dag:- VROOM St WKLIlSMAW mlta-miiini De grote Speurder woen§ Uit Loonopzand's verleden. prijzen Laai tijdig Uw advertentie bezorgen voor ons voor de Stadsfees ten en Slem dat 14 Augustus verschijnt FEUILLETON 6 DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN MAANDAG 3 AUGUSTUS 1953 6 ALLEEN GELDIG WOENSDAG 5 AUGUSTUS 44c 44c 90c 's-HERTOGENBOSCH TILBURG - HELMOND 5 Millioen dagen Vealoon in zijn verhouding tot Sprang. SCHRIFTELIJKE EN TELEFONISCHE BESTELLINGEN WORDEN HIEROP NIET AANGENOMEN Een praehtaanbieding molières, wit en blauw linnen, 35-46 1.95 31-34 1.85 28-30 1.75 4 35 25-27 B Echt vacantiesokje voor de jeugd. Sterke katoe nen jaspé in grijs en beige met nylonversterking, maten 1 t/m 10, "T Sc maat 1 Heren poloshirt, met korte mouwen en verschil lende sluitingen, mooie unikleuren, 25 alle maten Damesceintuur, wit met „struisnerl" fantasie, 4 cm. breed 79 c 3 cm. breed 69c EQc 2 cm. breed 3 <r Pakje papieren servetten 50 stuks, verpakt m in cellophane ^3 Prima zuivere eau de Cologne, recht van het fust, per 100 gr. «I (flesje meebrengen) Glansgaren geborduurd, kwaliteit, maten 1, 2 babytruitje, zeer sterke •190 n 3 I Prima graslinnen sloop, grote maat, 75 62 x 72 cm. Roomboter waf eitjes, iets aparts, 250 gr. Cervelaatworst, zeer fijn, 100 gr. Gebakste), van fijn por selein, mnt diverse fraaie bloemdecors, g 80 13-delig Piastic toiletzakje, met treksluiting, mooie uitvoe ring in diverse soorten plastic Voor de jeugds Luchtdrukgeweer, met zwart gelakte loop. A 60 Solide kwaliteit 1 Padvindersmes, 5-delig: mes, pennemes, kurken trekker, priem en rt(jc schroevendraaier O 3 wijk; A. v. Bladel en A. de Kruyf uit Drunen; S. v. Laarhoven en P. de Rooy uit Kaatsheuvel; L. Graaf- mans uit Hilvarenbeek; C. Kramer uit Heusden; C. v. Leijsen uit Don gen en Chr, v. d. Ven uit Udenhout. Voor de 2e achtereenvolgende maal, aldus wethouder Smolders, heb ik de eer namens het gemeen- tebestuur de diploma-uitreiking van het leerlingstelsel in de bouwvak- j ken bij te wonen. Graag geeft het gemeentebestuur van zijn belang- stelling blijk, omdat deze opleiding de jongens grotelijks steunt bij hun verdere opleiding. Niet alleen val len zij nu in een hogere loonklasse, maar hier is ook de grondslag ge legd voor hun verdere ontwikke ling. Hij wénste tenslotte de leer lingen graag geluk, maar drukte hun op het hart nu geen punt te zetten achter hun vakstudie, want die het meeste in hun mars hadden, bezetten de beste plaatsen in het economisch leven. De heer Jan Tielen, voorzitter van het schoolbestuur, sloot zich graag aan bij de woorden van wet houder Smolders. Hij was over tuigd van het grote nut van deze opleiding en graag wenste hij de ge slaagden geluk. Hij gaf de heren van 't leerlingstelsel de verzekering, dat de school steeds voor deze op leiding zou openstaan. De voorzitter van St. Jozef uit Tilburg en tevens hoofdbestuurslid van de R.K. Bouwvakarbeiders bond, sprak over het opleiden van leerlingen als over één van de es sentiële zaken in het bedrijfsleven. Hij wenste namens de bond de leer lingen van harte geluk; het zou een voldoening zijn voor hun zelf, na twee jaren hard gewerkt te hebben, een voldoening ook voor de pa- troons en voor de controleurs. En ook hij drukte hun op het hart niet te menen dat ze nu klaar waren, daar kwam heel veel kijken bij het timmervak, men had vaklui nodig, die technisch goed onderlegd wa ren en die verantwoordelijkheids gevoel hadden, uit deze zouden de uitvoerders voortkomen. Ik dank jullie, zei spr., dat jullie iets tot stand hebt gebracht dat het bouw bedrijf op een hoger plan zal bren gen. De hoofdcontroleur sprak ook en kele woorden: een goed timmerman moest van te voren kunnen beden ken wat hij ging doen; ook timme ren was hoofdarbeid, zei hij. Hij had bewondering voor de werk stukken, maar daar waren fouten, die bij enig doorzicht voorkomen hadden kunnen worden. We hebben veel zorg aan jullie besteed, zei de hoofdcontroleur, daar moet een te genprestatie van jullie tegenover staan. De Stichting verlangt van jullie dat jullie zult uitgroeien tot vaklui die onze toekomstige jon gens weer zult kunnen opleiden, dat jullie de idee van het leerlingstel sel zult uitdragen. In de school van de praktijk ontbreekt het nog aan genoeg leerkrachten. Tenslotte bracht hij dank aan al len die aan deze examens hadden meegewerkt. De heer v. Steenderen dankte al le sprekers, in het bijzonder de wet houder en de heer Tielen, die met hart en ziel de belangen van het onderwijs was toegedaan en die on danks zijn drukke werkzaamheden toch steeds de tijd vond van zijn belangstelling te doen blijken. zéér groot. Maar nog steeds geldt, dat de sanatorium-paliëm geduld moet hebben: de verpleging duurt lang Niet minder dan 11 sanatoria in ons land hebben scholen voor la ger onderwijs. De kinderen raken op deze wijze door hun ziekte niet langer bij hun gezonde leeftijds genoten achter en bovendien zijn bezigheid en ontspanning van groot belang voor het herstel. Dit geldt evenzeer voor volwassenen. Een tienjarig patiëntje uil het Rotterdams Zeehospitium in Kat wijk aan Zee heeft in zijn bed een mooie rebus ontworpen ter ere van het vijftigjarig bestaan van de georganiseerde tuberculosebestrij ding in ons land. Voor de goede j oplossers zijn vele mooie en kosi.- j bare prijzen beschikbaar. Kaarten met de rebus kunt u gratis en fran co toegezonden krijgen op aanvra ge bij de Nederlandse Centrale Vereniging tot bestrijding der tu berculose, Riouwstr. 7, Den Haag. In 50 jaar is de sterfte aan tuber culose van 189 per 100.000 inwo ners afgenomen tot 12. Maar de Nederlandse tuberculosebestrijding zal eerst evreden zijn als de tuber culose tot het verleden behoort, zoals thans reeds in West-Europa het geval is met cholera, melaats heid en andere besmettelijke ziek ten. Een blik in vogelvlucht over vijf- lig jaar tuberculosebestrijding in Nederland is ook een beetje ge schiedenis van het sociale gevoel. Toen in het begin dezer eeuw de eerste Nederlandse sanatoria wer den opgericht en ook aan particu lieren hiervoor een bijdrage werd gevraagd, schetste een boze meneer dit in een artikel als „ene ziekelij ke philantropie". „Want", zo ging hij voort, „wat den strijd van het bestaan niet kan Volhouden, moet niet kunstmatig gesteund worden, doch moet liever vallen. Maar ondanks dit cynische ge luid zijn de sanatoria er toch geko men. Koningin-Móeder Emma gaf een vorstelijk voorbeeld: bij het neerleggen van het regentschap stond zij het landgoed Oranje Nas sau's Oord in Renkum af om het tot sanatorium te doen inrichten. En nu vindt u in ons land sanato ria in soorten. Er zijn er, die spe ciaal ingericht zijn voor kinderen en we kennen ook het Nederlands Studentensanatorium. De vakbewe ging heeft eigen sanatoria en het spreekt vanzelf dat er ook speciale inrichtingen voor protestanten en Rooms-Katholieken zijn. In 1952 hadden de gezamenlijke Nederlandse sanatoria vijf millioen verpeegdagen: bijna 14.000 patiën ten, die driehonderd vijf en zestig dagen werden verpleegd. En daar bij rekenen wij dan nog niet die patiënten, die thuis of in een zie kenhuis werden verzorgd, waar voor ook nog ruim 2 millioen da gen worden gerekend. Was vroeger het verblijf in een sanatorium vrijwel uitsluitend een langdurige rustkuur, gepaard met goede voeding om tot genezing te komen, nu spreekt ook de chirur gie en de behandeling mei de mo dernste geneesmiddelen een duch tig woordje mee om de gevreesde ziekte onder de knie te krijgen. De kansen op genezing zijn dan ook evenals Loon, ook ruimschoots gedeeld in de zegeningen van de oorlogen en tel kens opnieuw hadden er inlegeringen plaats van doortrekkende, meestal Staat se troepen. In eerstgenoemd jaar namen deze troepen in het dorp nog voor bijna 1400 gulden aan levensmiddelen mee, voor die tijd een kapitale som. Bijna jaar op jaar herhaalde zich deze geschiede nis. Boven zeiden we reeds dat Sprang vóór 1610 kerkelijk onder Loon behoor de. De hulpkerk van toen is ongeveer in dezelfde vorm tot ons gekomen en zij is dezelfde die thans grondig wordt geres taureerd. Het is zo goed als zeker dat Sprang reeds in 1325 een kerkje bezat, een z.g. quarta capella, waarin de pas toor van Loon de H. Diensten verrichtte of het verrichten door een kapeiaan. Zo worden de eerste pastoors van Loon, waarvan we de namen kennen Peter Cuelborne en Henricus van Stiereken, genoemd „pastoir van Loen en Spranghe (1394). Van pastoor van Stiereken we ten we dat deze de helft van de Sprangse Tienden mocht innen tot onderhoud van de „capelle tot Spranghe Na enigen tijd maakten de Hollandse Graven nog al c-ens bezwaar tegen het innen dezer Tienden, doch in 1664 op de 16 juli gaf Filips van Bourgondie een resolutie uit, waarbij de opbrengst uit de tienden van Sprang ten behoeve van Jan van Be ringen, pastoor van Loon, die in 1460 de Sprangse kerk in haar huidige vorm liet bouwen, in voor hem gunstigen zin liet regelen en vastleggen. De nieuwe kerk werd toegewijd aan de H. Nicolaas. In de fraaie gotische toren, die er rond dien tijd werd aangebouwd, kwam reeds in t zelfde jaar een klok. Behalve het hoogaltaar, waaraan een benefice ter ere van O. L. Vrouw ver bonden was, telde de kerk nog zes alta- Nu de restauratie van de Nederl. Her vormde'Kerk van Sprang begint te vor deren en menigeen, ook uit onze gemeen te het knappe vakmanswerk van de uit- j voerders al eens heeft gadegeslagen, is j het misschien zowel voor de inwoners van onze gemeente als die van Sprang wel aardig iets meer te vernemen om trent de oorsprong van deze gemeente en haar kerkgebouw. Sprang immers stond in vroeger eeuwen in nauwe be trekking tot Loon, en het Sprangse kerk gebouw was tot 1610 een hulpkerk van die van Loon. Vóór 1200 was het land gelegen tus sen de Oude MaasWaalwijk en Geer- truidenberg een grote wildernis met moe rassen. Dit land in oude stukken meestal aangeduid met de naam t leege kant, met moerdellen behoorde aan de Gra ven van Holland. Graaf Willem de llïe, profijt willende trekken uit deze onher bergzame wildernissen, gaf aan 20 „vrije luiden" met hun gezinnen „twintig hoe ven moers" uit, elke hoeve 16 Morgen groot. Dit gebeurde rond 1320. Lang zaamaan begonnen deze mensen met de vervening dezer moeren. Een lange reep gronds werd opgehoogd en daar verrees „Sprancke" of ..Spranghe"-. Toen na 1398 heer Pauwels van Haestrecht de „Loon- se vaert" zover klaar had dat deze voor een gedeelte bevaarbaar was, lieten ook die van Sprang kanaaltjes graven, die in de Loonse vaart uitmonden en zo werd de turf die in het nieuwe dorp gewonnen werd afgevoerd naar Gelderland en Hol land. Na de vervening bleef van de 320 Morgen lands nog 240 Morgen over, die eigendom bleven van de Hollandse Graaf. Over het nieuwe dorp stelde de graaf een Schout aan, die op zijn beurt weer J personen aanstelde om de plaats mede te besturen. Zo n ambt van Schout noemde men „officium" of ambacht. Zo is het ook te verklaren dat Sprang ge noemd werd een „Ambachtsheerlijkheid". Behalve van het vervenen leefden de inwoners ook van de landbouw. Woon- den er in Sprang in het begin der 16e eeuw 500 mensen, in 1600 was het in wonerstal reeds gestegen tot 1000. L Tussen 1580 en 1650 heeft Sprang, ren. Toen Bisschop Metsius in 1572 de I kerk van Loon kwam visiteren, had hij die morgen te 6 uur dit reeds in Sprang gedaan. Omtrent klachten wat de geeste lijkheid aangaat lezen we in deze visi- tatie niets. Wel bepaalde de Bisschop, dat de uitgangen der herbergen die op het kerkhof uitkwamen voortaan gesloten moesten blijven en dat geen burgerlijke 1 bekendmakingen onder de kerkelijke diensten mochten plaats hebben. In 1609 werd Sprang een grensdorp van de Staten van Holland, waardoor de toegang van een geestelijke uit Loon tot het dorp onmogelijk werd. In Holland immers was sedert 1573 de uitoefening van de Kath. Godsdienst ver boden, en toen in 1610 de Staten van Holland het kerkgebouw aan de Her vormden overdroegen, was het voor pas toor Gerard Otten uit Loon ten enen male onmogelijk er nog dienst te doen. Sedert dien maakte de predikant van Be- soijen van het gebouw gebruik. In 1613 kwam te Sprang zich de eerste predikant vestigen in de persoon van Cornelis Ha- necopius, dezelfde die later beroepen werd naar Breda, en waarop Joost van de Vondel zijn bekend „Rommelpot in 't Hanekot" maakte. De inwoners van Sprang, die aan het katholicisme getrouw bleven, vestigden zich langzamerhand te Kaatsheuvel en zo zien we dat na 1600 „Cetsheuvel zeer in inwonertal toeneemt. Zoals reeds gezegd, is het Sprangse kerkgebouw vrijwel in zijn oorspronke lijke staat tot ons gekomen. Langere tijd was de toren in verval, doch in 1910 werd hij grondig gerestaureerd, waarna hij behoort tot de fraaiste torens van Noord-Brabant. Loonopzand. P. A. v. B. 3-DAAGSE FIETSTOCHT NAAR BELGIË OP 28, 29 EN 30 AUG. '53. In samenwerking met de Toeris tische Federatie in de Prov. Ant werpen heeft de Streek-V.V.V. uit wisselingsfietstochten opgezet tus sen Vlaanderen en Brabant. Hier door kan voor de toekomst een in tensief vreemdelingenverkeer tus- tussen deze gewesten worden opge bouwd en hiermee zijn uiteraard ook culturele belangen gediend. De Streek-V.V.V. lost deze maand het startschot in deze actie. Zij hoopt een grote schare fietsers drie prachtige dagen te bezorgen in de schone provincie Antwerpen. De medewerking welke zij hierbij van de Toeristische Federatie in Ant werpen en van talrijke V.V.V.-in stanties in deze provincie ontvangt, heeft er toe bijgedragen een pro gramma te organiseren dat klinkt. Een der grootste problemen bij de samenstelling van de tocht was 't laag houden van de deelnemings- prijs. Dat dit in het dure België moeilijk is, spreekt van zelf. Toch is men hierin geslaagd. De deelne merskaart kost slechts 19.50, in clusief logies, maaltijden, toegangs prijzen en rondleidingen. Er wordt overnacht in het Vacan- tiehuis „De Linde" in Retie. Dit schitterende gebouw ligt temidden van grote heivlakten. Deze zullen tijdens het verblijf bloeien. „De Linde" werd geheel voor de deel nemers gereserveerd. De deelne mers zullen daar een 3-tal frisse slaapzalen vinden, terwijl tegen ge ringe extra vergoeding een 1-per- soons of 2-persoons kamer wordt gereserveerd. De eerste dag voert de route van Tilburgs Stationsplein (vertrek 9 uur) naar Turnhout. Kasterlee, Geel, Mol, Natuurbad Zilverstrand en Abdij van Postel. De tweede dag worden de Abdij van Tongerloo, Westerloo, Olen, Herentals en Vor- selaar bezichtigd. Zondags wordt na de H. Mis vertrokken en via Lichtaart, Tielen, Gielen en Oost- malle naar Tilburg teruggefietst. Thuiskomst aldaar te ca. 18.00 uur. Gemiddeld wordt per dag 75 km. gefietst, verdeeld over de ochtend en de middag. Vlaamse gidsen be geleiden de tocht, op diverse pun ten wordt door de plaatselijke auto riteiten voor een aardige ontvangst met verrassingen gezorgd. De be langstelling zal speciaal gericht zijn op de typische oude bouwwerken, natuurschoon. Overigens zal door opname van bezoek aan natuurba den e.d. voldoende variatie in het program te vinden zijn. Deelnemerskaarten zijn vanaf 3 Augustus verkrijgbaar bij het bu reau der Streek-V.V.V. Brabant's Centrum, Stationsplein 1 Tilburg Tel. K 4250 - 23377. Op verzoek wordt prospectus met aanmeldings- kaart toegezonden. Als minimum leeftijd is 18 jaar gesteld. De deel- nemerg dienen in het bezit te zijn van een Bewijs van Nederlander schap of een paspoort, afgegeven na 1 Jan. 1946. van „De Echo van het Zuiden". OF TE WEL DE WONDERLIJKE BELEVENISSEN VAN P1ETER BAKKER. 6) Pieter glimlachte. Ik zal het u niet al te lastig maken met veran deringen beloofde hij ik be grijp wel dat u me niet telkens kunt vragen om hier te komen om m'n handtekening te ehidentifice ren. Sjonge, dat klonk. Maar geeft u me de cheque maar weer mee en mocht die meneer nog ko men, zeg hem dan maar dat hij zich rechtstreeks met mij in verbinding stelt. Met een gelukzalige glimlach op het gelaat verliet Pieter enkele mi nuten later het bankkantoor en wandelde de straat uit. Hij was er zich niet van bewust hoe op de stoep van de bank de ge zette figuur van de heer Dikmans met een ruk tot stilstand kwam. Daar gaat hij, de oplichter siste Dikmans tussen de tanden met z'n uitgestreken gezicht. Heeft me gewoon zitten besjoemelen waar ik bij was, me z'n diner laten be talen en me afgescheept met een cheque met een valse handteke ning. Nou, die bank hoef ik niet meer binnen, ik zal me daar niet belachelijk en verdacht gaan ma ken Daar gaan je vijftig mille, Dikmans, en het heeft je zeven en veertig gulden inclusief gekost om je les te leren: vertrouw nooit zul ke dooie dienders, want ze zijn je te glad af. Pieter Bakker.bah. Maar het voorwerp van zijn be spiegelingen trad op rozen. HOOFDSTUK III. Pieter Bakker vermomt zich. Pieter Bakker, zo plotseling erf genaam geworden van een bezit van ongeveer drie en een halve ton, was na zijn gelukkig goed afgelopen za ken-avontuur het nu met zichzelf eens geworden wat hij zou gaan doen. Nu immers was het ogenblik gekomen waarop hij zich kon uit leven; nu de dagelijkse tredmolen gang naar het kantoor niet langer verplicht was, kon hij zijn eigen weg gaan. Zijn besluit, detective te worden, stond thans vast. Maar moeilijker viel het hem dit besluit uit te voe ren. Want hoe deed men zulks? Hij las wel eens in de kranten de annonces van detective-bureaux, maar iemand had hem verteld dat zulke bureaux niet veel anders de den dan in opdracht van argwanen- de vrouwen wat al te speelse echt genoten na te gaan. Zulk een baan tje leek Pieter gans niet. Neen, ad vertenties zou hij maar niet zetten. Dat deden de grote voorbeelden uit de boeken die hij las ook niet. Ver- j beeld je dat de Saint of Bulldog Drummond of dergelijke heroïsche figuren een advertentie plaatsten! Het avontuur kwam zó op die lui af. Maar zouden zulke dingen ook in Holland gebeuren? Natuurlijk, dacht Pieter, schurken zijn overal, denk maar aan meneer Dikmans. Maar je moest het avontuur niet zoeken, je moest er zo gewoon tegen aan lo pen. Vóór je er erg in had, zat je er in tot over je oren. Pieter, die nu verhuisd was naar een paar kamers in een aanzienlijk betere buurt, die langzamerhand leerde wat lekker eten was en zich ook de weelde van een paar nieuwe costumes en een goede regenjas had veroorloofd, besloot dan ook 't ge vaar niet op te zoeken. Dat wil zeg gen, niet opzettelijk. Je kon het toe val wel een handje helpen. Ja, als je op de Dahlialaan ging wandelen, in de nette ambtenaars- buurt, kon je 's avonds heren tegen komen die hondjes uitlieten, maar geen van die heren zou je plotse ling iets hards en kouds in je zij duwen en met dreigende stem zeg gen: Loop voor me uit en geef geen kik, of ik pomp je een portie lood in je ribben. Nee, daarvoor moest je toch ergens anders heen. Dan moest je de buurten opzoeken waar inderdaad iets gebeuren kón. Maar eerst zou hij zich eens ter dege en vakkundig inrichten. Om te beginnen moest hij een re volver hebben. En zo stapte hij met vaste tred naar een wapenmagazijn, waar die blauw-glanzende, venijni- 1 ge dingen zo maar voor het raam lagen, als waren het krultangen of kolenschoppen. Hij stapte aarzelend de winkel binnen. Hoe kocht je zo'n ding? Waren er soorten? Natuur lijk. Brownings, automatische pis tolen, dat was tegenwoordig mode. HÜ zou een browning nemen, zo'n mooie geblauwde. De meneer in de winkel zag hem verwachtingsvol aan. Heeft u ook een brouwning? vroeg Pieter, met zijns ondanks trillende stem. Jawel antwoordde de ander, zijn vreemde klant opmerkzaam be schouwende. Ik ben rijk gesor teerd in allerlei handwapens. Waar voor had u 'm nodig? Ook een vraag dacht Pieter. Ik hem 'm nog zo direct niet nodig, maar het kon wel eens van pas komen antwoordde hij ge heimzinnig. O juist ja! zei de winkelier en nam Pieter nauwkeuriger op. Hij bemerkte de gespannen glans in diens ogen, het trillen van zijn han den. Jaja, u denkt 'm wel eens nodig te hebben. Heeft u een licen tie? Een wat? Een vergunning tot het dragen van vuurwapens? Eh.nee, die heb ik niet bekende Pieter, wel een weinig van zijn stuk gebracht. Waar je tegen woordig al een vergunning voor hebben moest! Tja, dan zult u toch het best doen die eerst aan te vragen, an ders mag ik u niet leveren advi seerde de winkelier. Waar moet ik dat doen? in formeerde Pieter. Wat dacht u van de geneeskun dige dienst? vroeg de winkelier ironisch, want hij meende dat Pie ter de zorgen van deze dienst geen minuut langer kon ontberen. U maakt een grapje ontdek te Pieter, die klaar begreep dat deze dienst met de verstrekking van de vergunningen voor vuurwapens niets te maken had. Ze namen hém niet. Nou ja vergoelijkte de win kelier, die tot de conclusie kwam dat Pieter toch nog niet helemaal gek was ik maakte een grapje, inderdaad, want ik dacht dat u het wel zoudt weten. U moet bij de po litie zijn. Daar is ie ook veilig, dacht hij er achteraan. De politie! De natuurlijke vijand van iedere amateur-detective! De politie, die blunder op blunder maakte, half getikte inspecteurs en oerstomme agenten, voor schut ge zet door de particuliere speurders in iedere detective-roman! Nee, daar moest hij zeker niet zijn. Maar hij liet van zijn overleggingen niets merken. Dat zal ik dan maar es eerst gaan doen besloot hij hardop. Dag meneer, en bedankt! En hij wandelde, stijf en statig de winkel uit, zijn hoed op zijn flap oren. Wat een rare snijboon dacht de winkelier. Daar lees ik dezer dagen wel iets over in de krant. (Wordt vervolgd). i

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1953 | | pagina 6