DE KIEZER
Waalwijkse en Langstraatse Courant
Van LE0-B0ND tot K.A.B.
IN DE POLITIEK
Binnen en buiten onze grenzen.
Binnenland.
Vraag IVOROL, dan hebt U de beste tandpasta!
Buitenland.
MEER leden maar MINDER meeleven
VRIJDAG 19 OCTOBER 1951.
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week.
DE ECHO m HET ZUIDEN
74e JAARGANG No. 84
Abonnement
17 cent per week
2.15 per kwartaal
2.40 franco p. p.
Advertentie-prijs
9 cent per m.M.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
OPGERICHT 1878
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
SCHOOLSTRAAT 11, KAATSHEUVEL. TEL. 2121
TEL.-ADRES „ECHO"
Wij gaan een verkiezingsjaar tege
moet. In 1952 gaat het Nederlandse volk
weer ter stembus, zoals dat heet, om uit
te maken door wie het gedurende de vol
gende vier jaar bestuurd wenst te wor
den. Uitmaken? Wensen? Het zijn hoge
woorden voor de handeling die de kie
zer stelt: het roodmaken van het eerste
hokje van de lijst der candidaten van de
partij zijner keuzé. Mag men dit noe
men „uitmaken door wie men bestuurd
wenst te wordenHet lijkt er weinig
op. Want op de eerste plaats is niet de
candidaat de uitverkorene van de kie
zer, zodat niet die of die heer dan wel
dame wordt gekozen, maar nummer 1
van lijst 1 en zo verder. En dat het juist
nummer een is, blijkt ook nog van be
lang. Want de candidaten hebben moe
ten beloven, dat zij een plaats die ze
door voorkeurstemmen hebben gekregen,
niet zullen aanvaarden. Het doet er dus
niet toe of de kiezer een politieke of
andere antipathie heeft tegen nummer
één van de lijst: als hij daar lust toe ge
voelt, kan hij gerust zijn stem uitbren
gen op nummer zes, zeven, of acht, in
feite komt ze toch ten goede aan de man
aan wié hij zijn eventuele hekel heeft:
nummer één. Én hij kan slechts hopen
dat zijn partij zoveel aanhangers telt, dat
ook zijn uitverkorene een plaatsje in het
parlement verovert. Dan nog blijft de
doorn in zijn oog: de man die hij ver
foeit komt er het eersté in. Vooropge
steld dat er op de lijst inderdaad een
candidaat voorkomt die het hart van de
kiezer heeft gestolen (in politieke zin)
of althans heeft kunnen vermurwen. Wat
is de betekenis van een demokratie,
waarin de demokraat slechts de keuze
heeft tussen een beperkt aantal partijen
en waarin de candidaat niet meer dan
een nummer is? Dit laatste gezegd met
alle eerbied voor de volksvertegenwoor
diger wanneer hij eenmaal de status van
candidaat overwonnen heeft.
Ook dit laatste is, ondanks het voor
gaande, van belang, want het schept
nieuwe moeilijkheden in het brein van
de kiezer. Het nummer van voor de ver
kiezingen wordt daarna plotseling een
persoonlijkheid, dient dat tenminste te
worden. Immers, hij moet 's lands be
lang behartigen naar eigen eer en gewe
ten, zonder last of ruggespraak. Men
vergeve ons dat wij de juiste terminolo
gie niet in het hoofd hebben. In ieder
geval is elk parlementslid persoonlijk
verantwoordelijk. Nu doet zich het pa
radoxale geval voor, dat de man of
vrouw die als nummer van een partij
lijst wordt gékozen door die verkiezing
zelf plotseling onafhankelijk van die par
tij zijn intrede doet in het parlement en
voor zichzelf het Nederlandse volk ver
tegenwoordigt. Hoe moet de argeloze
kiezer dit rijmen? Wanneer men bedenkt
dat hij kiest op een program en dat de
gekozene zich, zonder daardoor in ge
breke te blijven, in de praktijk kan dis-
tanciëren van dit program, dan zal men
toch moeten toegeven dat de basis wel
zeer wankel wordt en dat de kiezer zich
bijna geheel op de goede gëwoonte moet
verlaten om nog enig vertrouwen in zijn
keuze te bewaren.
Ondertussen kan men toegeven dat het
gros van de kiezers zich niet realiseert
hoe gering hun macht in fëite is, hetgeen
men in het algemeen allerminst als een
gelukkige factor mag beschouwen. Of
vergissen we ons en beseft de meerder
heid dit maar al te goed? Dit zou dan
een oorzaak kunnen zijn voor de gerin
ge belangstelling die er voor de politiek
in brede kringen bestaat. En nu kan
prof. Romme het onlangs begonnen par
lementaire jaar het jaar van de afreke
ning of iets in die geest noemen, zeer sne
dig merkte de briefschrijvende Amateur
in „De Tijd" - overigens kennelijk min
der amateur dan wij die dit schrijven - dat
er voor de kiezer weinig af te rekenen
valt. Want we krijgen weer een lijst van
candidaten, resp. nummers, onder onze
neus geduwd, op welks samenstelling wij
enigermate maar lang niet voldoende,
zeggen velen invloed hebben kunnen
uitoefenen en het verkiezingsgenot is
weer even miniem als vier jaar geleden.
Dé zetelverdeling over de partijen kan
één of twee schelen en als er niet een
aantal heren bedanken voor de eer
scheelt de persoonlijke vertegenwoordi.
ging evenmin veel. Want wel draagt
ieder voor zich de verantwoordelijkheid,
maar hij wordt er door de partij ingezet.
Nu kan men deze zaak van verschil
lende kanten bekijken. Wel dienen we er
natuurlijk van uit te gaan dat het ten
slotte niet louter om het spel te doen is.
Vurige partijgangers kunnen het tegen
deel gemakkelijk verwijten aan iemand
die pleit voor een grotere macht van de
kiezer. Daar valt echter tegen in te
brengen dat het parlement nog steeds de
volksvertegenwoordiging is en dat de
wet blijkbaar daarvan uitgaat. Vervol
gens heeft het partijenstelsel niet altijd
tot voile tevredenheid gewerkt, men is
zelfs geneigd te zeggen: het wekt steeds
minder bevrediging. De partijen zijn ge
boren uit de behoefte van het volk (in
algemene zin): het socialisme kwam op
uit de behoelte van het arbeidende volk
om invloed uit te oefenen omdat het zich
verdrukt voelde: de katholieken vérenig-
den zich in een partij om sterker te staan
wanneer ze voor hun principes opkwa
men. Het zij verre van ons te beweren
dat dit tegenwoordig niet meer het geval
is, de praktijk leert wel anders. Doch het
accent lijkt verlegd, de partijen lijken
soms zo verstard in hun principes en in
het eigen partijbelang, dat het algemeen
belang op de achtergrond schijnt te wor
den geschoven. Erankrijk is hier een ty
pisch voorbeeld van en vertoonde het
verloop van de Belgische koningskwes
tie er ook geen symptomen van?
Rijst de vraagt: kan en moet er niets
gedaan worden om deze verstarring te
gen te gaan, om de bedreiging van de
demokratie door de „partij-kratie" af te
wenden? Het is toch niet helemaal juist
het volk zijn vertegenwoordigers als
nummers voor te stéllen, terwijl ze in
feite persoonlijk verantwoordelijk zijn?
Het gaat er dus om het evenwicht te
rug te brengen in de verhouding candi
daat gekozene tegenover de kiezer.
Dezé wil graag weten waar hij aan toe
is, waarvoor hij kiest en wie hij kiest.
Nu zijn het dikwijls zeer primitieve be
weegredenen waarom op een bepaalde
partij wordt gestemd. Niemand zal b.v.
ontkennen dat veel katholieken op de
K.V.P. stemmen omdat ze katholiek zijn
of omdat de bisschoppen het gezegd
hebben. Dit laatste is dan wel niet juist,
maar men denkt dikwijls niet verder.
Men kan gerust op de K.V.P. stemmen
omdat men katholiek is, maar dan dient
het niet op de eërste plaats de geloofs-
overeenstemming te zijn die de keuze
leidt, maar de overweging dat in de K.
V. P. eventueel de politieke beginselen
die men als katholiek heeft, het best be
waard zijn. Op deze overweging gron
den de bisschoppen ook hun vaderlijke
raad.
Hieruit volgt tevens dat de partijen
in genen dele overbodig zijn, daar ze
een voorname functie hebben als bunde
ling der krachten van een aantal mensen
dié hetzelfde politieke principe voor
staan. Houdt men dit in gedachten, dan
zal minder de uitvlucht voorkomen: „Ik
hoef geen lid te worden van de partij,
ik stem toch wel goed", want een po
litieke partij is geen kiesvereniging en de
delen van deze redenering staan dus maar
in zeer vér verwijderd verband met el
kaar.
Men kan ons toevoegen dat wij in het
bovenstaande niet anders hebben gedaan
dan het recht van de individuele kiezers
en het bestaansrecht der partijen
verdedigd. Inderdaad, wij hadden ook
geen andere bedoeling. Wij hebben daar
bij vooral het recht van de kiezer naar
voren geschoven, omdat zijn persoon
lijkheid in het huidige verkiezingssysteem
in de verdrukking raakt. Dat is niet al
leen fnuikend voor zijn gevoel van eigen
waarde, dat toch al niet zo heel groot
is, gezien de wéinige interesse voor deze
functie, maar evenzeer voor de demo
kratie, die daardoor een van haar sterk
ste steunpilaren verliest: dat ieder zich
persoonlijk verantwoordelijk voelt. Dit
gevoel is natuurlijk maar betrekkelijk
omdat de verantwoordelijkheid betrekke
lijk is. Nu echter kunnen we meestal ge
rust van een kiezerskudde spreken en
wat we van een kuddegeest kunnen ver
wachten heeft ons de recente geschie
denis geleerd. De mens dient nu een
maal een persoonlijkheid te zijn en het is
niet op de laatste plaats in de politiek
dat dit gevoel voor verkéerde dingen
kan behoeden en, wat voornamer is, het
besef kan bijbrengen dat men moet en
kan meewerken aan het algemeen wel
zijn.
BINNENKORT: MILITAIRE ORDERS
TOT WAARDE VAN
1730 MILLIOEN.
De militaire productie in Nederland
gaat de komende maanden op volle toe
ren draaien. Na een aanloopperiode,
waarin slechts weinig bestellingen zijn
gedaan, zullen thans de orders voor de
Nederlandse industrie in een steeds snel
ler tempo loskomen: orders tot een ge
zamenlijke waarde van 1500 millioen
gulden. Tot een waarde van 500 millioen
gulden zullen nog militaire goederen in
het buitenland worden aangekocht. Daar
naast zijn uit het tegenwaarde-fonds van
de Marshall-hulp 230 millioen gulden
beschikbaar voor extra-aankopen. Voor
175 millioen van dit bedrag zal de D. A.
F. ongeveer 6000 artillerie-trekkers gaan
leveren. De ovérige 55 millioen gulden
worden besteed aan munitie- en verbin-
dingsmiddelenindustrie.
Aan de andere kant tracht Nederland
met verdubbelde energie militaire orders
uit de ovérige landen van het Noord-
atlantische Fact tot zich te trekken.
Daartoe werden besprekingen gevoerd
met meer of minder resultaat met
Engelsen, Fransen, Belgen en de Ame
rikaanse instanties in Heidelberg (Duits
land) en Parijs. De Fransen bleken niet
bereid orders in Nederland te plaatsen.
Resultaat van de besprekingen is in ieder
geval geweest, dat het Engelsé ministerie
van Bevoorrading thans voor de Bene-
lux-landen een militair aankoopbureau
gaat oprichten in Brussel, terwijl de
Amerikanen zulk een bureau in Den
Haag zullen openen.
PRINS BERNHARD NAAR DE
VER. STATEN VERTROKKEN.
Prins Bernhard is Maandag van het
vliegveld Soesterberg naar de Verenigde
Staten vertrokken.
De reis heeft in het bijzonder ten doel
een bezoek te brengen aan een aantal
Amerikaanse marine-instéllingen, waar
een aantal Nederlandse marine-officieren
en onderofficieren thans cursussen volgt,
waarbij speciale nadruk valt op anti-on
derzeebootmaatregelen en vliegdienst-
training. Aan deze onderwerpen zal ook
de prins bijzondere aandacht bésteden.
Het program omvat bezoeken aan ruim
tien marine-instellingen. Aangezien deze
ver uiteen liggen zal het ondanks het
feit, dat ter tijdsbesparing grotendeels
per vliegtuig wordt gereisd niet mo
gelijk zijn alle instellingen, waar Neder
landers in opleiding zijn, te bezoeken.
Prins Bernhard wordt omstreeks het
einde van deze maand hier te lande te
rug verwacht.
Prins Bernhard is in Amerika aange
komen en heeft een bezoek gebracht aan
president Truman.
RIJK EN GEMEENTEN.
Dinsdagavond is de Twéede Kamer
begonnen met de bespreking van het
wetsontwerp dat de financiële verhou
ding tussen Rijk en gemeenten regelt.
Zoals verwacht werd is er nogal wat
verzet géuit tegen het ontwerp. De te
genstand kwam van de heren Algera
(A.R.), Beernink (C.H.), Maenen (K.
V. P.) en Wagenaar (C.P.N.), die
vroegen wat er terecht kwam van de
gemeentelijke zelfstandigheid.
Dé regering stelt voor het aandeel van
een gemeentefonds (waaruit de gemeen
ten worden betaald) in de opbrengst van
de rijksbelastingen te brengen op 10.3%:
eerst was dit 11,7, maar dit vond de re
gering te hoog: de kamerleden echter
wilden er minstens 11,2 van maken of
géheel opnieuw nagaan wat de behoef
ten van de gemeente waren. De regering
wil het bedrag van 278 millioen, dat is
ingekomen door het betalen van achter
stallige belastingen over de periode 1948
1950 resérveren voor moeilijke tijden.
De sprekers echter wezen er op dat de
moeilijke tijden nu reeds voor vele ge
meenten waren aangebroken en stelden
voor tot een geleidelijke uitkering over
te gaan.
MEDISCHE FACULTEIT
GEOPEND.
Woensdag is te Nijmegen officieel de
nieuwe medische faculteit van de R.K.
Universiteit géopend, en toegevoegd aan
de leerrichtingen die de Universiteit
reeds kende. Dit is ongetwijfeld een be
langrijk feit, niet alleen voor de Univer
siteit, maar voor geheel Katholiek Ne
derland. Lang heeft men rondgelopen
met de plannen voor deze medische fa
culteit, thans echter ziet men deze plan
nen verwezenlijkt.
Op het landgoed Heyendael, waar dc
medische faculteit is onder gebracht, is
ook reeds een hulpziekenhuis geprojec
teerd, met poliklinieken, onderzoekruim
ten, laboratoria en collegezalen, vér-
pleegafdelingen voor 50 kinderen, 45 in
terne patiënten en 50 bedden voor de
verloskundige en gynaecologische afde
ling. De uitvoering van dit plan zal pl.m.
3)4 millioen^ kosten, bovendien is nog
een millioen nodig voor het onderbren
gen van bepaalde afdelingen in het Ca-
nisiusziekenhuis en 1 Yi millioen voor de
psychiatrische en neurologische afdeling.
De aanvankelijk ingediende plannen
beliepen een bedrag van 40 millioen: de
beperking tot een eerste fase, die in 8
tot 10 jaar moet worden verwerkelijkt,
vraagt 27 millioen gulden, waaruit wel
blijkt hoe men zich heeft moeten beper
ken.
Bijstand der katholieken gevraagd
door Ned. Episcopaat.
Zoals we reeds meldden in ons num
mer van Maandag hebben de gezamen
lijke bisschoppen van Nederland, zich
Zondag j.l. in een herderlijke schrijven
tot de gelovigen gericht om bijstand voor
de medische faculteit van de R.K. Uni
versiteit.
De Bisschoppen wijzen op de belang
rijke plaats die de R.K. Universiteit heeft
veroverd in het geestesleven van Neder
land en op de rijke vruchten die zij reeds
heeft afgeworpen. Gestadig is de Uni
versiteit gegroeid en de natuurlijke ont
plooiing van de katholieke wétenschap
in Nederland vraagt nu de oprichting
van een medische faculteit, waartoe men
besloot toen in 1947 de subsidieregeling
bekend werd. „De opleiding van dok
ters in katholieke géést ligt ons nl. nauw
aan het hart", zo vervolgen de bisschop
pén. „Zij immers behandelen voortdu
rend de levende mens. Zij treden voort
durend onder allerlei gewichtige omstan
digheden onzé katholieke gezinnen bin
nen en zijn er gelukkig hooggeschatte
raadslieden".
Dan wijst de brief er op dat het Rijk
ongeveer 80 betaalt van de werke
lijke en gemotiveerde tekorten voor
stichting en exploitatie, echter de ruim
20 dié er nog overblijven bedragen
niettemin aanzienlijke sommen, al zullen
zij volgens de berekeningen niet hoger
stijgen dan 25 a 30 cent per katholiek
per jaar.
„De. verwachte som zullen wij echter
niet kunnen bijeenbrengen", zo vervol
gen de bisschoppen, „als niet twee voor
waarden zijn vervuld:
1. dat allen medewerken of ten
minste dat elke parochie haar bijdrage
naar draagkracht geeft en dat niet de
ene dit overlaat aan de andere. Het ge
wenste resultaat kan alleen bereikt wor
den, als een actiéf parochiaal comité zich
met de inzameling van de gelden belast;
2. dat deze collecte met enkele an
dere bovenaan wordt geplaatst", tot zo
ver de brief van de Nederlandse bis
schoppen betréffende de Kath. Univer
siteit.
K.R.O.-TELEVISIE.
Dinsdagavond had de eerste televisie
uitzending van de K.R.O. plaats. Aller-
wege bestond groot enthousiasme over
de perfecte ontvangst: ook het program
ma was zeer goed vérzorgd. Er was een
vraaggesprek met mr Louis de Bourbon
betreffende het geheimzinnige testament
van de hertogin van Angoulème, er was
een demonstratie pottenbakken: het
meest aantrekkelijke gedeelte van het
programma echter was ongetwijfeld de
reportage over het doofstommen-insti
tuut te St. Michielsgestel, waarin de on
derwijsmethoden werden gedemonstreerd
en waarin meisjés van het instituut fraaie
dansen uitvoerden.
Tot slot sprak de voorzitter van de
K.R.O., prof. Kors O.P. over de plaats
van de televisie in de Katholieke levens
beschouwing. De televisie zal het Ka
tholicisme in al zijn uitingen laten zien
en het uitdragen, omdat iedere vinding
van het menselijk vérnuft dienstbaar kan
en moet worden gemaakt aan een hoger
ideaal.
Vele telegrammen kwamen binnen over
de uitstekende ontvangst en de K.R.O.-
reporters gaven een enthousiast verslag
ONGELUKKEN OP GILZE RIJEN.
Nadat voor enkele weken op de vlieg
basis Gilze Rijen een Engelse piloot in
een Vampire om het leven kwam en na
dat vorige week een vlieger-instructeur
van de Legerluchtraacht een klap van
een propeller kreeg, waardoor hij ter
stond overleéd, zijn Dinsdag j.l. twee
Harvards van Gilze Rijen in de nabij
heid van Oosterhout met elkaar in aan
raking gekomen en neergestort. Eén Har
vard stortte onmiddellijk neer, de piloot
trachtte zich nog met de parachute te
redden, maar had te weinig hoogte en
overleed enige ogenblikken na zijn val
aan zware verwondingen: het andere
toestel vloog nog een paar honderd me
ter door, maar kwam toen ook in een
snelle glijvlucht naar beneden. Het toe
stel vloog onmiddellijk in brand: het
duurde een uur voor men het vérkoolde
lichaam van de piloot uit het toestel kon
halen.
BENELUX WEER OP GANG?
Spoedig kan een nieuw initiatief ver
wacht worden om de Benelux-kar weer
op gang te brengen. Op instignatie van
se ambassades; de demonstranten slaak
ten vijandige kreten aan het adres van
Engeland, Frankrijk, Turkije en de Ver
enigde Staten. De scholen zijn gesloten,
vele arbeiders hebben het werk neerge
legd en nemen aan de demonstraties
deel.
Woensdag is een Britse luchtlandings
divisie, van pl.m. 3500 man, dié op
Cyprus gelegerd was, met transportvlieg
tuigen naar de zóne van het Suez-kanaal
gebracht en de regering heeft medege
deeld dat Engelands rechten in Egypte
vérdedigd zullen worden.
MINISTER-PRESIDENT VAN
PAKISTAN VERMOORD.
Dinsdag is een aanslag gepleegd op
de Pakistanse minister-president, Liaquat
Ali Khan, op een bijeenkomst waar hij
het woord zou voeren. De premier werd
door twee pistoolschoten in de borst ge
troffen; later overleed hij in een zieken
huis.
De 56-jarige premier werd vermoord
door een Afghanistaan, die nog met de
revolver in de hand door een woedende
menigte letterlijk in stukken werd ge-
van de televisie-ontvangst in groot beeld
voor duizenden gegeven op een parkeer
terrein in Rotterdam.
MOND- EN KLAUWZEER
IN NEDERLAND.
In enkele weken tijd heeft het ge
vreesde mond- en klauwzeer zich over
de Nederlandse grensprovincies ver
spreid. De besmetting is afkomstig uit
het Duitse grensgebied. In Gelderland
staan reeds vierhonderd gevallen op de
zwarte lijst, op de inspectie voor Oost-
Brabant te Boxtel waren dezer dagen
80 gevallen bekend. In Overijsel con
stateerde men 100 gevallen, in Limburg
loopt het aantal gevallen tegen de 200,
in Groningen zijn er ook enkele tiental
len: in Noord- en Zuid Holland en in
Friesland is het aantal gevallen miniem.
De ziekte is afkomstig van Noord-Rijn
land, Westfalen, waar de ziekte in en
kele weken tijds ongevéer 100.000 bees
ten heeft aangetast.
Over het algemeen zijn de gevallen
die in Nederland zijn geconstateerd niet
kwaadaardig, er is voldoende entstof,
qver enkele weken hoopt men de ziekté
onder de knie te hebben.
de heren Steenberghe en van Cauwe-
laert, worden thans door den Haag en
Brussel nieuwe initiatieven uitgewerkt.
Tijdens de besprekingen over de water
wegenkwestie zouden beide personen tot
de conclusie zijn gekomen, dat met de
waterwegenkwestie gelijktijdig ook an
dere geschilpunten kunnen worden bij
gelegd. In een rapport zullen zij een bé-
roep doen op Den Haag en Brussel en
men verwacht, dat onmiddellijk hierna
een conferentie op het hoogste niveau
gehouden zal worden, teneinde de Be
nelux-kar weer wat vaart te géven, al
dus lezen wij in „de Stem",
HET ENGELS—EGYPTISCH
CONFLICT.
Steeds meer spitst zich het conflict dat
ontstaan is tussen Engeland en Egypte,
toen het laatste land zijn verdragen met
Engeland opzegde, toe: intussen zijn de
eerste slachtoffers gévallen bij botsingen
tussen Egyptenaren en Engelsen. Grote
demonstraties werden gehouden in de
omgeving van de Britse en Amerikaan-
scheurd. Woensdag is de premier onder
enorme belangstelling begraven.
In Londen wordt het zeker geacht, dat
de moord op Liaquat nog grotere onsta
biliteit ten gevolge zal hbben in een deel
van Azië, waar het reeds zo onrustig
is. Als de onstabiliteit voortduurt zal het
gehele Middenoosten en zelfs het Afri
kaanse continent groot gevaar lopen aan
de communisten ten offer te vallen.
MOSSADEQ WIL NAAR HUIS.
De Perzische premier heeft in de Vei
ligheidsraad verklaard, dat het onnodig
was geweest de Veiligheidsraad lastig te
vallen om Perzië met Engeland aan de
conferentie-tafel te krijgen. De Engelsen
en niet de Perzen verlieten plotseling de
tafel en wezen elke uitnodiging om terug
te komen van de hand. De Perzische
delegatie heeft bovendien verklaard met
geen enkele resolutie, ook niet met de
gemilderderde genoegen te zullen nemen.
In diplomatieke kringen twijfelt men
sterk aan een slagen van dc onderhan
delingen. Mossadeq heeft gezegd, dat,
wanneer het aanbod van Perzië om de
punten te bespreken die daarvoor in aan
merking komen, van de hand wordt ge
wezen, hij naar huis zal gaan.
Hoewel wij door omstandigheden niet in staat zijn een ge
detailleerd historisch overzicht te geven van de vijftig jaren
dat de K.A.B. hier in Waalwijk bestaat, en dit overzicht
naar een later nummer moeten verschuiven, willen wij
toch enkele woorden wijden aan de ontwikkeling, althans
bepaalde facetten van de ontwikkeling, die de Waalwijkse
Arbeidersbeweging in de vijftig jaren van haar bestaan
heeft meegemaakt, vijftig jaren waarin de vereniging ups
en downs heeft gekend, vijftig jaren ook waarin de vereni
ging is uitgegroeid tot een wijdvertakte beweging die in
alle arbeiderskringen haar leden heeft.
Wij mogen bij dit jubileum de begin-moeilijkheden voorbij
gaan, die hun oorzaak vonden in tekortkomingen en foutief
inzicht aan beide zijden, zowel van patroons-'als arbeiders
zijde, welke twee polen zo uitstekend in de loop der jaren
tot elkaar zijn gegroeid en nu harmonisch samenwerken.
In Augustus 1901 is de werklie
denvereniging opgericht; in ons vo
rige nummer gaven wij reeds enige
bijzonderheden over de oprichting.
Men kon daar ook lezen in de op
roep voor de oprichtingsvergade
ring dat 't ging om een R.K. Werk
liedenvereniging en een zieken
fonds. Dit ziekenfonds is dus de
oudste afdeling van de K.A.B. hier
in Waalwijk, en tevens ongetwijfeld
één van de schoonste instellingen.
Wij spraken over dit ziekenfonds
met de heer Fr. Smolders, die bijna
veertig jaren als bestuurslid 't wel
en wee van de K.A.B. heeft mee
gemaakt; het ziekenfonds, zei hij,
heeft heel veel leed verzacht, 't is
één van de mooiste instellingen van
de K.A.B., al is in de loop van de
tijd zijn betekenis wel afgenomen
door het in werking treden van de
ziektewet.
De heer Smolders vertelde dat
men ook een Aanvullingsfonds in
het leven had geroepen, omdat de
arbeiders toen maar 3 maanden
uitgekeerd kregen wanneer ze ziek
waren. Het ziekenfonds heeft altijd
wel gefloreerd; tijdens de bezetting
heeft men het geld aan de handen
van de Duitsers kunnen onttrekken
en verschillende malen heeft men
toen een uitdeling kunnen houden.
VIER NAMEN.
In de vijftig jaren van haar be
staan heeft de organisatie vier na
men gehad. Het begon met Leo-
bond voor Waalwijk en Besoyen,
daarna werd het Gildenbond, welke
naam reeds duidt op de manier van
werken; de Gildenbond bestond na
melijk uit afvaardigingen van de
vakverenigingen, zoals schoenma-
kersbond enz. Hierbij dient ook ver
meld, dat niet alleen arbeiders lid
waren van de bond, men trof er
ook middenstanders in aan; op de
foto, die genomen is bij de opening
van het gebouw in 1910, ziet ge
verschillende middenstanders als
bestuursleden.
Van Gildenbond werd het Werk-
liedenbond; naast het dagelijks be
stuur kende men toen een bestuurs
raad, gekozen uit leden van de vak
verenigingen.
Na de bevrijding kwam de naam
i K A.B., nu werd er ook een fusie
I aangegaan met de afdeling Baard-
i wijk, die nog steeds een eigen pa
rochiële sectie heeft, zoals dat in de
grote steden is, waar iedere paro
chie een aparte sectie heeft. Kon
men vóór de oorlog lid zijn van de
bond zonder lid te zijn van een
vakvereniging, nu gaat dat niet
meer; wanneer men nu lid is van
de K.A.B., dan is men ook lid van
een afdeling, en omgekeerd.
BESTUUR K.A.B. AFD. WAALWIJK.
Zittend v.l.n.r.: Jos v. Well, Voorzitter; Kap. A. Wassenberg, G. A.;
J. van de Wiel, 2e Secretaris.
Staande v.l.n.r.: A. J. v. Seters, Vice-voorzitter; J. v. Huiten, Pen
ningmeester; C. Krol; L. Verhoeven.
De heer Jac. Didden, secretaris
van de K.A.B. afd. Waalwijk,
die wegens ziekte niet op
nevenstaande foto voorkomt.