BERNDUK
RECHTSZAKEN
Uit Loonopzand's verleden
GEEF de gemeente
EEN GESCHENK
IE OPDRACHT
ROBERT MERSHAM
a
Gemeenteraad Sprang-Capeile
Dianstbode of
Boerdsrij of huis mot lood
omgeving Sprang Gapelle
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN VRIJDAG 11 DECEMBER 1953
Net Dagmeisje
F. SNELS - Waalwijk
WEET JE DÈT
JAC. BLOK
Bert van Rijswijk zegt, denkt niet
aan drama's. Integendeel! Zijn pa- 1
rooi ,,hoe doller hoe liever" heeft
hij vanaf de oprichting van de ver
eniging tot nu toe weten te hand
haven en dit is naast de felicitatie
vanwege eveneens zijn koperen
fees als tonelist beslist een compli
ment waard, want het is 'n mooie
eigenschap om de mensen steeds
vreugde te willen bezorgen.
Tot '47 bleef de veriging gehuis
vest bij De Steenbakker. Gedreven
door expansiezueht werd naar een
betere accomodatie uitgezien en 't
was daarom in dat jaar dat een
nieuw home gevonden werd bij de
heer Jan van Dun.
Met het aangename wist Ons
Genoegen het nuttige te verenigen,
want de vereniging stond steeds
klaar voor liefdadige doeleinden.
Wij herinneren ons allen nog de
diverse uitvoeringen die zij gege
ven heeft voor het Thuisfront, Mo
numentenzorg, Anjerfonds, TBC.,
Instrumentenfonds enz. Nooit werd
bij Ons Genoegen tevergeefs aange
klopt.
Daarom hulde aan de Gemengde
Toneelvereniging Ons Genoegen
met haar jubilaris de heer Bert van
Rijswijk, bij gelegenheid van het
12J^-jarig bestaan. Aangezien de
vereniging niet van veel ruchtbaar
heid houdt,' behalve met de revue,
wordt het heugelijke feit in intie
me kring gevierd en is de datum
hiervoor die eigenlijk tijdens de
revue is gepasseerd vastgesteld
op Dinsdag 15 December a.s.
Nog vele jaren: Semper avanti
Agenda.
Zaterdag 12 December 8 uur n.m.
en Zondag 13 December 6 uur en
8.30 uur n.m. Apollo-theater „Mar-
va's Ahoy". Toegang 14 jaar.
Zaterdag 12 December 7 u. n.m.
en Zondag 13 December 12 u. v.m.
Kanarietehtoonstelling Zangverede-
ling, zaal café v. Heeswijk.
Maandag 14 December 8 u. n.m.
repetitie harmonie Apollo.
voortgezet in café Wed. J. van Heeswijk,
waar de heer B. Hamers de eerste prijs
won. Het bestuur van St. Jan ziet zich
genoodzaakt in 't vervolg maar 20 par
tijen per persoon toe te staan, wegens de
enorme drukte op dit concours.
Komend weekend wordt het barakken
voortgezet op vier plaatsen. Zaterdag 12
Dec. in Hotel W. Smit en in ,,de Steen
bakker Zondag 13 Dec. bij C. van
Wanrooij en J. van Dun. Dus barak
liefhebbers, U ziet het, vier plaatsen om
uw capaciteiten te tonen en een prijs te
bemachtigen. Daarom een goede raad:
Barakken met alleman, voor de paukes
van harmonie St. Jan.
PLECHTIG GEZ. AVOND-MIS.
In de kerk van de Heilige 'Martelaren
van Gorkum werd j.l. Dinsdag op de
feestdag van Maria Onbevlekt Ontvan
gen, in een overvolle kerk een plechtige
gezongen avond-mis opgedragen. Dit ter
blijde gedachtenis aan het feit dat een
eeuw geleden Paus Pius IX de leer van
Maria's Onbevlekte Ontvangenis tot
Dogma heeft verheven, en tevens tot
opening van het Maria-jaar.
Pastoor Rietra geassisteerd door dia
ken en subdiaken droeg de H. Mis op,
terwijl het parochieel zangkoor zong de
Mis: Missa Octava van Elbert Franssen.
UITVOERING.
Naar wij vernemen zal de R.K. Gem,
toneelvereniging Door Eendracht Voor
uit uit Dongen op 2 Januari een uitvoe
ring geven in het patronaatsgebouw al
hier. Opgevoerd wordt: De Vreemde
ling, door Antoon Gooien.
AGENDA.
Vrijdag 11 Dec. 8 uur n.m. repetitie
parochieel zangkoor St. Cecilia.
Zaterdag 12 Dec. 15.45 uur repetitie
drumband Harmonie St. Jan.
Zondag 13 Dec. van 11.3012.30 uur
Leesbibliotheek in het patronaat.
Van 56.30 jongenspatronaat voor de
leeftijd van 1215 jaar; van 7.309 u.
voor de jongens boven 15 jaar.
Maandag '14 Dec. 7 uur n.m. repetitie
toneelvereniging Maria Goretti.
8 uur n.m. repetitie Kon. Erk. Harmo
nie St. Jan.
BARAKCONCOURS ST. JAN.
Zondag 6 Dec. werd 't barakconcours
georganiseerd door de Kon. Erk. Har
monie St. Jan, onder grote belangstelling
L. v. B. te K., beschuldigd van
onjuiste opgave in authentieke acte,
werd door het Bossche Hof ver
oordeeld tot een boete van i 1500.
Openbare vergadering van de raad
dezer gemeente, welke is belegd tegen
Vrijdag 11 December 1953, des n.m. 7.30
uur ten gemeentehuize.
Agenda
1. Opening.
2. Vaststelling algemeen besluit tot
hét aangaan van kasgeldleningen in 1954
B. en W. stellen voor het maximum
bedrag van de in 1954 te sluiten kas
geldleningen te bepalen op f 200.000,
onder bepaling, dat het totaal der tijde
lijke leningen en het in rekening-courant
op te nemen crediet een bedrag van
f 200.000 niet zal overschrijden.
3. Vaststelling maximum-crediet in
rekening-courant met de N.V. Bank voor
Ned. Gemeenten gedurende 1954.
Evenals in voorgaande jaren, zal thans
voor 1954 moeten worden vastgesteld
het maximum der in rekening-courant op
te nemen gelden. De N.V. Bank voor
Ned. Gemeenten heeft zich bereid ver
klaard voor genoemd jaar een crediet
tot een bedrag groot f 100.000.te
verlenen.
4. Bouw 4 woningwetwoningen aan
de Schrevelstraat.
Hoewel het voor 1954 aan deze ge
meente toe te kennen bouwvolume nog
niet bekend is, heeft de hoofdingenieur-
directeur van de Wederopbouw en
Volkshuisvesting in de provincie Nrd.-
Brabant medegedeeld, dat bouwplannen
welke naar de mening van de Gemeente
besturen vermoedelijk het eerst voor rea
lisering uit het contingent 1954 in aan
merking zullen komen, reeds thans in
behandeling zullen worden genomen,
zulks ter voorkoming van opeenhoping
der aanvragen na bekendmaking der
contingenten in 1954.
Aan de Noordelijke zijde van de Schre
velstraat is, na gereedkoming der thans
in uitvoering zijnde bouwplannen, nog
juist ruimte voor de bouw van een blok
van 4 woningen. Het komt B. en W. ge
wenst voor, voor dit bouwterrein thans
reeds de bouwplannen in te dienen.
5. Bouw 2 middenstandswoningen
aan de Hoofdstraat te Capelle.
De 41e wijziging der gemeentebegro
ting 1954, waarbij de extra funderings-
kosten ad ongev. f 6000.- voor de 2
te bouwen middenstandswoningen aan de
Hoofdstraat te Capelle ten volle ten
laste van de gewone dienst 1953 worden
gebracht, is door Ged. Staten goedge
keurd. Hierdoor wordt de bouw dier 2
woningen uit het oogpunt van de huur
prijs mogelijk.
B. en W. nemen daarbij het standpunt
in, dat op die plaats de bouw van arbei
derswoningen minder gewenst is. 'Het
aanzien van Capelle, dat als gevolg van
de oorlog zo zeer geschaad is, kan door
de bouw van middenstandswoningen,
welke in aesthetisch opzicht aansluiten
bij andere nieuwbouw ter plaatse, in
aanzienlijke mate worden verfraaid.
B. en W. menen de mogelijkheid Ca
pelle met enkele middenstandswoningen,
en zulks aan de hoofdverkeersweg door
de Langstraat, te verrijken, niet te mo
gen verzuimen.
B. en W. spraken in het prae-advies,
overgelegd in de vergadering van 11
September 1.1., nog over een aannemings
som van f 17000.mede gelet op het
geen in die vergadering naar voren is
gebracht, menen zij, dat enige versobe
ring moet worden toegepast, waardoor
de aannemingssom naar raming om en
nabij f 14.000.komt te liggen.
De stichtingskosten kunnen dan
met verwaarlozing der extra-funderings-
kosten als volgt worden begroot:
Grondkosten: aankoopsom f 2090,50
Bouwkosten:
Aannemingssom: 2 x f 14000 f 28000.'
architectenhonorarium 1495.
toezicht 500.-
aansluitingskosten 300.
onvoorzien 500.
f 30795.—
Bij bouw volgens de voor particuliere
bouw geldende Premie- en Bijdragerege
ling Woningbouw 1953 kan een rijks
premie worden verwacht van 2 x f 4350
is f 8700.—.
Uit de opgemaakte exploitatiebegroting
blijkt dat de huur f 12.85 per week zal
bedragen.
Gelet op de 1 Jan. a.s. in werking tre
dende huurverhoging der ,,oude wonin
gen, voor deze gemeente 29 van het
sedert 1 Jan. 1951 op 115% liggende
huurpeil van 10 Mei 1940, menen B. en
W. dat tegen de huurprijs van f 12.85
niet voor onverhuurbaarheid der wonin
gen behoeft te worden gevreesd, terwijl
hun niet onbekend is, dat waarschijnlijk
enkele gegadigden aanwezig zijn.
6. Demping waterloop langs de Wen-
delnesseweg-Oost.
Zoals bekend is wordt in het kader
van het ruilverkavelingsplan het water
peil in de polder „het Eendennest op
gevoerd tot 60 cm NAP. De langs die
waterloop gelegen woningen zouden uit
dien hoofde overlast van water krijgen,
waarom de ruilverkavelingscommissie,
met toestemming van het Waterschap 't
Zuiderafwateringskanaal, de waterloop,
gelegen voor de woningen aldaar gaat
dempen en riolereif. In verband met de
zeer onhygiënische en voor de volksge
zondheid schadelijke toestand ter plaatse,
hebben B. en W. zich beraden of het
niet wenselijk is van gemeentewege deze
waterloop verder te dempen en rioleren,
n.l.:
1. vanaf de sluit bij de binnenhaven
tot de woning Schoolstraat 18 (A. van
Dongen
2. vanaf de woning Schoolstraat 10
('Wed. J. van Wijlen) tot het Zuideraf
wateringskanaal;;
3. vanaf het Zuiderafwateringskanaal
tot de woning Wendelnesseweg-West 29
(G. de Jong).
Dit betreft een lengte van ongev. 140
M in totaal, waardoor de waterloop
vanaf de sluis tot de woning Wendelnes
seweg-West 24 (G. Ie Sage) gedempt en
gerioleerd zou zijn. Een bron van vuil
zou hiermee verdwijnen. Bovendien zul
len de kosten thans geringer zijn.
Zij moeten worden geraamd op onge
veer f 110 per m, zodat B. en W. voor
stellen voor bovengenoemde 140 m een
bedrag van f 15.500 (afgerond) te vo
teren, hetwelk in 20 jaar kan worden af
geschreven. Het werk ware op te dra
gen aan de aannemer Omen uit Raams-
donk, die ook het werk voor de ruil
verkavelingscommissie uitvoert.
7. Wijziging gemeenschappelijke re
geling inzake bouw- en woningtoezicht en
gemeentewerken met de gemeente Was
pik.
Het betreft hier de positie van het in
dienst der gemeenten zijnde personeel,
dat naar de ingestelde Technische Kring
overgaat, indien de gemeenschappelijke
regeling na vijf jaar niet wordt verlengd
of opgeheven.
Na overleg met het gemeentebestuur
van Waspik stellen B. en Wvoor te
bepalen, dat na opheffing van de gemeen
schappelijke regeling de ambtenaren in
kwestie, vöor zover zij alsdan nog in
dienst van de Kring zijn, een passende
betrekking in de „oude" gemeente zal
worden aangeboden, indien in die ge
meente weer d.m.v. eigen ambtenaren in
het bouw- en woningtoezicht en het toe
zicht op gemeentewerken en -inrichtin-
gen wordt voorzien.
Eveneens wordt in een nieuw derde
lid van artikel 30 voorgesteld te bepalen,
dat het verbod van het bekleden of uit
oefenen van nevenfuncties of nevenbe
roepen niet zal gelden voor die neven
functies, welke de betrokken ambtenaai
op het tijdstip van inwerkingtreding det
gemeenschappelijke regeling vervullen.
8. Advies aan Gedeputeerde Staten
inzake jaarwedderegelingen secretarissen,
ontvangers en wethouders.
Ged. Staten zonden drie ontwerp-be-
sluiten tot wijziging resp. van het bezol
digingsbesluit Wethouders 1949, het Be
zoldigingsbesluit Secretarissen en het
Bezoldigingsbesluit Ontvangers, met ver
zoek de Raad hieromtrent te horen.
De wijzigingen houden o.m. verband
met de invoering van de progressieve
kindertoelage voor de desbetreffende
functionarissen, alsmede verhoging van
het minimum en maximum bedrag der
kindertoelagen, zulks in verband met de
verhoging dezer bedragen voor de Bur
gerlijke Rijksambtenaren.
9. Mededelingen.
10. Rondvraag.
11Sluiting.
li.
Zagen we in het reeds geciteerde char
ter van 1392 een gedeelte van de Noord
grens van Venloon aangeduid, in een
charter van 1396 wordt een nog groter
gedeelte ervan, en wel tot de Meerdijk,
achter Besoijen, met juistheid vastgesteld.
De charter luidt als volgt
„Wij dekenen ende capittel van Go-
„rinchem doen cond allen luden, dat wij
„gesien hebben ende gehoert overleesen,
„ende naerstelijck examineert enen goe-
„den gansen brief sonder rasuer ende ge-
„quetst wael gezegelt mit heelen ende
„gaven segelen groter prinsen ende ede-
Her heren alle der gheenre daer die brief
„af spreect, houdende van woorde tot
„woorde als hierboven bescreven staet.
„Joahan byder gracien ons heren her-
Hoge van Lotharijck, van Brabant van
„Lymborch ende merckgrave des Hey-
„lichs Rycx ende Willem grave van
„Henegouwen, van Holland, van Vee-
Mand ende heere van Vrieslant doen
„cont hen allen die desen letteren selen
„sien ende hoeren lesen, dat wy by goe-
„den versienen ,rade ende om vaste te
„blyven tusscheri ons ende onsen lande
„van Brabant ende Hollant hebben wy
„geconformeert ende confirmeeren by
„desen brieven alle alswecke paelschey-
„dinghen ende gescheyt als in voertyden
„gesceiden is tusschen Hollant en die
„heerscappie van Venloon van den gron-
„deloosen Meerken .totten Meerdyc toe
„die achter Bisoyen leghet daer ene brief
„af is besegeit met seghele ons Willems
„grave van Henegouwen en van Hollant
„voernoemt, dair die datum afhout in
,,'t jaer ons Heeren duysent driehondert
„ende veertien op sinte Odolfs dach wel-
„cken brief ende paelscheidinghen als
„voers. is wy gheloven voer onse oire
„ende naecomelinghen hertogen van
„Brabant ende graven van Hollant vaste
„ende stadich te houden ende te doen
„houden ewelijck .ruerende sonder ene-
„gerhande arghelist in kennissen der
„waerheyt soe hebben wy desen brief
„open besegeit met onsen seghelen ende
„met ons onser beyder getrouwe manne
„van leenheere Johan here van Arkel,
„heere van Hoensden cnape onze neve
„ende heer Willem van 'Duvenvoerde,
„heere van Oosterhout. Gegeven tot
„Brussele, achtien daghen in die Oogst-
„maend in 't jaer ons Heeren duysent
„driehondert sesse ende twintich.
„In oirconde der waerheyt hebben wy
„deken ende capittele voers. onser ghem-
„seghel aen desen brief doen hangen.
„Ghegeven in 't jaer ons Heeren MCCC
„sesse ende 't neghentich des Maendaghs
„nae onser Vrouwendach Assumptiones
Onder bovenstaand motto steunen wij door een inschrijving in ons
blad de actie die Waalwijks Belang begonnen is met het doel, aan de
gemeente een borstbeeld van H.M. Koningin Juliana van de hand
van onze Waalwijkse kunstenaar Theo v. Delft, aan te bieden, als
herinnering aan de schitterend geslaagde Stadsfeesten 1953 en de
SLEM en als blijk van waardering voor alles wat de gemeente voor
het welslagen heeft gedaan.
Wij bevelen deze inschrijving gaarne aan bij alle ingezetenen, zo
wel bij fabrikanten, handelshuizen als werknemers en particulieren,
kortom, bij alle burgers van Waalwijk.
Redactie.
Ingekomen giften:
Vorig bedrag J
Fa. J. Blok-van Heijst f 25.
(Wij zouden het zeer op prijs stellen als bij de inschrijving tegelijk
't bedrag werd bijgevoegd. Red.).
genwiel
Op gevaar af eentonig te worden meen
ik och, om het tegendeel te bewijzen,
hier een charter uit 1531 te vermelden,
die ik ontdekte onder een verzameling
overgeschreven stukken, waarvan de
originele helaas zijn verbrand bij het
luchtbombardement van Nijmegen.
„Ick Willem Willemssoen, dichter in
„den ambachte van Sprangh ende mij als
„Heemradens Jorist Janssoen, Hendrick
„Lambertssoen, Gelden Melissoen, Cor-
„stiaen Geeraertssoen, Willem Cornelis
„soen, Lambert Couwenbergch, Grairt-
„soen ende Adriaen Peterssoen, allen
„Heemradens in dezelve ambachte voirs.
„doen condt eenen yegelijcken certifice
rende voer de gerechte waerheit, dat op
„huijden datum van desen voir ons com-
„men sijn aen die gebanne vierschaere
„eersame personen hieronder gescreven
„waerdich om te tuyghen ende overleghe
„in den rechte ende hebben lijflijck ten
„heiligen gestaaiden eedts gesworen ende
„geaffirmeert daertoe met recht bedwon
gen sijnde vuyten versuecke van Cor-
„nelis Praeyser Willemssoen als ge-
|,machticht van mijn heer van Venloen,
„in den iersten Aerent Adriean Leem-
„poelssoen out sijnde omtrent LXXX
„paeren, Pieter Jan Goyaertssoen out
„wesende omtrent vier of vyf en tach-
„tich jaeren, Gielis Elen LXX jaeren,
„Corstiaen Corstiaenssoen LXV, jaeren,
„Cornelis Peterssoen omtrent LXX jae
ren, Henrick Steriman Dirickssoen, Pe-
„ter Wouterssoen van Goirl ende mede
„wij scout ende heemradens tuygen een-
„drachtelijcken, dat hunluyden met ons
„kenlick is, dat men voir die waerheit
"hout ende altijt voormaels gehouden
„heeft so wij met den voirnoemde per
sonen van onsen ende hoiren ouders
.igehoirt hebben, dat die grippel genaemt
„Meergrippel gelegen aen die Westzijde
„vant meerwielken .reedt recht suyt-
„waert op tot den crommen armbooch
roe daer die heerlicheijt van Donghenaen
comet, dat een rechte scheidinghe is en
„de voermaels altijt geweest is, zo onse
„ouders dat on sgeinformeert hebben,
„tusschen Zuythollant ende der heer-
„licheyt van Venloen. Item Gerairt van
^Hout Laurenssoen tuyget als eenen ge-
„swoo.ren landmeter, dat hij dickwijls aen
„dese grippel voirnoemt moeren heeft
„gemeten, dat die Hollantsche moeren
„altijt gemeten werden aen die westzide
„oistwaert niet overen comen. Itmm tuy-
„gen noch, die personen voirnoemt, dat
„dit Meerwielken voirs. voe.rtijts een ront
,idiep water plach te wesen ende weer-
„den oick mede genoemt dat grondelo-
„sen meerken en nu ter tijt so verlant is
„van der Meergrippel voers. ende dair
„ende overwasschen dat men dair over
„gaet ende staet ende torven opleedt.
„Item tuget Claes Geraert Sweerts soen
„dat hem condich is ende van sijnen
„oude gehoirt heeft, dat die grippel ge-
„naemt die cae ofte reeoyl streckende
„van den crommen Aermboech reedt
„recht suyt-oistwaert tot Noermansput
„toe een rechte scheidinghe is ende vore-
„tijts altijt van mijnen ouders gehouden
„is voer een rechte scheidinge tusschen
„der heerlcheijt van Venloen ende heer-
„licheit van Donghen. In kennisse der
„waerheijt enz.
Wanneer we de oude Loonse dreef
volgen vanaf de Loonsendijk, tot waar
de grens van Loon aan die van Dongen
reikt, dan gaan we inderdaad recht zuid
waarts. Aan de grens van Dongen maakt
de dreef een bocht. Deze bocht werd
rond 1500 „de cromme aermboech' ge
noemd.
De „cae of reeoyl" lopende „suijt oist
waert tot Noormansput" moet dus ook
op de grens liggen van Loon en Don
gen. Noormansput is dus niets anders
dan het tegenwoordige Lijkeven. Hierover
een volgende keer.
intern, in gezin met kinderen. In
staat met hulp van werkster al het
huishoudelijk werk te doen.
f 70.— per maand, Goede getuig
schriften vereist.
Brieven onder no 5601 Bur. v. d. bi.
GEVRAAGD
Andreas Zijlmansstraat 19
TE KOOP GEVRAAGD
Brieven onder no 5602 bur. v. d. bl.
Was de ligging van de Noord-, Oost
en Zuidgrens in v.roegeren tijd nu vrij
duidelijk, met de Westgrens was dit
vóór enkele jaren niet het geval, door
dat sommigen het Grondeloze Meerken,
anderen o.w. ook de vroegere archivaris
van Waalwijk wijlen de heer Nic. v. d.
Hammen, die overigens zo veel voor de
geschiedenis dezer streek gedaan heeft,
de Noermansputten meenden te moeten
terugvinden in de tegenwoordige „Gal-
500 gr.
f 1,59
f 1,39
f 1,29
DEZE WEEK
500 gr.
Hamlappan, slachts f 1,79 Coteletten
Haché an Croquetten- Carbonade
vlees f 1,29 Qeroo|tt vet .pek
BraadvUes, vanaf f 1 ;29
dikke Rib en Rosbief f 1,79
Als extra reclame:
1 kg Rib, 250 gr. Soepvlees en 200 gr. Gehakt 1 4,97
Als 2e reclame:
500 gr. Coteletten, 400 gr. verse Worst f 2,78
Besoijensestraat 18 a
Waalwijk
VAN
door Martin Verduyn.
18)' i
„Het spijt me dat wij u voor een
onaangenaam experiment moesten
ui tnodigen, Fraulein Andrews", zei
Schroder verontschuldigend, „maar
deze heren beweren dat u met hen
heult, hetgeen zij onder uw ogen
zullen herroepen".
Mersham's enige zorg op dit mo
ment was een reactie van Dunwell.
Gelukkig hing deze half bewuste
loos door zijn verwonding in zijn
stoel. „Schröder kan natuurlijk niet
zeggen dat het „experiment" gaat
om het wantrouwen jegens haar",
dacht hij verder, „daarom draait hij
de zaak maar even om". Aan Ma
rion's plotseling verstrakte gelaats
uitdrukking zag hij echter dat zij
alles begreep en toen Schröder zich
even omkeerde om weer achter zijn
tafel plaats te nemen, knipoogde hij
even, terwijl zij een bleke glimlach
wist te forceren Zijn ogen smeekten
haar, haar rol vol te houden. „Nie
mand beter dan jij weet wat het be
tekent je rol door te spelen, zelfs
al zouden ze mij doden", vertelden
zijn ogen haar in dat ene moment.
Doch Mersham was er niet gerust
op. Wat wist deze beschaafde En
gelse vrouw van middeleeuwse me
thoden om iemand aan het praten
te krijgen. Hoe kon een theoreticus
die atoombommen construeerde, iets
vermoeden van ordinaire en primi
tieve martelingen, dacht hij bitter.
Helmut Schröder had zich weer
achter zijn tafel genesteld en bood
Marion een sigaret. Met een lichte
buiging accepteerde zij. Zij zorgde
er voor geen woord te spreken om
het trillen van haar stem niet te
verraden en gaf zich een air van
volkomen onverschilligheid.
Doch haar ogen werden groot van
ongeloof en afgrijzen toen Schröder
één der soldaten zijn zweep over
handigde en daarbij naar Mersham
wees. Met een grijns op zijn gemene
tronie sloeg de kerel Mersham vlak
in het gelaat. Mersham's hoofd sloeg
achterover door de striemende slag,
die als vuur in zijn gelaat brandde,
maar het gelukte hem een kreet
van pijn te smoren. Dunwell wrong
zich zo woedend in zijn boeien, dat
hij met zijn veldstoeltje omviel en
daarbij op zijn gewonde arm terecht
kwam. Hij viel in een gezegende be
wusteloosheid, waardoor hij ook de
trap niet voelde die een andere on
verlaat hem in de zij gaf.
„Laat hem maar een poosje zo
liggen", zei Schröder opgewekt.
Door het bloed dat hem in de mond
droop kon Mersham nauwelijks
spreken, maar zijn stem had een
dodelijke klank toen hij zei: „Man
nen van eer onder elkaar, majoor
Schröder".
Hij zag ondertussen hoe Marion,
doodsbleek, met de tengere handen
in haar schoot gedrukt, streed met
een opperste walging. Zij staarde
onafgebroken naar het tafelblad.
Hoe lang zou zij dit volhouden,
dacht Mersham angstig en zijn
vrees voor haar reactie was veel
groter dan de angst voor de volgen
de slag. Maar, er kwam geen tweede
zweepslag. Melmut Schröder nam
langzaam zijn sigaret uit de mond
en overhandigde zijn beulsknecht
het peukje.
„Probeer het hier eens mee",
noodde hij vriendelijk. De kerel
grijnsde geluidloos en drukte het
vuur tegen Mersham's borst. Krijt
wit en wankelend stond Marion op,
toen zij Mersham's verwrongen ge
laat zag en brandend vlees rook.
Ondanks de vreselijke pijn, die hij
leed, zag Mersham haar onafgebro
ken aan, maar hij wist reeds dit
was meer dan zij verdragen kon.
Kokhalzend steunde zij met beide
handen op de tafel, terwijl Schrö
der haar met gespeelde verbazing
en opgetrokken wenkbrauwen be
studeerde.
„Zou u uw woorden maar niet
liever terugnemen?" vroeg hij aan
Mersham.
„Houdt op", fluisterde Marion,
„captain Mersham had volkomen
gelijk, toen hij zei, dat ik aan zijn
zijde stond".
„Ah", riep Schrüder voldaan uit.
„Nu is alles verloren", dacht
Mersham. Hij voelde nauwelijks
zijn brandwonden en staarde het
meisje onafgebroken aan.
„Ik ben er van overtuigd, dat
miss Andrews dit zegt, omdat zij als
beschaafde vrouw uw methodes
niet lust", zei Mersham bitter.
Schröder grinnikte en antwoord
de: „Wat bent u plotseling tege
moetkomend jegens miss Andrewr.
„Captain Mersham wil mij spa
ren", sprak Marion nu en zij zonk
neer op haar stoel. „Vergeef me",
stamelde zij tegen Mersham en viel
toen bewusteloos opzij.
Het was op dit dramatische mo
ment dat prof. Nichols binnentrad.
Hij zette onbewogen zijn bril af en
poetste de glazen, terwijl hij met
zijn uitdrukkingsloze ogen toezag,
hoe twee soldaten zijn bewusteloze
ex-assistente wegdroegen.
„Is dit onderzoek beëindigd", in
formeerde hij droog.
Schröder schoot overeind en ra
telde zijn rapport af. „Miss Andrews
heeft kennelijk de zijde van de vij
and gekozen en staat in een voor
ons schadelijke verhouding tot de
gevangene".
„Ja", zei de professor en hij plaat
ste met zorg zijn bril, „jammer,
heel jammer. Andrews was 'n goe
de kracht, een begaafde vrouw, zeer
begaafd." Hij zuchtte en maakte 'n
moedeloos gebaar. „Niets aan te
doen". Daarop stapte hij vlug naar
de uitgang en draaide zich even om.
„Liquideren", zei hij.
Helmut Schröder salueerde.
Eerst dacht Hartley dat hij een
fata morgana zag. O, 't was slechts
een armzalig drabbig, smal stroom
pje, waarvoor hij plotseling stond,
maar in Hartley's koortsachtig brein
geleek het een machtige bruisende
stroom.
Water! Wie kent de onschatbare
waarde van deze oer-substantie dan
hij die smachtend zijn dood afwacht
in een brandend hete woestijn, of
sergeant Hartley, die wist dat enige
teugen water op het ogenblik een
wereld konden redden? Pas toen hij
op zijn buik liggend, met lange gre
tige teugen het water dronk, wist
hij niet te dromen. Het was of het
leven zelf hem binnenstroomde en
slechts zijn gezond verstand be
hoedde hem er voor te veel van het
ijskoude water te drinken. Voor
zichtig vulde hij de veldflessen en
twee blikken die hij bij zich had ge
stoken. Aan bewegingen in 't water
had hij te danken dat hij geen ver
geefse jacht op de snelle jungledie
ren ging maken. Het water wemel
de blijkbaar van vis en hij behoefde
zijn lange armen slechts in 't water
te steken om een vis te bemachti
gen. Hij greep de vissen achter de
kieuwen en wierp ze behendig op
het droge. Toen hij er tien had, reeg
hij ze aan een scherppuntige taaie
stok en aanvaardde de terugtocht
naar Br ent. Hij vond de jongen half
bewusteloos, zo nu en dan onver
staanbaar brabbelend, waar hij hem
achter had gelaten. Met een woor
deloos gebed, dat Brent alleen maai'
ijlde van de dorst en niet tengevol
ge van malaria, knielde Hartley hij
zijn kameraad neer en goot hem
wat water tussen de gebersten en
gezwollen lippen, 't Was wonderlijk
hoe snel hij reageerde.
Toen hij eenmaal bij bewustzijn
was, greep Brent de veldfles met 'n
heftigheid, als wilde hij het ding
vermorzelen. Hij dronk tot hij niet
meer kon en zuchtte lang en diep.
„Allemachtig, dat was net op tijd.
Ik was al niet ver meer van 't Wal
halla", was het eerste wat hij zei,
maar dan verscheen er vrees in zijn
ogen en vroeg hij snel: „Is er ge
noeg?"
„Een rivier vol" grinnikte Hart
ley, „maar nu gaan we eerst eten."
„Geef hier", grauwde Brent toen
hij de vissen ontdekte.
„Tut tut, eerst netjes naar de keu
ken", spotte Hartley.
„Koken", antwoordde Brent, als
had hij de grootste verachting voor
dit begrip uit een lang vergeten be
schaving. Hij griste een vis van de
stok en beet er grote stukken af.
Met een mengeling van walging
en bewondering zag Hartley zijn
strijdmakker aan.
Wordt vervolgd.
I