WIE WAS ZIJ TOGH?
Gemeenteen Bedrijfsbegrotingen der
gemeente Waalwijk voor 1948.
Terry en Berry in: DE WJTTE ELAND.
f 4.000.—
f 5.900.—
f 5.400.—
uur begint en dat (als 't mee
loopt) de opname pas 's mid
dags vijf uur op de band is
vastgelegd.
En dan zult U bijvoorbeeld
Kommer Kleyn horen zeg
gen: „Op een avond brengen
Paul en Ina een bezoek
aan
Het griezelen begint
Tijd om rustig een sigaar
aan te steken of een kopje
thee te serveren zult U niet
hebben, want opeens staat U
in een sinistere, stikdonkere
woning. U voelt als het ware
een spinneweb op Uw neus,
U ruikt de geur van oud hout
en U stelt bij U zelf vast:
Wat zal dat echtpaar nu weer
boven het hoofd hangen
Inderdaad, het is geen ge
makkelijk baantje: detectieve
Paul zegt: „Blijf achter me,
Ina, je kunt haast geen hand
voor ogen zien.
Ina: „Ja, zeg, wat is 't hier
donker".
Paul: „Een ogenblik. Even
m'n aansteker zoeken
héwaar zit dat ding.
nou'k weet zeker, dat ik
hem bij mij heb(enige
pauze). Hu, brrr, jaen
dan kunt U gaan griezelen,
zoveel als U maar wilt. Want
Paul en Ina raken in een
avontuur verzeild, dat alle
vorige levensgevaarlijke ge
beurtenissen nog in akelig
heid overtreft. Maar stout
moedig slaat Paul zich er
door (enfin, U verwacht ook
niet anders) en ook Ina staat
haar mannetje als het moet.
En aan het einde van de
vijf-eh-dertig minuten tekst,
die zeven uur lees-, repetitie-
en opnametijd vergde, zult U
iets meer weten en daardoor
nog minder. Ja, dat klinkt
vreemd, maar daar is 't dan
'ook een detectieve-hoorspel
voor. „Iedere week een dode",
zou Nico de Jong (hoofdcom
missaris Forbes) zeggen.
„Wordt vervolgd".
Toen wij Zaterdagmiddag,
klokslag twaalf uur Johan
Jong in de V.A.R.A.-studio 't
orgel hoorden bespelen en
Kommer Kleyn ons naar de
hoorspel-studio begeleidde,
zagen wij daar een ruime ka
mer, die uitlicht gaf op de
tuin in herfsttooi. De regen
joeg door de bomen, de ste
nen kop van „Ome Keesje"
glom van het water. Maar
binnen zaten, rond een enor
me tafel geschaard (een tafel
met bekers koffie en tekst
bladen): Eva Jansen (Ina) en
Vera Bondam (dr. Kay Wise
man),, die over het inmaken
van jam spraken; vervolgens
Jan van Ees (Paul Vlaande
ren); Nico de Jong (Sir Gra
ham Forbes); Willem de
Vries (hoofdinspecteur Vos-
per); Piet te Nuyl Sr. (Char
les Mola); Bert Dijkstra (de
jonge Noor, Peter Davos);
Robert Sobels (Madison, kel
ner) en Dick van Putten,
wiens functie nog niet van
een naam is voorzien, maar
die als persoon in een hoor
spel onmisbaar is.
Frits Bouwmeester (Edward
Day) kwam door omstandig
heden later.
Geheimen van het
hoorspel.
Laat ons nu de luister
spelstudio nader bekijken.
Langs één der wanden is een
venster aangebracht. Door
dat venster ziet en hoort
Kommer Kleyn de acteurs en
geeft hij via een microfoon
en luidsprekers zijn talloze
aanwijzingen (nu hebben wij
de waarde van een luister
spel-regisseur naar waarde
leren schatten). Naast hem
zitten de technici. Dezen zor
gen voor de auto-ongelukken,
het geluid van een lift, de
muziek; het starten van een
aüto; dit is alles door middel
van gramofoonplaten.
In de luisterspel-studio
staat de microfoon. Op de
vloer liggen stukken hout, een
tegelpad met hengsels, daar
staat een deur, een trap, een
telefoontoestel en nog meer.
Dit is het domein van Dick
van Putten. Hij zorgt voor de
klop op de deur, komt binnen
en gaat weer weg. Hij zorgt
voor de voetstappen op hout
of tegelpad, hij steekt de lu
cifer aan voor de onzichtbare
sigaren, hij rammelt met het
geld als Paul Vlaanderen een
fooi aan een kellner overhan
digt, hij draait aan de kies-
schijf van de telefoon, hij
zorgt voor het revolverschot,
de onweersbui en het hoef
getrappel van paarden. Hij
zorgt voor alles. Hij is een
wondermens. En mocht er een
stem nodig zijn, dan speelt
hij nog mee ook. Een veelzij-.
dig man. Hij is nodig, want
de actrices en acteurs hebben
hun aandacht zeker voor de
tekst nodig.
De ontmoeting met dames
en heren, wier stem men
slechts van de radio kent, is
eigenlijk een gewaarwording.
Onwillekeurig bouwt men een
figuur rond zo'n stem. Piet te
Nuyl Sr. bijvoorbeeld, zou
naar zijn stem te ootdelen, ('n
stem, ruig als de heide op een
winterdag) een pet op z'n
hoofd hebben, een baard van
een week dragen en met een
vette riem om het lichaam
lopen om de afgezakte broek
op te houden. Vroeger sprak
men vaak van een karakter
rol, welnu Piet te Nuyl Sr.
(uiterst bescheiden, sympa
thieke acteur) heeft een ka-
rakterstem. Zo ook Nico de
Jong. Deze geestige, oude
heer is ruim zeventig jaar en
al 52 jaar acteur. De stem van
deze vitale Rotterdammer, die
deze morgen om zes uur op
stond, naar Hilversum reisde
(zoals iedere dag), vier regels
sprak en 's avonds omstreeks
half 8 weer thuis was (voor
een minuut hoofdcommissaris
Forbes), bezit de stemkracht
van een vijftiger.
Spanning, steeds meer
spanning.
Het was even voor half 2
toen Kommer Kleyn zei:
„Ééfje en Jan, gaan jullie
naar ,-de alkoof?" Die alkoof
is een speciale afdeling van
de luisterspel-studio, die een
bepaald geluidseffect levert.
Paul en Iria stelden zich voor
de microfoon op (nog steeds
repetitie) en zegden hun
tekst „Blijf achter me, Ina...."
Publiek of geen publiek, dit
^was ondanks de microfoon
spel. Wel was het gebaar, ui
teraard, niet zo heftig, doch
de stemmenGeen wonder
dat de aether Zondagsavonds
vol hangt met spanning. Kom
mer Kleyn corrigeerde en gaf
aanwijzingen.
Achtereenvolgens kwamen
voor de microfoon: Vera Bon
dam („Stop eens even Veer,
met'iets méér spanning spre
ken"); Willem de Vries, die
ook al een aanwijzing krijgt
om meer spanning in zijn
stem te brengen.
Want een Paul Vlaanderen-
•uitzending zonder spanning is
een onding. Denk niet, dat
zo'n luisterspel-repetitie ge
makkelijk is. Een toneelspel
stelt eisen, grote eisen, een
luisterspel evenzeer. Om met
Nico de Jong te spreken: „Bij
het hoorspel kun je de grime,
de aankleding, het decor ont
beren, het is niet zo vermoei
end. Maar wat je mist is het
contact met de zaal, de sfeer,
de warmte. Een hoorspel kun
je ook maar één keer opvoe
ren; toneel biedt mogelijk
heden voor repertoir. Daarom
zijn er zo weinig speciale lui
sterspel-schrijvers; toneel
geeft meer financiëel succes
en daarom repeteren wij ie
dere dag voor de radio be
werkte films of toneelstuk
ken. Iedere dag reist deze De
Jong RotterdamHilversum
en retour
Toen de microfoon-repetitie
werd besloten en Kommer
Kleyn een korte pauze aan
kondigde, verzamelden alle
acteurs en actrices zich rond
de tafel (gedurende de repti-
tie en de opname staan zij,
die moeten spreken, rond de
microfoon). Emiel Kellenaars
de omroeper was inmiddels
ook binnengekomen. Toen be
sloten wij Ina en Paul de
vraag te stéllen, die vele da
mes, blijkens ingekomen brie
ven, zeker zal interèsseren.
„Hoe gaat het toch met klei
ne Paul. Aan het einde van
het vorige door .U opgeloste
mysterie had de ooievaar zich
toch aangekondigd?"
„Dat heeft men ons zoveel
keren gevraagd", zei Jan van
Ees. „Wij kregen soms een
brief van een kraaminrich
ting uit Haarlem, waarin ons
werdvoorgesteld dat, moch
ten wij met een kraamver
pleegster nog niet geslaagd
zijn, de zusters gaarne wilden
helpen. Om de mensen, die
iets over onze nooit geboren
Paul willen horen, tevreden
te stellen, lassen wij af en
toe zijn naam in de tekst. Bij
voorbeeld zo: „Waar is Ina?
Oh, die is met kleine Paul
naar het strand".
Zo is iedereen tevreden.
„Zeg jongens", roept Kom
mer Kleyn, na dit ongedwon
gen samenzijn, „zullen wij
beginnen met de opname?"
Rood licht: Opname.
Eva Jansen en Jan van Ees
stappen weer naar de „al
koof" en daar flitst het rode
licht aan. Opname. Bert Dijk
stra grijpt zich naar de keel
om een hoestbui weg te wer
ken. In een hoekje van de
studio, met z'n rug naar de
microfoon, steekt Willem de
Vries z'n sigaar aan. Emiel
Kellenaars staat met 't pro
gramma in de hand gereed en
daar, ja daar klinkt die ge
heimzinnige melodie. Even
zakt de muziek weg, dan
spreekt Kellenaars. „Goede
avond dames en heren, hier
is Hilversum
Zachtjes maakt hij plaats
voor Kommer Kleyn, die
even de pijp uit z'n mond
neemt en zegt: „Op een avond-
brengen Paul Vlaanderen en
Ina een bezoek aan
Met de vinger op de lippen
sluipt hij naar zijn controle
kamer. Piet te Nuyl Sr. moet
ook al hoesten. Hij kruipt
achter de deur. De spanning
grijpt blijkbaar niet alleen
ons naar de keel. Paul en Ina
bevinden zich in dè meest
precaire positie. Dan rukt
Dick van Putten aan een
schuifgordijn en Nicó de
Jong, die even in een hoekje
sliep is klaar wakker gewor
den. Alleen de stemmen zijn
hoorbaar. Wie heel, hèel goed
luistert kan het omslaan van
de tekstbladeren horen. En
binnen in de cel draait de
band. Om beurten staan de
tectieve Paul, zijn vroüw Ina,
de politiemannen en de an
dere al dan niet verdachte
personen voor de microfoon.
Van Putten klopt, veegt en
zingt.- Vijf-en-dertig minuten
spanning. Achter het raam
zien wij Kommer Kleyn zijn
eeuwige, knoestige pijp ro
ken. De band draait. Na de
geconserveerde' groente, de
geconserveerde detectieve-
story.
's Zondagsavonds kan men
de nieuwe episode beluiste
ren. Let goed op. Alleen Kom
mer Kleyn weet wie de dader
is. Maar Paul zal hem ont
dekken, wees daar van ver
zekerd. In deze maand nog
zal hij het fnededelen aan zijn
millioenen supporters. En dan
zal hoofdcommissaris Sir
Graham Forbes zeggen:
„Vlaanderen, kerel, 't was
geweldig. Zonder jouw wa
ren wij er niet uitgekomen.
En wat ga je nu doen?"
„Niets, Sir Graham, wij
gaan met. vacantie, nietwaar
Ina?"
„Ja, Paul? Oh, heerlijk".
Onder ons gezegd, hij
komt terug.
Scotland Yard kan hem
niet missen.
Hij komt terug.
President Truman heeft ge
waarschuwd dat de V. S. zich
zouden moeten herbewapenen „in
dien Europa aan totalitaire over
heersing zou worden overgele
verd". De president uitte deze
waarschuwing bij de indiening bij
het conqres van een begroting
van 39.700.000.000 dollar voor 't
fiscale jaar 19481949.
FEUILLETON
VAN
DE ECHO VAN HET ZUIDEN
Naar het Engels.
12.
Tom ijlde naar buiten. Guy
Luttrell hielp Barbara af
stijgen. Mrs. Garland trad
ook in de deur en begroette
haar gasten met grote vrien
delijkheid.
Lord Southmoor sprak met.
één en al hoffelijkheid:
Hoe maakt u het, Mrs.
Garland? 'Laat ik u even
voorstellen aan Lady Barba
ra Ross. We zijn naar Cul-
verthorpe gereden en nu ko
men we hier een kopje thee
drinken, als het goed is. Wat
wordt die zoon van u toch
een knappe jongen!
Al was Lord Southmoor nu
ook nóg zo onwelkom ge
weest, dan zou die laatste
waarderende opmerking de
stand van zaken veranderd
hebben; maar, zoals het nu
was geschapen, werd haar
ontvangst er één jubel door.
Tom was met de paarden
naar de stal gegaan en Mr.
Garland was ijlings gevlucht
om toilet te maken. Ook Gil
bert Haydon had haastig het
vertrek verlaten, zodat alleen
Goudklok over was en die
stond in haar jeugdige y/aar-,
digheid midden in het ver
trek, steeds genietend van de
hoge gasten, die haar min
zaam de hand boden.
Even later kwam Mr. Gar
land binnen, gevolgd door
zijn zoon. Mrs. Garland had
intussen de hulp ingeroepen
van een flinke boerendeern
bij het theemaal voor zo'n
talrijk gezelschap.
Lord Southmoor zorgde er
voor dat er zulk een gulle
toon bleef heersen, zodat al
len zich amuseerden, Lady
Barbara zelfs haar verdriet
tijdelijk opzij schoof dat zij
steeds was blijven voelen, na
de ontmoeting met de op
zichter van haar Oom. •-
Een half uur later stond
Lord Southmoor op en heel
de familie Garland deed de
gasten uitgeleide, tot waar
Tom de paarden gereed hield.
Eerst toen zijn nichtje al in
het zadel zat en hijzelf de
voet in de stijgbeugel had,
scheen zijn Lordschap zich
iets te herinneren, wat hem
weer deed omkeren.
Zeg, Garland, is de op
zichter ook thuis, de jonge
Haydon? Ik heb hem iets te
zeggen.
Garland bracht de vraag
aan zijn vrouw over, die le
vendig antwoordde:
O, my lord, hij was zo
juist thuis gekomen, toen
uw Lordschap aanreed. Klok,
waar is Mr. Haydon heenge
gaan, kind?
Dat weet ik niet, Moe
der. Hij zei, dat hij iets ver
geten had en dat hij dit da
delijk wilde gaan halen. Ik
heb hem nog gevraagd of hij
niet kon wachten tot na de
thee, maar hij liep weg, zo
gauw hij kon.
Nu,, zo erg komt het er
ook niet op aan! zei zijn
('Lordschap, zich in het zadel
werpend. Zeg hem maar dat
hij vanavond eens bij mij
aankomt. Het is iets, waar
mee ik Bulteel niet wilde
lastig vallen. Het lijkt mij
wel een nette, aardige jon
gen. Kunnen jullie hét nog
al goed samen vinden?
Mrs. Garland trad nu met
een stroom van lofredenen te
voorschijn; wel beviel jt haar
minder dat hij zo eenzelvig
was, dat hij uren aaneen op
zijn kamer doorbracht en
ontzettend veel papier ver
knoeide.
Met hoffelijke groet verliet
nu het gezelschap de hoeve,
maar even buiten het hek
ontmoetten ze Gilbert Hay
don. Hij boog en nam eer
biedig de hoed af, nog eer
Lord Southmoor 't met zich-
zelve eens was of hij zijn
nieuwe opzichter zou staan
de houden; maar deze was
alweer achter het hek ver
dwenen.
HOOFDSTUK VIII.
Nu ben ik de boodschap
van zijn Lordschap aan Mr.
Haydon toch glad vergeten!
riep Garland de volgende
ochtend, terwijl hij aan het
ontbijt zat. Heb jij er aan ge
dacht, Moeder?
Maar „moeder" had wel
wat anders te doen dan om
voor ieder wat te onthouden
en dus
De barometer stond op
storm, dus heel bescheiden
merkte Garland nog even op
tot Klok:
Hoor eens, kindje, zou
je er Haydon niet eens even
aan willen herinneren wat
zijn Lordschap mij gisteren
zei?
Goudklok stond op en ging.
Niet zodra was zij weg, of
„moeder" viel weer uit:
Maar man, het lijkt, of
je geen verstand en geen
ogen in je hoofd hebt!
Hoe meen je dat nu
weer, lieve?
Nu, zoals ik het zeg!
Heb jij dan nog niet gezien
dat die Haydon, Steve hele
maal verdringt?
Dat geloof ik nooit! Klok
had toch altijd verbazend
veel op met Steve?
Ja, had, dat is het
juist! Maar dat Steve nu ja
loers zou zijn op Haydon, kan
ik mij best voorstellen! Hij
heeft Klok nu al drie jaar
lang het hof gemaakt en wij
hebben hem duidelijk laten
voelen, dat hij ons welkom
zou zijn als hij om haar
kwam.
Maar toch nooit tégen
haar wil! zei Garland 'vast
besloten. Als zij Steve niet
wil hebben, dan krijgt hij
haar niet; zowaar als ik
hier zit! En wil zij Haydon,
mij goed! Hij is een flinke,
knappe jongeman, net een
heer, haast net zo als zijn
Lordschap, of ik heb 't mis.
En zolang zal het niet meer
duren, of hij neemt de plaats
in van Mr. Bulteel. Let op
mijn zeggen!
Mrs. Garland scheen enigs
zins onder de indruk van dit
beslist optreden j/an haar
man. Althans, veel kalmer
sprak zij nu:
Maar dat hij zo'n heer is
dat vind ik nu juist verkeerd,
John! Wat doet een heer hier
als opzichter en wat heeft hij
uitgevoerd daar in die verre
landen? Neen, John, dat
staat mij niet aan! Ik mag
Gilbert Haydon best lijden,
maar wij weten niets van
hem en Steve hebben wij al
als kind gekend.
Kijk eens hier, vrouw,
sprak John, na even nage
dacht te hebben, omdat wij
nu maar zo heel weinig we
ten van Mr. Haydon, daarom
volgt daaruit nog niet dat 't
verkeerd zou zijn wat er in
dat verleden gebeurd is! Als
hij om de hand van Klok
komt, dan is het nog tijd ge
noeg om hem enkele vragen
te doen. Als jij denkt dat ze
te veel samen zijn, geef haar
dan een zachte wenk. Maar
wij moéten hen vooral niet
beledigen. Waar is zij nu?
Bij hem op de zitkamer,
geloof ik. Zij wilde er al haar
werk voor laten lopen, als zij
maar een boek in de hand
heeft. Maar het kan zijn dat
je gelijk hebt, John. In elk
géval zal ik nu nog niets te
gen haar zeggen!
Vol bedrijvigheid begaf
Mrs. Garland zich naar de
keuken, waar zij rechts en
links haar orders uitdeelde.
Intussen had Goudklok heel
zachtjes aangeklopt bij Gil
bert Haydon. Die scheen al
lang klaar te zijn met 't ont
bijt' althans, de tafel lag
overdekt met drukproeven.
Zodra hij haar zag, stond hij
op en trad haar tegemoet.
O, ben jij het, Klok9
Kom je mij soms vertellen
dat het al te laat is en dat ik
gauw aan mijn werk moet
gaan?
O, neen, laat is het nog
niet! Maar ik kw§m u even
zeggenO, Mr. Haydon,
wat. zijn dat, die lange vel
len?
(Wordt vervolgd).
De begroting niet alleen sluitend' maar een re
serve yan IL 116.000 en daarenboven een aan
zienlijke belastingverlaging n I de verlaging van
opcenten op de personele belasting met 10 en 20
Aanleg nieuwe verkeersweg en tal van-andere be
langrijke werken.
havenwerken in ver gevorderd stadium van voor
bereiding.
GEMEENTEBEGROTING.
Wij beginnen met de uitvoerige beschrijving van B. en W.
die den raadsleden is toegezonden en waarin duidelijk de
gunstige toestand der gemeente-financiën wordt geschetst
en waarin een helder beeld wordt gegeven van de voor
naamste zaken die op stapel staan of worden gezet.
Daaronder volgt een overzicht uit de bedrijfsbegroting.
Een en ander is een kloek stuk werk; het beheer zelf en de
plannen die in deze begrotingen worden verwerkt, getui
gen van activiteit en goed inzicht van 't college van B. en
W., waarvoor alle hulde.
Een vraag zouden we willen stellen: Nu we wefdra weer
voorlopig geholpen zijn met de gaslevering, zou het nu
niet gewenst zijn om krachtdadig voor te bereiden een
eventuele aansluiting op de mijnen, daar naar men ons
mededeelde dat de huidige vernieuwing aan de fabriek
eigenlijk eerst pas een deel is van de gehele restauratie.
B. en W. dan hebben aan de ge
meenteraad de volgende uitvoeri
ge toelichting op de begroting
1948 gezonden.
Wij hebben de eer U hierbij,
vergezeld van de nodige toelich
tingen, aan te bieden de begrocing.
van inkomsten en uitgaven ricr ge
meente voor het dienstjaar 1948,
alsmede die der onderscheiden ge
meentebedrijven voor dat jaar.
Het doet ons genoegen, dat wij
na een reeks van jaren, thans
weer in staat zijn, U een meer
normale begroting te kunnen aan
bieden. De laatste jaren toch was
zulks, tengevolge van allerlei ver
rekeningen, feitelijk niet wel mo
gelijk Toen toch hadden wij vaak
te aoen met van in het een naar
het ander dienstjaar overlopende
inkomsten en uitgaven, hetgeen
een juist inzicht in de werkelijke
financiële toestand soms bemoei
lijkte.
Met het afsluit^ van de reke
ning over 1946 in de loop van dit
jaar, zijn wij, zoals gezegd, tot
meer normale administratieve toe
standen op dit pünt teruggekeerd
en konden wij, zonder dat daarbij
mei allerlei complicaties en ver
rekeningen verder behoefde reke
ning te worden gehouden, het
saldo van het voor-vorige dl. nst-
jaar, zoals gebruikelijk, weer zon
der meer verwerken in de begro
ting voor 1948 en konden wij de
ze weer openen met het boeksaldo
van de dienst 1946.
Aan een juist inzicht der be
grotingspositie zal dit ongetwij
feld ten goede komen.
Voor 1947 konden wij U.naost
een sluitende begroting voorstel
len aanbieden tot een aanzienlijke
belastingverlaging en tot reserve
ring van een bedrag van rond
126.000.
Nu werd de begroting voor dat
jaar, naast nog door tal- van an
dere omstandigheden, zeer sterk in
gunstige zin beïnvloed door twee
factoren en wel door het feit, dat
in ontvangst konden worden ge
raamd de bijdragen van het Rijk
in de kosten der Politie over de
jaren 1943 en 1945, ten bedrage
van rond 36.000.en^een bij
drage van door de bedrijven der
gemeente in vroegere jaren gere
serveerde Vennootschaps- en On
dernemingsbelasting, welke uitein
delijk niet verschuldigd was en
dus weer aan de gemeente kon
worden uitgekeerd, tot een be-
draq van rond 42.500.
Over deze, de begroting 1947
toevallende baten, ten bedrage
van rond 78.500.konden wij
voor de samenstellinq der begro
ting 1948 niet beschikken.
Het doet ons daarom een des
te groter genoegen, dat wij, niet
tegenstaande deze omstandigheid,
er niet alleenin geslaagd zijn U
ook voor 1948 een sluitende be
groting aan te bieden, maar dat
wij U tevens voorstellen kunnen
doen om:
ahet aantal te heffen opcen
ten op de aanslagen in de Perso
nele Belastinq verder te verlagen
en wel met 20 voor de aanslagen
naar de laagste huurwaarde, zijn
de tot 175.en met 10 voor de
overige aanslagen
b. een bedrag van 116.000
te voegen bij de reeds gevormde
reserve. i
Door" de onder a genoemde
maatregel wordt op alle aansla
gen in de Personele Belasting een
lager aantal opcenten geheven dan
vroeger.
Bij aanvaarding van ons onder
b bedoelde voorstel wordt de al
gemene reserve van rond 217.000
gebracht op 333.400.en wordt
van de baten dezer begroting on
geveer 2.000.meer aan die
reserve toegevoegd dan het saldo
bedraagt van de rekening 1946,
zijnde rond 114.000.waarme
de deze begroting wordt geopend.
Daardoor zijn wij weer terugge
keerd tot de hier vroeger zoveel
mogelijk in toepassing gebrachte
stelregel om ieder jaar zijn eigen
lasten te laten dragen, een stelre-
j gel, welke zoveel heeft bijgedra
gen tot de gezonde financiële toe
stand onzer gemeente.
Dat wij U deze voor de verde
re versteviging der financiën on-
feer gemeente zo belangrijke maat
regelen kunnen voorstellen, is toe
te schrijven, enerzijds aan de zo
ruime toevloeiing van hét aan de
gemeente .toekomende aandeel in
de opbrengst van de Onderne
mingsbelasting, waarvan de op
brengst volgens mededeling van de
Minister van Financiëp voor 1948
is te ramen op 132.300.en
anderzijds aan het thans bij de
Staten-Qeneraal aanhangig ge
maakte wetsvoorstel inzake een
herziening van de financiële ver
houding tussen het Rijk en de Ge
meenten voor de jaren 1948, 1949
en 1950 en de door de Regering
voorgenomen wijziging in de re
geling van de Rijks vergoeding van
de kosten der Politie.
Als gevolg van deze in voorbe
reiding zijnde maatreqelen, waar
mede bij de samenstelling der be
groting overeenkomstig het ver
langen van de Minister van Bin
nenlandse Zaken is rekening ge
houden, kon*op de begroting voor
1948 meer aan inkomsten worden
geraamd dan op de primitieve be
groting voor 1947 een bedrag van:
43.300.aan uitkering
krachtens de wet, regelende de fi
nanciële verhouding tussen het
Rijk en de Gemeenten en
23.800.— aan hógere bijdra
gen in de kosten der Politie.'
Voor een meer gedetailleerde
uiteenzetting van de aan deze cij
fers tengevolge van de voorgeno
men wijzigingen ten grondslag
liggende berekeningen, wordt ver
wezen naar de bij Hfst. XII, 2
en Hfst. III bij de daarop betrek
king hebbende posten gegeven na
dere toelichting. Alleen zij hier
vermeld, dat, zoals uit die toelich
ting blijkt, deze gemeente^minder
aan belasting heft dan zij feitelijk
aan voorgeschreven belasting zou
kunnen heffen, een bedrag van
23.388.en dat zij, als gevolg
daarvan, extra op hare uitkering
krachtens de wet, regelende de
financiële verhouding tussen, het
Rijk en de Gemeenten, wordt ge
kort met 'n bedrag van ƒ4.176.82
Met deze korting is bij het opma
ken der begroting evenwel reeds
rekening gehouden.
In dit verband zij er nog op ge
wezen, dat er door de Minister-
van Binnenlandse Zaken bij circu
laire van 19 November 1947, bij
de gemeentebesturen op wordt
aangedrongen om de belasting op
vermakelijkheden te verhogen en
wel 50 voor de verschillende
soorten vermakelijkheden. Ze be
draagt thans in onze gemeente
maximaal 20
Aan het slot van die circulaire
wordt er op gezinspeeld, dat de
mogelijkheid niet is uitgesloten, dat
de vermakelijkheidsbelasting, in
dien de voorstellen van de Com
missie-Oud tot wet worden ver
heven, betrokken wordt in de be-
I lastingen, welker hoogte van in
vloed zal zijn op de uitkeringen
uit het gemeentefonds.
Tegen deze verhoging van de
vermakelijkheidsbelasting is reeds
van vele zijden geageerd en
zijn wij goed ingelicht dan heeft
de Voorzitter van de genoemde
Commissie zich uitgesproken tegen
het betrekken dier belasting in de
z.g. „Kortingsregeling".
Wij hebben ons standpunt in
deze nog niet bepaald. Wii zullen
dit echter zo spoedig mogelijk aan
U kenbaar maken. Ten opzichte
van de „Kortingsreqelinq" inzake
de uitkèringen uit het Gemeente
fonds hebben wij deze aangelegen
heid vooralsnoq dan ook buiten
beschouwing gelaten.
Op de begroting van Gemeen
tewerken is weer geraamd voor
het uitbaggeren der Haven een be
drag van 35.000.—, waarvoor
de nodige gelden worden uitge
trokken op de diensten 1948 en
1949.
Aan buitengewone werken ko
men verder op die begroting voor:
a. de aanleg van straten in het
in bouwexploitatie zijnde gedeelte
van het uitbreidingsplan tussen de
Stationsstraat en de Putstraat
72.000.—.
b. het maken van een nieuwe
verkeersweg ten Noorden van de
Spoorbaan, tussen de Besoijense-
straat en de Baardwijksestraat, ter
gedeeltelijke ontlasting van het
drukke doorgaande verkeer in de
Grotestraat, dat o.i. dringend no
dig is 207.000.—.
c. het ophogen van een gedeel
te van de terreinen tussen de Ha
venkade en de Zomerdijk voor de
aanleg vein industrieterreinen
87.700.—
'd. de bouw van een badhuis
en de aanleg van een zweminrich
ting.
Deze posten zijn pro-memorie
uitgetrokken, omdat wij nog geen
voldoende zekerheid hebben, dat
door de „Wederopbouw" voor de
uitvoering van deze werkzaamhe
den de daarvoor nodige materialen
zullen worden beschikbaar ge
steld.
e. Bouw van een nieuwe
brandweerkazerne met garage
29.500.—.
Inzake de voor deze Gemeente
zo belangrijke Havenplannen heb
ben wij reeds enkele deskundige
rapporten en adviezen ontvangen.
Ook hebben wij reeds enkele be
sprekingen met bij deze aangele
genheid betrokken officiële instan
ties daarover gevoerd.
Ak Rheumatische pijnen
U hel leven vergallen
dan is het hoog tijd een Kruschen-
kuur te beginnen. Iedere morgen
de kleine dosis .Kruschen doet
wonderen. In thee proeft ge er
niets van, maar de weldadige wer
king doet zich spoedig voelen.
Kruschen staat bekend om zijn
stimulerende invloed op bloed
zuiverende organen. Die doen dan
Uw bloed weer krachtiger circu
leren, onzuiverheden kunnen zich
niet meer vastzetten, ze worden
regelmatig afgevoerd en zo neemt
Kruschen de oorzaak weg. van die
slopende rheumatische pijn. Weifel
niet langer; begin Uw kuur dade
lijk. Vraag Kruschen Salts bij Uw
Apotheker of Drogist.
Deze diepingrijpende én voor de
verdere industriële ontwikkeling
van onze Gemeente van zo grote
betekenis zijnde aangelegenheid
vormt een onderwerp van diep
gaande en voortdurende studie. In
het stadium, waarin een en ander
thans verkeert, kunnen wij U nog
geen nadere mededelingen doen.
Wij hopen d^grtoe echter binnen
niet te lange tijd in staat te zul
len zijn.
Bij de begroting voor het ge
meentelijk Woningbedrijf alsmede
bij Hfst. V der gemeentebegroting
is er op gerekend, dat alle thans
nog in aanbouw zijnde woningen,
n.l. 44 en 85, met Mei a.s. gereed
zullen zijn. Na de bevrijding heb
ben wij dan ïn totaal weer 1^5
permanente en 36 noodwoningen
in exploitatie gebracht.
Dat hierdoor nog lang niet in
het ontstellend tekort aan woon
ruimte in deze Gemeente is voor
zien, is U meer dan bekend. Wij
zullen dan ook geen pogingen on-
aangewend laten om hierin op zo
kort mogelijke termijn verbetering
te brengen. Wij moeten er echter
onmiddellijk aan toevoegen, dat de
vooruitzichten voor de bouw van
nieuwe woningen voor 1948 min
der rooskleurig zijn. In eerste aan
leg is deze gemeente n.l. slechts
toegewezen een bouwvolume van
3380 M3, wat bij een inhoud per
woning van 260 M3, neerkomt op
slechts 13 woningen.
Alhoewel ons in uitzicht is ge-
De volgende morgen hiel
den Terry en Berry krijgs
raad.
„Wij moeten iets doeil", zei
Berry.
„Wat wil je dan doen?"
vröëg Terry.
„Je hebt wel gezien, dat
onze oom een goeie kerel is,
die ook van anderen geen
kwaad verwacht. Hij doet
niets om zijn eland sterk te
maken voor de trek wedstrijd,
terwijl Jack Jones
„Je wil toch niet zeggen
dat je die goeie Wolk zou
willen slaan of dresseren?"
riep Terry dreigend uit.
„Wat denk je wel van me,
Terry?" weerde Berry ver
ontwaardigd af, ..ik wil al
leen maar zeggen dat wij een
middel moeten uitdenken om
Wolk te lokken of zoiets der
gelijks".
„Je bent erg vaag, Berry",
zei Terry, „en toch zit er iets
in". En Terry ging in de boe
kenkast van zijn oom snuf
felen. Hij vorid er een dik
boek, dat „Het leven der
elanden" heette. V
„Vroeger maakten de pels
jagers veelvuldig gebruik van
de elandshoorn, een instru
ment dat de lokgroep van de
wijfjes-eland nabootst om
elanden in de val te lokken".
„Dat is het!" riep Terry
triomfantelijk, „ik moet da
delijk zorgen dat ik in het be
zit van zo'n elandshoorn
kom".
Zonder uitstel begaf hij zich
op weg.
steld, dat deze gemeente in tweede
instantie mogelijk nog de beschik
king zou verkrijgen over een vo
lume van 16640 M3 naar een
inhoud van 260 M3 per woning,
zou dit dan nog eens 64 woningen
betekenen achten wij een en
ander voor onze gemeente met
haar uiterst precaire woningposi
tie en haar sterk groeiend karak
ter niet voldoende en zullen wij
alles doen om het toegewezen
bouwvolume verhoogd te krijgen.
Met betrekking tot de Licht- en
Waterbedrijven merken wij het
volgende op:
Op de begroting van het Elec-
triciteitsbedrijf is, behalve de uit
breiding van het kabelnet, waar
voor een bedrag van 47400.
wordt gevoegd, een bedrag van
3500.uitgetrokken voor de
bouw van 'een nieuw transforma
torgebouw, teneinde een betere en
meer regelmatige stroomdistributie
te kunnen verzekeren. Voor de
straatverlichting, in hoofdzaak
voor de nieuwe verkeersweg,
wordt een bedrag gevraagd van
40.000.—.
De verbouwing van het Gas
bedrijf nadert haar voltooiing en
verwacht mag worden, dat in Fe
bruari a.s. de tweede kameroven
weer in gebruik kanfcworden ge-
Hoofdstuk I,
Hoger voordelig saldo
Minder beschikking over achter
stallige inkomsten (rijksvergoe
ding kosten politie 1943 en 1945)
Hoofdstuk II.
Hoger nadelig saldo (ongerekend
de rijksuitkeringen Gemeente
fonds) voornamelijk door: afschrij
ving op kap. uitgaven, salarissen,
verwarming gemeentehuis enz.
Hoofdstuk Hl.
Hogere rijksuitkering in de kosten
der politie
doch overigens hogere kosten voor
diverse onderdelen, waarvan voor
openb. verlichting en brandweer
Hoofdstuk IV.
Hoger nadelig saldo o.a. door:
aandeel kosten schoolartsendienst
en afschrijving kosten aankoop
zweminrichting
Hoofdstuk V, alsmede Hfst.
XIII, 4.
Meer kosten woningbouw door de
nieuwe woningen
Hoofdstuk VI.
Meer kosten door verhoogde be
dragen voor: reinigingsdienst, stra
ten, wegen, plantsoenen, afschrij
ving kap. uitgaven (nieuwe weg,
haven)
Hoofdstuk Vin 7.
Hogere uitkering Bijzonder Lager
Onderwijs per leerling 2.
13. (M.O.)
Minder subsidie „Ons Middelbaar
Onderwijs in Noord-Brabant"
15. (N.O.)
Hogere subsidie Amb. school en
Huishoudschool
Hoofdstuk IX 1.
Minder subsidie burg. armbestu
ren
waartegenover hogere uitgaven
wegens:
nieuwe ambterfaren 3000.
krankzinnigen 2000.
maatsch. steun gezinnen 900.
Hoofdstuk XI.
Nieuwe uitgaafpost: afschrijving
kosten inrichting industrie-terrein
voor rekening der gemeente blij
vende
Hoofdstuk XII,
Meer aan rijksuitkeringen dan in
1947
Meer aan andere baten (belastin
gen) idem
Hoofdstuk XIII.
Minder aan uitkeringen van de be
drijven (hoofdzakelijk door ver
vallen uitk. uit belasting-reserve)
G.E.B. vervallen uitk. belasting
reserve 23.000.
meer winst 7.000.
steld, zodat wij dan weer een meer
geregelde gasvoorziening tegemoet
kunnen zien. Intussen blijven wtj
ons bezig houden met het vraag
stuk van de gasvoorziening ook lit
de verdere toekomst.
Ook de ombouw van het Wa
terbedrijf van gedeeltelijk stoom
en electriciteit op gedeeltelijk ruw-
olie of gas en electriciteit, krijgt
een dezer dagen volledig zijn be
slag, zodat wij ook daar van een
ongestoorde bedrijfsuitvoering ver
zekerd kunnen zijn.
Het ontwerp-uitbreidingsplan
eindelijk, waarbij bijzondere aan
dacht wordt besteed, zowel aan
de aanwijzing van bouwterreinen
voor arbeiders-, en middenstands-
en andere woningen en gebouwen
en industrieterreinen, als aan de
aesthetische verzorging van het
geheel, nadert welhaast zijn vol
tooiing. Wij hopen het plan, het
zij in gedeelten, hetzij in zijn ge
heel, spoedig ter vaststelling te
kunnen aanbieden.
En tenslotte geven wij li hier
onder nog een overzicht van de
voornaamste verschillen dezer be
groting met die van de begroting
voor 1947, zoals die 31 Juli 1947
opnieuw werd vastgesteld, voor
zoveel betreft dé gewone dienst.
Voordelen.
24.000.—
24.000.
ll.OOOr
15.000.-
43.000.-
4.000.-
Gasbedrijf vervallen
uitk. belasting-reserve 6.000.
minder winst 6.500.
Nadelen.
36.000.—
10.500.—
10.000.—
5.00Q.—
5.800.—
20.000.—
f 3.500.—
Waterbedrijf vervallen
uitk. belasting-reserve 13.500.
minder winst 3.000.
Hoofdstuk XIV.
Meer kosten wegens rente kas
geld
16.000.—
12.500.—
16.500.—
2.000.—
121.000.— 153.100.—
«■PI