Waaiwijkse en Langstraatse Courant
Wijde Wereld
MENKES
Driekoningenavond
Internationale Beeldhouwkunst
op SONSBEEK.
UIT DE
Rijkdom van Cultuur in schoonheid van Natuur.
EEN AMUSANTE
in het OISTERWIJKS THEATER
VRIJDAG 25 JULI 1952.
Uitgever
Waaiwijkse Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week
E ECHO Wil HET ZniDEH
75e JAARGANG No. 60
Abonnement
2.60 franco p. p.
18 cent per week
speciaal tarief.
2.35 per kwartaal
Advertentie-prijs
10 cent per m.M.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
OPGERICHT 187*
SCHOOLSTRAAT 11, KAATSHEUVEL.
TEL. 2121
TEL.-ADRES „ECHO"
1
MISLUKTE POGING.
Waar het ook aan te wijten is dat dr.
Drees er niet in geslaagd is een vier-
partijenkabinet te vormen, in ieder geval
niet aan overhaasting. Maar zelfs het
gezegde „Langzaam aan, dan breekt het
lijntje niet", blijkt niet op te gaan als
er geen andere voorwaarden voor het
welslagen zijn vervuld. Lange tijd ging
het betrekkelijk goed, doch de laatste
stappen bleken te moeilijk. Een van de
pijlers van het te vormen kabinet zakte
in en twee van de drie overblijvende
schenen niet bereid zonder die vierde
pijler verder te bouwen en aangezien in
Nederland een kabinet meer dan een
rustpunt behoeft, schoot er voor de
bouwmeester niets meer over dan te ver
zoeken van zijn opdracht te worden ont
heven. Welk verzoek inmiddels is inge
willigd.
Na vier weken zijn we dus op het
uitgangspunt terug, tenminste het kabi
net is nog even demissionair als op 25
Juni en de opvolger is nog niet in het
zicht. Te zeggen dat we dus even ver
van huis zijn, zou niet juist zijn, want
we zijn er ongetwijfeld verder vandaan.
Toen dr Drees de opdracht kreeg, kon
hij praktisch met een schone lei begin
nen, al maakte de V.V.D. er gauw een
paar krasjes op. Dit scheen overigens
weinig te deren, want de formateur ging
rustig zijn gang, d e V.V.D. om begrij
pelijke redenen negerend. Succes scheen
niet uitgesloten, tot hij aan het hoofd
stuk van het verdelen der zetels kwam.
Niet de getalsverhouding bracht de
moeilijkheden, maar de kwaliteitsverhou
ding. Volgens de berichten kregen de
A.R. Justitie en Verkeer en Waterstaat
aangeboden. Hoewel ze erkenden dat dit
volledige departementen zijn, gingen hun
verlangens toch in een andere richting.
Ze wensten Sociale Zaken en Binnen
landse Zaken of Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Door hun eerste eis
kwamen ze in conflict met de P.v.d.A„
die dit departement natuurlijk niet wil
afstaan, door de tweede met de K.
V. P. Bovendien hadden de A.R. bezwa
ren tegen het voornemen van de forma
teur om Sociale Zaken aan een man van
het N.V.V. te geven. Het was voorts
blijkbaar de bedoeling van de A.R. om
in de Raad voor Economische Aangele
genheden uit de Ministerraad een zwaar
dere stem te verwerven dan ze alleen
door Verkeer en Waterstaat zouden krij
gen. Tot nu toe werd deze Raad be
heerst door K.V.P. en P.v.d.A. Daarbij
j» vergaten de A.R. blijkbaar echter dat ze
wel wat zware eisen stelden voor een
partij die voor het eerst zou meewerken
aan een regering en tenslotte bij de ver
kiezingen er niet sterker op bleek te zijn
geworden, terwijl de P.v.d.A. van haar
kant niet meer vroeg dan ze had.
Zo is de situatie in grote lijnen na
vier weken onderhandelen en deze schets
maakt meteen duidelijk waarom we ver
der van huis zijn dan toen dr Drees
begon: er is alvast één weg geblokkeerd,
tenzij de A.R, alsnog zouden bijdraaien.
Men moet dus een regering op basis van
P.v.d.A., K.V.P., C.H.U. en A.R, prak
tisch uitgesloten achten, terwijl er onge
twijfeld ook niet veel gevoeld wordt voo»
een kabinet van drie van deze vier, zon
der de AR., zeker niet van C.H.-zijde.
Wat dan? Zou de V.V.D. alsnog uit
genodigd worden om deel te nemen aan
een regering? Waarschijnlijk voelt de
P.v.d.A. daar weer niét veel voor. Dan
zou in het verschiet komen dat de P.
v. d. A. in de oppositie gaat, maar daar
door komt men wel erg :ver op het ge
bied der speculaties. In ieder geval is
het wel duidelijk dat de opvolger van
dr Drees voor een nog zwaardere taak
staat dan dr, Drees zelf. De atmosfeer
is nu eenmaal een beetje vertroebeld
door zijn mislukking en men heeft bij
een vorige gelegenheid kunnen zien, hoe
nadelig dit werkt op de gang van zaken.
Daar komt bij dat de verhouding tus
sen verschillende partijen al een beetje
geprikkeld was, zodat de nieuwe forma
teur heel zijn staatsmanschap zal moe
ten inzetten om enige kans van slagen
te hebben. Lukt het niet overeenkomstig
de formule die dr Drees kreeg, dan zijn
er nog altijd noodoplossingen mogelijk,
maar die kunnen dan ook niet als meer
beschouwd worden,
MOSSADEQ'S AANHANG ROERT
ZICH IN TEHERAN EN HEEFT
SUCCES.
De aanhangers van de afgetreden Per
zische premier dr Mossadeq hebben zich
te Teheran heftig geroerd. Wederom
was de drukke winkelwijk het brand
punt van onlusten, waarbij demonstran
ten van Mossadeq's partij, het Nationale
Front, slaags raakten met zwaar bewa
pende afdelingen militairen en politie,
die de bureaux van deze partij bewaak
ten en de menigte in toom trachtten te
houden. Een tweetal krantenbureaux van
bladen, die zich achter de nieuwe pre
mier, Ghavam el Soeltaneh hadden ge
steld, nl. de „Atesj" en de „Ittelat" wer
den Zaterdag zwaar beschadigd. Alle
winkels hadden hun deuren gesloten en
de meeste bussen van Teheran reden
niet uit.
De premier hield een persconferentie.
Daarbij zeide hij o.m. dat hij sinds zijn
eerste optreden als premier, 31 jaar ge
leden, had gestreden voor de rechten
van Perzië inzake de olieindustrie. Maar
hij verschilde in zoverre van Mossadeq,
zo zeide hij, dat hij nimmer kon goed
keuren, dat de olieindustrie stil ligt, zon
der dat Perzië er iets mee opschiet.
Ghavam zeide, dat hij, met de natio-
nalisatiewetten voor ogen, onmiddellijk
de industrie weer op gang wenste te
brengen. Hij bestudeerde op het ogen
blik de vraag, of hij de onderhandelin
gen zal heropenen rechtstreeks met
Groot Brittannië ofwel via de Internati
onale Bank. Over een eventuele terug
keer van Britse deskundigen naar Aba-
dan zou hij zich later nog nader uitspre
ken.
Maar ondertussen breidde de opstand
ziéh uit; de politie trad hardhandig op
en er zijn zowat een 30 doden gevallen.
In elk geval is 't resultaat bereikt dat
Chavam na enige dagen weer is afge
treden. Nu zal Mossadeq weer aan bod
komen en de oplossing van 't olie-ge
schil is verder van huis dan ooit.
INTERNATIONAAL HOF
VERKLAART ZICH
NIET BEVOEGD.
Het Internationaal Hof van Justitie in
Den Haag heeft zich niet bevoegd ver
klaard om het BritsPerzische Oliege
schil te behandelen. Het nam deze be
slissing met negen tegen vijf stemmen.
Het stelde zich op het standpunt dat
het oliegeschil gaat tussen de Perzische
regering en een particuliere oliemaat
schappij, terwijl het alleen bevoegd is
geschillen tussen verschillende regerin
gen te behandelen.
Men verwacht nu dat de Britse rege
ring de kwestie zal voorleggen aan de
Veiligheidsraad, die indertijd de behan
deling heeft uitgesteld in afwachting van
de uitspraak van het Internatioanle Hof
van Justitie.
Z. H. DE PAUSt
MEDEZEGGENSCHAP EN
BEZIT VOOR DE
ARBEIDERS.
In een brief aan de deelnemers aan het
katholieke sociale congres in Dijon heeft
Paus Pius XII een oproep uitgevaardigd
tot een rechtvaardiger verdeling van de
rijkdommen van de wereld. In deze brief
dringt Hij er op aan dat aan de arbei
ders een rechtvaardig aandeel wordt ge
geven in de verantwoordelijkheid bij het
beheren van de nationale economieën en
legt Hij de nadruk op de noodzaak van
persoonlijk bezit voor de minder betaal
den.
De Paus betreurt de ondraaglijke toe
neming der luxe en overbodige en on
redelijke uitgaven, die in sterk contrast
staan met de armoede van een groot
aantal personen die economisch zwak
staan. Hij schrijft dat ook in een christe
lijke maatschappij, waar het bezit beter
is verdeeld, er altijd nog plaats zal zijn
voor zelfverloochening en lijden, maar
voegt er aan toe dat het, aangezien al
len aan dezelfde tafel aanzitten, niet
meer dan rechtvaardig is dat onder eer
biediging van de functie en de verant
woordelijkheid van eenieder persoonlijk;
ieders aandeel overeenstemt met zijn
gewone waardigheid als mens. Dit aan
deel zal een groter aantal mensen in
staat stellen deel te hebben aan de gees-
tes- en cultuurgoederen tot het ontstaan
waarvan de goederen der aarde voeren.
De Paus erkent de noodzaak voor de
openbare macht om de economische poli
tiek te coördineren, doch dit moet ge
beuren zonder onderdrukkende almacht
te stellen in de plaats van de wettige
autonomie van het particulier initiatief.
Hij waarschuwt ook tegen staatsinstel
lingen van zodanig karakter dat zij bui
tensporige belastingen met zich meebren
gen, die de rechten der particuliere eigen
dom zouden kunnen verstikken, of kun
nen leiden tot een toestand, waarin de
collectieve veiligheid schade zou kunnen
toebrengen aan die van persoon of ge
zin.
DE NEDERLANDSE VEESTAPEL
IN 1952.
Door het C.B.S. zijn de voorlopige
uitkomsten bekend gemaakt van de in
Mei j.l. gehouden inventarisatie van
land- en tuinbouw, voor wat de vee
stapel betreft,
Bij de rundveestapel valt een sterke
vermindering van het aantal stuks melk
vee op. Het aantal melk- en kalfkoeien
liep nl. sedert Mei 1951 terug met ruim
50.900 stuks (3 pet.). Het sterkst komt
deze vermindering tot uiting bij dé; ou
dere leeftijdsklassen. Daarentegen ver
tonen de le kalfskoeien een niet onbe
langrijke toeneming.
Ook het vrouwelijk jongvee is behoor
lijk uitgebreid. Kalveren en overig jong
vee blijken nl. met resp, J 1.000 én 12.000
stuks te zijn toegenomen. Belangrijk is
voorts de sterke toeneming van het aan
tal stuks mestvee van ca. 89.000 op
112.000 (26 pet.), waarvoor 't vooroor
logse peil voor het eerst weer benaderd
wordt,
Een onderzoek wees uit, dat 72 pet.
van de Nederlandse rundveestapel be
hoort tot het zwart bonte ras en 24 pet.
tot het rood bonte.
Het totale aantal varkens lag 93.000
stuks (5 pet.) beneden dat van Mei '51,
De achteruitgang heeft alleen betrekking
op de mestvarkens, die met 1136.000
stuks (13 pet.) zijn teruggelopen. Daar
entegen vertonen de cijfers voor de big
gen en fokzeugen na de inzinking in '51
weer een toeneming, te weten met resp.
2 pet. (13.000) en 12 pet. (30.000).
Het aantal landbouwpaarden is weer
verminderd en wel met ca. 11.000 (4
pet.). Voorts wijzen de cijfers op een
aanhoudende veroudering van de paar-
denstapel; ruim 12,6 pet. van de werk
paarden boven de 3 jaar valt onder de
leeftijdsklasse van 12 jaar en ouder (in
1949 nog 8,4 pet.).
Bij de schapen valt voor het eerst se
dert 1949 enige opleving te zien. Het
totaal aantal schapen steeg nl. in ver
gelijking met Mei 1951 met bijna 22.000
(6 pet.).
De hoenderstapel is bijna op het peil
van 1950 teruggevallen. Het aantal ou
dere hoenders verminderde sedert Mei
van het vorig jaar met bijna 600.000
(5 pet.), dat voor de kuikens zelfs met
942.000 (7 pet.).
KATHOLIEKE ECONOMISCHE
HOGESCHOOL GROEIT.
De Kath. Economische Hogeschool te
Tilburg groeit de laatste jaren belang
rijk, het aantal studenten neemt gestadig
toe. Een en ander is oorzaak dat de ex
ploitatie omvangrijker wordt en de uit
gaven eveneens in verhouding flink stij
gen. Dit alles heeft tot gevolg dat het
curatorium van de Tilburgse Hogeschool
zich zorgen maakt over eventuele toe
komstige exploitatietekorten, welke lang
niet denkbeeldig zijn. Het college heeft
zich beraden over de mogelijkheden om
hierin te voorzien. Een van de middelen
welke een oplossing kunnen brengen
vormt een verhoging van de subsidies,
welke door de belanghebbende gemeen
ten reeds aan de Hogeschool verstrekt
worden.
Vandaar, dat het curatorium dezer
dagen aan die gemeenten, waaruit stu
denten de Economische Hogeschool be
zoeken, een schrijven gericht heeft met
het verzoek om de basis, waarop de
subsidieverlening thans plaats heeft, te
herzien, in dier voege, dat het subsidie
verhoogd wordt.
Was het tot nu toe gebruikelijk, dat
een vast subsidie verleend werd, thans
wordt verzocht dit te baseren op een
bedrag per student, uit de betrokken ge
meenten afkomstig.
VOGT BLIJFT BIJ N.R.U.
Het bestuur van de Ned. Radio Unie
heeft in zijn vergadering van Vrijdag
met uitsluitend de twee stemmen van de
A.V.R.O. tegen, besloten, aan de heer
Willem Vogt te verzoeken, zijn functie
van technisch commissaris van de N. R.
U. te blijven bekleden.
De AVRO had voorgesteld de heer
J. Korver, secretaris van het AVRO-
bestuur, doch de grote meerderheid van
het NRU-bestuur achtte deze keuze niet
gelukkig, niet om de persoon van de be
trokkene, maar wel o.m. omdat diens
leeftijd 73 jaar voor deze drukke
en technisch veeleisende functie een
bezwaar werd geacht.
De heer Vogt heeft inmiddels het ver
zoek ingewilligd en hij blijft dus de
functie van technisch commissaris der
N.R.U. vervullen.
SPAREN.
Gedurende de maand Juni is bij de
spaarbanken in Nederland ingelegd
71.24 millioen en terugbetaald 67.53
millioen, hetgeen dus een besparing be
tekent van 3.71 millioen.
ANTON VAN DUINKERKEN
BENOEMD TE NIJMEGEN.
Door de St. Radboudstichting is met
ingang van het komende studiejaar tot
buitengewoon hoogleraar in de Neder
landse en Algemene letterkunde aan de
R.K. Universiteit te Nijmegen benoemd
prof. dr. W. J. M. A. Asselbergs (An
ton van Duinkerken). Prof. Asselbergs
is de opvolger van prof. dr. G. Brom.
UIT VOORZORG TEGEN
KINDERVERLAMMING.
Van medische zijde deelt men ons
mede, dat in verband met het groot
aantal gevallen van kinderverlamming,
dat zich in onze provincie ten Oosten
van de lijn BladelSchijndelOss heeft
voorgedaan, geadviseerd wordt in dit
gedeelte van de provincie zijn vacantie
niet door te brengen. Ook het verblijf
in Limburg wordt voor enige tijd ont
raden, teneinde deze ziekte te beperken
en een epidemie te voorkomen.
Brabant, zo zei men, biedt in de ove
rige delen nog gelegenheid te over om
zich tijdens de vacantie te verpozen.
Men hoopt, dat men om wille der volks
gezondheid dit advies zal opvolgen.
SCHEEPSRAMPEN EISEN
22 DODEN.
Het Noorse vrachtschip „Black Gull"
(4.929 ton), dat een lading ontplofbare
stoffen vervoerde, is Vrijdagavond on
geveer honderd km. van Montauk Point
(Long Island) in brand geraakt. Het
vuur veroorzaakte een ontploffing.
Er waren béhalve de bemanning van
40 koppen nog negen passagiers aan
boord. De reddingsboten, op één na, ver
brandden. De bemanning groepte samen
op het voordek, om, als het vuur te ge
vaarlijk werd, in zee te springen. Een
Zweeds schip, de „Gripsholm", zag ech
ter kans om even voor het critieke ogen
blik 21 mensen aan boord te nemen. De
enige reddingsboot had 24 mensen aan
boord. Alle opvarenden zijn door een
boot van de kustwacht naar de wal ge
bracht. Zes van hen moesten in een zie
kenhuis worden opgenomen.
Van de vier vermisten is tot nu toe
geen spoor ontdekt. Van de 9 passagiers
(allen gered) waren er vijf Nederlan
ders.
Zestien doden.
Bij het eiland Lanzarote (Kanarische
Eilanden) is het Portugese vissersvaar
tuig „Santa Teresina" gezonken. Zestien
van de 23 Portugese opvarenden vonden
de dood in de golven.
Op de Eastriver bij Manhatten (New
York) is Zaterdag een tankschip van
120 ton in brand gevlogen. De vijf leden
van de bemanning sprongen overboord.
Twee van hen worden vermist.
GEEN NEDERLANDS MEER
IN INDIË,
Het departement van onderwijs in In
donesië heeft bepaald dat op de middel
bare scholen, geen Nederlands meer mag
worden gedoceerd.
Van de vreemde talen alleen Engels
en Frans, met Duits als facultatief.
Zo gaat het een na het ander verlo
ren met onze .vrienden van het Unie-
verband.
VELE DODEN EN GEWONDEN
BIJ ONGEVALLEN.
Twee auto's botsten bij Rotterdam
tegen elkaar; twee ernstig en twee licht
gewonden.
Mevr. J. Kalff-Benderen uit Almelo
reed bij Jagel in Sleeswijk tegen een
boom en werd zeer ernstig gewond.
Een jongetje van 9 jaar werd te
Nieuwwolde door een auto gegrepen en
gedood, toen hij door 't dorp fietste.
In Brunssum raakte een driejarig meis
je al spelende onder een auto en werd
op slag gedood.
Een arbeider viel bij z'n werkzaam
heden aan de H.B.S. te Ede van een
steiger, viel op z'n hoofd en overleed
bij aankomst in 't ziekenhuis.
Zondagmiddag verdronk de 27-jarige
mej. S. uit Putten voor de ogen van
een damesgroep der Puttense Boeren-
dansers, waaronder haar zuster. Haar
moeder heeft tijdens de oorlog reeds
twee jongens verloren bij de wegvoering
der Puttense mannelijke bevolking.
Te Amsterdam verdronk een 9-jarig
jongetje in de Prinsengracht en een 8-
jarig meisje dat door haar ouders in
Kielwinderven werd vermist, werd in 't
Kieldiep drijvende gevonden en tenslotte
is een 45-jarige landbouwer te Zuidhoek
door zijn hooizolder gezakt en aan een
hersenbloeding direct overleden.
t 1 1
HAMEa Zonnaliltar voorkomt en
HAMEA Brandlotlon gonoostzonno-
brand.
WEGENWACHTER GEDOOD.
Bij Zaltbommel is de 25-jarige weger*
wachter L. Kolff Donderdagavond bij 't
passeren van een vrachtwagen in aan
raking gekomen met een tegenligger, een
personenauto, de met grote snelheid uit
de richting Den Bosch kwam. Nog de
zelfde avond is de man, afkomstig uit
Wijk en Aalburg, in het Protestants
Ziekenhuis in Den Bosch overleden.
Dit is de tweede wegenwachter die
dodelijk verongelukt is.
TELEFONISTE VERMOORD
IN ROTTERDAM.
Maandagmiddag werd in een beneden
huis in de Willebrordusstraat in Rotter
dam het verminkte lijk ontdekt van een
22-jarige telefoniste, die daar met haar
moeder en haar zuster woonde. Dezen
waren op vacantie, maar een andere
zuster van het meisje ontdekte de moord.
Het onderzoek door de politie wees een
gewelddadige dood uit door slagen op
het hoofd en waarschijnlijk messteken in
borst en rug. Aan de moord moet een
hevige worsteling voorafgegaan zijn.
Uit het onderzoek bleek voorts dat
het meisje Zondag op Duinrell bij Was
senaar logeerde. Ze moet om een uur of
één per fiets thuis zijn gekomen om be
zoek te ontvangen. De moord moet tus
sen 1 uur en 6 uur gepleegd zijn. De po-
ditie beschikt over een vrij nauwkeurig
signalement van de man die Zondag
middag bij het meisje op bezoek is ge
weest. (Er is nog geen arrestatie ver
richt) j
TWEEMAAL AAN DOOD
ONTSNAPT.
Reserve-sergeant vlieger C. Groenen
dijk uit 's-Gravenhage, die nog geen
twee weken geleden ternauwernood het
leven er af bracht bij een vliegtuigbot
sing boven Baarn, door per uitschietbare
stoel zijn Gloster „Meteor" te verlaten,
is Dinsdagmiddag weer aan de dood
ontsnapt.
Toen hij tegen half vijf wilde landen
met een Gloster „Meteor" op de vlieg
basis Soesterberg, bleek het landings
toestel niet goed te functioneren. Met
grote tegenwoordigheid van geest wierp
Groenendijk midden boven het vliegveld
een der reserve-tanks af om brand te
voorkomen. Na een grote boog beschre
ven te hebben met de „Meteor" voerde
Groenendijk met het toestel een per
fecte buiklanding uit op de crash-strip.
Ademloos hebben honderden toeschou
wers langs de weg en het personeel op
het vliegveld toegezien.
DEENS SCHIP IN HET KATTEGAT
PLOTSELING OMGESLAGEN.
Het Deense schip „Portland" is Dins
dag in het Kattegat omgeslagen. Het had
een bemanning van 18 en 3 vrouwelijke
passagiers aan boord. Door het Duitse
schip „Neuende" zijn drie opvarenden
gered. Men vreest dat de overige 18,
waarbij de drie passagiers, zijn verdron
ken. Het ongeluk gebeurde ter hoogte
van het eiland Anholt in het Kattegat.
Wie in Waalwijk of omgeving woont, hoeft tegenwoordig niet
meer uren te gaan reizen om te bewonderen wat mensenhanden
van de natuur kunnen maken; hij heeft èn de gecultiveerde èn de
ongerepte schoonheid in zijn onmiddellijke nabijheid. En toch geeft
een bezoek aan het park Sonsbeek in Arnhem in deze zomermaan
den hem een dubbele verrassing, want niet alleen treft hij daar
een zeldzame verzameling van moderne, meest Europese beeld
houwkunst, deze is ook geplaatst in een omgeving die alleen al
een bezoek waard zou zijn. Hij slaat dus zogezegd twee vliegen in
één klap, al klinkt deze uitdrukking misschien wat oneerbiedig.
Overigens moet ge niet al te gauw
denken oneerbiedig te zijn. De kerk is
de plaats waar men zich het gemakke
lijkst aan dit gebrek bezondigt en het
is een fout van musea dat ze meestal
in zoverre het karakter van een kerk
hebben aangenomen. Als ge in een mu
seum komt, krijgt ge onwillekeurig de
neiging te gaan schrijden en met ge
dempte stem te gaan spreken, en hoe
wel er alles voor dit dat ge .vermijdt
een ander in zijn beschouwingen te sto
ren, kan dit verkeerdelijk er toe leiden
dat ge eerbiedwaardig gaat vinden wat
het niet is en U daardoor dingen wijs
maakt die ge zelf eigenlijk niet gelooft.
De vrije natuur maakt altijd wat onbe-
vangener. De wind waait waar hij [wil
en de vogels zijn onbevangen genoeg om
de hevigste kunstgewrochten tot hun
rustplaats te kiezen. Er is meer riiimte,
ge kunt de werken bekijken zoals ge
wilt, van een afstand of van dichtbij, ge
kunt er omheen lopen en dat alles heeft
soms een verrassende invloed op uw
waardering. Ge wordt voorts niet met
uw neus van het ene kunstwerk op het
andere geduwd, wat de meest fervente
museumbezoeker op den duur niet vol
houdt. Ge kunt eens op een bankje gaan
zitten, niet pal voor een beeld, maar
langs een vijvertje, waar ge de bomen-
pracht kunt bewonderen en van de zon
genieten.
Dergelijke voordelen biedt de interna
tionale tentoonstelling van de beeld
houwkunst op Sonsbeek boven een mu-
seumbezoek, afgezien van het schoons
dat de kunst zelf te genieten geeft.
De entrée van het park is al direct
een hoogtepunt. Ge hebt nauwelijks en
kele stappen voorbij de controle gedaan
of ge staat tegenover de prachtige lie de
France van de Franse beeldhouwer
Maillol. Deze is bedoeld als schegbeeld
voor een schip en ge kunt u voorstellen
hoe trots een schip zou kunnen varen
met zo'n beeld voorop. Het is een en
al poëzie, schoon van vorm en fier van
uitdrukking. Het is de inleiding tot een
schat van Franse beeldhouwkunst die
alleen al een bezoek aan de tentoonstel
ling waard zou zijn. Daar is Rodin,
Despiau, Renoir, elders Couturier. Ge
komt er te staan tegenover de beroemde
Burgers van Calais, waarvan in 1949 de
sleuteldrager afzonderlijk te zien was.
Rodin heeft er een pathetische vorm aan
gegeven, waarin een hedendaags beeld
bouwer het misschien niet verder Zou
brengen dan tot bombast, die echter bij
hem van een dramatische zeggingskracht
is die ook ons nog aangrijpt. Zo is het
ook met andere werken van hem: ze zijn
van een intensiteit die getuigt van ge
loof in eigen scheppingskracht en over
tuigingsmacht tegenover de beschouwer,
Men vindt er van hem nog De Kus, Eva
en de Verloren Zoon.
Ge wandelt verder door het park en
ziet veel schoons, soms iets dat u bizon
der treft en ook wel werken die u schok
ken en doen denken; is dat 'n symptoom
Van de wereld van vandaag, of die van
morgen? Er zijn over de 200 werken en
ge tekent dus aan wat u het meest treft.
Dat is b.v. een torso van de Oosten
rijkse beeldhouwer Frass, genaamd „Het
Kristal", een buitengewoon fraai en
etherisch beeldje, waar ge graag nog
eens naar terug gaat kijken. Daar is ook
het charmante beeld van de Belg Mac-
ken, de Vrouw van Loth, of het tuin
beeld van Zadkine. Soms aarzelt ge, als
ge b.v. bij het Gezin van de Engelse
beeldhouwer Moore komt: ge ontdekt er
bij goed toezien veel schoons aan, maar
ook een decadentie, die pijnlijk aandoet.
En ge komt toch weer bij de Fransen
terecht, een Couturier, die „Herder" ge
noemd wordt, van vorm primitief, ele
mentair of hoe ge het noemen wilt, maar
pakkend. Het blijkt trouwens vaker dat
de beeldhouwers geneigd zijn naar ele
mentaire vormen terug te keren, zoals
ook in de hurkende figuur van de Oos
tenrijker Wotruba, die meer is dan al
leen maar steenblokken.
Ge moet evenwel niet bij de Ameri
kaan Calder zijn, van wie er ijzeren
beweegbare plastiek staat, 2,40 m hoog,
en die onweerstaanbaar uitnodigt de
naam van de maker een beetje te wij
zigen: kolder. Merkwaardig is overigens
de visie van de Nederlander Kneulman
op de Europeanen. Hij heeft een beeld
van die naam staan, dat een man voor
stelt, met een Griekse kop in zijn han
den, en het geraamte van een vrouw
met een kind, eveneens een geraamte. De
kunstenaar heeft geen opgewekte kijk op
de Europeanen, maar bij zou meer in
druk maken als hij een wat overtuigen
der vorm had gevonden. Ongewild waar
schijnlijk maakt'de Belg Anthoons meer
indruk, wanneer hij in de onmiddellijke
nabijheid iets neerzet als „Geboorte
Dit brengt u eerder tot wanhoop dan
het beeld van Kneulman. In dezelfde
buurt staat een beeld van de Joegoslaaf
Krsinic, Moeder en kind. Dit zal wel
een communistische visie zijn, maar deze
flauwe kost is overjarig.
De Nederlanders komen in dit inter
nationale milieu niet slecht voor den dag.
John Raedecker heeft er zijn monument
voor Waalwijk staan, dat onze lezers
kennen. Cephas Stauthamer maakte een
indrukwekkend monument voor Lisse en
Mari Andriessen kent men als de kun
stenaar die in zeer eenvoudige vormen
zeer veel zegt: zijn Bomslacbtoffer be
wijst dat weer. Gelukkige voorbeelden
van religieuze kunst levert Marius van
Beek, zowel met zijn Madonna als met
zijn Liduina. Minder overtuigend is W.
Reyers in zijn monument voor Vught,
dat wel groot is, maar nogal burgerlijk.
Wie naar Sonsbeek gaat, moet niet
vergeten in het paviljoen met de kleine
plastiek te gaan kijken, want de waarde
van een kunstwerk is niet evenredig aan
zijn afmetingen. Men treft er dan ook
kleinodiën aan die voor de grote wer
ken niet onder doen, b.v. van Fri Heil
een moeder die haar kind wast, van
Everdine Henny figuren op een trap of
van Verhaak een zittende figuur.
Wij wilden slechts een indruk geven
van wat er op Sonsbeek aan schoonheid
te genieten is en deden daarom hier en
daar slechts een greep. We noemden
b.v. nog niet van Maillol de prachtige
Mediterranée, noch van Koning het zit
tend paar, dat misschien op het eerste
gezicht op velen een vreemde indruk
maakt, maar dat toch zeer behoorlijk is.
We hebben nog veel meer schoons over
geslagen, omdat het onmogelijk is over
al de aandacht op te vestigen. De ten
toonstelling is evenwel tot il 5 Septem
ber geopend en wie een vrije dag op
Sonsbeek doorbrengt, zal er beslist geen
spijt van hebben als hij met een open
gemoed de kunstwerken tegemoet treedt.
In dat prachtige natuurtheater van
Oisterwijk, waar de dennen fluisteren en
de jong groene berkenblaren spelen in
duizenden schaduwen, en waar de ven
nen onbeweeglijk zijn in hun stille
droom, hebben wij Zondag een spel ge
zien, dat zonnig was gis de stralende
zomerhemel, waarlangs de wolken zeil
den, statig en onaantastbaar in hun
schone geweldigheid.
Het is daar een zeldzaam goede plek
voor de toneelspelende Brabander, die
zodra het zomer wordt, zich grimeert en
bepruikt en zich uitleeft in het spel der
verbeelding, waar duizenden in grote
rijen naar hem luisteren. We kennen in
Brabant de laatste jaren veel van die
plaatsen, maar de oudste en meest roem
ruchte is toch ongetwijfeld Oisterwijk,
dat niet alleen als vreemdelingenpaats
zich met zo groot succes aan Melpomene
en vooral aan Thalia heeft toegewijd.
Zo zagen wij er Zondag dan het bui
tengewoon amusante Shakespeare-spel
„Driekoningenavond"; elf jaren geleden
ook reeds door „de Ghesellen van den
Spele" gebracht, toen onder de titel
„Een Midzomerdolheid".
Met recht geeft men thans een reprise,
want het spel is meer dan één reprise
waard. En hebben wij ons het vorig jaar
afgevraagd, toen men Shakespeare's
„Veel Gemin, Geen Gewin" speelde, of
deze grote Engelse auteur het volk nog
iets te zeggen had, of hij het volk nog
kon onderhouden (en iwe hebben toen
ons waar het dit stuk betrof, ontken
nend antwoord op die vraag' laten door
schemeren), de Shakespeare van „Drie
koningenavond", zal nog wel meer eeu
wen trotseren, zal gewaardeerd en ge
noten worden, zolang de zin voor de
humor blijft. En als die eenmaal er niet
meer is, zal Brabant niet meer Brabant
zijn...
„Driekoningenavond" weet de toe
schouwer te boeien van het begin af;
weet zijn aandacht gevangen te houden
tot het, in Oisterwijk, wel wat vreemde
einde; in een onnavolgbaar tempo voert
het genie hem van kwinkslag naar
kwinkslag; het vermoeit hem nieè met
al te spitsvondige mono- en dialogen;
het past er voor op zelfs, al te Veel ter
verwerking voor de toeschouwer over te
laten; maar 't is weer niet zo, dat ge
niets meer dan een niemendalletje krijgt
voorgeschoteld. Och, laten wij het maar
op den man af zeggen: „Driekoningen
avond" is een van de meest geslaagde
blijspelen die er ooit geschreven zijn.
We hebben verschillende mensen ho
ren beweren, dat de Oisterwijkse ama
teurtonelisten te hoog zouden grijpen.
