l
Wijde WereldJ
Waalwijkse en Langstraatse Courani
Oorlogsmonument
UIT DE
De onthulling van het
te Waalwijk
DONDERDAG 3 NOV. 1949.
Uitgever
iVvtaiwQkxe Stoomdrukkerij
ANTOON TILLEN
U.'oidrvdacii.'ur
JAN TIELEN
ECHO mHET ZUIDEN
72e JAARGANG No. 89
Abonnement
15 cent per we-k
1.95 per kwartaal
2.25 franco pp
Advertentie-prijs
9 cent per m.M
Contract-advertenties
speciaal tarief
OPGERICHT 1878.
Bureaux GROTESTRAAT 205 WAALWIJK TEL. 38. SCHOOLSTRAAT 11 KAATSHEUVEL TEL. 66.
TEL.-ADRES „ECHO'
In ons vorig; nummer plaatsten wij reeds een ver
slag van de onthulling van 't oorlogsmonument In
onze gemeente, dat onder enorme belangstelling Zon
dag 30 October plaats had op de schitterend gelegen
plek aan de Burgemeester Moonenlaan.
Ongeveer 300 genodigden en duizenden belangstel
lenden gaven blijk van medeleven in dit voor onze
gemeente zo grote gebeuren. Groot om 't doel, groot
om de opzet, groot om het treffend welslagen van
deze eenvoudige, doch aangrijpende plechtigheid.
Met dit oorlogsmonument, waarvoor onze redactie in
November 1944 het initiatief nam en waaraan door
Waalwijks Belang, in overleg met het gemeente
bestuur, jaren is gearbeid en waarbij natuurlijk heel
veel moeilijkheden waren te overwinnen, is in Waal
wijk weer iets groots gewrocht, waarop het huidig- en
het nageslacht met reden trots mogen zijn.
Wij zegden toe de redevoeringen van de voorzitter
van Waalwijks Belang de heer J. Timmermans en
van de burgemeester van Waalwijk Mr. R. Lambooy,
in cxlenso te zullen geven, omdat zij o.i. voor onze
gemeente van historische waarde en betekenis zijn.
Zij mogen hier dan volgen:
De voorzitter van W. B.,
de heer J. Timmermans, sprak
ais volgt
Het is mij een eer en een
groot genoegen als Voorzitter
van „Waalwijks Belang" op
deze bijzondere dag, zijnde de
5e verjaardag van onze be
vrijding, namens de ingeze
tenen van Waalwijk 't woord
te mogen voeren.
Hoewel wij heden 39 Octo
ber, ons de intense vreugde
zullen herinneren toen 5 jaar
geleden de bevrijding werke
lijkheid werd en de lange
duistere nacht verging en wij
wederom ons zelf mochten zijn
door een begin te maken met
te herbouwen op geestelijk
en materiëel gebied van zo
veel dat war, verstoord en
vernield, mag zulks niet do
mineren bij de plechtigheid,
waarvoor wij hier tesamen
gekomen zijn.
Met de herdenking toch van
déze dag gaan onze gedach
ten op de allereerste plaats
terug naar de moeilijke oor
logsjaren, naar het onder
gane onrecht, hetwelk de be
zetter en verdrukker tekende
in zijn ware gedaante, naar
het onzegbare leed dat hij
bracht ook in vele Waalwijk-
se gezinnen, culminerend in
de droeve en tragische ge
beurtenis, in de wandaad van
6 September 1944.
Gaan onze gedachten terug
naar onze doden, 83 in getal.
Zij gaven hun leven in het
verzet en uit hoofde van hun
plicht in functie tot 't laatst,
zij werden uit ons midden
weggesleept, zij stierven door
moorddadig granaatvuur en
duivelse projectielen.
Het is onze plicht en het is
onze eer hen niet te vergeten.
De Waalwijkse bevolking
heeft dit gevoeld door op
overtuigende wijze de ont
wikkelde initiatieven moreel
en financiëel te steunen. Op
6 September 1945 werd op
plechtige wijze een gedenk
steen onthuld, gemetseld in 't
Gemeentehuis op de plaats
van het drama, hetwelk ik
reeds memoreerde, ter nage
dachtenis aan hen, die als
helden de dood zijn ingegaan.
Op 4 Mei van elk jaar
heeft in alle eenvoud, doch
treffend in ceremoniëel, een
dodenherdenking plaatsge
vonden. De velen die telken-
jare hierbij aanwezig waren
en de schat van bloemen die
achter bleef bij het op het
Raadhuisplein geplante crusi-
fix, getuigen dat onze doden
niet vergeten worden. Hier
mede was echter niet genoeg
gedaan; er moest een groots
en blijvend monument komen
hen ter ere, Waalwijk waar
dig.
Het was onmiddellijk na de
bevrijding onzer gemeente dat
de Redactie van „De Echo van
het Zuiden" het initiatief
nam om door vrijwillige bij
dragen een fonds te vormen,
hetwelk zou worden aange
wend voor een monument ter
nagedachtenis van de slacht
offers, die vielen voor het
vuurpeleton op 6 September
1944. Met grote instemming
werd dit plan algemeen ont
vangen en de omvang der
spontane giften is daarvan 't
beste bewijs. Door de Redac
tie van ons plaatselijk blad
werd 't reeds gevormde fonds
overgedragen aan het bestuur
der vereniging „Waalwijks
Belang" die, mede in aanmer
king nemende het belangrij
ke bedrag dat was ingekomen
en nog steeds vermeerderde,
de bestemming hiervan uit
breidde door het te zijner tijd
op te richten monument te
wijden aan de nagedachtenis
van alle ingezetenen van
Waalwijk, die tengevolge van
oorlogshandelingen den dood
vonden.
In het verleden heeft Waal
wijk steeds getoond dat op
verschillend gebied door ener
gie en samenwerking meer
kon worden bereikt dan rede
lij kerv/ij ze te verwachten is
van een gemeente van deze
omvang. Hiervan getuigen
onze belangrijke bedrijven in
verschillende branches, onze
onderwijs-instellingen, 't peil
van het culturele leven, onze
laatste tentoonstelling „Waal
wijk 1948" en de uitbreiding
van onze gemeente na de be
vrijding.
Hiervan getuigt Waalwijk
h ?den opnieuw.
Op deze laatste dag in Oc
tober 1949 zijn zeer vélen op
deze plaats, de zo juist ge
opende Burgem. Moonenlaan,
tesamen gekomen om tegen
woordig te'zijn bij de plech
tige onthulling van 'n groots,
kostbaar en zeer kunstvol
monument, hetwelk ook voor
de geslachten die na ons ko
men een onvergankelijke her
innering blijven zal aan de
kommervolle oorlogsjaren,
doch meer nog een symbool
van de grote piëteit waarmede
de Waalwijkse bevolking zijn
doden heeft willen eren en
hun nagedachtenis wil doen
voortleven, onverwoestbaar
als het brons, waarvan het
beeld is vervaardigd.
Het moet voor U, ouders,
familie en vrienden een vol
doening en een grote troost
zijn dat deze plechtige bijeen
komst hen geldt, om wie gij
treurt en dat ook zijn of haar
naam gebeiteld is in de harde
steen. Aan de vergetelheid
ontrukt, zullen zij blijven
voortleven, ook* bij de ontel-
baren die jaar in, jaar uit
hier een korte poze zullen
verwijlen. Het zullen er velen
te samen zijn als een demon
stratie van ernst en wijding
op een herdenkingsdag. Het
zal ook de enkeling zijn die
op deze plaats een bloem
komt leggen met ontbloot
hoofd en een korte bede. Mo
ge gij straks deze plaats ver
laten, wetende dat Waalwijk
Uw doden, die ook haar do
den zijn, op waardige wijze
heeft geëerd en niet zal ver
geten.
Het is mij een groot genoe
gen hier te mogen aanwezig
zien:
het College van Burgemees
ter en Wethouders, de heren
Raadsleden en Secretaris;
de geestelijkheid en in het
bijzonder onze oud-pastoor de
Hoogeerw. Heer H. Heeze-
mans, die in de oorlogsjaren
lief en leed met zijn parochia
nen heeft gedeeld en in het
droeve drama van 6 Septem
ber 1944 zijn plicht als pries
ter stelde boven gevaar voor
eigen leven;
de heer Mr. v. .d Heijden
die 't burgemeesterschap van
deze gemeente waarnam in
die moeilijke maanden van
angst en ellende, toen bom
men en granaten Waalwijk
teisterden;
U vertegenwoordigers van
het Verzet en van het Rode
Kruis, die menigmaal Uw le
ven in de waagschaal stelde
en meer deed dan Uw plicht
wel zeer bijzonder waarde
ren wij het, Mevrouw Moo-
nen, dat U en Uwe kinderen
heden naar Waalwijk zijn ge
komen, niettegenstaande de
zin van deze bijeenkomst en
dc woorden die bij deze her
denking gesproken worden
ook bij U de diep geslagen
wonde wederom zal doen
bloeden. Ik wil derhalve niet
in nadere bijzonderheden tre
den, aangaande de tragedie
van 6 September 1944, doch
vergun mij slechts uiting te
geven aan ons diep gevoeld
besef van 't verlies dat Waal
wijk destijds leed toen haar
eerste burger, zijn roeping,
getrouw, zijn leven gaf voor
deze gemeente. Met recht
staat zijn naam als eerste in
de gedenksteen gegrifd.
Ik moge thans, na deze in
leiding, komen tot 't grootse
ogenblik, tot de symbolische
onthulling van dit monument
en U Mevrouw, als echtgenote
van wijlen burgemeester Moo-
nen, verzoeken deze hande
ling te willen verrichten.
Daarna heeft de onthulling
van 't monument plaats door
Mevr. Moonen.
Dan herneemt de heer Tim
mermans 't woord en zegt
Zij vielen ter aard vóór het
gloren der goudene zonne,
de vrijheid,
den langen nacht van den
oorlog verdreef, voor ons
gespaarden.
Een schoonere ochtend om
ving hen, gevallen ter
hemelsche gaarde,
Met het den broeders gegeve-
ne leven, geweven uit
eeuwige blijheid.
Deze toepasselijke woorden
van Mevrouw H. de Kat-
v. Zijl staan gebeiteld onder
de figuur van deze man, die
met een laatste inspanning
van zijn enorme kracht, zich
nog staande houdt, waarna hij
geveld ter aarde stort.
Een monument waardig ter
herinnering aan hen, die het
offer van hun leven brachten
voor onze vrijheid. Onvergan
kelijk blijven ook hun namen
in deze steen bewaard.
Laat ons enkele ogenblik
ken niet onze gedacinen bij
nen zyn.
uat zij rusten in vrede,
iiet massale monument, het-
weik U mans voor U ziet, kon
ioi ctantl Komen, dank zy ue
medewerking en Unancieie
steun die wy uit zo brede
kring mocmen ondervinden,
ik zou in mijn pnent ernstig
tekort schieten ais ik naiiec
bij aeze gelegenheid oprecht
dank te brengen aan allen die
op enige wijze hiertoe heoben
bijgedragen, ik moge herha
len: een monument, onze
doden en Waalwijk waardig.
In samenwerking met een
door ons bestuur benoemde
commissie, bestaande uit de
heren J. Bergmans, Th. van
Delit, Drs. G. van Imbeeck,
G. Steemers en Mr. F. Tim
mermans, die wij zeer erken
telijk zijn voor de toewijding
waarmede zij zich van hun
taak hebben gekweten en de
adviezen die door hen wer
den uitgebracht, werd con
tact verkregen met de heer J.
Raedecker, beeldhouwer te
Amsterdam, wie de opdracht
voor een verkleind proefmo
del werd gegeven.
Ik meen de tolk te mogen
zijn van allen, als ik unr.
Raedecker geluk wens met
zijn grootse conceptie en hem
dank zeg dat hij, niettegen
staande de vele opdrachten
die hij had, met naarstigheid
aan dit monument voor Waal
wijk heeft gewerkt. Wij heb
ben ons niet vergist toen wij
hem als één van Nederlands
grootste beeldhouwers de de
finitieve opdracht gaven. Het
beeld, zoals het hier is opge
steld, zal ook U grote vol
doening geven en Uw naam
.bevestigen tot in lengte van
dagen.
Nadat het in klei gemodel
leerde beeld in gips was af
gegoten, werd het vervoerd
naar de firma Binder te Over-
veen, alwaar het in onver
gankelijk brons gegoten werd.
Ook dit werkstuk, verricht
met de bekwaamheid en ze
kerheid van de vakman, ver
dient onze hoogste lof.
De firma Verappe alhier
vervaardigde het basement
en voldeed tevens aan onze
opdracht vorm te geven aan
de rustbank, die vóór het mo
nument is aangebracht.
Het was in 1947, bij ge
legenheid van de viering van
het 40-jarig bestaan onzer
Vereniging, dat ons bestuur
werd verrast, toen de heer G.
Steemers, voorzitter van een
door de leden gevormd hul-
digings-comité, een bedrag
aanbood met bestemming te
zijner tijd in Waalwijk een
bank te plaatsen met inscrip
tie, herinnerend aan dit jubi
leum. Ik ben overtuigd dat
het Uwe volle instemming
heeft, leden van Waalwijks
Belang, die hieraan Uwe bij- eren; de gevallenen voor de
drage gaaft, dat, na overleg
met het gemeentebestuur,
geen betere opstelling kon
worden gevonden dan deze
plaats, architectonisch in vorm
en afmeting, volkomen aan
sluitende bij het oorlogs-mo-
nument aan de Burgemeester
Moonenlaan.
Wanneer ik spreek van ar
chitectonische vormgeving,
dan past mij een woord van
erkentelijke dank aan U, prof.
Holt. Op ons verzoek hebt gij
het plan ontworpen van ba
sement in inscriptie-stenen
en het geheel zodanig in vorm
gebracht dat het in de juiste
verhouding komt op dit uit
zonderlijk mooie en rustige
hoekje, omzoomd door hees
ters en geóoomte. Uwe voort
varendheid en Uw gedeci
deerd inzicht waren ons een
grote steun bij de moeilijk
heden en soms ook tegensla
gen, die moesten overwonnen
worden.
Ik mag niet eindigen zon
der met de grootste waarde
ring en dankbaax-heid te ver
melden de samenwerking, die
bij de totstandkoming van dit
monument vanaf het eerste
begin heeft bestaan tussen
ons bestuur, het reeds ge
noemde comité en U burge
meester Lambooy. Zonder Uw
daadwerkelijke hulp en steun
zou niet zijn verkregen het
monument dat thans vóór ons
staat, omdat ook gij bij de
gehele opzet het doel voor
ogen hield in Waalwijk en ter
nagedachtenis van hen die
hun leven lieten, een gedenk
steen te doen verrijzen van
uitzonderlijke schoonheid. Gij
waart het die op ons verzoek
deze plaats hiervoor hebt aan
gewezen, maar bovenal zeg
gen wij U, het college en de
heren raadsleden oprecht
dank, dat de gemeente Waal
wijk, ingevolge Uw voorstel,
als belangrijke bijdrage
schonk het gehele basement
en de werkzaamheden, die
volgens het ontwerp van prof.
Holt op deze plaats moesten
worden verricht. Deze samen
werking heeft geleid tot een
eindresultaat dat niet te ver
wachten was toen de eerste
oproep tot vorming van een
fonds werd gedaan.
Ik moge dan namens de
vereniging „Waalwijks Be
lang" en namens degenen die
door hun bijdrage hierin deel
hebben, dit monument ter na
gedachtenis aan onze doden,
dit sieraad voor Waalwijk
aan U burgemeester Lambooy,
als hoofd der gemeente, over
dragen.
De burgemeester van Waal
wijk Mr. R. Lambooy, sprak
daarna als volgt:
Het verheugt mij. Mijnheer
de Voorzitter van Waalwijks
Belang, dat ik namens 't ge
meentebestuur van Waalwijk
dit om vele redenen kostbare
monument mag aanvaarden.
Vervaardigd uit steen en
brons, machtig en fors, schoon
door zijn uitbeelding en tref
fend door zijn oproeping tot
herinnering, staat het hier als
een brok historie, historie van
Nederland, historie van Waal
wijk.
Aan dit alles is zorg be
steed door allen, die hieraan
medewerkten.
Terecht hebt U geroemd de
schepping van de beeldhou
wer John Raedecker, die hier
misschien het mooiste heeft
gebracht, ooit door zijn kunst
zinnige handen vervaardigd.
Ook het gemeentebestuur ver
heugt zich er over dat Waal
wijk zo iets moois is rijk ge
worden. Het draagt in hoge
mate bij in ons streven, de
gemeente ook als woonge-
meente aantrekkelijk te ma
ken.
Met U ben ik erkentelijk
Prof. Holt, de begaafde ont
werper van het basement en
de onmiddellijke entourage,
zijn medewerker de heer Be-
lion, de bekwame beeldhou
wer van de opschriften en 't
gedicht, dit laatste gevloeid
uit de welbesneden pen van
Mevrouw de Kat-van Zijl,
terwijl ik voorts verheugd
ben dat het werk van de gie
ter de heer Binder en van de
firma Verappe, en van de
diensten van gemeentewerken
en bedrijven er toe hebben
bijgedragen dat dit alles op
tijd is gereed gekomen. Op
tijd d.w.z. op de dag van de
5e jaarlijkse herdenking van
Waalwijks bevrijding.
Doch hoe goed en veelal
voortreffelijk al hun arbeid
is geweest, dit alles was niet
mogelijk indien niet destijds
na de bevrijding, spontaan by
hen die gespaard waren ge
bleven, de gedachte was op
gekomen om de gevallenen te
wrede executiepeletons, ge
vallen in krijgsdienst, geval
len bij de O.D., gevallen in
de afschuwelijke concentra
tiekampen en bij de vele oor
logshandelingen. Het is goed
de doden te herdenken, voor
hun zielerust te bidden en
hen te eren.
Zo heeft men gelukkig ook
hier gedacht. Alle zorgen
voor de vele materiële ver
liezen van huis en goederen,
machines en bedrijfsvoorra
den, van de meest-elementaire
huishoudelijke gebruiksgoe
deren ten spijt, heeft men de
moed gehad ook te zorgen
voor hen, die de oorlogsjaren
niet hebben mogen overleven.
Ik denk hierbij eerbiedig
aan hen die op grond van hun
houding in die jaren als on
middellijk betrokkenen of als
gegijzelden voor het executie-
peleton het leven moesten la
ten; met respect aan hen, die
in hun militaire taak in het
begin of op het einde der af
schuwelijke jaren hun leven
op het slagveld lieten; met
trots aan hen, die als verdacht
van verzet of de mentaliteit
daartoe werden gedeporteerd
en in de beruchte concentra
tiekampen stierven, ver van
huis, in droefheid en ellende.
Met weemoed aan hen, wier
leven bij bombardementen of
granaatinslag of door een ver
dwaalde kogel werd afgesne
den.
Voor deze allen wordt, dank
zij de giften der burgerij die
met de gevallenen één ge
meenschap vormden, heden
dit monument eerbiedig ont
huld door-haar, wier echtge
noot in hoogste plichtsbe
trachting op zyn post bleef
in de moeilijkste jaren en die,
zijn hoge leeftijd ten spijt,
door de barbaren werd uitge
kozen om als symbool van de
gemeenschap zijn leven te of
feren.
Ik ben dankbaar hen, die de
actie tot het oprichten van 't
monument in de pers hebben
ingezet; Waalwijks Belang die
het overnam en zo goed ten
einde bracht, en het comité
dat met zoveel zorg hen uit
koos, die voor een groot werk
bekwaam waren en haar aan
dacht besteedde aan ontwerp
en uitvoering. Hun arbeid
lijkt mij heden beloond.
Familie-leden van hen, voor
wie wij hier zijn, moge God
de zielen van Uw grote dier
baren genadig zijn.
In de hoop van de vervulling
van deze wens en dankbaar
voor het prachtig gedenk
teken, aanvaard ik hiermede
met eerbied namens de ge
meente het oorlogsmonument
voor de 83 gevallenen.
Berichten van verhindering
om de plechtige onthulling bij
te wonen waren ingekomen
van Wed. J. v. Ewijk, A. P. v.
Leest-van Lam, Mevr. Leng
let, de edelachtb. heer G.
Steemers, die in z'n telegram
z'n oprechte deelneming aan
bood aan de famidies Moonen,
Hoffmans en overige achter
gebleven families der oorlogs
slachtoffers, de heer S. Grup-
pelaar en de familie J. Spit-
ters.
VOLLEDIGE OVEREENSTEMMING.
De Centrale Commissie der R.T.C. kon Dinsdag
avond uiteen gaan, nadat volledige overeenstem
ming was bereikt inzake alle punten waarover nog
verschil van mening heerste. Gistermiddag kwam
de R.T.C. in plenaire slotzitting bijeen om de uit
eindelijke beslissing te nemen over de ontwerp
overeenkomsten die de diverse commissies in de
afgelopen weken hebben genomen: de slotfaze van
de R.T.C.
Er is hard gewerkt door de
Nederlanders en Indonesiërs
in Den Haag, vooral de laat
ste week. En wat men, kost
wat kost, bereiken wilde, is
bereikt: het einde van de con
ferentie begin November.
Maar wat het belangrijkste
is, de beoogde resultaten zijn
behaald: op alle punten vol
ledige overeenstemming. De
laatste moeilijke kwestie, de
status van Nieuw-Guinea,
heeft men tenslotte weten te
omzeilen, zodat de reeds ver
gevorderde conferentie niet
over dit punt hoefde te strui
kelen. De opvattingen van
beide partijen bleken onver
enigbaar. De Indonesiërs,
vooral de Oost-Indonesiërs,
wilden Nieuw-Guinea persé
in de R.I.S. opnemen; de Ne
derlanders wilden het beslist
onder Nederlands gezag hou
den. Daar niemand iets toe
gaf, zag de situatie er in deze
niet rooskleurig uit. Gelukkig
deed de UNCI een compro
mis-voorstel in die zin, dat
Nieuw-Guinea in ieder geval
nog rechtstreeks onder Neder
land zou blijven. In het ko
mende jaar kan men dan als
nog trachten overeenstem
ming voor de toekomst te be
reiken. Dit voorstel werd door
beide delegaties met enkele
wijzigingen aanvaard. Ook dit
punt is voorlopig opgelost.
De kwestie van het zelfbe
schikkingsrecht is zo geregeld
dat de gebieden die hiervan
gebruik willen maken dat
zijn vooral Ambon en de Mi-
nahassa zich tot de com
missie van de V.N. moeten
wenden om van haar toe
stemming te verkrijgen zich
te mogen uitspreken over de
vraag of zij wensen te worden
opgenomen in de R.S.I. of on
der Nederlands gezag willen
blijven.
Verder is in Batavia nog
overeenstemming bereikt tus
sen de Nederlandse en de re
publikeinse delegaties over
een algemeneamnestie voor
politieke gevangenen en over
de bevoorrading van het re
publikeinse leger. Verwacht
wordt dat de algemene am
nestie in de eerste week van
November in een gemeen
schappelijke proclamatie zal
worden afgekondigd. Het be
drag voor de bevoorrading
van het republikeinse leger
is verhoogd van 669.000 tot
750.000 per dag, omdat nu
als basis is genomen een aan
tal van 250.000 soldaten. De
republiek zal beginnen met
de demobilisatie van de gue-
rilla-organisaties.
Dr. Koets heeft op 'n pers
conferentie gewezen op het
communistisch gevaar voor
Indonesië. De „Liga ter ver
dediging van de proclamatie
van onafhankelijkheid" noemt
de R.S.I. volgens het oude re
cent „een marionettenstaat,
gevormd door imperialisten
en kapitalisten". Zij spoort de
Indonesiërs aan om zich voor
te bereiden op een massale
actie op een psychologisch
ogenblik. Dr. Koets beschouw
de deze Liga als een werke
lijk gevaar voor Indonesië. De
toestand in Oost-Java ont
wikkelt zich niet ongunstig,
behalve in gebieden waar
communistisch georiënteerde
guerilla-troepen gelegerd zijn.
VANDAAG
EINDE DER DISTRIBUTIE.
Vanaf vandaag zijn textiel,
vlees, kaas en rijst vrij. Er
komt dus geen bonnenlijst
meer, alleen de afzonderlijke
bon-aanwijzing voor koffie en
daarnaast de lopende kolen-
bon, die voorlopig nog geldig
blijft.
3 November 1949 is er dus
practisch een einde gekomen
aan een tienjarige distributie
periode van levensmiddelen,
die op 14 October 1939 begon
met de suiker op de bon.
Hogere subsidies voor
belangrijke artikelen.
De subsidies op levensmid
delen zullen voorlopig niet
verminderd worden. Integen
deel, ze worden tijdelijk ver
hoogd, om de na de devalua
tie verhoogde prijzen van een
aantal essentiële artikelen on
gewijzigd te kunnen laten.
Met name geldt dit voor
brood, melk, margarine, var
kensvlees, kolen en veevoe
der. Over het komende half
jaar is hiermee een bedrag
gemoeid van 150 millioen.
En nü weer
WORSTENBROOD van
NIC. v. d. WATER
Telefoon 418 - Min. Loeffstraat 57
Dagelijks vers
WEER EEN GROTE
VLIEGRAMP.
Eind vorige week was het
de Franse luchtvaart die door
een grote ramp werd getrof
fen, dezer dagen was het de
Amerikaanse burgerlucht
vaart Vijf en vijftig mensen
verloren het leven toen bo
ven het vliegveld van Was
hington een Skymaster werd
geramd door een jachtvlieg
tuig. De piloot van het jacht
vliegtuig is de enige overle
vende.
De DC 4 kwam van New-
York en was juist bezig te
landen, toen de P 38, bestuurd
door een Boliviaanse kapitein,
tegen hem aanbotste. Dit
vliegtuig wilde ook op het
vliegveld dalen, maar van de
verkeerstoren was herhaalde
lijk gewaarschuwd dat de pi
loot moest wachten tot de
Skymaster aan de grond was.
De bestuurder van de P 38
volgde de aanwijzingen niet
op en toen men de DC wilde
waarschuwen, was het te laat.
Van de inzittenden van de
Skymaster kon niemand ge
red worden. In het vliegtuig
bevonden zich o.a. een repu
blikeins senator en twee ba-
bies. De piloot van 't jacht
vliegtuig werd uit 't water
gered door een sergeant.
Deze vliegramp is de groot
ste die de Amerikaanse bur
gerluchtvaart ooit heeft ge
troffen.
SPANNING
IN OOST-EUROPA.
Het is deze week weer gaan
spannen in het Oosten. Vorige
week Donderdag zijn Hon
gaarse grenswachten overge
gaan tot openlijke provocatie.
Zes uur lang hebben zij Joe-
go-Slavisch gebied beschoten,
maar Tito's soldaten lieten
zich niet uit hun tent lokken.
Heel begrijpelijk als men be
denkt wat daaraan zou kun
nen vastzitten. Tito voelt er
blijkbaar niets voor om op 'n
dergelijke manier een derde
wereldoorlog te laten ont
ketenen. Niettemin houdt hij
zich op alles voorbereid. Er
zijn reservisten onder de wa
penen geroepen en^ reserve-
troepen die deze'maand heb
ben deelgenomen aan de ma
noeuvres, 2ijn niet afgezwaaid
Nu lopen er ook geruchten
dat Albanië op het punt staat
zich bij Tito aan te sluiten.
Generaal Hodja, Stalin's
knecht in Albanië, zou in het
geheim besprekingen voeren
met de Joego-Slavische lei
der. Deze zou bereid zijn voor
de steun van Albanië levens
middelen en andere materia
len, waaraan hij zelf grote be
hoefte heeft, te betalen.
TSJECHO-SLOWAAKSE
BISSCHOPPEN
PROTESTEREN.
Op 1 November is de Praag
se kerkwet van kracht ge
worden. De priesters zijn
staatsambtenaren geworden
en de kerk is onderworpen
aan het staatsgezag. Voor de
heren gezaghebbers zelf ten
minste.
De bisschoppen hebben een
nieuw protest tot de regering
gericht, waarin deze wet een
schending van de grondwet
wordt genoemd. Het protest
droeg de handtekening van al-
lev bisschoppen, behalve die
van Mgr. Beran, die al maan
denlang in zijn paleis wordt
gevangen gehouden, en van
Mgr. Vojtassak, bisschop van
Spis, die ziek is. Zij wijzen
er op dat door deze wetten de
rechten van de Kerk geen en
kele wettelijke garantie meer
hebben. Zij protesteren tegen
het feit dat de regering zich
het recht aanmatigt zich te
mengen in de interne aange
legenheden van de Kerk en
eisen dat zij iedere aanspraak
op dit recht zal laten varen.
VOORBEREIDENDE KLAS
AAN AMBACHTSSCHOLEN.
Minister Rutten heeft zich
uitgesproken voor de invoe
ring van een voorbereidende
klasse aan de ambachtsschool,
om de aansluiting van die
school aan de lagere school te
verbeteren. De minister acht
deze oplossing het meest in 't
belang van de leerlingen en
van de industrialisatie. In die
voorbereidende klas zullen
de leerlingen algemeen vor
mend onderwijs ontvangen
dat bij hun leeftijd past en
waarin o.a. bijzondere aan
dacht aan doelmatige handen
arbeid wordt geschonken.
Een bakkersvrouw uit de
Jordaan te Amsterdam ver
giste zich Zaterdagmorgen en
gaf een klant in plaats van 'n
briefje van twintig gulden
een briefje van 1000 gulden
terug. Klant en briefje zijn
spoorloos.
De „Volendam" is met
2200 repatriërende militairen
van de 7 December-divisie
Zondag uit Batavia vertrok
ken.