Waalwijkse en Langsiraaise Courani BERTHA HERTOGH Uit de Provincie Bouw van fabriekshal huTdtPUROL CONFLICT ROND LANGSTRAATSE ROMAN VAN WASPIKS AUTEUR Game anteraad SPRANG-CAPELLE Blijft voor 1 VRIJDAG 15 DEC. 1950. Uitgever Waalwij kso Stoomdrukkerij ANTOON TIELEN Hoofdredacteur JAN TIELEN Dit blad verschijnt 2 x per week. DE ECHO VM HET ZUIDEN 's 73e JAARGANG No. 101 Abonnement 15 cent per week 1.95 per kwartaal 2.25 franco p.p Advertentie-prijs 9 cent per m.M. Contract-advertenties speciaal tarief. OPGERICHT 1873. Bureaux GROTESTRAAT 205 WAALWIJK TEL. 38. SCHOOLSTRAAT 11 KAATSHEUVEL TEL. 66. TEL.-ADRES „ECHO". In Singapore heeft eindelijk het recht gezegevierd en is 't meisje, Bertha Hertogh, aan. haar ouders toegewezen. Hier- mede zou deze zaak afgedaan zijn, misschien erg teleurstel- lend voor sommige Brabantsa j dagbladen, ware het niet dat de Moslems gegrepen hebben naar het wapen der terreur j omja, om welk doel eigenlijk? Geiukkig heeft Dinsdag de I Engelse rechtbank zich in het geheel niet door de Moham- medaanse agitatie laten inti mideren en heeft Bertha aan haar ouders toegewezen. Een sterke macht, militai ren en politie is in Singapore samengetrokken om ongere geldheden het hoofd te kun nen bieden. Dit heeft echter niet voorkomen dat er ver scheidene doden vielen onder dc stenen en knuppels van de opgehitste menigte, er een 150 gewonden vielen en Europese, waaronder Nedenandse, ban ken en zaken met stenen wer den bekogeld. Zeer waarschijnlijk staan de ongeregeldheden onder lei ding van enige hadjis (Mos lems, die het graf van Mo hammed in Mekka hebben be zocht), die door de eenvoudi ge Mohammedanen zo'n beet-, je als verlichte geesten wor den beschouwd. Sommigen beschouwen zich zelf als on schendbaar en hebben daar om grote ivloed op de massa. V/ij geloven niet dat de relle tjes begonnen zijn enkel en alleen om een Christen-meis je voor de Mohammedaanse religie te behouden. De Mos lem-liga zal het o.i. toch niet als zo verschrikkelijk belang rijk beschouwen dat een meis je wel of niet in handen van een baboe blijft. Het is er, naar wij menen, veeleer om begonnen om de felle anti-Nederlandse (zelfs een algemeen anti-Westerse) gezindheid van de Mohamme daanse wereld in Azië te to nen. Reeds tijdens het conflict in Indonesië hebben bladen in Singapore hun gal over Ne derland en de Nederlanders uitgespuwd en het mag als be kend worden verondersteld dat grote hoeveelheden wa pens voor de republikeinse troepen vanuit Malakka naar Indonesië werden gesmokkeld in de afgelopen jaren. De Indonesiërs hebben dit niet vergeten en Hadji Agoes Salim, vroeger minis ter van de Djokja-regering en thans woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken van Indonesië, heeft zich gehaast om te verklaren dat de opstootjes in Singapo re gezien kunnen worden als voortekenen van een algeme ne opstand tegen het Westerse gezag. En daar kon die oude heer wel eens gelijk.in hebben. De Maleiers in Malakka hebben de succesvolle onafhankelijk heidsstrijd van hun Indonesi sche broeders gezien en 't zou best kunnen dat zij evenzeer verlangen naar vrijheid, mis schien wel aansluiting bij In donesië, want men heeft in Maleise kringen in Malakka nog al sympathie voor Soe- karno en andere Indonesische leiders (hun taal is de officië le taal van Indonesië gewor den!) en men kan zeggen dat de bevolking van Malakka even veel (of even weinig, zo men wil) recht heeft op on afhankelijkheid. Al jaren lang zijn er op standjes in Malakka. De En gelsen doen het voorkomen alsof die allemaal communis tisch zijn, maar wij geloven dat ze hetzelfde karakter heb ben als de strijd van de repu bliek Indonesia. Nu is er wel een oude instructie van Mos kou dat men gebruik moet maken van de nationalistische aspiraties van een volk om 't communistische ideaal, de Sovjet-staat of Volksrepu bliek, te bereiken. Het is best mogelijk en te hopen dat wij teveel zoeken achter deze opstootjes rond de persoon van Bertha Hertogh. Maar het wil er bij ons niet in dat de Moslems zo'n beweging ontketenen en kel met het oogmerk een Christenmeisje voor de Islam te behouden. De zaak Bertha Hertogh lijkt ons veel meer 'n aanleiding om te agiteren te gen 't Engelse gezag en mis schien krijgt de eerwaarde heer Salim wel gelijk. Mis schien wordt deze zaak wol aangegrepen om de Engelsen er uit te schoppen. Gisteren zyn Bertha en haar Moeder thuisgekomen en na tuurlijk grandioos verwel komd, dat heeft vooral de dappere mevr. Hertogh ver diend. Het is nu te hopen dat de familie Hertogh met rust wordt gelaten en sommige kranten er mee ophouden van deze zaak een sensatie-stunt te maken. PROVINCIALE STATEN BIJEEN. Dinsday vergaderden in Den Bosch de Provinciale Staten van Noordbrabant onder voorzitten- schap van de commissaris der ko ningin, prof. dr. J. E. de Quay. In deze vergadering gaf prof. de Quav een overzicht der provin- ciala werkzaamheden geuurende de afgelopen vijf jaar. Dat het onderwijs de speciale zorg heeft van het provinciale bestuur, zal men begrijpen als men weet dat een vijfde van de Ne derlandse jeugd in Brabant woont en dat verwacht wordt dat er in 1970 een half millioen jongelui onder de 20 in onze provincie zullen zijn. Het lager onderwijs wordt op het ogenblik vanwege het provinciaal bestuur onder zocht, om inzicht te krijgen in het peil waarop net sriiat. Van groot belang is de beroepskeuze na de lagere school en daarom staan er plannen op stapel om de beroeps keuze vaste vorm te geven. Ge lukkig begint het met het nijver heidsonderwijs de goede kant op te gaandc belangstelling is groiende, al zijn we nog lang niet waar we zijn moeten. In tien jaar tijd is het aantal dagscholen ge groeid van 9 tot 19, terwijl er nog 12 zijn geprojecteerd. Ook het landbouwonderwijs mag zich in een groeiende belangstelling ver heugen er zijn 33 lagere land bouwscholen in Noordbrabant. Betreffende het technisch hoger onderwijs merkte prof. de Quay op dat de tegenstand tegen decen tralisatie aan het verminderen is, maar dat de financiële moeilijk heden steeds groter worden. Op economisch gebied kwam ook het welvartsplan ter sprake, dat in ieder geval g-ote activiteit heeft gestimuleerd. Tegen beperk te spreiding der industrie zijn geen overwegende bezwaren in te brengen. De werkqelegenheid m de agrarische sector neemt gelei delijk aan afnu is er nog 25 van de bevolking werkzaam, voor 1970 wordt 't percentage geschat op slechts 13. Aan de wegen is tussen 1946 en 1949 1.2 millioen gulden be steed. In drie perioden van vjjf jaar zullen plannen voor nog vele werken op dit gebied worden uit gevoerd, waaronder de weq door de Langstraat en en door 't Land van Heusden en Altena. De achterstand in de woning bouw van onze provincie schatc prof. de Quay op 30.000 wonin gen. Wil men deze achterstand binnen 15 jaar inlopen, dan moe ten er jaarlijks 6800 woningen worden gebouwd. Dit heeft tot gevolg dat 40 tot 50 der inves teringen van de gezamenlijke Brabantse gemeenten in de wo ningbouw moet worden gestoken. "Tenslotte de emigratie. Van de 9500 personen die in het eerste half jaar 1950 uit Nederland emi greerden, kwamen er 924 uit Bra bant. Het aantal stijgt nog gesta dig en er wordt naar gestreefd om door goede voorlichting en scholing de emigranten degelijk uit te rusten. De volgende Statenvergadering wordt gehouden op 23 en 24 Ja nuari 1951. Gedeputeerde Staten stellen o.m. een subsidie voor voor de Econ, Hogeschool te Tilburg van 14250.—, voorts 15.000. voor de N.Br. vereniging tot be strijding der tube-culose en 45.000.— aan dezelfde vereni ging voor preventieve zorg van de t.b.c.-bestrijding. Gedeputeerde Staten lijkt het doelmatig, wanneer voorlopig een stichting wordt in 't leven geroe pen ter bevordering der sociale en economische opbouw van de Biesbos, nu de werken tot indij king geregeld voortgang vinden. Er zullen woonhuizen gebouwd moeten worden, stichting van kleine bedrijven, ruilverkaveling, «nz. Deze stichting zal moeten proberen haar doal te bereiken door de aankoop en het beheer van gronden, het verschaffen van gronden aan publiekrechtelijke li chamen, kerken en maatschappe lijke instellingen, alsmede aan daarvoor in aanmerking komende personen. Voorts kan door de stichting worden bevorderd, dat gronden nog vóór de algehele In dijking in cultuu-land worden om gezet, waardoor belangrijke werk verruiming wordt verkregen. PROVINCIALE K. v. Jv. en F. OPGEHEVEN. In een zitting, gehouden in het gebouw van de Kamer van Koop handel en Fabrieken te Tilburg, werd de P-ovincIale Kamer Van Koophandel en Fnbrickeu van Noordbrabant 1.1. Maandag ont bonden. Aanwezig waren onder meer de besturen van de Provin ciale en de Brabantse Kamers van Koophandel. De voorzitter van de Provinciale Kamer, de heer H. Mannaerts, gaf een overzicht van de werkzaamheden door de Kamer in de jaren van haar be staan verricht. De heer Clemens Schellens uit Eindhoven voerde vervolgens het woord en wees cr op dat de Pro vinciale Kamer veel goed werk verrichtte, hetgeen in hoofdzaak aan het werk en de toewijding van de heer Mannaerts te danken was. Als bewijs van erkentelijk heid besloot het bestuur de voor zitter een geschenk aan te bieden. Dit geschenk, een door de kunst schilder Th. Swagemakers ge schilderd port-et van dc heer Mannaerts, werd vervolgens door de voorzitter van de afdeling kleinbedijf van de Tilburgse Ka mer van Koophandel, de heer J. Remmers, aangeboden. Met een dankwoord van de heer Man naerts werd de zittino neslof en. De provinciale begrenzing blijft bestaan, maar in de samenstelling der Kamers komt verandering. ROOSEN.DE BAKKER IN ST. MICHIELSGESTEL. De schoenfabriek A. Roosen- dc Bakker te Qisterwi'k heeft een nieuwe fabriek betrokken te St. Michielsnestel, waar een oud schoolnebouw als zodanig is ver bouwd. Reeds enige tiid was al daar een kleine afdeling geves tigd, die in een noodgebouw spe ciaal pantoffels fabriceerde. KROO^OPDF, VAN BELGIË VOOR Mr. LOEFF. De h*er Van de Pitte, consul- cieneraal van Ba1qië te Rotte-dam, heeft, vercezeld van de heer Do- ny, consul van België te 's-Her- tooenbosch en de vice-consul te Rotterdam, de heer M. Swinnen. een. bezoek aan 's-Hertoqenbosch gebracht, om zich op de hoogte te stellen van de industriële uit breiding van deze stad, die van oudsher zovele relaties met Bel gië heeft oehnd. Bij deze gelegen heid overhandigde de consul-ge neraal namens de Belgische rege ring aan nr. Loeff. burgemeester van 's-Hertooenbosch, de versier selen van Officier in de Kroon orde van België. VADER TRUMAN BOOS „The Washington Daily News" heeft bekend ge maakt dat president Tru man deze week een brief heeft geschreven aan een muziekrecensent, waarin hij dreigt „deze te zullen afdrogen", wegens een on gunstige critiek op 't zin gen van zijn dochter Mar- geret. Paul Hume, recen sent van de Washington Post heeft bij navraag mee gedeeld dat hij Woensdag een brief van het Witte Huis ontving, getekend: H.S.T.", de initialen van de president. Het Witte Huis bevestig de dat de president Paul Hume had geschreven. Hu- me wilde de verslaggevers de tekst van de brief niet geven, maar „The Was hington Daily News" zegt dat deze hierop neerkomt: „Ik heb juist uw minne recensie gelezen. U spreekt als een teleurgestelde ou de man, die nimmer succes heeft gehad. Ik heb u nooit ontmoet, maar pas op dat u uit mijn handen blijft." Hume had geschreven, dat Margeret Truman een zeer aantrekkelijke figuur op de planken was, maar niet erg goed kon zingen. En wij zeggen: Gelukkig dat president Truman ook wel eens op een recensent boos is. Truman kan ove rigens ook gerust zijn: hij is niet de enige. Tegen het advies van Gedeputeerde Staten Dc raad van Sprang-Capelle was het In zijn ver gadering van Dinsdagavond helemaal niet eens met Gedeputeerde Staten. Die hadden geadviseerd om het besluit van 21 Juli, waarbij was besloten tot de bouw van twee fabriekshallen, in te trekken- Maar B. en W. hadden hun argumenten tegen de bezwaren van Ged- Staten klaar en de raad was het hier vol komen mee eens. Veel woorden hoefden er dan ook aiet aan besteed te worden. Ook voor de rest ver liep de vergadering vlot leider op de Sprangse toren Na de opening met gebed inhield, vroeg ae heer Dek- door burgemeester Smit, wer den de notulen van de vorige vergadering zonder meer vastgesteld. Naar aanleiding van de in gekomen fetukken, die men met de agenda in ons vorig nummer vindt, vroeg de heer Dekkers wat de bedoeling was van het verzoek van de Bond van Land- en Zuivelarbeiders en of de tuinder zijn arbei ders ook in de overbrugging zou kunnen doen. Anders zou hij graag willen dat de raad ook voor de tuinbouwarbei- ders een dergelijke actie on dernam. De voorz. antwoordde dat er alleen gesproken werd over land- en zuivelarbeiders. Ove rigens lag het niet op de weg van de gemeenteraad om een dergelijke actie te onderne men, daar moesten de betrok ken organisaties voor zorgen. Daar kon de heer Dekkers niet veel tegen inbrengen, al wees hij er op dat er moei lijkheden dreigen voor de tuinbouwarbeiders, maar er kwam toch verder niets van en de raad nam de ingekomen stukken voor kennisgeving aan. Behalve de genoemde stuk ken was er nog binnengeko men een brief van B. en W. van De Wijk waarin deze ver zochten adhaesie te betuigen aan het adres waarin werd ge vraagd de straatbelasting af te schaffen (de brief sprak van „wegenbelasting") omdat de raad van De Wijk die on billijk vond daar de wegen door iedereen worden ge bruikt, terwijl alleen door de grondeigenaren belasting be taald wordt. B. en W. stelden voor dit stuk voor kennisge ving aan te nemen, daar geen enkele weg werd aangewezen die dan bewandeld moest worden. De raad was 't hier mee eens. Dan was er nog een adres van de gemeenteraad van Finsterwolde met het verzoek het protest te steunen (aan genomen met 6 tegen 5 stem men) tegen de benoeming van een regeringscommissaris in die gemeente enz. enz., waar bij een hele hoop grote woor den te pas kwamen, o.a. dat de Finsterwoldenaars gede gradeerd werden tot tweede rangs burgers en dat de demo cratie werd aangetast; men kent dat wel. De raad nam 't adres maar voor kennisgeving aan. Tenslotte was er een ver zoek van een comité tot aan schaffing van een vaandel voor de harmonie „Marijke waarmee een bedrag van 700 k f 800 gemoeid zou zijn. Het comité vroeg hiervoor aan de gemeente een eenmalige sub sidie, doch B. en W. stelden voor hierop afwijzend te be schikken omdat dit een groot precedent zou scheppen. Alle verenigingen hadden tot nog toe hun vaandel zelf aange schaft. De raad besloot zonder stemming overeenkomstig het advies van B. en W. Vlotte afwerking. Daarna volgden de gewone agenda-punten. Zonder dis cussie of stemming werd de vijfjaarlijkse afrekening der exploitatie-vergoeding voor de bijzondere scholen vastge steld. Naar aanleiding van 't voor stel tot het aangaan van een rekening - courantovereen komst met de Bank voor Ne derlandse Gemeenten, merkte de heer De Eas op dat een rente van 3nog al hoog was, waartegen de voorzitter echter inbracht dat het de vo rige keer hetzelfde was ge weest. Waarop de raad met 't voorstel accoord ging. Zonder meer werden B. en W. gemachtigd om bepaalde bevoegdheden krachtens het wegenverkeersreglement uit te oefenen. Op dezelfde wijze werd de tijdelijke verorde ning ziekte-kostenregeling vastgesteld. Bij het voorstel van B .en W. tot wijziging van de be groting 1950, wat het aan brengen van een bliksemaf- inhield, vroeg de kers of dit ook voor Capelle niet van belang was. Maar de voorz. vond dat dit meer op de weg van het kerkbestuur lag. Capelle had geen toren, terwijl die van Sprang aan de gemeenle behoorde. Het voorstel werd vervol gens z.h.st. aangenomen, ter wijl de heer Ros geacht wens te te worden tegengestemd te hebben. Fabriekshallen. In hun schrijven over dit onderwerp maakten Ged. Staten in beginsel bezwaar tegen de bouw van fabrieks hallen door gemeenten, tenzij in bijzondere gevallen. Nu achtten zij in Sprang-Capelle geen bijzonder geval aanwe zig. Waalwijk was aangewe zen als centrum van het wel vaartsplan in deze streek en industrialisatie moest dus in Waalwijk plaats hebben om versnippering van krachten te voorkomen. Bovendien zagen zij gevaar voor schade aan ge meenten waar industrialisatie noodzakelijk was. Daar Ged. Staten geen gronden voor de bouw van industriehallen aanwezig acht ten, verzochten zij de raad 't besluit van 21 Juli in nadere overweging te nemen. De voorz. echter achtte het rapport van het Nederlands Economisch Instituut te Rot terdam in kennelijke tegen spraak met het advies van Ge deputeerde Staten. Voorts vond hij het niet juist dat in dustrialisatie juist in Waal wijk moest plaats hebben. Daarom stelden B. en W. voor één hal te bouwen voor een fabriek die al in de gemeente was en dan telkens als er een bij kwam een nieuwe hal te bouwen. Verder deelde de voorzitter mee dat hij en weth. Winkel man een onderhoud hadden gehad met leden van Ged. Staten en de vraag hadden gesteld waarom er in Waal wijk en Kaatsheuvel wel ge ïndustrialiseerd kon worden en in Spr.-Capelle niet. Vroe ger was er gezegd dat Waal wijk niet alleen in aanmer king kwam. B. en W. waren van mening dat de raad er zich niet bij moest neerleg gen. Daar kwam nog bij dat de metaalwarenfabriek die zich zou gaan vestigen, een goed tegenwicht zou vormen tegen de eenzijdigheid der schoenindustrie. Weth. Winkelman merkte op dat de welvaart van een gemeente afhing van het al of niet aanwezig zijn van indus trie, vooral in een gemeente als Sprang-Capelle. Daarom was het noodzakelijk dat zij trachtte industrieën te krij- gen. Ged. Staten brachten naar voten dat Waalwijk het cen trum van het welvaartsplan was. Weth. Winkelman bracht daar echter tegenin dat 't wel vaartsplan geen wet was, maar alleen de bedoeling had om als richtlijn te dienen. Als er in Sprang-Capelle indus trie werd gevestigd, was er geen sprake van decentralisa tie, daarvoor was de afstand veel te klein. Tegen het argument dat de bevolkingsaanwas van Sprang- Capelle maar klein zou zijn, bracht weth. Winkelman naar voren dat de bevolkingsaan was van de gemeente heel normaal was. Alleen kon die geen emplooi vinden en ver huisde dan naar andere ge meenten. Het kon echter niet de bedoeling van een ge meente zijn haar bevolking te laten emigreren. De heer De Bas merkte naar aanleiding van het risico dat Ged. Staten voor de gemeen te vreesden op, dat dit ook gold voor andere gemeenten. De andere bezwaren achtte hij voldoende weerlegd en hij kon zich volkomen aansluiten bij de prachtige rede van wet houder Winkelman. Hij drong er op aan in ieder geval te trachten de gevestigde indus trie te houden. De heer Oerlemans kon zich maar gedeeltelijk verenigen met de centralisatie van in dustrialisatie. Wel kon hij zich verenigen met het rap port van het Nederlands Eco nomisch Instituut. Alleen had dit niet naar voren gebracht het aantal arbeiders die in an dere gemeenten werkten. Daar moest een onderzoek naar ingesteld worden. De voorz. antwoordde dat die cijfers in het bezit der ge meente waren: 70% van de sector nijverheid werkte bui ten de gemeente, maar dit aantal werd in andere geval len gebagatelliseerd. De heer Genuït vroeg of B. en W. de indruk hadden dat het nieuwe besluit zou worden goedgekeurd en of ze anders in beroep zouden gaan bij de Kroon. De voorz. antwoordde dat B. en W. dat zeer zeker van plan waren. Ze meenden ech ter dat, nu men zich beperkt had, het voorstel wel goedge keurd zou worden. Hiermee had ieder het zijne gezegd en werd het voorstel van B. en W. zonder stemming aangenomen, natuurlijk zon der dat er iemand tegen was. Weer kamerstukken. In een tempo dat Uw ver slaggever ten zeerste ver heugde, ging het vervolgens weer verder. De gemeente rekening 1949 werd zonder meer voorlopig vastgesteld, reclames op de straatbelasting werden overeenkomstig 't ad vies van B. en W. afgewezen en enkele vorderingen op de hondenbelasting en de oor logsschade werden oninbaar verklaard. Tenslotte werden overeen komstig het prae-advies van B. en W. het lid-administra teur van het burgerlijk arm bestuur te Sprang en de ad ministrateur van het burger lijk armbestuur te Capelle op hun verzoek eervol ontslagen, terwijl in deze vacatures nog niet werd voorzien in verband met reorganisatie-plannen. Vragen of mededelingen waren er niet, maar de voorz. maakte de raad er op attent dat zo weinig middenstanders uit Sprang-Capelle door het Middenstandsborgstellings fonds voor de Langstraat wer den geholpen. Niet dat het Borgstellingsfonds niet wilde helpen, maar er waren weinig aanvragen. Daarom vestigde de burgemeester er de aan dacht op dat, mochten er mid denstanders zijn die in moei lijkheden zitten, zij zich kun nen wenden tot het Borgstel lingsfonds. Daarna sloot hij de vergadering met gebed. „DINGEMAN HOEKSvan A. M. van dar Rijkan ommekeer. Dingeman voelt dit als „Opgedragen aan wijlen Burgemeester P. N. Dek kers, de vriend van al zijn gemeentenaren." Aan de binnenkant van de ro man „Dingeman Hoeks" door A. M. van der Rijken, die bij de uitgeverij Winants in Heerlen verscheen, staat dat deze roman „het best kan worden gekenmerkt als een prentenboek voor grote mensen." Deze kenschetsing is niet zo gek. Men kan zich voor stellen dat de schrijver het fami lie-album van de Hoeksen zou hebben opengeslagen en uit het geen hij daarin tegenkwam, zijn verhaal had gedistilleerd. Dit geeft het een aparte be koring, een vertrouwelijke sfeer. Dingeman Hoeks is de zoon van een scheepsbouwer in een Lang- straats dorp, dat niet met name genoemd wordt, maar waarvan de ligging ongeveer wel te raden valt. Hij wil zich, nadat hij met minder succes al verschillende ambachten heft beoefend, als bak- ker gaan vestigen in „Het Buur tje", dat in het eerste hoofdstuk wordt beschreven. Het ligt langs de dijk en „staande op zijn be- klinkerde kruin, kijkt men aan de andere zijde in een droog-ebbend haventje met hoge moddcr-ruggen en verzakte houten beschoeiingen die rot en versleten zijn." Hier wonen de scheepstimmerman Jan Tempelaar, het schoenlapperke Jantje Pekdraad met zijn zuster Mie, „die vroeger keukenmeid geweest is bij rijke lui en die zelfs weet, hoe asperges klaar gemaakt moeten worden", schippers en vooral arbeiders van de scheeps werven. Hoe Dingeman Hoeks zich met zün knappe vrouw Sjaantje uit Den Berg hier in werkt, hoe hij er reilt en zeilt en er tenslotte door een ongeluk moet wegtrekken, maakt de draad van het verhaal uit. Doch het is niet de kern van de roman. Nee, het gaat A. M. van der Rijken op de eerste plaats om de mensen en hij is er in geslaagd zijn verschillen de typen boelend te tekenen. Daar is op de eerste plaats de hoofdpersoon Dingeman, tenger van figuur, maar een kerel met pit. Als hij nog verloofd is met Sjaantje van Oord en Nolleke in 't Veld al een heel eind gevorderd is met de bouw van zijn bakkerij, komt hij op zekere avond tot de ontdekking dat zijn oude vader, die de laatste tijd niet meer wel bij het hoofd was. zich heeft op gehangen. D;t is een kritiek ogen blik voor Dingeman. Niemand heeft het nog gemerkt en hij wil dat de nagedachtenis van zijn va der onbesmet blijft. Door een se rie listen en leugens weet hij de dokter, de pastoor en iedereen een rad voor de ogen te draaien, maar daarmee is de zaak niet van de baan. Vanaf dit ogenblik ver andert Dingeman Hoeks, hij lijdt onder zijn geheim en zijn leugens en wordt er bokkig onder. Het schijnt zelfs mis te gaan met de liefde, het kan hem allemaal niets meer schelen. Dat echter niet al leen, alles loopt hem tegen. Het terugvinden van de strop waar mee zijn vader zich heeft opge hangen en die hij voorgoed opge ruimd achtte, brengt tenslotte de Gods Hand en trekt zijn conclu sies: hij zal de zaak in het reine brengen, hoe dan ook. En hij doet het. Het is de grote crisis in Dinge- mans leven, waarvan de gevol gen later nu en dan nog eens op duiken, niettemin is het niet meer dan een episode, zoals er nog verschillende meer verhaald wor den. Dit heeft een aantrekkelijke kant en past goed in het kader van een „prentenboek". Sjaantje Hoeks-Van Oort is een waardige partij voor haar man, een dapper vrouwtje, tijdens de moeilijkheden volha-dend en een steun in de nood. Daarnaast treden nog een hele rij personen op, buurmannen en buurvrouwen, een prachtige pastoor, de burge meester, de veldwachter, de kerk meester, enz. enz., men ziet. alles wat maar belangrijk is of zich be langrijk voelt in een dorpsgemeen schap. De zonderlingen zijn ook niet vergeten. We hebben de roman „Dinge man Hoeks" met veel genoegen gelezen en we beschouwen het als uitstekende volkslectuur, ontdaan van alle bijsmaak, die deze kwa lificatie misschien voor de een of ander h^eft. De boeken van een Courts-Mahler zijn in millioenen exemplaren over dc hele wereld verspreid en worden gretig door h"t volk gelezen. Waarom Om dat ze de lezer voor een paar uur aan 't leven van alledag onttrek ken en hem voor luttele ogenblik ken plaatsen in een wereld van zoetelijke romantiek, waarin alles rozeqeur en maneschijn is. De millloenenverspreiding zal 't boek van de heer A. M. van der R"kcn wel nooit te beurt val'en. Noch tans achten wij het stukken hoger dan de productie van Mevrouw Courts-Mahler. Hij plaatst zijn lezers midden in een doodgewone dorpsgemeenschap in de Lang straat met oewone mensen, ge wone liefde (duizendmaal roman tische^. vinden wil. dan de on werkelijke su'kerzoetheid)ge woon gekrakeel en met de typi sche zoroen en problemen van een buurtje langs een dijk, dat iaar in jaar uit met het water heeft Xe kamocn. Het is allemaal over het algemeen niet mooier vooroesteld dan het is, dc dra matiek (er vallen twee doden en er gebeurt een ernstig ongeluk), lint er niet dik bovenop, waar door het effect nochtans niet min der wordt. Tenslotte, de heer Van der R'iken heeft zich een levendige verteltrant eioen gemaakt, waar door zün boek buitengewoon pret- tia leesbaar is geworden. Hij schrikt niet teruq voor het weer geven van een krachtterm, zodat men niet telkens gehinderd wordt door flauwe uitdrukkingen, als „VerdAls hij het niet voor publicatie gescniKt acnt wat zijn pershonen zeagen, verzwijgt hij het. Dit zijn kleinigheden die voor de schrijver pleiten. Vervolgens weet hij op zijn tijd geestigheden te plaatsen, die weldadig aandoen en hij is soms vrijmoedig zonder platvloers te worden. Wat wij wel zouden willen opmerken is, dat hij hier en daar een overdadig gebruik maakt van verkleinwoor den, wat een petieterige indruk

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1950 | | pagina 5