l
Wijde Wereld
Waalwijkse en Langstraatse Courant
Het probleem
DUITSLAND
PLUIMVEE
UIT DE
DENKT U
TIJDIG
PINKSTERNUMMER
Opdat wij niet vergeten....
ADVERTENTIE
MAANDAG 7 MEI 1951
Uitgever
Waalwij kse Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week.
DE ECHO m HET ZUIDEN
74e JAARGANG No. 37.
Abonnement
17 cent per week
2.15 per kwartaal
2.40 franco p.p.
Advertentie-prijs
9 cent per m.M.
Contract-advertenties
OPGERICHT 1878.
speciaal tarief.
BureauxGROTESTRAAT 205 WAALWIJK TEL. 38. SCHOOLSTRAAT 11 KAATSHEUVEL TEL. 66.
TEL.-ADRES „ECHO'
Er schijnt in Duitsland een nieuw Nazimonster zijn
kop op te steken, bezield met dezelfde geest als Hit-
Iers N.E.D.A.P. Dit verklaarde tenminste de West-
duitse minister van buitenlandse zaken. Hij had een
bezoek gebracht aan Neder-Saksen en daar nader
kennis gemaakt met de Socialistische Rijkspartij. De
minister stelde zich voor onmiddellijk maatregelen te
nemen om een einde te maken aan de activiteit van
deze partij, die een nieuw gevaar betekent voor het
Duitse volk. En dat niet alleen.
Het is niet de.eerste keer
sinds 1945 dat er gesproken
wordt over Neo-Nazisme in
Duitsland. Af en toe hebben ge
ruchten de ronde gedaan over
ondergrondse werkzaamheid van
organisaties die Hitier maar niet
konden vergeten en daarom
trachtten de herinnering weer le
vend te maken of levend te hou
den. Natuurlijk ging het daar niet
alleen om, maar men moest uit
voorzichtigheid niet te hard van
stapel lopen. De nederlaag van
het Nazisme was nog zo kort ge
leden.
Nu is dat allemaal weer een
jaar of zes geleden. De verhou
dingen zijn sindsdien duchtig ge
wijzigd en met name Duitsland is
in die tijd een heel eind op eigen
benen komen te staan. Dat wil
zeggen dat de geallieerde bezet-
tingsmogendheden hun handen
ook voor een groot deel van de
binnenlandse aangelegenheden
hebben afgetrokken, zodat de
Duitsers hun eigen boontjes maar
moeten doppen. Wat niet in
houdt dat. de geallieerden zo maar
zouden toestaan dat de Duitsers
de weg terug naar het Nazidom
zouden gaan. Dat zien die zelf
evengoed in, doch z'e zullen het
verantwoordelijkheidsgevoel en de
kracht moeten opbrengen om iede
re poging van welke groep of or
ganisatie dan ook die weg wel
terug te gaan, de kop in te druk
ken.
Dat is zeker niet gemakkelijk.
Immers, men kan er van verze
kerd zijn dat de ideeën en idealen
van het Nazisme ondanks alles
bij velen niet volledig zijn uitge
roeid. Daarvoor zijn verschillende
oorzaken aan te wijzen. Op de
eerste plaats kan een leer die een
volk meer dan tien jaar met alle
mogelijke middelen is ingepompt,
en die door bepaalde groepen met
enthousiasme is aangehangen en
verbreid, niet in enkele jaren tijds
uitgeroeid worden. Daar komt bij
dat het Duitse volk blijkbaar
uitermate geschikt is om het
führerprincipe in praktijk te bren
gen en dus de behoefte heeft om
zich door een persoonlijk daar
gelaten wat voor een te laten
leiden. Met weemoed zullen velen
terugdenken aan de tijd toen ze
nog iemand hadden om ,.Sieg
heil!" tegen te roepen en die hun
van overwinning tot overwinning
voerde, die hun in het Derde Rijk
een paradijs op aarde beloofde.
Dat dezelfde man hen tenslotte
naar de ondergang heeft gevoerd,
zien ze dan maar over het hoofd.
Daartegenover staat dat de na
oorlogse politiek van de huidige
regering geen succes is geweest,
dat er een min of meer chaoti
sche toestand is ontstaan door de
overgrote stroom vluchtelingen uit
het Oosten en dat het communis
tisch gevaar van binnen en van
buiten dreigt. Neemt men daarbij
in aanmerking dat men onmiddel
lijk na de capitulatie vlot is ge
weest met arresteren en veroor
delen, maar later tven viert: met
vrijlaten en kwijtschelden, dan
valt te begrijpen dat er heel wat
personen op vrije voeten lopen
die geenszins van gevaarlijke
smetten vrij zijn.
Al met al ontstaat er zo een
vruchtbare voedingsbodem voor
nieuwe nazi-theorieën en nazi-
idealen. Dat er nochtans heel wat
lui rondlopen met minder idealis
me dan heimwee naar hun vroe
gere macht of vrijheid van han
delen, maakt de zaak alleen
maar erger. Herhaaldelijk komt
men namen tegen van kerfels die
vroeger nauwe relaties hadden
met SS en Gestapo, wier paradijs
na de oorlog uit was, maar die
dit graag zouden terugwinnen.
Blijkbaar lijkt hun de beste me
thode daartoe op dezelfde voet
opnieuw te beginnen of door té
gaan. Neemt men b.v. de onder
havige Socialistische Rijkspartij,
die zich openlijk als nieuwe na-
tionaal-socialistische partij heeft
uitgesproken, dan treft menon
der de leiders namen aan als ma
joor Reiner, die in Juli 1944 het
Hitltrregime mee heeft qered, of
de S.S.-leider Graf von Westarp.
Wanneer deze heren dan nog op
de heersende ontevredenheid spe
culeren, hebben ze wel een érg
dankbaar werkterrein.
Geen weldenkend mens zal ont
kennen dat in dergelijke partijen
en groeperingen een reëel gevaar
schuilt. De regering is er niet mee
klaar als ze die verbiedt, want
ze zullen in het geheim doorwer
ken, zoals er zeker al jaren zijn
die dat doen. Daarom kan slechts
een uiterste waakzaamheid en 'n
vastberaden optreden overal waar
dit nodig of wenselijk mocht zijn,
voldoende waarborgen bieden te
gen een herhaling van het ver
leden.
West-Europa verzet zich met
alle macht en alle beschikbare
middelen tegen het communisme,
dat een voortdurende bedreiging
vormt voor zijn vrijheid en zijn
levensbeschouwing. Maar bij dat
verzet heeft het allerminst be
hoefte aan herleving van andere
krachten die nauwelijks overwon
nen zijn. We hebben van die
kant ruim genoeg ondervonden
en we hopen in de toekomst zo
wel voor het een als voor het
ander gespaard te blijven.
GEEN STRATEGISCHE
MATERIALEN NAAR
CHINA.
De Verenigde Staten hebben in
de U.N.O.-commissie voor sanc-
tifes tegen China voorgesteld dat
alle leden van de Verenigde Na
ties zo spoedig mogelijk het ver
zenden van wapens, munitie,
oorlogsuitrusting en goederen die
voor de fabricage daarvan ge
bruikt kunnen worden, alsmede
olie en materialen voor het op
wekken van atoomenergie, naar
communistisch China zullen stop
zetten. Dit is al het minste wat
men kan doen om China in zijn
oorlogsvoering op Korea niet te
helpen.
INCIDENT
ISRAEL—SYRIË.
Vorige week zijn er weer on
geregeldheden uitgebroken tussen
Syrische en Israëlische troepen
in de gedemitaliseerde zone. Er
werd zelfs met mortieren en ar
tillerie geschoten en er vielen een
aantal doden. Beide partijen be
schuldigen elkaar het incident te
hebben uitgelokt.
De Veiligheidsraad is in een
speciale zitting bijeen geweest om
de toestand te bespreken. Het
hoofd van de U.N.O.-commissie
voor Palestina heeft de partijen
verzocht het vuren te staken.
Dit is nu al de tweede kefer in
korte tijd dat de troepen van Sy
rië en Israel slaags zijn geraakt
in het gedemitilitariseerde gebied.
MAC ARTHUR VOOR
CONGRESCOMMISSIES.
Generaal Mac Arthur heeft
voor de Amerikaanse congres
commissies verklaard dat hij de
oorlog op Korea eferder had kun
nen beëindigen als hem genoeg
versterkingen waren gestuurd. Hij
herhaalde dat zijn ideeën en die
van de stafchefs in niet geringe
mate overeenkwamt n betreffende
maatregelen tegen rood China,
maar hij had de indruk dat Tru
man en Marshall de aanbevelin
gen van de stafchefs hadden ver
worpen.
De generaal klaagde ook dat
zijn rapporten aan de departe
menten van buitenlandse zaken en
van defensie gecensureerd wa
ren. Deze klacht zal opnieuw on
derzocht worden.
ZEVEN BRILJANTEN
GESTOLEN.
Bij een Haagsfe juwelier hebben
twee Duits sprekende mannen bij
wijze van koop zeven briljanten
gestolen ter waarde van 56.000
gulden. Ze waren de winkel bin
nengegaan en hadden na veel vij
ven en zessen zeven briljanten
uitgekozen. Daar ze niet .gfenoeg
geld bij zich hadden, vroegen ze
de winkelier om de briljanten in
een verzegelde enveloppe tot de
volgende dag te bewaren. Toen
de winkelier lak en een stempel
ging halen, moeten zfe de echte
briljanten voor prullen geruild
hebben. Tot deze minder plezie
rige ontdekking kwam de winke
lier de volgende dag toen zijn
„kopers" niet kwamen opdagen
en hij de enveloppe openmaakte...
Weg briljanten, weg 56.000 gul
den.
DE GEORGANISEER
DE JEUGD.
De door het Centraal Bureau
voor de Statistiek gepubliceerde
statistiek van de vrije jeugdvor-
ming 1950 bevat gegevens van
instellingen ten dienste van de
jeugdbeweging, Welke instellingen
veelal een overkoepelend karakter
dragen, en voorts van de jeugd
organisaties, waarbij de leden di
rect of indirect, via plaatselijke of
regionale afdelingen, zijn aange
sloten. In totaal betreft dit 856.000
leden, van wie 45 procent bij or
ganisaties op R.K. en 37 procent
bij organisaties op Prot.-Christe-
lijke grondslag. Ónder deze 856
duizend leden bevinden zich 156
duizend aangeslotenen bij pad-
vind (st)ers-, vërkenners- en gid-
senorganisaties.
Volgens deze publicatie ston
den bovendien 98.000 jongeren in
geschreven bij clubhuizen voor on
georganiseerde jeugd. De organi
saties op R.K. grondslag omvatten
36 procent en die op P.C. grond
slag 34 procent van de 98.000 in
geschrevenen.
De sportorganisaties vermelden
gezamenlijk 893.500 actieve leden,
onder wie 34 procent voetballers
en 23 pet. turners en turnsters.
Van elke 100 jongens zijn er
ongeveer 20 aangesloten bij jeugd
organisaties, 31 bij sportorganisa
ties en zijn er twee ingeschreven
bij het z.g. massa-jeugdwerk; voor
de meisjes zijn deze aantallen 18,
11 en 2.
AAN UW
IN ONS
dat
Vrijdag-ochtand verschijnt
DE POKKEN IN TILBURG.
Het Staatstoezicht op de Volks
gezondheid heeft tot de genees
kundigen van Noord-Brabant een
schrijven gericht, waarin gewezen
wordt op het feit, dat bij vroeger
gevaccineerden het ziektebeeld
van pokken soms bedrieglijk veel
lijkt op dat van waterpokken. Aan
de artsen wordt daarom verzocht
bij elk geval van waterpokken,
waarmede zij te maken krijgen,
navraag te doen naar mogelijk
contact met Tilburg.
Onder de slachtoffers van de
ziekte bevindt zich de pastoor v.
Oirschot, van de H. Sacraments
kerk en dit heeft Vrijdagmorgen
de gelovigen nogal in moeilijkhe
den gebracht. Immers daar de pas
torie geïnfecteerd wordt be
schouwd, moesten behalve de pas
toor ook de twee kapelaans ge-
isoleerd worden. Daardoor kon
den de H.H. Diensten geen door
gang vinden, zodat een pater uit
de stad assistentie kwam verlenen.
Wegens besmettingsgevaar kon
de H. Communie niet worden
uitgereikt.
De bevolking gedraagt zich zeer
gedisciplineerd. Donderdagavond
hadden zich ruim 40.000 mensen
laten inenten en vandaag werd
deze actie nog uitgebreid door 't
inschakelen van vijf nieuwfe vac-
cinatie-bureaux, hetgeen de gang
van zaken uiteraard aanmerkelijk
bespoedigt.
Er is geen enkel belangrijk be
drijf gestagneerd en de burgers
behouden bij de gang van zaken
hun traditionele goede zin.
RUSLAND HEEFT 25
NIEUWE DIVISIES.
Sinds begin Maart heeft Rus
land zijn leger volgens rapporten,
dife in handen zijn van de Britse
inlichtingendienst, uitgebreid met
25 divisies. Hiermee zou het Rode
Leger een sterkte van 200 divi
sies hebben bereikt. Dit werd
Vrijdag door een woordvoerder
van het Britse ministerie van bui
tenlandse zaken bekend gemaakt.
De Chinese communisten zouden
2,5 millioen man onder de wape
nen hebben. De legers der satel
lietstaten meegerekend zouden de
communistische landen tezamen
beschikken over een strijdmacht
van 6,5 millioen man.
CANADESE TROEPEN
NAAR EUROPA.
Canada zal troepen naar Euro
pa sturen. De Canadese minister
president, Saint Laurent, maakte
Vrijdag in het Lagerhuis bekend,
dat zijn regfering van plan is een
expeditieleger, ter sterkte van een
brigade en uitgerust met Ameri
kaanse wapens, uit te zenden
naar het Europese vastland. Hier
mee wil Canada een directe bij
drage leveren tot de verdediging
van het Westen in het kader van
het Noordatlantisch verdrag. De
Canadese troepen zullen ter be
schikking worden gesteld van ge
neraal Eisenhower.
NEDERLANDSE VOLK
ROUWT OVER ZIJN DODEN.
Wederom heeft 't Nederland
se volk Vrijdagavond zijn oor
logsdoden herdacht, allen die vie
len voor de vrijheid, soldaten en
zeelieden, mannen van de lucht
macht, zij die voor 't vuurpeleton
vielen, helden van verzet, zij die
omkwamen in kampen. De natuur
was even triestig, de Meizon ging
achter de wolken en de regen
viel in stromen neer, maar dit
vermocht geen afbreuk te doen
aan de grote deelneming overal,
een deelneming dife telken jare
toeneemt, inplaats van te ver
slappen.
Ook t Koninklijk Paar legde 'n
krans op 't monument der geval
len in Baarn.
WIELRIJDER STAK
PLOTSELING OVER.
Motorrijder verongelukt.
Op de Rijksweg te Twello is
op Hemelvaartsdag tegen vijf uur
een ernstig verkeersongeval ge
beurd, doordat nabij het Wezen-
veld een wielrijder plotseling de
rijweg overstak. De motorrijder,
de heer W. uit Rotterdam, die
uit de richting Deventer kwam,
geraakte hierdoor in botsing met
de wielrijder. De motor sloeg over
de kop, waardoor de bestuurder,
zijn echtgenote en hun achtjarige
kind tegen het wegdek werden
geslingerd. Het kind, dat tussen
zijn ouders inzat, kwam met de
schrik vrij, maar het echtpaar
moest ernstig gewond naar het
St. Geertruiden-ziekenhuis te De
venter worden overgebracht. In de
loop van de nacht is de heer W.
overleden. De toestand van zijn
vrouw is zorgwekkend.
NEDERLANDER GEDOOD.
De 22-jarige Nederlander R. B.
Lammerding is bij een roofover
val in het bloemenmagazijn „Eli
za" te Bandung, door pistoolscho
ten zodanig gewond, dat hij later
overleed. De bandieten begonnen
te schieten, toen de vrouw des
huizfes om hulp riep. De heer
Lammerding, die op dat ogenblik
de winkel bezocht, werd daarbij
getroffen. De buit bestond uit
3000 rupias en juwelen.
AFSCHUWELIJKE MOORD
TE EINDHOVEN.
Naar uit het onderzoek van de
Einhovense recherche is gebleken
heeft de 29-jarige Eindhoven.->e
vertegenwoordiger J. W. zijn
even oude echtgenote Th. W.-v.
D., die moeder van drie kinderen
was en een vierde kind verwacht
te, op weerzinwekkende wijze om
het leven gebracht.
De man, wiens huwelijksleven
zeer gelukkig scheen en die zijn
echtgenote in de vijf weken van
verschrikkelijk lijden, welke aan
haar dood voorafgingen, met te
dere zorgen had omringd, heeft
ongeveer een week voor Pasen
twee ampullen rattenvergif (thal
lium sulfaat) gekocht en de in
houd daarvan opgelost in het glas
melk, dat zijn vrouw gewoonlijk
voor het slapen gaan placht te
drinken. Het slachtoffer is hierop
ziek geworden doch daar de huis
arts aanvankelijk slechts griep
vermoedde, werd geen verden
king gewekt. Pas nadat haar toe
stand slechter werd, constateer
de een specialist, wiens hulp
was ingeroepen, vergiftigingsver
schijnselen. Op 22 April overleed
mevr. W. Sectie op het lijk be
vestigde de toen gerezen vermoe
dens van opzettelijke vergiftiging.
De goede verstandhouding tussen
het ecjitpaar bracht de politie
aanvankelijk op een dwaalspoor,
doch toen uit correspondentie en
telefoongesprekken van de dader
bleek, dat W. sinds Febr. j.l. 'n
verhouding had met een Brusselse
serveuse, is men tot arrestatie
drie dagen na het overlijden van
het slachtoffer van W. over
gegaan. Deze heeft een volledige
bekentenis afgelegd, waarna hij
ter beschikking van de justitie is
•gesteld.
DOOR TRUCK OVERREDEN
EN GEDOOD.
Op de Rielsedijk, nabij de
Geldropseweg in Eindhoven, is
Woensdagmiddag de 33-jarige
H. A. v. G. uit Geldrop door een
truck overreden en kort na aan
komst in het ziekenhuis overle
den. Het slachtoffer, die bij de
eigenaar van de truck in dienst
was, trachtte op een gegeven
ogenblik op de stapvoets rijdende
wagen te springen. Hij kwam te
vallen en kreeg een der wielen
over zijn lichaam. Van G. was
gehuwd en vader van drie kin
deren.
DE KUNSTMOEDER.
Van verschillende kanten vraagt
men mij, hoé een kunstmoeder op
eenvoudige en doelmatige manier
gemaakt kan worden. Ik schreef
hierover eerder al eens, maar zal
het nu nog eens herhalen.
Een kunstmoeder wordt gebruikt
om kuikens die geen kloek heb
ben groot te brengen. Deze be
staat in hoofdzaak uit een ver
warmde ruimte groot 85 x 85 cm
en een speel- en scharrelruimte
groot 85 x 105 cm. De warmte
wordt verkregen door een lamp,
welke is geplaatst onder een
plaatijzeren koker of bus. De vloer
in het verwarmde gedeelte bestaat
uit een asbest- of eternietplaat dik
8 mm., welke brandvrij is en een
goede afsluiting vormt, daar er
geen dampen van de lamp bij de
kuikens mogen komen. De plaat
ijzeren koker wordt beveiligd door
een bus van fijn gaas. Op de
vloer wordt eerst een laag zand
van ongeveer 3 cm. dikte ge
strooid en daarover turfstrooisel
dik ongeveer 7 cm. Verder bestaat
de bovenafdekking uit ramen, wel
ke afneëmbaar zijn en vooral goed
moeten passen, daar anders vooral
's nachts het warmteverlies te
groot zou worden.
Verder hangt in de verwarmde
ruimte een thermometer tegen de
binnenwand, op een plaats, waar
men zonder de ramen op te lich
ten gemakkelijk op zien kan. Des
avonds of 's nachts dekt men dit
glas af met kleden of anderszins.
Men kan met behulp van een zak
lantaarn gemakkelijk de zaak con
troleren. Het is practisch onder
ieder raam en houten werveltje te
maken voor het openstellen der
ramen indien de warmte te groot
wordt. Over het gëheel zit de ven-
tilatiekap. In deze kap zitten vier
schuiven. De schuiven zet men
open liefst diagonaalsgewijze, te
genover elkaar. De regeling leert
men spoedig, hiér hangt natuurlijk
de gelijkmatige temperatuur van,
af, wat hoofdzaak is.
In de speel- of scharrelruimte
wordt droog zand en turfstrooisel
gedaan en ook gevoed. Niet voe
ren in het verwarmde gedeeltë, ten
eerste verspeelt men de warmte
door het openen der ramen en
verder wordt de ruimte onnodig
vuil. Electrisch verwarmen wordt
tegenwoordig ook veel toegepast.
BEENZWAKTE BIJ KUIKENS.
Men kan niet alle gevallen van
been zwakte bij kuikens aan een
en dezelfde oorzaak toeschrijven.
Er zijn gevallen van ernstige,
langdurige aard; andere daaren
tegen zijn bijna ogenblikkelijk te
genezen. Een juiste kennis der
verschillende soorten van been
zwakte zal begrijpelijker wijzfe ten
gevolge hebben dat men voor
ieder geval terstond het meest
werkzame geneesmiddel zal kun
nen aanwenden.
Eén soort van beenzwakte is n
gevolg van de z.g. Engelse ziekte
(rachitis), een ziekte, welke men
bij de verschillende diersoorten in
de jeugd heeft leren onderschei
den, waarbij men steeds een laag
gehalte van calcium en phospho
rus in het bloed heeft kunnen
aantonen, gepaard gaande met n
abnormale beenvorming in de
jonge dieren.
Bij zeer jongt dieren zijn de
skeletdelen nog buigzaam, in
hoofdzaak zijn ze nog kraakbenig;
bij het ouder worden gaan ze over
in de brosse, breekbare beenderen
door verandering in structuur en
afzetting van minerale delen. In
dien de afzetting van deze mine
rale dtlen onvoldoende is, krijgt
men een abnormale beenontwik
keling, die zodanig door verkrom
mingen, verbredingen enz. van de
normale afwijkt, dat ze gemakke
lijk valt aan te wijzen. Voelt men
bij beenzwakke kuikens, dat de
ribbetjes b.v. eigenaardig verbreed
en vtrdikt aanvoelen en een kron
kelend verloop hebben, dan kan
men met zekerheid zeggen dat ze
aan Engelse ziekte lijdende zijn.
Meestal zal men eerst na het op-
trtden van een enkel of meerdere
gevallen van beenzwakte bij zijn
jonge kuikens die diertjes aan den
lijve gaan onderzoeken; het kwaad
heeft dan echter reeds zo'n ern-
stigë omvang gekregen, dat de
medicijnen tegen de Engelse ziek
te het kwaad niet meer kunnen
herstellen.
Aangezien het beginstadium der
ziekte, als de kuikens nog allen
rondlopen, reeds heel goed aan
mëerdere exemplaren te voelen is,
zal iedereen wijs doen zijn ogen
schijnlijk gezonde kuikens af en
toe in de hand te nemen en te be
voelen of hij aan het skeletje ver
bredingen en verdikkingen kan
voelen. Hoe eerder het kwaad
ontdekt wordt, hoe beter natuur
lijk.
Een van de duidelijkste aanwij
zingen zijn de typische binnen
waartse krommingen der ribbetjes
langs de ruggegraad en het borst
been. Ook de schedelbeenderen
en de onderkaak blijven in geval
van Enqelse ziekte langt tijd zacht
en buigbaar. Kippenvriend.
Vrijdagavond hebben wij hen die vielen weer her
dacht, hen allen, hetzij ze geëxecuteerd werden, hetzij
ze in een concentratiekamp omkwamen, hetzij ze op de
vlucht gedood werden of door het Verschrikkelijke mo
derne oorlogstuig omkwamen of sneuvelden bij het ver
vullen van hun plicht. Onze gedachten hebben weer
enkele ogenblikken bij hen verwijld, want zij waren
het die de vrijheid waarvoor ze vielen, niet meer moch
ten meemaken. En daarom is het passend dat we jaar
lijks de vooravond van de dag waarop we onze bevrij
ding vieren, voor hen bewaren, opdat we nooit vergeten
dat zij alles gegeven hebben voor het algemeen welzijn.
Gestadig viel de droeve regen toen de lange stille
stoet langs de executieplaats achter het Raadhuis trok
en naar het monument, waar het dodenappèl werd ge
houden; het gemeentebestuur, de katholieke en protes
tante geestelijkheid, vertegenwoordigers van de Joodse
gemeenschap, het bestuur van Waalwijks Belang, de
Bond van Oud-strijders en vele burgers sloten zich hier
bij aan. Bij het monument zong de Liedertafel het
„Tenebrae factae sunt", waarna de indrukwekkende en
treurige dodenlijst werd voorgelezen door de heer
J. Kouters. Zinvol klonk het Wilhelmus met de zo toe
passelijke woorden „Mijn schild ende betrouwen zijt Gij,
o God, mijn Heer". De burgemeester, de voorzitter van
Waalwijks Belang, de voorzitter van de Bond van Oud
strijders, de heer De Jongh namens de Joodse gemeen
schap en de afdeling Waalwijk van het Rode Kruis
legden kransen en toen trokken vele belangstellenden
langs het monument als een levend bewijs dat we onze
doden niet vergeten.
Het was een eenvoudige, maar waardige plechtigheid
op deze 4de Mei en het deed goed op te merken dat de
stille stoet groeit en dat praktisch iedereen een waar
dige houding weet aan te nemen. Zo zal er een hechte
traditie groeien die ons ieder jaar naar het monument
zal brengen, om hen die vielen te herdenken.
•Zoals we hierboven zeiden, was de deelname aan de
stille stoet dit jaar, ondanks het slechte weer, zeer groot
en vele honderden stonden in de Burgem. Moonenlaan
in stromende regen te wachten, (onbegrijpelijk dat deze
allen de stoet niet volgden).
Na een passend lied van de Liedertafel, hield de heer
J. Kouters, leraar R.K. H.B.S.M.M.S., het doden-appèl,
dat wij om vorm, inhoud, betekenis en voordracht hier
gaarne in extenso opnemen, opdat ook degenen die niet
tegenwoordig konden zijn, kunnen delen in de indruk,
die dit appèl op alle aanwezigen maakte.
Monotoon, als het neervallen van de naargeestige
regen op dit ogenblik, zal aanstonds weer de lange rij
van namen hier weerklinken: De namen van ónze oor
logsdoden.
Gevallen onder de meest verschillende omstandig
heden, aan de aarde toevertrouwd in de meest uiteen-
liggende oorden der wereld. Maar dit hebben zij allen
gemeen: Of zij stierven hier of elders, of zij waren
slachtoffers van het lot of van hun plicht; zij waren uit
óns midden, zij hadden deel aan ónze gemeenschap.
Daarom hebben wij jegens hen een bijzondere plicht van
huldebetoon en dankbaarheid te vervullen.
Wij gaven hen hier, op dit stukje Waalwijkse grond,
temidden van al het nieuwe dat rondom verrijst, een
ereteken, een symbolisch graf, alsof wij daardoor wilden
getuigen, er ons van bewust te zijn, aan hun levensoffer
ónze mogelijkheid tot verder-leven te danken.
Doch deze hulde, het oprichten van een monument,
zou een ijdele geste zijn, als het erebeeld in het hart en
in de herinnering van ons allen door de slopende inwer
king van de tijd zou worden aangetast, als de vloed
golven der gebeurtenissen van ons bewogen leven de
heugenis aan hun moed, hun trouw, hun plichtsvervul
ling, of hun tragisch einde zouden uitwissen.
En daarom is het goed dat wij ons zelf tot een ere-
plicht hebben gesteld, telkenjare op 4 Mei samen te
komen, om in een stil herdenken te verwijlen bij hun
aller hoogste offer. Opdat het nimmer uit onze herinne
ring moge verdwijnen, opdat onze jeugd, uit hun voor
gang de kracht en de moed moge putten om sterk en
groot in het leven te staan.
Opdat wij niet genezen van dit weten,
dat voor ons stierf een heldenlegioen
van mannen, die geen onzer mag vergeten:
Laat dan ons hart voor God nu boete doen.
Laat ons dan stil zijn, dat wij beter horen
hun eindeloze stappen in de nacht;
En laat ons bidden dat in onze oren
toch nimmer dooft hun monotone klacht.
De wind zal eeuwig waaien om hun graven,
de zon zal warm zijn op het kleinste kruis;
Wij kunnen nooit vergelden wat zij gaven,
maar onze liefde zij hun veilig Thuis.
Laat ons dan stil zijn, dat ook wij eens branden,
van wat hun kracht gaf, rij aan rij;
de twintig millioen doden aller landen,
die eenmaal zullen vragen: Wat deedt Gij?
K. H. R. de Josselin de Jong.
(Daarna volgden de namen der gevallenen, met een
minuut stilte voor gebed en kranslegging).
