Waalwijkse en Langstraatse Courant
(J.s&eóm diztiót. (i)
Een culturele raad
noodzakelijk?
Binnen en buiten onze grenzen.
Binnenland.
9
Spionnage zo oud als de wereld.
in Waalwijk
Het volk en de kunst,
MAANDAG 3 SEPTEMBER 1951.
Uitgever
YVaalwijksche Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Uit blad
verschijnt 2 x per week.
DE ECHO m HET ZUIDEN
74e JAARGANG No. 71
Abonnement
17 cent per week
2.15 per kwartaal
2.40 franco p. p.
Advertentie-prijs
9 cent per m.M.
Contract-advertenties
sneciaal tarief.
OPGERICHT 1878
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
SCHOOLSTRAAT 11, KAATSHEUVEL. TEL. 2121
TEL.-ADRES „ECHO"
SOMBERE VOORUITZICHTEN
VOOR WONINGBOUW.
Vorige week heeft de Directeur-
Generaal van de Volkshuisvesting,
toen hij de eerste paal sloeg voor 'n
nieuw complex van 928 woningen
te Hoogvliet, een overzicht gegeven
van de stand van zaken in de wo
ningbouw, welk overzicht vrij
somber was.
Hij gaf als zijn mening te kennen
dat de beperking van dé investerin
gen het laatst moet neerkomen op
de productieve investeringen zoals
de industrie. Het is een levensbe
lang voor ons volk dat de industrie
wordt uitgebreid. Op de minder
productieve investeringen, zoals de
woningbouw, zal dus allereerst be
zuinigd moeten worden.
Dit jaar zullen er waarschijnlijk
nog meer dan 50.000 woningen wor
den gebouwd, nadat er in het eerste
halfjaar al 26.000 gereed zijn geko
men. Hiermee werd de groei van
het aantal woningen dat na de oor
log gebouwd is voortgezet. De voor
uitzichten zijn thans echter zeer
somber de woningwetbouw zal
door het ontbreken van geld zwaar
worden getroffen en er zal een ver
schuiving naar duurdere woningen,
de premie-, wederopbouw- en vrije
woningen komen. De gemeenten
zullen zelf moeten uitzien naar mo
gelijkheden om aan meer geld te
komen, zei dr v. d. Meer.
't Is heel aardig dat er dit jaar al
26.000 woningen zijn gebouwd, jam
mer, dat er voor de Langstraat weer
vrijwel niets bij was!
IS NIEUW-GUINEA
„INDONESISCH
UNO-brochure met
verschillende fouten.
Men is enigszins onthutst over
een door de UNO uitgegeven bro
chure, die de naam draagt „Vreed
zame regeling in Indonesië".
De brochure bevat namelijk een
kaart van Indonesië, waarop Neder
lands Nieuw-Guinea als een deel
van de repoebliek Indonesia is aan
gegeven, terwijl daarentegen dui
delijk bleek dat Brits Noord-Borneo
en Malakka niet tot Indonesië be
horen.
Men begrijpt dat men hierover
in Nederlandse kringen lichtelijk
ontstemd is.
De Indonesische delegatie daaren
tegen is op haar beurt ontstemd
omdat in de brochure wordt gezegd:
„Indonesië had onder Nederlands
bewind de reputatie van een effi
ciënt bestuur, betrekkelijk binnen
landse rust en economische voor
spoed. Het maakte in die tijd vor
deringen op de weg van sociale
vooruitgang".
Van Indonesische zijde merkte
men over deze zinsnede op, dat In
donesië die reputatie gehad moge
hebben, maar dat ongeschoolde ar
beiders in de dertiger jaren per dag
een cent loon ontvingen en dat oor
logen en opstanden in Indonesië
herhaaldelijk voorkwamen. Terwijl
dus de Nederlanders en Indonesiërs
ontstemd waren over de brochure
.die intussen reeds over de 60 UNO-
delegaties verspreid was, verklaar
de de officiële voorlichtingsdienst
van de U.N.O. dat de vergissing met
het kaartje ontdekt was. De ver
spreide brochures zouden slechts
proefdrukken zijn geweest. Alles zal
nu gecorrigeerd worden.
Behalve het foutieve kaartje was
er nog een andere factor die de Ne
derlanders minder prettig aandeed.
De gewapende actie tegen de repu
bliek van Djokja werd „politie-ac-
tie" genoemd. De Volkskrant o.a.
tekent hierbij aan, dat uit het ge
bruik van de aanhalingstekens
bleek, dat oude opvattingen in de
U.N.O. nog steeds hun invloed doen
gelden, ondanks het feit dat een
deel van de Amerikaanse Pers, o.a.
de New York Times, haar zienswij
ze geheel heeft gewijzigd, gezien de
loop der gebeurtenissen. Tegenover
Nederland schijnt men zich nog al
iets te kunnen en durven permi-
teren.
GOEDE VOORTGANG OP
NIEUW-GUINEA.
In een verslag dat de Nederland
se regering de Verenigde Naties
heeft doen toekomen, wordt er op
gewezen dat men op Nieuw-Guinea
op verschillend gebied goede vorde
ringen maakt en dat er een aanvang
kon worden gemaakt met diverse
ontwikkelingsplannen in 't belang
van de autochtone bevolking.
De ontwikkelingen van het eerste
jaar van het bestaan van het gou
vernement van Nieuw-Guinea moe
ten bezien worden tegen de achter
grond van de feitelijke omstandig
heden op of om de datum van de
souvereiniteitsoverdracht .over het
eigenlijke Indonesië. De ontwikke
lingsplannen op het gebied der so
ciale toestanden houden o.m. 't vol
gende in: Bevordering der dorps
economie, ter voorkoming dat de
economische toekomst der Papoea's
alleen gezocht zal worden in loon
dienst. Hierbij streeft men er naar
de Papoea op te voeden tot land
bouwer met een eigen bedrijf.
Ook op het gebied van medische
hulp wordt zeer intensief gewerkt.
Voorts streeft men naar vernieu
wing van het dorpsonderwijs, naar
uitbreiding van het onderwijs in 't
algemeen en van de vakopleiding in
het bijzonder.
Ook op economisch gebied heeft
men vooral een open oog voor de
landbouwmogelijkheden van dit rij
ke land, dat tegenover de andere
gebieden van Indonesië die tot de
repoebliek Indonesia behoren, zal
bewijzen dat de hedendaagse kolo
nisatie van de Nederlanders zeer
vruchtdragen en volkomen in het
belang van de bevolking is.
VOETBALPRIJSVRAAG
„EEN—NUL".
Niet minder dan 56 verdachten
hadden zich Donderdag j.l. voor de
Rotterdamse Kantonrechter te ver
antwoorden wegens overtreding van
de loterij-wet in verband met de
voetbalprijsvraag „eennul"! Zo
als bekend zijn de formulieren voor
deze prijsvraag ook opgenomen in
de weekbladen „Sport" en „Sport
wereld", zodat ook een journalist
uitgever moest terecht staan.
De ambtenaar van het Openbaar
Ministerie zeide, dat deze prijsvraag
verschilt van de andere pools door
de grenzeloze mate van brutaliteit
waarmee de hoofdfiguren zijn opge
treden. Van alle uitgereikte foi'mu-
lieren waren slechts vier procent
gratis uitgereikte formulieren. Ex-
werden hechtenisstraffen geëist en
geldboeten van 5000.en lager.
MARGARINE DUURDER.
Volgens een bericht in het vak
blad „Melk- en Zuivelhandel", zal
de prijs van margai-ine worden ver
hoogd. Dit is het gevolg van een
overeenkomst tussen de margarine
fabrikanten. Max-garine van de eer
ste kwaliteit zal 54 cent per half
pond gaan kosten.
BRUINKOOLBRIKETTEN
DUURDER.
Ingaande 1 September zullen
in aansluiting op de recente prijs
wijziging voor steenkolen de
prijzen voor bruinkoolbriketten
worden verhoogd met 70 cent per
eenheid van 100 kilo.
nomische ontwikkeling in gevaar
komt. De huidige periode van ver-
'sobering zal dan slechts tijdelijk
behoeven te zijn, meent men.
De Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. Stikker,
die als voorzitter van de Raad van
de Organisatie van Europese Eco
nomische Samenwerking dit besluit
bekend maakte, zei: Wij bagatelli
seren niet de krachtsinspanningen
die nodig zullen zijn, doch wij ver
trouwen er op dat Europa de no
dige materiële en geestelijke hulp
bronnen bezit om te slagen! Alle
volken van het vrije Europa vra
gen: Zullen we ooit vrij kunnen
zijn van de vrees voor oorlog? Kun
nen we hopen op een herstel waar
geen materiaal-gebx-ek zal heersen?
Zal sociale rechtvaardigheid een vi
tale en blijvende factor in ons leven
zijn? Wij geloven vast dat het ant
woord op al deze vragen „ja" luidt,
aldus de minister. Maar dit zal ech
ter het maximum vragen van de in
dividuele en collectieve krachtsin
spanningen".
In de afgelopen drie jaren van
samenwerking in de O.E.E.S., is
reeds meer bereikt dan men had
kunnen verwachten. De industriële
productie is in die jaren reeds met
45% en de agrarische met 25% ge
stegen. Hierdoor is de uitvoer met
91% omhoog gegaan. Het dollarte
kort is teruggelopen van 8 milliard
in 1947 tot 1 milliard in 1950.
In het bijzonder wordt bij de ver
klaring van de 18 landen betreffen
de het „vijfjarenplan" aangedron
gen op opvoering van de productie
van steenkolen, electriciteit en
staal. Europa moet een middel vin
den om het zonder de dure import
van Amerikaanse kolen te stellen.
Hierover zullen het alle huismoe
ders ook wel eens zijn.
DUITS BEZIT
IN HET BUITENLAND.
De hoge commissie keurde vorige
week, ondanks zeer krachtig Duits
verzet, een wet goed, die bepaalt,
dat practisch alle Duitse bezittin
gen, voornamelijke waardepapieren,
in het buitenland, die daar voor
herstelbetalingen in beslag zijn ge
nomen, definitief voor Duitsland
verloren zijn.
De waarde van deze buitenlandse
bezittingen wox-dt op 8 millioen
mark (ongeveer 9 milliard gulden)
geschat; zij zullen niet tegen Duitse
schulden mogen worden afgeschre
ven.
Een meer prettig bericht voor de
Duitsers was, dat de meeste geal-
liëerde beperkingen voor de West-
Duitse industrie, vorige week for
meel ingetrokken of vex-zacht zijn.
Aan deze beperkingen echter werd
de laatste maanden niet streng
meer de hand gehouden.
IN PERZIË NOG NIETS
VERANDERD.
Wanneer we het voornaamste
nieuws in het kort vermelden, dan
mogen we nooit de toestand in Per-
zië overslaan, omdat dit één van de
belangrijkste politieke problemen is
die momenteel aan de orde zijn.
Er is echter sinds ruim een week
nog niets veranderd ;er is nog geen
straaltje licht doorgedi'ongen in de
donkerte van het onbegrip en de te
ver doorgevoex-de en volkomen mis
plaatste nationale bewustwording,
die het land naar de chaos voeren.
Hiervan is Mossadeq ook wel over
tuigd, zoals blijkt uit het onderhoud
dat hij had op het einde van de vo
rige week met de Amerikaanse am
bassadeur; maar desondanks heeft
hij zijn standpunt nog op generlei
wijze gewijzigd.
Na zijn ondex-houd met de Sjah
van Perzië dacht de Amerikaanse
ambassadeur dat deze nog wel hoop
heeft op een gunstige ontwikkeling;
hij verwacht naxnelijk ontwikkelin
gen „binnen de regering", die het
openen van nieuwe besprekingen
zullen bespoedigen. De mededelin
gen dat de oppositie in de Majlis
aan kracht wint, blijven aanhouden.
Reeds zouden twintig stemmen ver
zameld zijn tegen Mossadeq, wan
neer deze de vertrouwenskwestie
zou stellen.
Intussen is Perzië als vijfde Olie
producerend land verdrongen door
het naburige Koeweit, waar de An-
glo-Iraanse Oliemaatschappij ook
een concessie heeft. Hier bleek de
Juli-productie reeds meer te bedra
gen, dan Perzië in zijn beste maan
den heeft geproduceerd.
Spoedig zal Koeweit als het zo
doorgaat ook Arabië en Rusland
passeren.
EGYPTENAREN IN
HONGERSTAKING.
Zeven Egyptenaren, die sinds
Zondag in hongerstaking zijn „tot
dat Egypte het verdrag met Enge
land opzegt", hebben 't hele Egyp
tische volk opgeroepen om aan
staande Dinsdag 24 uur te vasten.
EUROPESE PRODUCTIE ZAL
MET 25% VERHOOGD WORDEN.
Zodoende brengt de bewapening
de economie niet in gevaar.
De 18 Marshall-landen hebben be
sloten er naar te streven in de ko
mende vijf jaren de industriële pro
ductie met 25% te verhogen. Wordt
dit doel bereikt, dan kan voldaan
worden aan de eisen die de bewape
ning stelt, zonder dat Europa's eco-
De recente „verdwijningen" van atoomgeleerden en diplomaten,
de hoogverraad-processen in verschillende landen, hebben op
nieuw de aandacht gevestigd op de machinaties van de machten
achter de schermen, die, gehuld in het duister der geheimzin
nigheid, strijden om het bezit van staats- en militaire geheimen.
Reeds de oudste geschiedenis spreekt ons van spionnage. De da
den van die spionnen zijn soms roemrijk en heldhaftig, soms
walchelijk en verachtelijk. Niet alle spionnen kan men scheren
over één kam.
In een serie artikelen in dit blad willen wij enkele van de meest
sensationele spionnage-zaken uit het verleden belichten.
In de Engelse film „The Infor
mer" die speelt tijdens de tx-oebelen
in Ierland, komt de aanbrenger bij
de commanderende Britse officier
zijn verradersloon halen. De En
gelsman telt de bankbiljetten uit,
legt ze op tafel en schuift ze hem
met zijn rotting toe.... een gebaar
dat duidelijk tekent de verwachting
van de krijgsman voor de spion.
Toch, zoals er spionnen zijn die
de levens van honderdduizenden op
hun geweten hebben, zijn er ande
ren die de levens van tallozen heb
ben gex-ed.
De motieven, die leiden tot dit
duistere beroep, verschillen even
zeer als de persoonlijkheid. Men
vindt onder de spionnen obscure
elementen: beroepsavonturiers, psy-
chopathen»misdadigers, px-ostituées,
de kleine aanbrengers als kellners,
portiers en concierges, de ambtena
ren en officieren die, hetzij ter wille
van vuil gewin, hetzij omdat ze door
chantage werden gedwongen, hun
vaderland verraden.
Maar daartegenover staan velen
die handelen uit pure vaderlands
liefde, militairen en burgers die de
zwaarste beproevingen dapper door
stonden aan het geheime front.
Mensen die wisten dat geen gezant
of consul te hunnen bate zou inter
veniëren, dat hun eigen regering
hen zou moeten verloochenen, wan
neer hun werkzaamheden werden
ontdekt. De beste voorbeelden daar
van vormden wel de illegaal strij
dende Nederlanders, die bijzonder
heden over versterkingen en troe
penverplaatsingen doorseinden naar
Engeland.
Maar de mensen die zich, om wel
ke redenen dan ook, geven aan dit
werk, zijn geen mensen van twaalf
in het dozijn en de geschiedenis van
sommigen der meest-prominenten
is dan ook wel waard aan de ver
getelheid te worden ontrukt.
Spionnage is bijna zo oud als de
wereld.
In het allereerste geschiedboek
van het Oude Testament hebben de
broeders van Jozef het al kwaad te
verantwoorden, wanneer ze worden
beschuldigd van spionnage aan de
grens. Mozes, die het volk Israël
door de woestijn leidde naar Pales
tina, gebruikte „verspieders" om
dit „land van melk en honing vloei
ende" te verkennen en bekend is 't
verhaal van het tweetal dat terug
keerde met een enorme druiven
tros, hangend aan een draagstok
tussen hen beiden. Mozes' opvolger
Jozua, zendt z'n spionnen naar Je
richo, die daar prompt worden her
kend en gered door een pi'ostituée,
die hen, op belofte van lijfsbehoud,
langs een touw over de stadsmuur
laat ontvluchten.
Heel de geschiedenis door stuit
men op de daden van spionnen en
geheime agenten. Vooral de auto
ritaire vorsten gebruikten zulke
lieden niet alleen om te weten wat
er in andere rijken gebeurde, maar
ook om hun eigen ministers en ge
neraals en zo mogelijk de hele be
volking, te bespionneren. Een érg
voorzichtige zorgde dan ook nog
voor een spionnenleger, dat toezicht
hield op de spionnenDaarbij
hadden de meeste grootwaai'dig-
heidsbekleders nog een privé-in-
lichtingendienst, zoals de gunstelin
ge van de Franse Koning, Madame
de Pompadour.
Napoleon voerde de efficiëncy
van zijn geheime dienst zo hoog mo
gelijk op. Eerst stond ze onder lei
ding van Fouché, de voormalige
priestei-, die tijdens de Revolutie één
der felste terrox-isten was. Maar
Fouché viel in ongenade toen hij op
eigen houtje, met de befaamde spe
culant Ouvrard, met Engeland ging
onderhandelen en werd vervangen
door Savary.
Savary deed het zo mogelijk nog
beter dan Fouché, maar tijdens zijn
bewind bleek hoe zelfs de best-in
gelichte geheime dienst kan falen.
•Een lichtelijk getikte generaal die
in particuliere inrichting verbleef,
wist er uit te komen, zag kans het
bevel over Parijs over te nemen en
■zelfs de grote Savary achter de tra
lies te zetten. Enkele uren was deze
maniak heer over Parijs. Napoleon,
ver in Rusland, brieste toen hij ge
waar werd hoe wankel in werke
lijkheid zijn gezag was en zette Sa
vary af. Ook Napoleons potdichte
„spionnage-systeem vermocht zijn
dictatuur niet te redden
Onlangs verscheen in het Dagblad „De Stem" een artikel on
der de titel: „Is Waalwijk niet rijp voor een culturele raad?"
Daarin werd enerzijds critiek uitgeoefend op de huidige cultu
rele leiders, terwijl er anderzijds werd gepleit voor de oprich
ting van een Culturele Raad, die tot taak zou hebben de opvoe
ding van het volk tot de kunst en de coördinatie van de plaat
selijke culturele manifestaties. Het lijkt ons nuttig naar aanlei
ding van dit artikel enkele aantekeningen te maken.
De militaire attaché's, aan de bui
tenlandse ambassades verbonden,
hebben zich meestal ijverig met
spionnage bezig gehouden. Tijdens
bet beruchte Dreyfus-proces bleek,
dat de Duitse attaché Von Schwarz-
koppen in verbinding stond met de
verrader Esterhazy. Vooral de Rus
sische attaché's sloofden zich uit en
deden dat dikwijls zo onhandig, dat
ze in de gaten liepen. Meestal kre
gen ze dan een wenk dat hun ver
blijf niet langer op prijs werd ge
steld en de oude Keizer Franz Josef
negeerde eens tijdens een receptie
de Russische attaché zo duidelijk,
dat deze heer direct de consequentie
trok en naar huis ging om zijn kof
fers te pakken.
Tijdens Wereldoorlog I waren de
neutrale landen: Zwitserland, Span
je, Nederland en de Scandinavische
landen, ware broeinesten van spion
nage. Ook in ons land werd dit duis
tere spel gespeeld en verscheidene
avontuurlijke en niet al te cons
ciëntieuze Nederlanders pro'oeex-den
er een extraatje mee te verdienen.
Soms kwam het tot geheimzinnige
vuurgevechten aan de grens, waar
de Duitsers een prikkeldi'aadver-
sperring-onder-stroom hadden op
gericht en waar gewapende hand
langers klaar stonden om de spion
er veilig doorheen te helpen en de
Duitse grenswacht op een afstand
te houden.
Grote opschudding bracht in die
tijd het proces-Edith Cavell tegen
de Engelse verpleegster die Belgi
sche krijgsgevangenen had helpen
ontvluchten. De Duitsers wilden
Wanneer iemand beweert dat in
Waalwijk de cultuur min of meer
kunstmatig in het leven wordt ge
houden, kan men daar tot op zekere
hoogte mee instemmen. Tot op ze
kere hoogte, want wij geloven dat
de zaak zo wat simplistisch wordt
gesteld.
Het culturele leven van Waalwijk
vormt een heel complex van pro
blemen, waarover iedereen 't mis
schien alleen in zoverre eens is dat
het schoner kan bloeien dan het op
het ogenblik doet. De oorzaken van
de tejeorten, zowel in de passieve
als in de actieve kunstbeoefening,
op te sporen is echter niet zo een
voudig. Mag men er een persoon of
een groep personen voor aanspra
kelijk stellen? Wij geloven van niet,
al zijn er natuurlijk verschijnselen
waarvoor bepaalde mensen verant
woordelijk zijn. Nu is het ons even
wel om het geheel te doen.
De Kunstkring in gebreke?
Eén van de bezwaren van de
schrijver van het hierboven ge
noemde artikel is, dat er geen cul
turele daden worden gesteld die de
bevolking in haar geheel bezielen,
dat men nog steeds niet de weg
heeft gevonden naar het hart der
bevolking. Dit zou te wijten zijn aan
het feit, dat de culturele leiders
in casu het bestuur van de Waal
wijkse Kring voor Kunst en We
tenschap weinig of geen contac
ten hebben met de bevolking als
zodanig. Zijn dit bezwaar en deze
conclusie echter wel volledig door
dacht? Formuleringen als „de be
volking in haar geheel bezielen",
„de weg naar het hart der bevol
king vinden", „contact met de be
volking als zodanig" lijken ons in
ieder geval in dit verband niet heel
gelukkig. Waar vindt men tegen
woordig nog culturele daden die de
bevolking in haar geheel bezielen?
Het muziekconcoui-s in Kerkrade
was er zo een, maar was dat om de
culturele manifestatie als zodanig?
We hoeven ons niets wijs te maken,
het karakter en de aankleding
maakten de gebeurtenis meer tot
een feest dan het culturele aspect.
En ten enen male onjuist lijkt 't
ons het bestuur van de Kunstkring
de schuld te geven van de huidige
stand van zaken. De Kunstkring
vervult haar taak, in het kader van
haar doelstelling, op uitnemende
wijze. Dat niet bx-edere lagen van
de bevolking aan deze passieve
kunstbeoefening deelnemen, mogen
we haar niet verwijten. Dat veel
van wat zij gebi'acht heeft langs de
bevolking is heengegaan en slechts
de belangstelling ti'ok van die
maatschappelijke groeperingen
waartoe de initiatiefnemers zelf be
horen, is maar ten dele juist in zo
verre het een eenzijdige voox'stel-
ling is. Op de eerste plaats zij op
gemerkt dat het bestuur van de
Kring zijn uitex-ste best doet om de
uitvoeringen voor zo velen als mo
gelijk is toegankelijk te maken;
men hoeft er niet aan te twijfelen
dat de prijzen op zijn laagst zijn.
Daaraan ligt het echter niet, het
ligt aan degenen die niet komen
zelf. Dit wordt bewezen door 't feit
dat, als er b.v. een kamermuziek
uitvoering is, ook „die maatschap
pelijke groeperingen, waartoe de
initiatiefnemers zelf behoren" ge
woonlijk maar slecht vertegenwoor
digd zijn. En anderzijds, hoe druk
zou het volksconcert door Het Bra
bants Orkest bezocht zijn geweest
(ondanks de minimale toegangs
prijs), als het volledig aan ieders
eigen initiatief was overgelaten al
dan niet te komen?
De kern van de zaak.
Nee, wij zijn er van overtuigd dat
de kwaal heel wat dieper zit. Voor
eerst zit het in het karakter van de
huidige cultuur dat ze in doorsnee
niet de bevolking in haar geheel be
zielt. Dat is niet alleen in Waalwijk
of in Brabant, maar ook elders. Wij
willen niet zeggen dat dit goed is
of dat er geen uitzonderingen zijn,
doch die bevestigen o.i. de regel. Zo
goed als maatschappelijke standen,
zijn er ook cuitux-eie standen, die
soms dwars door de maatschappe
lijke groeperingen heen lopen. Wij
menen met deze onderscheiding
dicht tot de kern van het vraagstuk,
zoals het hier in Waalwijk ligt, te
zijn genaderd.
Van kunst tot Kunst.
Hier nu ligt een taak voor de
amateurverenigingen, zowel de» to
neelclubs als de harmonieën en de
zangkoren; vooral voor de leiders
van deze verenigingen. Men kan er
over kxagen dat er in het culturele
leven van de bevolking weinig
vaart zit, niemand zal dit ontken
nen; dat een of andere toneelver
eniging aan bloedarmoede lijdt, dat
betreffende de haronieën er ai niet
veel meer om op te roemen is, dat
achter de. zanggezelschappen ook al
niet veel vaart en bezieling zit. Ie
der die ox-en en ogen heeft, zal dit
ae schrijver in „De Stem" beamen,
maar zolang de leiders van deze ge
zelschappen b.v. geen gehoor geven
aan een uitnodiging van de Kunst
kring om een uitvoering bij te wo
nen en hun leden er niet toe aan
sporen om er ook gevolg aan te ge
ven, gewoon om iets te leren, zal
dit niet veranderen. Laat men niet
menen dat dit iets bijkomstigs is,
zichzelf en elkaar opvoeden is heel
voornaam. Dan kunnen de toneel
verenigingen zich op een behoorlijk
peil handhaven of een behoorlijk
peil bereiken, de harmonieën tot
bijzondere prestaties komen en hoe
ven de zanggezelschappen niet meer
alleen op opera-kost te teren. Zo
ontstaat er een wisselwerking tus
sen passieve en actieve kunstbeoe
fening: door zelf de kunst passief te
beoefenen natuurlijk niet alléén
daardoor zullen de amateurver
enigingen hun peil kunnen verho
gen, waardoor ze op hun beui't hun
publiek opvoeden tot een hogere
culturele „stand". Op deze wijze
kan de weg naar de grote Kunst
langs de kleine kunst lopen.
Niet noodzakelijk, wel nuttig.
Het dunkt ons dat dit kan gebcu-
xen zonder Culturele Raad. Met
deze opmerking willen wij geens
zins het nut van een dergelijke raad
ontkennen, maar wij zijn er van
overtuigd dat dit nut meer in het
practische dan in het ideële vlak
ligt. Een Culturele Raad kan goed
werk doen door de inderdaad te
zeer versnipperde la-achten te coör
dineren. Waarbij men voor 't ogen
blik de vraag in het midden moet
laten of zij de tegenstellingen moet
doorbreken of pas kan werken als
de tegenstellingen doorbroken zijn.
Vooralsnog staan wij hier sceptisch
tegenovex-. Dat er iets hapert, staat
vast, maar dat is een vraagstuk
apart, waarover men zomaar niet
uitgepraat raakt.
Het scheppen van behoefte.
Culturele verheffing is echter niet
te bereiken met plannen, maar
groeit uit een behoefte en die be
hoefte moet geschapen wox-den. Dat
is geen werk voor één seizoen, maar
misschien van vele jaren. Als ieder
die er iets toe kan bijdragen dat
ook doet, hoeven we er echter
geenszins hopeloos tegenaan te kij
ken. Dan zal er een bredere cultu
rele elite ontstaan, en van dat woord
hoeft niemand te schrikken.
„een voorbeeld stellen", maar ze
hebben er hun eigen zaak veel
kwaad mee gedaan en de Geallieer
den prachtig propaganda-materiaal
verschaft.
In Wereldoorlog II werd de ge
heime oorlog met grote felheid ge
voerd. Voor ons begon het al toen
mannen in Nederlandse uniformen
probeerden de Duitsers te helpen
bij het forceren van de bruggen. In
die tijd leidde de later vermoorde
admiraal Canaris de Duitse gehei
me dienst, speelde Schreieder zijn
„England-spiel", werden geheime
agenten „gedropt", kwamen door de
fadio geheimzinnige boodschappen
die wezen op grote activiteit.
Naast de oorlog met de wapens
is steeds de geheime oorlog gevoerd.
Vele wapenfeiten van dit duistere
leger zijn mettertijd bekend gewor
den.
In de volgende artikelen willen
we dan ook nader belichten de ac
tiviteit van de Russische geheime
politie, de figuur van Mata Hari, 't
lage verx-aad van Alfi-ed Redl en 't
patriottisme van „The Dark Inva
der" Kapitan-Leutnant Von Rinte-
len.
Begin October zal wederom 'n
Nederlands aanvullingsdetachement
ter sterkte van ongeveer 75 man,
per schip uit Rotterdam naar Ko
rea vertrekken. Onder deze nieuwe
vrijwilligers bevinden zich zowel
oud-militairen, als jongemannen die
nimmer in militaire dienst waren
en die te Schoonhoven een speciale
opleiding ontvangen.
