ELSHOUT
Uit Loonopzand's verleden.
WAALWIJK
Fa. Jos v. d. Lee Zo
DIOCESAAN MARIA-CONGRES 1953
Kermis- Reisprogramma
van
A. MulcUrs-S«rs Waalwijk
men fraai Borrelglas
DUIVENSPORT.
DORP IN ONRUST'
„DE ECHO"
ook UW blad
ALS KERMISRECLAME
3
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN MAANDAG 6 JULI 1953
DE VERENIGDE OISTERWIJKSE SPELERS BRENGEN
ADVERTEERT IN EN ABON
NEERT U OP DIT BLAD.
7.50
Stationsstraat 95
Telefoon 2051
Wijnhandel Grotestraat 200
bij aankoop van een fles
OUDE JENEVER of AALBESSENJENEVER
met geud montuur
CADEAU
etappezege geworden, toch was er
vreugde in het Nederlandse kamp,
om deze succesvolle dag, Waarop
Nederland, alle berekeningen dei-
groten ten spijt, zich stevig aan de
kop van het landenklaxsemeni nes
telde.
De tweede eiappe van Metz naar
Luik bracht weer dezelfde renners
Schaer en Wagtmans op k°P> ,en
weer was Wagtmans de strijdlustig-
ste renner, en weer ook nam Ne
derland een steviger eerste plaats
in in het ploegenkiassement.
Het waren Schaer en Wagt
mans, die met enkele Franse regio
nalen aan de haal gingen, toen de
tourkaravaan Belgie binnen trok,
èn meteen werd er een lempo inge
zet dat de achtervolgers te mach
tig bleek. Op zijn sloffen heeft
Schaer zich door Wagtmans naar
zijn tweede etappe en naar het be
houd van de leiderstrui laten voe
ren want geen seconde heeft de
eerzuchtige Zwitser kop gedaan,
"feeds bleef hij aan het wiel van
Wagimans kleven en pas op t cii-
cuit'van Luik kwam hij de dappere
sterke Wagtmans voorbij, om hem
in een sprim te slaan.
Thijs Boks zorgde er voor dat
ziin derde plaats niet in.hev. geding
kwam en hij kwam als 17e binnen
achter de eerste groep achtervol
gers waarin Bartali, Koblet en Lo
gic- Wim van Est en Gerrii Voor-
ting' kwamen resp. reeds als 11e en
12e binnen.
Na drie etappes.
En nog steeds, nu ér drie etap
pes gereden zijn, heerst er vreugde
en optimisme in hei Nederlands
kamp- nog staat Nederland t
Sie in het landenkiassement nog
heeft Wout Wagtmans de 2e, Boks
de 4e en v. Est de 6e plaats in het
algemeen klassement, met Oerri
Voortin» als 22e, Nollen o3, Jansen
56, van Bre e n e n 62, Adri Voortuig
78 Suykerbuyk 87 en Stevenc 108.
Het scheelde in de 3e etappe wei-
nie of Wim van Est had de fraaie
successen van Wagtmans die nu
zeer wijselijk door maarschalk Bel
lenaars in het grote peleton gehou
den werd, overgenomen Het was
een etappe, waarin de Nederlan
ders allerminst voor pech gespaard
ziin gebleven. Wim van Est onder:
vond dit als geen ander. Toen hij
op 40 km voor de finish op een on
navolgbare wijze zijn kunnen had
gedemonstreerd in een prachtige
achtervolging van een gr°sPJe
vluchtelingen, kreeg hij een lekke
band- dit kostte hem twee minu
ten; toen hij de vluchtelingen te
pakken kreeg, was de Franse rc0i-
onaal Bober reeds gedemarreerd
hetgeen hij niet of zeker niet allèen
gedaan zou hebben, wanneer van
Hst eerder bij hen was geweeH
Nu moest de sterke Nederlande
genoegen nemen met de nog zeer
ïraaie 6e plaats.
Gerrit Voor ting,, ook geplaagd
door een lekke hand, wisi nog voor
het peleton der cracks uit de 17e
plaats te bezetten.
Dit alles zijn prachtige resultaten
voor de dappere Nederlandse ren
ners wier verrichingen met de
dag meer belangstelling krijgen en
ten volle verdienen, niet alleen in
het vaderland, maar ook bij de gro
ten uit de wereld der wielersport;
schreef Jacques Goddet niet dat t
de Nederlanders waren, die tot nog
toe de Tour maakten.
WAALWIJK.
WIELERCLUB LEONORA.
De nieuweling C. Floore heeft
gisteren deelgenomen aan de wed
strijd voor het Nederlandse «kampi
oenschap op de weg. Hij deed zich
hierbij kennen als een strijdlustig
renner, want hij zat voortdurend
in de voorste gelederen en streed
in de laatste ronden zelfs mee aan
de kop. Doordat hij in de laatste
ronden in de verdrukking kwam,
moest bij genoegen nemen niet de
25sle plaats, die hij ex aequo met
een aantal andere renners van de
honderd overgebleven deelnemers
bezette. Er waren ruim 300 nieu
welingen van siart gegaan.
VLIJMEN.
Zondag namen de Vlijmense ren
ners deel aan de Ronde van Zand-
voort. De amateurs Wolfs en van
Baardwijk bereikten met een goede
20 van de ruim 300 renners de
eindstreep. De eerste 100 kilome-
ter was v. Baardwijk steeds in de
kopgroep, maar hij gnoest tenslotte
zwichten voor de sterkeren. Wolrs
kon de aanvallen doorstaan en zat
steeds bij de uiilopers. Bij de Liat-
ste ronden probeerde Wolfs zells
nog alleen om weg te komen, maar
dit mocht niet lukken. Negen ren
ners bleven bijeen en de sprint
moest beslissen. Hier moest Wolfs
in Paymans uit Tilburg en Cantino
zijn meerderen erkennen. Hij werd
4e wat een mooi succes genoemd
mag worden.
Bij de nieuwelingen deed Fr. Li-
bregts het beste werk. Parijs en
Kuijs waren in 't begin bij de kop
lopers, maar zakten tegen 't einde
af. Libregts hield stand en deed
opvallend werk, maar in de 'sprint
werd liij geklopt.
Ga zo voort en succes komt.
WEGKAMPIOENSCHAP
AMATEURS.
Zondag is op het circuit van
Zandvoort het Nederlandse weg-
kampioenschap voor amateurs ver
reden. Het werd een complete de
monstratie van het hoge peil der
Brabantse liefhebberij, want de
eerste vier plaatsen waren voor
Brabanders, waaronder de Vlij
mense amateur Tini Wolfs, die de
vierde plaats veroverde en in de
hele wedstrijd een belangrijke rol
speelde. Het kampioenschap was
voor de Tilburger Kees Paymans.
De uitslag luidt: 1 C. Paymans
Tilburg: 176 kin in 4 uur 30 min.
10 sec.; 2 L. Cantineau, Breda; 3 J.
Konings Breda; 4 M. Wolfs, Vlij
men; 5 L. Boellaard, Amsterdam;
6 P. de Jough, Made; 7 F. Versluis,
Waddinxveen; 8 T. Peters, Haar
lem; 9 C. van der Zande, Halste
ren, allen in dezelfde tijd.
Een wedstrijd voor nieuwelingen
over 60 km werd gewonnen door
A Theysse uit Amsterdam in 1 uur
29 min. 4 sec.
WAALWIJK.
P.V. DE POSTDUIF.
De uitslag van de wedvlucht van
uit Pont Si, Maxenee is als volgt
Deelname 118 duiven; eerste duif
11,42,49 u., laatste duif 12,15,52 u.
Jan v. Bladel 1, 29; A. Schuwer
2; H. LombarLs 3, 4, 10; Jos. v. Bla
del 5, 15, 18, 20; de Graaff 6; Blok
7; J. Timmermans 8, 26; G. van
Helvoirt 9, 24; G. v. Huiten 11; G.
Bakkers 12; G. Schoemans 13, 14;
Groeneveld 16, 19, 28; Schoemans
Jr. 17; Verhagen 21; v. Berkel 22,
23; P. L. Pullens 25; A. v. Eeten
27; II. Pullens 30.
VLIJMEN.
P.V. DE ZWALUW.
Zondag hield de P.V. De Zwaluw
'n wedviuchi vanuit Pont St. Max
enee, afstand 325 km; los 6.50 uur,
eerste prijswinnende duif 11,55,5;
laatste prijswinnende duif 12,14,13.
Uitslag als volgt
L. v. Esch 1, 3; L. de Laat 2; W.
Roestenburg 4, 8; H. Mommersteeg
5; J. v. Engelen 6; Th. v. Qverdijk
7; Óremans-de Laat 9, 16, 17; A.
v. d. Dungen 10; K. Kivi 11; P.
Pulles 12, 14, 15; J. v. d. Dungen 13.
De lossing in Limoges is reeus
twee dagen uitgesteld. Wé zullen
hopen dat ze heden Maandag ge
lost zullen kunnen worden.
De laatste africhtingsvlucht van
uit Wernhout in België had 'n vlot
verloop.
ti
De wijze waarop het bekende Ois-
terwijkse Natuurtheater wordt ge
ëxploiteerd, is dit jaar enigszins ge
wijzigd. In plaats van één toneel
stuk door de Ghesellen van den
Spele, wordt er nu een gevariëerd
programma van toneel, muziek en
dans gebracht waarin ook beroeps
gezelschappen optreden. Bovendien
■spelen De Verenigde Oisterwijkse
■Spelers, een combinatie van de drie
toneelgezelschappen die Oisterwijk
rijk is, twee toneelstukken, name
lijk „Dorp in onrust" van Kees
Spierings in een aantal middag
voorstellingen en later „Midzomer-
nachtsdroom" van Shakespeare in
een aantal avondvoorstellingen.
Gistermiddag ging dan voor de
eerste keer „Dorp in Onrust", een
tamelijk bekend stuk, wat 't enigs
zins verwonderlijk maakt dat men
juist dit heeft gekozen. Temeer daar
de kwaliteiten er van niet zo hoog
zijn dat ze de bezwaren dat 't toch
niet direct een openluchtspel is, op
wegen. Spierings heeft op een tra
gisch gegeven, dat aan de werke
lijkheid ontleend schijnt te zijn, een
stuk geschreven dat noch uitmunt
door een originele tekst, noch door
logica. De karakters zoals de schrij
ver die aanneemt zijn waarlijk niet
slecht getekend, maar wanneer hij
gebeurtenissen of handelingen psy
chologisch aanvaardbaar moet ma
ken, schiet hij tekort. Het is werke
lijk teveel van de toeschouwer ge
vergd hem te willen doen geloven
dat door 'n eenvoudige handkus de
goede naam van 'n verloofd meisje
zodanig in gevaar zou zijn gebracht
dat de oplossing van 'n drama twee
jaar uitgesteld moet worden.
En omgekeerd maakt de schrijver
evenmin duidelijk waarom een ver
bitterde vrouw opeens bekeerd
wordt door het woord van de pas
toor dat deze evengoed twee jaar
vroeger gesproken kan hebben,
blijkbaar toen echter zonder effect.
Maar genoeg over het stuk, want
het moet gezegd dat de regie een
aantal bezwaren, die er tegen inge
bracht kunnen worden, aardig heeft
overwonnen, vooral door het inlas
sen van de folklore in de vorm van
de „guld", vendelzwaaiers, harmo
nie en een volksdansje. Bovendien
werd er beweging in gehouden, zo
dat er over het algemeen toch een
levendige aanblik was. Dan waren
er enkele speelsters en spelers die
toonden van de tekst heel wat te
kunnen maken en dan moet op de
eerste plaats genoemd worden Mie-
ta Veithuizen-Ermes als moeder
Verzijlen, die een eerste klas vinnig
vrouwtje op de „planken" zette en
het zelfs bestond van haar plotselin
ge ommekeer nog iets aanvaard
baars te maken. Naast haar mag ge
noemd worden Thies Mels als Go-
vert Verwijmeren, de aanstaande
van haar dochter Clasientje en twee
jaar lang als de moordenaar van
zijn verloofde aangezien. Zijn rol
was lang niet gemakkelijk omdat
hij te irreëel was, maar daarom
komt de speler des te meer eer toe
hem zo geloofwaardig mogelijk te
hebben gerealiseerd. Op dezelfde
hoogte stond Jan Mels, jhr Van den
Bogerde, weliswaar een kleinere
rol, maar juist door de manier
waarop hij gespeeld werd 'n waar
devolle bijdrage tot een goed ge
heel. Meer moeite had Carl Becx
met de jonge jonker: hij bevredigde
hoch helemaal in zijn spel, noch in
zijn zegging. Met dit laatste kampte
ook Hub. v. d. Berg, die juist de rol
van de praatgrage Toontje de Pater
had toebedeeld gekregen, een iet
wat ongelukkige samenloop van
omstandigheden. Het is niet wel
doenlijk alle personen afzonderlijk
te gaan bespreken. We zagen bijv.
een pastoor zoals w'e er slechtere op
het toneel hebben zien staan, een
aantal boerenjongens en boeren-
meiskes in kleinere rollen, die beter
b^et waren dan men bij het ama
teurtoneel wel eens ziet. En wat
niet de minste verdienste was: er
werd werkelijk voortreffelijk Bra
bants gesproken.
Resumerend moeten we vaststel
len dat de keuze van het stuk niet
de gelukkigste was en we mogen
vaststellen dat regisseur Molenkamp
en zijn spelers er het beste van ge
maakt hebben, wat genoeg is om
een middag in het Oisterwijkse Na
tuurtheater doorgebracht niet als
verloren te beschouwen. De verde
re speeldagen zijn 18 en 19 Juli en
2 en 9 Augustus.
De schooljeugd uit het Bisdom.
't Is vanzelfsprekend, dat alle R.K.
Organisaties hun Congresdag reeds tot
in de linesses hebben voorbereid en ge
regeld, maar heel veel belangstellende
Uuders, wie bekend is, dat de R.K.
Schooljeugd uit het Bisdom een eigen
Congresdag heeft, zullen benieuwd zijn
naar de wijze, waarop hun schoolgaande
jongens en meisjes congresseren.
De Congresdag voor de R.K. School
jeugd in 't Bisdom, die gesteld is op
Woensdag, werd reeds maanden lang
voorbereid. Een speciaal daartoe in 't
leven geroepen Schoolactie-comité werd
die voorbereiding opgedragen.
Bouw-, kleur-, knipplaten, voorstellen
de „De Zoete Moeder omringd door
haar volk", alsmede strips van dertig
plaatjes betreffende de geschiedenis der
Zoete Moeder, door een kundige teke-
nares ontworpen, werden door genoemd
Comité uitgegeven.
Ongeveer vijftigduizend van iedere
soort werden aan evenveel kinderen ver
strekt, die er met groot enthousiasme aan
knipten, kleurden en bouwden, thuis zo
wel als in de school.
Voor de groteren werd een boeiend
verhaal over de beeltenis der Zoete
Moeder geschreven, beginnende bij de
bouw van de Sint Jan tot de terugkomst
der Zoete Moeder uit Brussel.
En waar de terugkeer der dierbare
beeltenis uit Brussel nauw samenhangt
met het herstel der 'Kerkelijke Hiërarchie
in 1853, werden projectlessen samenge
steld „Honderd Jaar Kromstaf", waaraan
de meer gevorderden met buitengewone
ijver werkten, want zöwel voor de beste
projecten, als voor de reeds besproken
strips en bouwplaten worden prijzen uit
geloofd.
Voor de geestelijke voorbereiding wer
den een negental Noveenlessen samenge
steld, waarvan wekelijks één les werd
besproken. Een perfecter Maria-novene
voor de jeugd zal men nauwelijks aan
treffen!
Aan de bovenomschreven voorberei
ding namen vierhonderd R.K. Bijz. Scho
len deel.
En nu is de grote „Jeugdparade" van
8 Juli in 't zicht.
Op de morgen van die dag neemt de
jeugd in haar eigen parochiekerk deel
aan een generale H. Communie om daar
na ten getale van ruim 8500 in onze Bis
schopsstad aan Maria hare hulde te
brengen.
Een actieve Commissie van Ont
vangst heeft vaak tot diep in de nacht
gewerkt om dit jeugdleger een behoor
lijke inkwartiering te bezorgen.
Gedurende de H. Mis in de openlucht,
die om elf uur v.m. op de Parade zal
worden gecelebreerd, zullen deze 8500
meisjes en jongens de vaste gezangen
verzorgen, terwijl de uitvoering der wis
selende gezangen alsmede de voorzang
is toevertrouwd aan de alombekende St.
Jozefzangertjes uit Helmond.
Na de inwendige mens te hebben ver
sterkt, komen in de namiddag de gezame-
lijke Stille Omgang en het bijwonen der
Openluchtvoorstelling aan de orde.
En danals er nog tijd over is,
kunnen de jonge gasten een bezoek bren
gen aan de mooie tentoonstelling, waar
ook hun werkstukken voor zover ze
door een daartoe bevoegde jury be
kroond zijn staan geëxposeerd.
Indien we alle ingezonden bouwpla
ten, strips, projecten en vrije werkstuk
ken hadden moeten exposeren, zouden
de grote zalen van het Provinciaal Ge
nootschap nauwelijks genoeg ruimte ge
boden hebbenI
En na die mooie, welbestede dag ke
ren de jeugdige congressisten per trein,
autobus of anderszins naar hun woon
plaats terug om de volgende dag veel te
rusten en te praten over hun Congresdag.
Want die volgende dag komen niet
minder dan 2800 leerkrachten van het
R.K. Bijz. Lager Onderwijs congresseren.
Dat worden mooie dagenl
De Zoete Moeder zorgt voor goed
weer!
R.
schutter van St. Catharina te Herpt.
Met recht kon hij zich gegriefd voelen.
Echter had dit voorval grotere gevolgen
dan men kon denken. De w.n. voorzitter
belegde een vergadering waarop het ge
val ter sprake werd gebracht. Stemmen
kwamen naar voren om de zaak te liqui
deren. Andere grieven ten opzichte van
Herpt kwamen ook ter tafel, zelfs zo
sterk dat men niet meer kwam schieten
zo lang Herpt nog lid van de L.B. bleef;
maar men kon Herpt niet zo gemakkelijk
van den bak stoten. Derhalve werd in
stemming besloten om de zaak te ont
binden en alles broederlijk te delen.
Dit is dan de afloop van een 60-jarig
jubileum. Over de verdere plannen is
evenwel nog niet veel bekend. Dat hij
ten grave zal blijven is onwaarschijnlijk.
Maar hoe hij weer te voorschijn zal ko
men is een andere vraag. Zal er een af
scheiding komen, en hoe? Zullen we een
Zuidelijke en een Oostelijke groep van
schutters krijgen. Zeker is dat er een
ommekeer aan het groeien is. Genoeg
hierover. Laten we niet op de dingen
vooruit lopen en afwachten wat gaat ge
beuren. Voor dat men echter tot nieuwe
daden overgaat, laat men dan zijn ge
dachten goed over alles gaan. Goed ge
fundeerd beginnen en alle bepalingen
grondig vastleggen en geen afwijking
daarvan dulden. Dit is een eerste eis.
Hoe de uitval dan ook moge zijn, ofwel
scheiding, ofwel plaats voor allen; goede
dwingende banden zijn nodig, opdat in
de toekomst vermeden kan worden wat
nu is gebeurd.
Zaterdag 11 Juli zal men dan tot li
quidatie overgaan. Om 9 uur worden al
le verenigingsafgevaardigden te Elshout
in café Klerks verwacht, waar men dan
zijn deel in ontvangst kan nemen.
IN MEMORIAM.
Na een 60-jarig jubileum van de Lang-
straatse Bond van Schuttersgilden ge
vierd te hebben met een nationaal con
cours, is deze thans ontslapen.
Aanleiding hiertoe was het bedanken
van de voorzitter de heer v. Bladel, we
gens het optreden van een onsportieve
Binnen afzienbare tijd zal het een eeuw
geleden zijn, dat dé nazaten der vroege
re rentmeesters van de heerlijkheid Loon-
opzand, de adelijke familie Verheijen,
deze heerlijkheid door koop in volle ei
gendom krgen.
Het zal sommige lezers misschien in
tereseren iets meer te vernemen omtrent
het kasteel en de vroegere „Heren" en
daarom willen we aan de hand van co-
piën van charters de heerlijkheid betref
fende (de authentieke zijn door oorlogs
handelingen vernietigd), welke nog tijdig
waren afgeschreven, de voornaamste bij
zonderheden vermelden.
Wanneer het kasteel precies is ge
bouwd, valt niet met zekerheid te zeg
gen. Vermoedelijk is dit gebeurd rond
net jaar 1200.
Als we de kelders en kelderkeukens
eens goed bekijken en we zien de kleine
atsluitwanden die de kelders maskeren,
bovendien de uitgestrektheid en het oude
aspect van de benedenbouw, dan komt
men tot de conclusie dat deze niet later
dan vroeg 13e eeuws zijn. inderdaad
woonde dan ook reeds in 1207 te „Villa
de Venloene'Giselbertus, Ridder van
Rhodus. Als zijn opvolger wordt-in. 1252
genoemd Hubert van Rhoda. In 1289
echter wordt Willem de Hornes door
Hertog Jan van ürabant met Venloen
beleend. De familie de Hornes hadden in
Brabant vele goederen, o.a. in het Land
van Altena, Heeze, Leende enz.
Bij dit alles was Willem de Hornes
ook schildknaap van Hertog Jan.
De letterlijke text van de authentieke
leenbrief uit 1269, waarvan een foto-
copie in mijn bezit is, moge hier volgen.
„Joannes door de gratie Gods hertog
van Lotharingen en Brabant, aan allen,
zowel tegenwoordigen als toekomstigen,
die deze brieven zullen zien heil, en doen
wij te verstaan, dat wij hebben gegeven
en toebedeeld in leen ten volle de rech
ten in ons land van Brabant verkrijgen
de, in hoge en lage jurisdictie, aan den
edele man Wilhelmus heer van Hoerne,
ridder, het dorp van Venloen, met alle
bossen, meeren en heiden en dat er toe
behoort, gelegen tüssen het bos van U-
denhout en den Grondelesen meerken en
ook van de Meerendijk, die ligt achter
Waalwijk en Baardwijk tot aan de baan
die ligt tussen Tilburg en het voorzegde
Loon en een derde part der tienden van
Tilburg en ook akkerland in Udenhout
met bossen en weiden.
„Des ten oirkende laten wij ons zegel
hier op drukken, met ende edele mannen
hiertoe verzocht, Walther Berthout, heer
van Mechelen, en Egidius Berthout, heer
van Hoenbeke.
„Gegeven in 't jaar onzes Heren 1269,
den Zaterdag na s Heren Hemelvaart
Tot in de tweede helft der 14e eeuw
bleef Loon in het bezit der de Hornes.
't V/as rond deze tijd dat Venloon
grote veranderingen onderging. Gewel
dige wervelwinden deden massa s duin
zand over de akkers neerkomen, zodat
volgens oude geschiedschrijvers, als Gra-
maij en Oudenhoven, bijna t gehele
dorp door zand werd overtogen. Hoe
dit mogelijk was zal men begrpijen
wanneer men bedenkt dat men pas rond
160 begonnen is met bebossing, immers
vóór dien tijd waren mastebossen in on
ze streken totaal onbekend. Dit alles ge
paard met een zeer lange en onafgebro
ken oorlog tussen Gelre en Brabant, in
welke oorlog gebrek aan krijgstucht oor
zaak was, dat grote legerafdelingen aan
het muiten sloegen, de onverdedigde
dorpen beroofden, was oorzaak dat de
vredige dorpsbewoners hun huizen meer
en meer gingen verplaatsen en gingen
wonen in de nabijheid van het kasteel.
Zo ook ging het met het kerkgebouw,
dat in 1398 werd verlaten om een nieuwe
in bezit te nemen nabij het kasteel.
Inmiddels was de heerlijkheid in be
zit gebleven der de Hornes en zo was
het Heer Zweder van Horne, heer van
Abcoude, Gaesbeke, Loon etc., die aan
hertogin Joanna verzocht op 10 Octo
ber 1382, „het dorp geheiten Loon, te
gen de palen van Holland, en t land
van Heusden palende te mogen over
dragen aan Pauwels van Haestrecht. Op
29 Augustus 1383 wordt Pauwels dan
ook met Venloon beleend. De koopsom
bedroeg 2200 Oude Franse Schilden.
Deze Pauwels van Haestrecht schijnt
een alles behalve rustige persoonlijkheid
te zijn gweest. In 1379 had hij de heer
lijkheid Haestrecht gekocht van de mach
tige Heren van Arkel te Gorkum. Pau
wels was ook hoveling van de hertog
Albrecht van Beieren en geruime tijd
zelfs diens thesaurier. Bij dit alles was
hij ook nog „Hoogschout" van den
Bosch" een machtig man dus. In 1396
viel hij bij de Hertog in ongenade, werd
nog in 't zelfde jaar te Vlissingen ge
vangen genomen en op Loevestein ge
vangen gezet. Hij wist echter te ont
snappendaer hi uutbrak ende ont-
quamdaer hij sijn lijf ende alle sijn
goede teghen ons verbeurt heeft.
Bij decreet van 1397 werden zijn goe
deren verbeurd verklaart. Uitgezonderd
werd alleen zijn kasteel en en wat hij
had tussen Loon en der Spranghen. Zijn
vrouw Elsebeen van Dalem mocht de
tocht van haar eerste man en de erfenis
van haar ouders behouden, 't Kasteel
van Loon bleef dus in bezit van Pau
wels van H. 't Was ook aan deite krijgs-
hartige heer Pauwels te danken dat het
slechts een haar scheelde of ons kasteel
werd met de grond gelijk gemaakt. Wat
toch was er gebeurd? De geschiedenis
van de Illustr. Lieve Vrouwe Broeder
schap in Den Bosch vertelt hierover het
volgende
Het huis van Leuven, dat 'Brabant
zo lang en gelukkig had bestuurd, neigde
ten ondergang in de persoon van Joan
na de weduwe van Wenseslaus van 'Bo-
hemen, en verschillende mededingers de
den zich op om dat rijke erfgoed. De
Keizer wilde Brabant als een opengeval
len leen weer aan het rijk brengen en de
Bourgondische vorsten stelden alles in
het werk om dit te beletten, teneinde
het zelf te kunnen bemachtigen.
In den Bosch vormden zich dadelijk
partijen vóór en tegen hen. Graaf Al
brecht van Beieren zond er een vertrou
weling heen, Hendrik van Borselen, heef
van Veere, om de aanhan# vani de Kei
zer te ondersteunen en de Bourgondiër
tegen te werken. In het begin lukten zijn
pogingen wel, zelfs werd; Borselen door
de Schout gevangen genomen en als on
ruststoker gekerkerd, maar het vuur der
tweedracht was eenmaal ontstoken en
laaide dagelijks hoger op, en weldra
openbaarde zich een scheuring, die tot
bloedige dadelijkheden leidde. Geheel de
adel schaarde zich aan de zijde van de
Bourgondiër. De burgers daarentegen
kozen de partij van de Keizer. Paulus
van Haestrecht stelde zich aan het hoofd
van deze laatsten en begon een open
bare krijg tegen de Bourgondische frac
tie. Onder zijn aanvoering trokken ge
wapende burgers de Meijerij rond, om
de kastelen der edelen te verwoesten en
in asch te leggen. De Hertogin Joanna
ten zeerste verontwaardigd over deze
aanslagen tegen haar getrouwe onder
danen en haar gezag, gaf bevel Haes-
trechts's kasteel te Loonopzand tot de
grond af te breken. De Bossche burgers
beloofden Pauwels weerwraak voor de
ze straf en schade, en verdreven de
voornaamste edelen der stad de poort
uit. Hierdoor was de vredebreuk volko
men. Den Bosch had zich openlijk in
opstand verklaard tegen de hertogin,
wier leger weldra voor de poorten der
stad verscheen, om door uithongering en
beleg de burgerij tot onderwerping te
noodzaken. Toen het uiterste gekomen
was, trad de staatkundige Bourgondiër
zelf als bemiddelaar op en door zijn
tussenkomst kwam een verzoening tot
stand.
Over het gedrag van de krijgshaftige r
hoofdschout Pauwels schijnt Hertogin 5
Joanna alles behalve te spreken te zijn
geweest, immers zij'; gaf aan Jan, Heer
van Wittem, bevel het beleg te slaan
voor het kasteel van Loon en hetzelve
men de grond gelijk te maken. Hoewel
het er heftig schijnt te zijn toegegaan,
bleef het kasteel, dat wel beschadiging
opliep, toch bestaan. De „schans tot
Venloon", hiermede is „de commer" be
doeld. werd verwoest. Ook schijnt Pau
wels van Haestrecht of in deze strijd
gesneuveld of gewond te zijn geraakt en
gestorven, immers hij verdwijnt zo maar
opeens van het toneel en een jaar later
n.l. in 1401 wordt zijn vrouw Elsebeen
van Dalem, weduwe genoemd en „Vrou
we tot Venloon".
P. A. v. B.
OPENING DR. MOLLER-GOLLEGE.
Z. Èxc. de Commissaris der Koningin
in de provincie Noord-Brabant, prof. dr.
J. de Quay, heeft aan 't Plaatselijk Be
stuur doen weten dat hij,ofschoon hij
gaarne gevolg had gegeven aan de
vriendelijke uitnodiging tot bijwoning
van inwijding en officiële opening van
het nieuwe schoolgebouw van het Dr.
Mollercollege alhier, hij, Vegens vacan-
tie in de eerste weken van September,
niet in de gelegenheid is hierbij tegen
woordig te zijn.
GILDEDAG.
Er wordt druk gewerkt aan de orga
nisatie van de Gildedag en er zijn vele
belangrijke inschrijvingen. Weldra zal t
volledige programma kunnen worden op
gemaakt.
Met het oog op het schenken van
schilden, dat misschien nog enkelen ach
terwege lieten, of t schenken van gel
delijke bijdragen, geven wij hier nog eens
't giro-nummer van de penningmeester:
N. Klerx, Waalwijk, giro no. 599691.
WOENSDAG 15 JULI
Hilversum, Amsterdam, Volendam
Zuid-Limburg en Valkenburg
DONDERDAG 16 JULI
Ahrdal, Königswinter
Rotterdam, Den Haag, Scheveningen
VRIJDAG 17 JULI
Brussel - Antwerpen met rondritten
Rotterdam, Den Haag, Amsterdam
Door het overstroomde gebied naar
Walcheren
6.50
7.50
12.75
5.50
6.50
6.50
ZATERDAG 18 JULI
Vliegfeesten Soesterberg 5.
Aken, Mondschau, Ruhrdalsperre f 11.
Luik, Spa en Coo f 9.50
VRIJDAG 17, ZATERDAG 18 en ZONDAG 19 JULI
3 dagen Duitsland, Moezel en Rijn met inbegrip
van Rijnbootvaart en algehele verzorging 68.
De zaak mei uitsluitend kwaliteitsdrsnken
OPENBARE AANBESTEDING
Ondergetekende zal trachten aan te besteden, volgens het
aanbestedingsreglement W.B.
Het bouwen van een WOONHUIS MET SCHUUR
aan de N. Parrallelweg te Waalwijk, voor rekening van
de Heer A, Baijens.
Bestek env tekening verkrijgbaar, ten kantore van de
Architect tegen betaling van f 12,50. restitutie aan in
schrijvers f 10.
De aanbesteding zal plaats hebben op Woensdag 15 Juli
1953 des voormiddags om half elf In Café „Het Vosje
De Architect, A. v. HULTEN
Wilhelminastraat 15-17, Waalwijk