Wijde WereldJ
DE BIESBOSCH
Waalwijkse en Langstraatse Courant
So^iaaê'tco-nomüc^
Hoekje.
UIT DE
en zijn problemen.
De waiersnood ie Haarsteeg in 1799
DONDERDAG 6 OCT. 1949
Uitgever
Waalwijkse Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Redacteur-Verslaggever
W. v. d. MEE Jr.
DE ECH0\M HET ZUIDEN
OPGERICHT 1878.
Bureaux GROTESTRAAT 205 WAALWIJK TEL. 38. SCHOOLSTRAAT 11 KAATSHEUVEL TEL. 66.
72e JAARGANG No. 81
Abonnement
15 cent per week
1.95 per kwartaal
2.25 franco p.p
Advertentie-prijs
9 cent per m.M.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
TEL.-ADRES „ECHO".
VADERTJE STALIN GAAT VOOR.
Er valt een steeds roerender eensgezindheid te
constateren in de Oost-Europese landen ten aan
zien van diverse kwesties. Rusland zegde zijn
vriendschapsverdrag op met Tito, Hongarije, Tsje-
eho-Slowakije, Roemenië enz. volgden; Rusland
erkende de Chinese volksrepubliek, de rest volg
de; Rusland protesteerde tegen de West-Duitse
staat, de vazallen gaan mee; en zo maar voort:
Wat Stalin doet is welgedaan.
HOOGLOPENDE RUZIE.
De ruzie tussen de oude
vrienden wordt steeds alge
mener en brengt steeds meer
onrust teweeg. Na de opzeg
ging van het vriendschaps
verdrag met Joego-Slavië
door Moskou, kon het natuur
lijk niet uitblijven of de rest
van Oost-Europa zou volgen.
Hongarije is blijkbaar de
trouwste knecht op het ogen
blik, het volgde de grote lei
der tenminste het eerst. In
het begin van deze .week
volgden Roemenië, Bulgarije
en Polen. De nota's waarin de
opzegging van dit bedrag (in
1947 gesloten voor twintig
jaar) wordt bekend gemaakt,
zijn eén trouwe navolging van
het door Moskou gegeven mo
del.
Joego-Slavië heeft van de
gelegenheid gebruik gemaakt
om nog maar eens te protes
teren. Deze gewoonte is een
middel geworden om elkaar
alle mogelijke en onmogelij
ke verwijten naar het hoofd
te slingeren. Zo ook Tito. Hij
beroept er zich in een nota
op dat Stalin in 1941 heeft
verklaard zich nimmer te zul
len inlaten met de binnen
landse aangelegenheden van
kleine landen. Wat dat be
treft had hij zijn protest wel
een paar jaar eerder kunnen
sturen. Verder bevat de nota
een aantal ongetwijfeld zeer
gegronde beschuldigingen
over de handelwijze van Rus
land tegenover Joego-Slavië.
Hiermee is men er nog
niet, ook niet als de berich
ten over troepenbewegingen
van „volkspolitie" in Bulga
rije betrouwbaar zijn. Zelfs
in het Westen veroorzaakt de
breuk Stalin-Tito moeilijkhe
den. Want in Januari komt de
zetel van de Oekraïne in de
Veiligheidsraad vrij. En wie
moet die innemen? Het Oost-
Europese blok stelt Tsjecho-
Slowakije candidaat ('n trouw
vazal op het ogenblik) en
Joego-Slavië stelt zichzelf
candidaat. Nu schijnen de
Amerikanenn er wel iets voor
te voelen om de laatste te
steunen, maar Engeland vindt
het vooralsnog beter om Tsje-
cho-Slowakije de zetel te gun
nen. Is het politiek, is het be
leefdheid? In ieder geval zijn
de bondgenoten het niet eens
en het zal er over gaan wie
zijn standpunt verandert of
wie de meeste medestanders
krijgt.
Men ziet, het conflict tussen
de Kominform en Tito is heus
geen binnenbrandje in het
huis van Vader Stalin.
MOSKOU TEGEN BONN.
Nee, dat mag niet, zo maar
op je eigen houtje een staat
vormen, terwijl we anders
hadden afgesproken. Boven
dien dat is geen staat, het is
een. poppentheater waar jul
lie aan de touwtjes trekken.
Zo zou in minder officiële
termen het protest van Mos
kou tegen de vorming van de
West-Duitse regering kunnen
luiden. Het spreekt daarin
over de overeenkomst van
Potsdam, waar zoveel is afge
sproken dat Stalin achteraf
niet is nagekomen. De grote
vier zouden zogenaamd stre
ven naar de eenheid van
Duitsland, maar als het zo
door moet gaan dan kunnen
ze wel blijven streven tot het
einde van de wereld, want de
Russen hebben van het begin
af aan tot en met nu toe ge
werkt tegen enige vooruit
gang.
De beschuldiging dat West-
Duitsland een marionetten-
staat is geworden, is zonder
meer belachelijk, want daar
in het Oosten is het toch wel
een heel groot poppentheater
waar door een kliekje aan de
touwtjes wordt getrokken.
Verder leest men in zo'n pro
test natuurlijk termen als „re
actionaire politici", die in
nauw contact staan met „bui
tenlandse financiële kringen",
de grondwet van Bonn „op
gesteld onder de druk van de
Westelijke bezettings-autori-
teiten, die de elementaire ar
tikelen van 't document vrij
wel hebben gedicteerd'.'.
Enfin, het zal de bedoeling
van Rusland ook wel niet zijn
om Amerika en Engeland op
het rechte pad te brengen.
Men houdt het ervoor dat het
de eerste stap is om te komen
tot de vorming van een Oost-
Duitse staat, oftewel „volks
democratie".
Hongarije is onmiddellijk
gevolgd met een protest; de
overigen zullen ook nog wel
komen.
MOSKOU ERKENT
CHINESE VOLKS
REPUBLIEK.
Vervolgens heeft Rusland
besloten de diplomatieke be
trekkingen met de regering
te Kanton te verbreken en
de volksdemocratie van Mao
Tse Tung te erkennen, het
geen geheel in de lijn van
Moskous politiek ligt. Honga
rije en Roemenië zijn ook
langs die lijn naar Peiping ge
lopen. Anna Pauker heeft
haar collega daar telegrafisch
van het heugelijke feit op de
hoogte gebracht.
Dit brengt weer nieuwe
moeilijkheden in de wereld.
Wat zal er nu in de Veilig
heidsraad gebeuren? China
bezet daar een permanente
zetel en wie moet die inne
men? Rusland zal er zeker
met alle macht voor vechten
om zijn vazal een plaats te
geven, terwijl de anderen
daar niet zo veel voor zullen
voelen. Nu is men in diplo
matieke kringen te Londen
algemeen van mening dat En
geland een „realistische" po
litiek zal volgen en de com
munistische Chinese regering
spoedig zal erkennen. Dat zal
er dus op neer komen dat En
geland weer eens ter wille
van het „realisme" een be
langrijk stuk van de wereld
de jure aan het communisme
overlevert. Lijkt dat niet iets
op het „realisme" in 1939? Zo
iets van: Er is toch niets aan
te doen. Dan weten de even
tueel volgende slachtoffers
van Moskou wat hun voor
hulp te wachten staat.
Maar hoe komt men over
die zetel in de Veiligheids
raad tot overeenstemming?
Gebeurt dat niet op een of
andere manier, dan zal de
Veiligheidsraad zijn werk
zaamheden enige tijd moeten
opschorten wegens onoverko-
•menlijke moeilijkheden bin
nenskamers. En wat moet er
dan van de veiligheid in de
wereld terecht komen?
HET FRANSE
KABINET GERED.
Het kabinet-Qeuille is voor
de zoveelste maal in zijn meer
dan één-jarig bestaan aan 't
gevaar van een crisis ontko
men. Het is Zaterdagavond
tot overeenstemming geko
men over lonen en prijzen, 'n
kwestie die het ten val dreig
de te brengen. Er zullen nu
zelfs enkele prijsverlagingen
komen voor de Fransen, zoals
van boter, macaroni, steenko
len, electriciteit, textiel, leder
enz. Verder zal er verscherp
te controle worden uitgeoe
fend op voorraden en win
sten van handelaren, vrije be
spreking van collectieve ar
beidsovereenkomsten, die in
1939 opgeschort waren, zal
weder ingevoerd worden en
in« afwachting van de totale
uirverking van de devaluatie
zal de regeringspolitiek van
stabilisatie van lonen gehand
haafd blijven met een enkele
uitzondering.
R.T.C.
Het afgelopen weekend heb
ben de centrale commissie en
leden van de commissie voor
financiële en economische
aangelegenheden in afzonde
ring besprekingen gevoerd op
de „Hoge Vuurse". Er is me
degedeeld dat de besprekin
gen in goede sfeer plaats
vonden (gelukkig) en dat de
meningen van de onderschei
den delegaties duidelijk naar
voren werden gebracht en ge
preciseerd. De stukken wor
den in Den Haag bestudeerd.
Nu weten we het.
Er is echter nog iets naders
bekend geworden, n.l. dat er
geen overeenstemming is be
reikt over het vraagstuk der
schulden-regeling. Wel werd
men 't eens over de schulden
die gemaakt zijn tot aan het
uitbreken van de oorlog met
Japan en over de verdere
schulden die niet in verband
staan met de militaire acties
zal men ook wel tot accoord
komen, maar de moeilijkhe
den concentreren zich om de
vraag, wat er moet gebeuren
met de schulden die voort
vloeien uit de acties. En van
republikeinse zijde meent
men dat dit ongeveer alle
kosten zijn, o.a. distributie
van rijst, textiel enz. van de
bevolking. Vanzelfsprekend
zal men dat van Nederlandse
zijde niet toegeven, al is men
aan deze zijde blijkbaar nog
al toegevend, getuige de tot
standkoming der z.g. „Unie",
die al heel weinig waarde of
houvast zal blijken te bezit
ten. Eén onzer bladen schreef
dezer dagen dat er geen spra
ke was van een „zware Unie,
noch van een „lichte", maar
van een „vederlichte" Unie.
De partijraad van de Partai
Persatoean Indonesia heeft
verklaard dat hij het volste
vertrouwen heeft in de repu
blikeinse delegatie, dit naar
aanleiding van onder de Indo
nesiërs gerezen onzekerheid
en twijfel.
RENTENIER WERD
FABRIKANT.
Een van Nederlands grote
bedrijven, de N.V. Talens en
Zn. te Apeldoorn ze heeft
thans ongeveer 1200 man per
soneel viert morgen haar
50-jarig bestaan. De oprichter,
de heer M. Talens, had als
kassier in Uithuizen de schaap
jes op het droge gekregen en
was zich als goede vijftiger in
Apeldoorn gaan vestigen om
er te rentenieren. Nauwelijks
was hij er, of een chemicus
wist hem te interesseren voor
zijn recepten voor het vervaar
digen van inkten en waterver
ven. En weldra, op 4 October
1899 startte de N.V. van thans
met 25 man personeel in een
oud herenhuis. En in plaats
van te rentenieren trok de heer
Talens er zelf op uit om in
binnen- en buitenland zijn pro
ducten te verkopen. Het kost
baarste bezit van de zaak vor
men nu de bijna 10.000 recep
ten voor haar fabrikaten (o.a.
olieverf in 400 kleuren!) en
haast dagelijks komen daar
nieuwe bij.
MINISTER VRAAGT
45 MILLIOEN VOOR
DELFT.
Ter voldoening aan zijn
toezegging bij de behandeling
van de Rijksbegroting voor 't
dienstjaar 1949, deelt de mi
nister van O., K. en W. o.m.
het volgende over de plannen
ten aanzien van de uitbrei
ding van de T. H. te Delft aan
de Tweede Kamer mede:
Als richtlijn voor de opstel
ling van de eisen voor de uit
breiding heeft gegolden de
technische hogeschool ge
schikt te maken voor een
goede opleiding van hoog
stens 3500 tegelijkertijd stu
derende adspiranten of een
afstuderen van 500 ingenieurs
per jaar, waarbij tevens be
vorderd wordt de verdeling
van de studenten over de ver
schillende studie-inrichtingen
in overeenstemming te bren
gen met de vermoedelijke toe
komstige behoefte.
Op de begroting voor 1950
zal rekening gehouden kun
nen worden met: gebouw voor
werktuigbouwkunde, scheeps-
bouwkunde en vliegtuigbouw-
kunde 900.000 (2e termijn),
centr. werkplaatsen 500.000
(le termijn), gebouw techni
sche physica 300.000 (le
termijn).
De kosten van de voorzie
ningen in de eerste urgentie-
groep (voor de eerste 5 jaar)
zullen globaal ongeveer 30
millioen vragen en de inrich
tingskosten bovendien 15 mil
lioen.
32.000 WONINGEN
OVER NEDERLAND
VERDEELD.
De minister van Wederop
bouw en Volkshuisvesting
heeft vastgesteld hoeveel wo
ningen in 1950 aan de ver
schillende provinciën en de
drie grote steden zullen wor
den toegewezen. De minister
heeft zich laten adviseren
door de sub-commissie, belast
met de verdeling van het wo
ningcontingent, van het cen
traal orgaan voor de weder
opbouw en de bouwnijver
heid. Geheel overeenkomstig
het advies is uitgegaan van
de verdeling van 32.000 wo
ningen en besloten deze als
volgt aan de provinciën en de
drie grote steden toe te wij
zen:
Groningen 1.251, Friesland
989, Drenthe 1.030, Overijssel
2.070, Gelderland 3.744,
Utrecht 1.882, Noord-Holland
2.646, Zuid-Holland 3.654,Zee
land 590, Noord-Brabant 3.414
Limburg 3.062, Amsterdam
2.634, Den Haag 2.621, Rotter
dam 2.413.
WALEN DREIGEN MET
REVOLUTIE.
De koningskwestie in België.
Te Brussel gelooft men, dat
het wetsontwerp tot het hou
den van een volksraadpleging
over de Belgische konings
kwestie, dat 18 October in de
senaat zal worden behandeld,
voorziet in een compromis ten
aanzien van het percentage
dat zich voor de terugkeer
van de koning moet uitspre
ken.
De voorgestelde volksraad
pleging zal alle Belgen boven
de 21 jaar, behalve de leden
der strijdkrachten, vragen of
zij de terugkeer van koning
Leopold dan wel zijn troons
afstand ten behoeve van prins
Boudewijn willen.
Intussen zijn over de ko
ningskwestie weer harde
woorden 'gesproken op het
vijfde jaarlijkse Waalse con
gres te Luik. Een der spre
kers, senator Jean Allard, gaf
te verstaan, dat als de Katho
lieke aanhangers van koning
Leopold zich niet matigen in
hun eisen, zij wellicht „weldra
het gerammel van een nade
rende revolutie zouden ho
ren". Leopold kan in geen
geval nog koning der Walen
zijn. En een andere spreker
wilde „desnoods" de koning
én het koingschap vernieti
gen", liever dan te dulden,
dat er een volksreferendum
ou worden gehouden.
Cultuurgrond en natuurreservaat.
Een waar labyrinth van kolken
en kreekjes, waterwegen en wijde
waterplassen, vormt het grote ge
bied, dat geklemd ligt tussen Mer-
wede, Bergsche Maas en Amer en
dat de naam draagt van Bies-
bosch, waarvan het idyllische in
allerlei toonaard is bezongen: wa
zige horizonten, vlakten en wate
ren, vervloeiend in nevellicht.
Grazige landen, manifesterend de
oneindige wijdheid van het pol
derlandschap.
Hoe ontstaan
De Biesbosch is een tastbare
reële herinnering aan het vreselijk
watertorment toen in 1421 de St.
Elisabethsvloed de Grote -of Z.
Hollandse Waard, op de grens
van Holland er- Brabant verdelg
de onder het water.
Slechts betere zorg voor het
dijkwezen had de ramp tot kleiner
proporties kunnen herleiden, maar
de onzalige binnenlandse twisten,
waarvan wel de bekendste waren,
die der Hoekse en Kabeljauwse,
belemmerden een met succes be
kampen van de watervijand.
Doch later herwint men voet
voor voet het verloren land terug
en al in 1460 liggen solide dijken
rond het Land van Heusden en
Altena en zijn de ruineuse gevol
gen van de fatale vloed zoveel
mogelijk ongedaan gemaakt.
Echter een tienduizend hectaren
land bleven blootstaan aan de
wisseling der getijen, de Biesbosch
bleef!
De slibaanwas had in zeer snel
tempo plaats. De rivieren verleg
den hun loop: sommige beddingen
vervielen tot dode armen, andere
werden nieuw uitgeschuurd.
Vrij spoedig ontwikkelde zich
op de aangeslibde plaatsen een
weelderige vegetatie met de bies
als dominerende plant. Is dit de
naamsreden voor de Bies-bosch?
In de slibrimboe groeiden de
eilandjes, het werd een wereld vol
geheimzinnigheden, een dorado
voor het watergevogelte, een ge
bied vol intieme bekoorlijkheden.
Nauwelijks hadden de eilandjes
het stadium van rijpheid bereikt
of ze werden omsloten door een
kade of dijk. Zo groeide de pol
der van Oud-Dubbeldam (1603),
de Noord- of Merwedepolder
(1606) en de uitgestrekte, niet
minder dan 1550 ha. grote Wiel-
drechtsche polder.
Bij deze polders werden boeren
hoeven gebouwd, wel dicht bij 't
water, maar watervrij, zelfs bij de
hoogste vloeden, wanneer storm
wind en watergebruis een mach
tige symphonie vormen en met
woest geweld het water de kaden
vernielt en de lage polders vult,
binnenstormend het Gat van de
Vissen of dat van het Spijkerboor.
Rond de boerenhoeven wuiven
slanke populieren en iepen en
staan dromerige wilgen..
In het voorjaar, vóór het riet
er domineert, plekken in wijde
omtrek der hoeven reusachtige
velden goudgele dotters! Door het
opwassend riet groeien elzen- en
wilgenstruiken.
Als de stormwind aanvaart over
de lage landen, wil hij, die het
machtig schouwspel der jachtende
wolken gadeslaat, vluchten, want
dan bespeurt hij angstig, hoe te
midden van stormgeloei en golf
geklots, het water met ijzingwek
kende snelheid en zekerheid hoger
en hoger klimt, steeds meer ter
rein verovert van de hoogte,
waarop de boerderij is gebouwd,
die de aanblik van een verlaten
eilandje krijgt. Hoger en hoger
stijgt de vloed, tot het toppunt
van stijging is bereikt: de boerde
rij blijft droog en... langzaam valt
het water weer.
Dc huidige situatie.
Ruim 3/5 van de Biesbosch
bestaat thans uit cultuurgrond, j.»
ongeveer is griendland, i/io wordt
door de wegen in beslag genomen,
terwijl nog 14 uit rietgorzen be
staat.
De Biesbosch is een weergaloos
schoon gebied, een ideaal oord
voor watersportliefhebbers, een
natuurmonument, dat als zodanig
waard is gereserveerd te worden,
inzonderheid het gedeelte langs de
Amer, waar men de schoonste
vèrgezichten heeft over een onge
stoord gebied van riet- en biezen
velden, slikken en gorzen.
Slechts een zeshonderd mensen
bewonen deze waterrijke streken.
Het zijn de grootgrondbezitters,
die de Biesbosch-gronden (1500
ha. bouw- en 1400 ha. weiland)
exploiteren of verpachten, terwijl
1200 ha. aan de Kroon en het res
terend deel aan de Staat behoort.
Nieuwe plannen.
Plannen werden ter tafel ge
bracht tot bedijking van de Bra
bantse Biesbosch. De dijken zou
den. een hoogte krijgen van 6l/2
m. boven N.A.P., zodat dan dit
gebied niet meer als waterreser
voir bij overstromingen dienst zou
behoeven te doen.
Noodzakelijk gevolg hiervan
zou zijn het verzwaren van dijken
in de omgeving en het ten uit
voer leggen van een plan voor
ruilverkaveling, waardoor dan te
vens een nieuw wegennet nodig
zou zijn.
Overbodige weelde is dit niet:
de 6 wegen, zo men ze als zodanig
bestempelen mag, zijn abominabel
slecht en vele gezinnen kunnen
slechts per roeiboot het vasteland
bereiken.
Wegen en bruggen, kaden en
polderwerken, zwaar gehavend
door stormen en in de oorlogsja
ren door de Duitsers, die in de
Biesbosch vreselijk hebben huis
gehouden, roepen om herstel.
De inpoldering zou nieuwe cul
tuurgrond scheppen, waarop teel
ten met perspectief mogelijk zullen
blijken te zijn: zaden, fruit!
De tuinderij zou er een geschik
te bodem vinden en de resterende
gebieden zouden voor landbouw
en gemengd bedrijf eveneens ge
schikt blijken.
Speciaal economisch gezien, zou
er dus veel gewonnen zijn. Doch
de natuurliefhebbers en de water
sport-enthousiasten zouden, naast
de inwilliging der utiliteitseisen
een lans willen breken, om althans
een brokstuk van de ongerepte,
maagdelijk-ruige Biesbosch als na
tuurreservaat behouden te zien!
Nu het „Biesbosch-pro-
bleem" in ons blad reeds van zo
vele zijden en in verschillende as
pecten is beschreven, volgt hier
nog eens een beschouwing, die
dit vraagstuk mede van andere
zijde beschouwd. RED.
MEER AANDACHT VOOR
NEDERLANDS BIJ EIND
EXAMEN H.B.S.?
De vele klachten over het
tekort aan kennis van de Ne
derlandse taal ook bij jonge
ren, die middelbaar onderwijs
gevolgd hebben, zullen, zo
wordt te Den Haag vernomen,
tot resultaat hebben, dat bij 't
schriftelijk eindexamen H.B.S.
n 1950 zwaardere eisen aan de
candidaten gesteld zullen wor
den.
Eindelijk! zouden we zeggen.
GEVOLGEN DEVALUATIE.
Het is niet precies zo ge
lopen als we in ons vorig ar
tikel over devaluatie zeiden
te verwachten. We dachten
dat Nederland wel zou blijven
bij een devaluatie van 20 a
25%. Maar in hetzelfde num
mer van „De Echo" kon men
lezen dat Nederland even
hoog (of laag) devalueerde als
Engeland en dus ook 30%%.
Is dit percentage voor Enge
land hoog en is het de vraag
of de economische toestand
in Engeland zo'n hoog procent
eiste, voor Nederland is het
zeker zeer hoog en alleen goed
te praten door uit te gaan
van het Engelse cijfer.
De devaluatie heeft plaats
gehad door de goudprijs te
verhogen. Echter niet recht
streeks. De waarde van ons
geldstelsel is niet direct van
het goud afhankelijk. Deze af
hankelijkheid ontstaat via het
Engelse pond-sterling en de
Amerikaanse dollar. Onze
gulden is gebonden aan het
pond; het pond weer aan de
dollar en de dollar aan het
goud: Door waardeverande
ring tussen pond en dollar,
ontstaat dus ook een waarde
verandering tussen gulden,
pond en dollar en daardoor
indirect tussen gulden en
goud. Toen de wisselkoers
van de dollar verhoogd werd
van 2.70 tot ongeveer 3.80,
was er de devaluatie, ook ten
opzichte van het goud.
De gevolgen van de deva
luatie zullen op de eerste
plaats te merken zijn aan de
prijzen van uit het buitenland
ingevoerde artikelen. Kocht
men enkele weken geleden
een machine in Amerika voor
b.v. 1000, dan betaalde men
dit bedrag met pl.m. 2700.
Nu komt dit zelfde dollar
bedrag op ongeveer 3800.
De prijzen van grondstoffen
dus, en in het algemeen van
alle artikelen die uit Ameri
ka worden ingevoerd, zullen
beduidend stijgen. Niet zozeer
de prijs in Amerikaanse dol
lars, maar die van guldens.
Dit zal in het algemeen het
geval zijn met artikelen die
worden ingevoerd uit landen
die niet hebben gedevalueerd
(Zwitserland b.v. en de Zuid-
Amerik. Staten. Huiden!) of
die hebben gedevalueerd met
een lager percentage dan het
onze (België). Dit is zeker
voor iedere importeur zeer
belangrijk, maar bovendien
voor iedere handelaar en fa
brikant. Men maakt tegen
woordig bijna geen artikelen
meer waar geen buitenlandse
grondstoffen bij gebruikt
worden. Voor het éne natuur
lijk meer dan voor het ande
re; maar als de buitenlandse
grondstoffen helemaal geen
rol spelen in het productie
proces van een bepaald arti
kel, dan komen er wel buiten
landse machines aan te pas.
En ook deze zullen duurder
worden en meer afschrijving
vragen.
Nu zal men zeggen, waar
om dan gedevalueerd als er
zo'n nadelige gevolgen aan
verbonden zijn? Ja, maar er
zijn ook voordelen aan en om
die voordelen gaat het na
tuurlijk. Engeland en 't West-
Europese vasteland moeten,
kost wat kost, hun uitvoer
naar Amerika opvoeren. Zij
moeten de beschikking heb
ben over dollars, véél dollars,
méér dollars dan tot nu toe,
om méér uit elders te kunnen
invoeren. Export naar Ameri
ka was echter moeilijk. Men
moet zich dat goed indenken.
Amerika is het land van de
onbegrensde mogelijkheden,
waar van alles kan worden
geproduceerd en dat zich bij
na geheel zelf van alles kan
voorzien. Het grote productie
apparaat dat er vóór de.oor
log al bestond, is tijdens deze
wereldkrijg nog uitgebreid en
vervolmaakt. In de Europese
landen heeft juist het tegen
overgestelde plaats gehad:
men heeft enorm moeten in
krimpen en de productie-me
thoden (o.a. de machines) zijn
jaren achtergcraakt.
K. H.
Alvorens we tot de behandeling
van deze geschiedenis overgaan,
gezien de uitgebreidheid van dit
onderwerp, lijkt het ons zeer nut
tig U reeds hiervan het volgende
rpede te delen, wat we voor enige
tijd vonden en dat ongetwijfeld
voor LI allen zeer leerzaam is, ge
zien het grote geloof en eenvoud
die er toen op deze plaats heers
te. We geven dan deze brief in
zijn geheel hieronder weer.
„Den braven burger Adriaan
Eekels,
Aan de Municipuliteit van
Hedikhuizen, Medeburgers
mijn lotgenoten.
Schoon de herinnering der ge
varen waarin ik geworstele heb
been, en welkers treurige gevolgen
voelen, uwe benevens mij gevoe
len mij natuurlijke aandoeningen
van angst en smart veroorzaken
echterom aan uwe vriendelijke
uitnodiging te voldoen eene be
schrijving geven van al hetgeene
onder mijn oog is voorgevallen,
beschrijven de verwoesting van
het huis van Michiel van Hooff,
en de daar verongelukte en ge
redde personen. Ik "zal zoo kort en
tevens zoo nauwkeurig trachten
te zijn als de zaak het toelaat
Op den 22ste Februarij J. L. om
een uur na den middag, wanneer
het zich van alle kanten beves-
tige dat den Dijk door was, vlug
ten ik in het huis van Michiel
van Hooff, in het zelve de vrouw-
met vier kinderen, knegt en meid,
ik en nog een inwoonder van de
Haarsteeg, met naam Jan Pcjders,
wij waren hier nog des te gerus
ter, omdat wij ons op de sterkte
van dat huis betrouwden, uit hoof
de dat het met den laatsten door
braak staanbaar is gebleven. Mi
chiel van Hooff, zeiven was niet
te Huis, men zeide, dat hij, weinig
tijds tevoren, naar Vlijmen was
gegaan, omdat zijne tegenwoordig
heid bij den Heijdijk, die men zei-
de, dat in gevaar was, vereischt
wierd. Wij boden elkander de be
hulpzame hand, om zoveel goede
ren op den zolder te brengen als
slechts mogelijk was, totdat wij
eindelijk genoodzaakt wierden, ons
zeiven te bergen. In korten tijd
steeg het water op zoo een ver
bazende hoogte, dat het bijna aan
den zolder kwam. Het geweldig
kraken der ijsschollen, die tegen
de boomen en huizen aanstooten,
vervullen ons Harten met angst en
schrik, en deden ons huis dave
ren. Onze troostelijke Godsdienst
deed ons onzen toevlucht nemen
tot het Gebed, teneinde he God
behagen mogt, de dreig- ide ge
varen van ons af te wenden.
Der Moeder, op wiens ue'aat::lc-
deu tederheid en medelijden te le
zen was, omhelsde haaren kinde-
re.i en riepe haa*e man te nulpe.
de Meid wrong haare handen, in
een woord elk hart was met de
allerbitterste droefheid vervuld,
ziende alle oogehblikken de dood
tegemoet. Ondertusschen ontdekte
ik, dat het achterhuis was weg
geslagen, hetgeene ik echter niet
durfde bekend te maken, om de
anderen niet te bedroeven of te
ontsellen. Ik zette de ladder tegen
het Flieriggebint, met voornemens,
om door het dak te snijden, maar
de vrouw dat merkende zc:de, nu
zult gij u zeiven redden, en mij,
met mijne kinderen laten vergaan,
waarop ik antwoordde, dat wij
elk naar een kind zouden zien, en
nam tevens twee kinderen, de
oudste, het eene van omtrent acht
en het andere zeven jaar oud, en
bragt die, een voor een, op het
flieriggebint, hun gelastende, dat
zij zich wel vast zouden houden,
hetgeen zij ook deden. Weder
beneden gekomen zijnde, zag ik
een brood op tafel liggen, waar
van ik twee sneeden afsneed en
in mijn zak stak, om in geval ik
gelukkig waare, mij op een of
ander te kunnen redden, niet van
honger te moeten sterven.
Daar stonden nu over de tien
voeten water in het Huis,, en het
Huis begon nu zodanig te bewe
gen, dat men gemakkelijk konnen
zien, dat zijne verwoesting nabij
was. Ik zeide teen tot de andere:
vrienden past op, want nu gaan
wij naar de eeuwigheid, waarop
zij allen riepen: O God help ons
in den uitersten nood. Biddende
gezamlijk voor dat hij onze Ziele
wilden beschermen: ik klom spoe
dig naar de kinderen, keerae mij
nog eens om, en zag anderen, als
wezenloos zitten, de vrouw had
zich over de wieg geplaatst, om
was het mogelijk haar kind te
redden, bevijligen, en drukten het
tegen haare boezem, de knegt nam
het kind al slapende uit de lig
plaats en ziet, op dat ogenblik
storten het Huis in, en de vrouw,
twee kinderen, knegt en meid
wierden, onder de puinhoopon be
graven. Ik stond op de ladder 'en
sloeg met dezelve achterover in
het Water en rukte de twee voor
noemde kinderen in mijn val wee-