijk het of
ficie. Dit is hun voornaamste
taak: in naam van de wereld,
Gods barmhartigheid over de el
lende en zondigheid van die we
reld afsmeken. De wereld bidt
niet meer, maar ieder ogenblik
van de dag stijgt uit de kloosters
een act van eerherstel en een be
de om barmhartigheid naar de he
mel en legt men zich beproevin
gen en ontberingen op om bij
God het kwaad van de mensen
igoed te maken. Hebben zij dus
niet meer dan wie ook recht en
reden van bestaan?
Ook naar buiten richt zich hun
werkzaamheid. Hun gastvrijheid
geeft de mens gelegenheid een
oogenblik de rust van het kloos
ter te genieten, in te zien dat hij
geen machine is, maar een mens
met een bovennatuurlijke ziel en
zijn leven te gaan richten op iets
hogers dan hij tot nu toe deed.
Zij willen de mensen het besef
bijbrengen dat de klooster zijn
haarden van geloof en liefdé,
waar men God vinden kan.
Op Mariënkroon heeft men ook
de nationale bibliotheek gesticht
voor geestelijke lectuur, die tot
doel heeft Katholieken en anders
denkenden, ook jonge mensen,
gratis goede, degelijke lectuur te
geven. Geen boeken waarin de
heilige reeds heilig geboren wordt
en waaruit je „een geur van hei
ligheid" tegenslaat, maar frisse
boeken, waaruit men iets mee kan
nemen voor zijn geestelijk' leven
en die iemand dwingen zijn ge
dachten te richten op iets hogers.
Ook door de K.R.O.-uitzendingen
oefenen zij hun apostolaat uit.
Hierdoor doen zij namelijk de
buitenstaander weten en ervaren
dat de rust van een klooster, de
rust van het geloof, anders is dan
de rust die de wereld kent; hier
door doen zij hem kennis maken
met de majestueuze ceremoniën
van onze Katholieke eredienst.
Het 850-jarig bestaan
der orde.
Na het bovenstaande behoett
men zich dus niet te verwonde
ren over het feit dat men het 850-
jarig bestaan der Orde op Ma
riënkroon met enige luister zal
gaan vieren. Het comité dat zich
met de organisatie van het zo
zeer geslaagde openluchtspel be
lastte, heeft ook nu weer de re
geling van dit feest, dat op Belo
ken Pasen van het volgend jaar-
gevierd zal worden, op zich ge
nomen.
Een plechtige Hoogmis zal die
dag worden opgedragen, waar
van de K.R.O. de uitzending
weer zal verzorgen. Verder ligt
het in de bedoeling een Liturgi
sche tentoonstelling te houden,
een Heemkundetentoonstelling en
een kleine kunst-tentoonstelling
van eigen werk der Paters.
Een herdenkingsavond zal ge
houden worden, met een lezing
over orde en abdij en een operet
te „De kleine wever, Johannes",
die door de schooljongens van
Vlijmen, onder leiding van Frater
Egberto opgevoerd zal worden.
Het zwaartepunt zal echter lig
gen in het Gedenkboek dat onder
redactie van Dr. H. v. Veldho
ven zal worden uitgegeven met
artikels over abdij, en orde, over
St. Bernardus etc. Dit is een
kostbare geschiedenis en het co
mité maakt zich wel enige zor
gen over de nodige financiën,
maar zij vertrouwen toch op de
vrijgevigheid van het volk uit de
omgeving, dat veel aan de Pa
ters is verschuldigd. Zij kunnen
hun bijdragen storten op girore
kening 83667 ten name van Gre-
goor, Vlijmen.
Zo maakt Mariënkroon en ge
heel Vlijmen zich op om die dag
het grote feest te gaan vieren,
dat een periode van acht en een
halve eeuw van naarstig werken
en een heilige ijver voor de men
senzielen, afsluit.
I-
De poort slaat achter ons dicht
en door de koude heldere avond
spoeden wij ons weg, naar de
warmte van onze huiskamer, met
in ons iets nog van die vredige
sfeer en de blije rust, waarin de
monniken van Mariënkroon hun
dagelijks eendere werk tot eer van
God en tot heil van de onsterfe
lijke mensenziel verrichten.
Sergt. Maj. dei Mariniers
B. H. PULLENS
wenst langs deze weg zijn Ouders,
Broers, Zusjes en familie, vrienden
en kennissen een
ZALIG KERSTFEEST
en een GELUKKIG NIEUWJAAR.
En feliciteert zijn Vader met diens
56e verjaardag op 27 Dec. a s.
a. b. m. s.' „Nieuw-Holland"
25 December 1947.
Aan Dpi. Sold. CHR. LOMMERS
Staf Comp. lie Reg. Inf.
TE BATAVIA
wordt een
ZALIG KERSTFEEST
en een
GELUKKIG NIEUWJAAR
toegewenst door
ZIJN OUDERS,
BROERS EN, ZUSJES.
Niet in staat zijnde allen persoon
lijk te berichten, wens ik langs deze
weg al mijn vrienden en bekenden
EEN ZALIG KERSTFEEST
en
GELUKKIGi NIEUWJAAR toe.
Sergeant jAN BROOS
N. O. I.
Aan Ouders, broers en zusters
Familieleden en kennissen wensen
wij van uit Indie
De Soldaten
Wim van Loon, Cees van Delft
Bertus van Loon, Leo van Delft
Soldaat Oorlogsvrijwilliger
JOHAN VAN WEZENBEEK 551863
Militaire Bacis Bakkerij
Veld oost Semarang
JAVA
wenscht zijn Ouders, Broers en
Zusjes, zijn meisje Riet en verdere
familie, vrienden en kennissen een
ZALIG KERSTFEEST
EN EEN GELUKKIG 1948.
Tot een spoedig wederzien
in Holland.
Wat zagen Terry en Berry dan
wel? Wan wond hen zo op? Een
prachtig zwart paard rende, als
door vijftig horzels gestoken,
woest in het rond. Bij de rivier
moest het telkens terugkeren.
Dunne straaltjes bloed liepen
langs zijn glanzende huid. „De
beul!" riep Terry verontwaar
digd, „zullen we hem maar dade
lijk neerslaan?" 'n Blik op „hem"
overtuigde de beren echter van 't
nutteloze van dit plan. „Hij is
een reus van een vent!" zei Ber
ry, „bovendien heeft hij een re
volver!" „We moeten er toch
meer van weten!" zei Terry, „ik
begrijp niet hoe dat paard ge
raakt kan worden als die man er
niet op schiet!" En hij sprong van
steen op steen over de smalle ri
vier. Berry vond het wel een
beetje gevaarlijk, maar er zat
voor hem niets anders op dan z'n
broer te volgen. „Rustig aan,
Terry!" riep Berry aldoor, ter
wijl hij zich met moeite op de
glibberige stenen - in evenwicht
hield.
Familie J. REKERS—LAPORTE
Frans - Henk - Treesje - Toos
wenst hun zoon en broer
N. O. I. Soerabaja
EEN ZALIG KERSTFEEST
en
GELUKKIG NIEUWJAAR.
Op Dinsdag 30 December m.s.
hopen onze geliefde ouders
P. HURKMANS
en
L. HURKMANS-HAMERS
en dag te herdenken dat zij voor
25 jaar in het huwelijk traden.
Dat God hen„ nog lang moge
sparen is de wens van hunne dank
bare kinderen en kleinki.id.
T. van BavelHurkmans
B. van Bavel en kind.
Eduard
Jet en Verloofde
Antoon - Harrie - Riek
Kees - Henny.
Waalwijk, December 1947.
Besoijensestraat 28.
GEVRAAGD;
voor dag of dag en nacht
bij Mevrouw alleen.
Brieven onder No. 2160 Bureau
van dit blad.
in het
Zoo juist ontvingen wij
2 stel van 4 clubjes, 4 huiskamer
ameublementen als nieuw, waarvan
1 mah houten, best. uit prima tafel.
4 stoelen en arm-fauteuil v. slechts
95.-, Rookfauteuil m. pulma kussens
25.—. Eiken kast 50— Dressoirs
en buffetten v. 70.110,
Prima Electr. Waschmachine met
motor. Volop 1 en 2 pers. Ledikanten
vanaf f 15.—
Wastafels en Wasstellen, schrijf
bureautje 26.50
Overgordijnen, Keulsche potten,
keuken- en uittrektafels. alles tegen
de laagste prijzen. Ook nog
2 Schoenstikmachines
en prima Divan.
Mantelkachels vanaf 10.en
hetgeen verder aanwezig is! Wij
leveren op Oorlogschadeboekjes.
Tijdens de Kerstdagen gesloten.
Tramstr. 87 Telef. 239
DONGEN.