Wijde Wereld
DE OPDRACHT
DAM PO
ROBERT MERSHAM
UIT DE
WEINIG HOOPVOL
KOU, GRIER
Z
DE ECHO VAN H0ET ÜU1DBN VAN VRIJDAG "5 FEBRUARI 1954
2
FEUILLETON
van „De Echo van het Zuiden".
gebieden stuit veelal ook af op allerlei
bezwaren (o.m. reiskosten).
Dat bij deze arbeidsmarktsituatie het
gemiddeld aanbod over 1953 per 1000
beroepsbeoefenaren in deze gemeente in
verhouding tot het gewest Waalwijk, de
Provincie en het Kijk zeer laag is ge
weest, is wel duidelijk.
Het belangrijke personeelstekort zal
vermoeaenjk ook over xyol nog wel
blijven oescaan. in 1955 konden de hier
door ontstane moeilijkheden met altijd
Goor verlenging van werktijden worden
opgevangen, mier en daar moesten de
oroers worden gelimiteerd.
BEZORGDHEID.
De jonge beroepsbevolking van Waal
wijk kon tot heden nog in het arbeids
proces worden ingeschakeld, ómdat de
werkgelegenheid in de gemeente zich ge
stadig heett uitgebreid, i'och ben ik ten
aanzien van de toekomstige werkgelegen
heid voor de aankomende jonge arbeids
krachten met grote zorg vervuld. Er valt
op dit ogenblik in menige industrie een
hoog-conjunctuur waar te nemen, doch
zodra de conjunctuur minder gunstig
wordt, zal er zeker geen mogelijkheid
meer zijn om in doe bedrijven een noe
menswaardig aantal jonge arbeidskrach
ten, die hun eerste stappen in het wer
kende leven hebben te plaatsen, nog ar
beid te verschaffen.
Een voorzichtige prognose toont aan,
dat tot 1960 in deze streek, waarvan
Waalwijk het centrum is, de beroeps
bevolking met 4500 mannelijke personen
zal toenemen, hetgeen betekent, dat de
werkgelegenheid dan ook in die mate zal
moeten worden uitgebreid.
Waalwijk heeft dan ook dringend be
hoefte aan méér industrie, niet alleen om
de groeiende bevolking der eigen ge
meente werk te kunnen bieden, doch ook
omdat een gehele streek naar méér werk
gelegenheid uitziet en Waalwijk in deze
streek steeds een werkgelegenheidscen-
irum geweest is en ook naar wezen en
aard de potentie bezit om deze functie
te vervullen.
Na met vreugde geconstateerd te heb
ben dat verschillende bedrijven uitbrei
dingen hebben ondergaan, vervolgt de
buigemeester
Daarnaast heeft Waalwijk evenwel
dringend behoette aan nieuwe industrie-
én, mede ook, omdat het van niet te on-
derschatcen belang is, dat de eenzijdig
heid der industrie enigszins wordt door
broken.
Br zijn een aantal factoren, die het
industriële klimaat der gemeente zeer
gunstig beïnvloeden, doch andere facto
ren waarbij ik voornamelijk denk aan
de verkeers-geogratische aspecten
werken beslist remmend.
Burgemeester en Wethouders zijn op
het stuk der industrie-vestiging voortdu
rend diliigent, doch gevoerde en nog lo
pende onderhandelingen hebben tot he
den geen tastbaar resultaat opgeleverd.
Momenteel zijn zelfs weer met een drie
tal betekenende industrieën onderhande
lingen gaande. U zult begrijpen, dat ik
U hierover niet nader kan inlichten, om
dat deze besprekingen niet alleen veel
tact en wijsheid vragen, doch om meer
dere redenen discretie ook geboden is.
Wel verzeker ik U, dat Burgemeester en
Wethouders het als een der voornaam
ste taken van het college beschouwen om
te trachten nieuwe industrieën naar
Waalwijk te trekken en in het kader
van dat beleid zal elk geëigend middel
gehanteerd worden.
Al vormen Waalwijk en omgeving
geen historisch werkloosheidsgebied
een gebied, waar van ouds werkloosheid
bestaat, zoals in sommige andere delen
der provincie het geval is, wel valt
te vrezen, dat de structurele werkloos
heid dat is een werkloosheid, welke
voortspruit uit de kwantiteit der beroeps
bevolking of, eenvoudiger gezegd, welke
haar oorsprong vindt in het immer
groeiend aantal arbeidskrachten zich
geleidelijk zal gaan aftekenen en daar
door een onheilspellend teken zal gaan
worden.
In dit raam passen enige aantekenin
gen rond de door de gemeente in 1953
uitgeoefende sociale zorg.
In 1953 zijn in totaal 62 werklozen
voor en na voor kortere of wat langere
tijd in de rijks sociale voorzieningsrege-
ling opgenomen geweest. De kosten de
zer werklozenzorg beliepen f 35.700,
doch deze kosten komen ten laste van
het Rijk.
Van de kleine zelfstandigen, in het
bijzonder de zeer kleine, verspreid over
allerlei takken van bedrijf, bleken er ook
over 1953 een aantal in financiële moei
lijkheden te verkeren, die 2ich tot de ge
meente moesten wenden, tijdelijke fi
nanciële hulp voor levensonderhoud. In
totaal 34 zelfstandigen zijn in 1953 in
deze voorzieningsregeling opgenomen ge
weest. De kosten van deze sociale zorg
voor kleine zelfstandigen hebben ruim
f 28.0UU.belopen, Waarvan het Kijk
en de Demeente ieder 50 dragen.
Een stationnair aantal oorlogsslacht
offers van 15 is in een rijksuitkeringsre
geling opgenomen en blijtt voortdurend
de aandacht houden.
Verscheidene uit Indonesië gerepatri
eerde gezinnen, die in de gemeente een
woning toegewezen hebben gekregen,
vallen mede onder de blijvende zorg der
atd. Soc. Laken. De kosten van verzor
ging van beide groepen, nl. oorlogsslacht
offers en gerepatrieerden, beliepen een
bedrag van f 38,500,waarvan
f 13,000,voor uitkeringen aan levens
onderhoud en f 23,500,wegens ver
strekking van meubelvoorschotten.
In verband met de watersnood zijn ca.
30 gezinnen in deze gemeente geëvacu
eerd geweest, doch in de loop van het
jaar zijn zij weder gereëvacueerd. De
voorzieningskosten voor deze verzorgden
hebben f 8,500.— bedragen, welke kos
ten ook weer door het Rijk gedragen
worden.
De Gemeentelijke Instelling voor Maat
schappelijke Zorg, op 1 Januari 4952 in
gesteld ter vervanging van de drie Bur
gerlijke Armbesturen, heeft ter voorzie
ning in het noodzakelijke levensonder
houd van armlastigen en in verplegingen
en uitbestedingen e.d. van hulpbehoeven
den, een gemeentesubsidie nodiq gehad
van f 83,000,
WONINGNOOD.
De woningnood is nog steeds een
brandend vraagstuk, niettegenstaande in
de loop der jaren een grote bouwactivi
teit ontwikkeld is.
Elk jaar vestigen zich van degenen,
die in de gemeente Waalwijk huwen,
ongeveer 80 jonge gezinnen in deze ge
meente. Dit bewijst ons, dat alleen reeds
80 woningen per jaar nodig zouden zijn
om deze woningbehoefte te bevredigen.
1 hans vestigen deze jonggehuwden
zich voor het overgrote deel in „samen-
woningen waardoor het probleem van
de „samenwoningen" niet alleen in volle
omvang blijft bestaan, doch zelfs in om
vang toeneemt, omdat er wegens ge
brek aan woningen onvoldoende door
stroming is van in „samenwoningen"
wonende naar woningen, welke men al
léén bewoont.
ik spreek dan nog maar niet over de
velen, die willen gaan huwen, doch dit
nalaten óf wel, omdat zij niet in een
„samenwoning" hun intrek wensen te
nemen dan wel geen kans zien om zelfs
een „samenwonings-positie" te verove
ren.
Het woningtekort houdt Burgemeester
en Wethouders voortdurend bezig, niet
in het minst, omdat hier niet alleen ma
teriële doch ook morele elementen in het
geding zijn.
Op 1 Januari j.l. bedroeg het aantal
„samenwoningen" in de gemeente Waal
wijk 295, terwijl 786 woningzoekenden
stonden ingeschreven.
Bij de jongste verdeling van bouwvo
lume is aan de gemeente Waalwijk voor
de jaren 1954, 1955 en 1956 een contin
gent van in totaal 164 woningen voor die
drie jaren toegekend. Een uiterst pover
getal als men de grote woningnood ter
plaatse daar tegenover stelt. Het zal U
dan ook zonder meer duidelijk zijn, dat
Burgemeester en Wethouders aanstonds
de nodige stappen hebben ondernomen
om verhoging van dit contingent-cijfer te
bereiken en ik meen reden te hebben om
enigermate optimistisch gestemd te zijn.
De gemeente Waalwijk ondervindt
vooral ook huisvestingsmoeilijkheden met
betrekking tot de vele pendelarbeiders,
die zij graag zou willen huisvesten, doch
dit schier onmogelijk kon presteren, om
dat bouwvolume daarvoor ontbrak en
huisvesting van 49>ze van elders komen
de arbeiders dus alleen kon plaats vin
den op basis van woningruil tussen de
twee betrokken gemeenten, hetgeen in
feite een onmogelijkheid bleek.
Teneinde de moeilijkheden, welke uit
deze situatie voor de binnenlandse mi
gratie voortvloeien, in de komende jaren
ietwat te kunnen ondervangen, hebben
Gedeputeerde Staten, die het bouwvolu
me beheren, een reserve aangehouden.
Uit deze reserve zullen Gedeputeerde
Staten 'aan de hand van de uitkomsten
van de bevolkingsstatistiek toewijzing
van bouwvolume geven aan die gemeen-
SPIERPSJN, SPIT...
't Loert overal. De weldadige
warmte van de pijnstillende
Thermogène verdrijft de sner
pende pijn.
ten, waar de geconstateerde vestigings
overschotten daartoe aanleiding geven.
Hier ligt een grote kans voor de ge
meente Waalwijk om een aantal der
pendelaars, dus degenen, die van elders
hier komen werken, te huisvesten, om
dat zij een vestigingsoverschot zullen
veroorzaken, als gevolg waarvan de ge
meente nieuw bouwvolume ontvangt. Op
dit ogenblik houden Burgemeester en
Wethouders zich zeer intensief met deze
aangelegenheid bezig.
De krotopruiming dient op sociale en
morele gronden met kracht ter hand te
worden genomen. Thans is voor 't eerst
een mogelijkheid geschapen om een bij
zonder bouwvolume voor dit doel te ont
vangen. Een door de dienst Bouw- en
Woningtoezicht ingesteld onderzoek
heeft aan het licht gebracht, dat in deze
gemeente 159 „woningen" worden aan
getroffen, welke als krotten zijn aan te
merken en voor opruiming in aanmerking
komen.
Burgemeester en wethouders stellen
zich voor zo zij door verstrekking van
bouwvolume hiertoe in staat worden ge
steld deze saneringsarbeid op korte
termijn aan te vatten. In dit verband zul
len U dan de nodige voorstellen berei
ken.
IN AANBOUW.
Op het ogenblik zijn van het bouw
volume 1953 nog in aanbouw of komen
in aanbouw 18 flatwoningen aan het
Hertog Jan park; 18 woningen aan de
Baardwijksestraat; 9 woningen waar
onder 2 winkelpanden aan de Mgr.
Zwijsenstraat; 2 woningen voor dienst
doend personeel bij het zwembad; 2 wo
ningen aan de Dr. Mollerlaan; 6 wonin
gen, welke door „Ons Middelbaar On
derwijs" worden gesticht aan de Jan de
Rooijstraat en aan de Dr. Mollerlaan en
enige woningen van particuliere bou
wers. Daarnaast wordt door de gemeen
te nog een achttal herbouwplichten
aangekocht van de N.V. Ivo van Haren
gerealiseerd door de bouw van wo
ningen in het nieuwe gedeelte ten Wes
ten van de Kerkstraat.
Van het bouwvolume voor 1954 is
door Burgemeester en Wethouders een
deel ter beschikking gesteld van particu
liere bouwers.
Het laat zich aanzien, dat zich ten
Westen van de Kerkstraat op de terrei
nen ten Zuiden van de verlengde Burg.
Moonenlaan zeer snel een riante bebou
wing zal gaan ontwikkelen. De nodige
crediéten voor de aanleg op deze ter
reinen van het stratennet en de riolering
waarbij een ruime en welgekozen groen
verzorging is geprojecteerd, zijn reeds
verleend en Gedeputeerde Staten hebben
daaraan zeer onlangs hun goedkeuring
verleend.
EEN NIEUWE WOONWIJK.
De gehele geprojecteerde uitbreiding
der gemeente in bet gedeelte ten .Westen
van de Kerkstraat dus in voormalig
Besoijen welke uitbreiding, naar ver
ondersteld mag worden, in de eerstko
mende jaren voor een belangrijk deel ge
stalte zal krijgen, wordt op dit ogenblik
door het adviesbureau Kuijper, Verhagen
en Gouwetor nog eens onder de loupe
genomen aan de hand van diepgaande
besprekingen met Burgemeester en Wet
houders.
Weldra zal U een voorstel worden
gedaan tot partiële herziening van het
uitbreidingspian voor het gedeelte Be
soijen. Deze herziening zal de basis vor
men voor het scheppen aldaar van een
zeer aantrekkelijke en gevarieerde woon
wijk.
De burgemeester gaf vervolgens een
overzicht van de activiteit in de gemeen
te licht- en waterbedrijven
1952
2322514 m3
2155058 m3
1953
2308150 m3
2143203 m3
Gas i
Inkoop:
Afgifte:
Wa'ter s
Opgepompt403197 m3 413820 m3
Afgifte: 376804 m3 386554 m3
Electriciteit i
Inkoop 2760760 kWh 32143325 kWh
Afgifte: 2556646 kWh 2983882 kWh
Hoofdbuizen en Hoofdkabels i
Gas: gelegd 1536 m. hoofdbuizen en
afgenomen 177 m. hoofdbuizen.
Water: gelegd 1880 m hoofdbuizen en
afgenomen 525 m. hoofdbuizen.
Electriciteit: gelegd 8514 m. grondka-
bel.
Aansluitingen!
Gas 152; Water 170; Electr. 210.
Straatverlichting!
Op 31 Dec. 1952 waren in gebruik:
134 gaslampen en 360 electr. lichtpun
ten, totaal 494 lichtpunten.
In 1953 aangesloten: 189 electr. licht
punten; vervallen resp. vervangen 90
gaslampen en 21 electr. lichtp. totaal 111
lichtpunten; blijft vermeerdering 78 licht
punten, zodat op 31 December 1953 in
gebruik waren 572 lichtpunten, waaron
der nog 43 gaslampen
(Het vervolg van de Nieuwjaarsrede
van burgemeester Teijssen, behandelende
de plannen voor 1954, vindt men elders
in dit nummer).
Het ziet er op het ogenblik wei
nig hoopvol uit in Europa. Neem
Italië. Daar heeft het parlement zo
wat een maand geleden 't kabinet-
Pella ten val gebracht, uit vrees dat
de wind teveel uit de rechtse hoek
zou gaan waaien. Wat diens opvol
ger te doen stond, was schijnbaar
een briesje van iets meer links t?
verwekken. Fanfani, zelf uit de lin
kervleugel voortgekomen, verklaar
de, toen hij op het punt stond te
vallen, dat hij getracht had Italië
een stabiele regering te geven en
dat dit hem mislukt was. De chris
ten-democraten, te zijnen opzichte
blijkbaar weer. eensgezind maar
niet meer beschikkend over de
meerderheid die hen vroeger de
macht in het parlement in handen
gaf, konden hem alleen niet redden;
zelfs de steun van de republikeinen,
de enige coalitiegenoot die hun
trouw was gebleven, bleek niet toe
reikend. De liberalen onthielden
zich van stemming en de rest, in
clusief de monarchisten die eerst
nogal welwillend tegenover het
nieuwe kabinet schenen te staan,
stemde tegen. Na een bestaan van
elf dagen gaf het kabinet-Fanfani
de geest nog, voor het die goed en
wel had kunnen uiten.
Het is overbodig hier nog eens
in den brede te gaan uitmeten hoe
zeer deze gang van zaken getuigt
van een crisis in de Italiaanse po
litieke constellatie. De mislukking-
Fanfani na het experiment-Pella, is
er slechts een nieuw bewijs voor.
Het lijkt onder de huidige omstan
digheden in Italië niet beter moge
lijk daarin op korte termijn veran
dering te brengen dan in Frank
rijk. Nieuwe verkiezingen zien er
niet uit als een probaat geneesmid
del en zelfs de laatste wijziging in
de kieswet heeft de moeilijkheden
niet opgelost. Men krijgt de indruk
j dat het voorlopig slechts zal aan-
komen op een man met voldoende
1 gezag om enkele partijen te vereni
gen en voldoende integriteit om de
tegenstellingen op de achtergrond te
dringen. De Gasperi is jarenlang,
van 1945 tot 1953, deze man geweest.
Waren na de laatste verkiezingen
zijn deugden nog onbesproken, zijn
overwicht was zover gedaald dat 't
de tegenstellingen niet meer kon
overbruggen. Noch Pella noch Fan
fani zijn bij machte gebleken deze
zware taak van hem over te nemen
Wat schiet er dan nog over?
Een dictatuur kan men opdoeken
wanneer er geen mannen meer zijn
om dictator te spelen. Met een de
mocratie kan men niet zo lichtvaar
dig omspringen, zolang er niemand
is die lef en aanhang genoeg heeft
om er eend ictatuur van te maken.
Een van de goede dingen van demo
craten, zelfs als ze niet van de eer
ste rang zijn, is trouwens dat dit
het laatste is wat ze willen. Dan
roeien ze liever met de riemen die
ze hebben. En zolang de democrati
sche krachten in ons land sterker
zijn dan de revolutionaire, weet men
er als puntje bij paaltje komt nog
wel een mouw aan te passen. Hier
in zit een zekere onbillijkheid. Een
zaak, die geen goede of eensgezinde
leiding heeft, gaat over de kop of
wordt gesaneerd. Een demokratie
die onder analoge omstandigheden
verkeert, wordt opgelapt en sukkelt
aldus verder. Ook dit gaat maar
tot een zeker punt, maar dat punt
heet ontbinding, om geen onelegan
ter woord te gebruiken.
Aan de eis dat een demokratie
ook haar mannen moet hebben,
wordt in de praktijk niet altijd
voldaan. De stem des volks is niet
alleen die van God, maar ook die
van de meerderheid en zo lang die
voor de democratie stemt, heeft ze
maar te zorgen voor de geschikte
mannen, is het niet van de eerste
rang, dan maar van de tweede, of
zijn er geen nieuwe, dan grijpt men'
terug op de oudere.
Zo is er. in Italië sprake van dat
De Gasperie opnieuw op het toneel
zal verschijnen, Op het eerste ge
zicht is men geneigd dit toe te jui
chen, maar het is de vraag in hoe
verre het parlement bereid is hem
het gezag toe te kennen dat 't hem
nog niet zo lang geleden heeft ont
nomen. Op een afstand is het moei
lijk te beoordelen of de aanval die
de schrijver Guareschi onlangs op
hem heeft gedaan, ook zijn integri
teit in opspraak heeft gebracht: De
Gasperi zou volgens Guareschi de
Engelsen "hebben uitgenodigd Rome
te bombarderen om de Romeinen
aan de geallieerde kant te brengen
en hun laatste morele weerstand te
breken. Zonder zich in het geval
zelf te verdiepen, kan men begrij
pen dat deze beschuldiging wel zo
ernstig is dat De Gasperi in dit op
zicht van alle blaam gezuiverd
dient te worden, eer hij weer als de
eerste man van Italië kan optreden.
Liever echter dan ons in speculaties
te verliezen, wachten we af hoe de
crisis zich zal ontwikkelen in de
hoop dat inderdaad een sterke man
wordt gevonden die Italië een re
gering geeft die het land zo hard
nodig heeft. Dit is voor heel West-
Europa van belang.
Weinig hoopvol is tot nog toe ook
wat zich in Berlijn afspeelt tussen
de ministers van buitenlandse za
ken. Winston Churchill is blijkbaar
een andere mening toegedaan, want
hij sprak in het Lagerhuis van hoop
volle tekenen. Deze tekenen zijn
blijkbaar dan nog geheim, of 't zou
moeten zijn dat hij als zodanig be
schouwt het feit dat de conferentie
nog niet is vastgelopen alvorens zij
goed en wel begonnen is. De Weste
lijken hebben Molotof zelfs al naar
punt 2 van de agenda kunnen sle
pen: Duitsland.
Maar toen was het ook weer als
vanouds en toen de Russische mi
nister voor de zoveelste keer met
het merkwaardige Russische plan
afkwam, dat voor de communisten
meer waarborgen voor machtsover
name dan voor de Duitsers kapsen
op vrijheid biedt, zijn de Westelij
ke ministers zonder veel reserve
van leer getrokken. Zij hebben de
Rus getart zijn oordeel te geven
over het Westelijke plan, en heb
ben hem gewezen op het inconse
quente van zijn houding. Juist het
Duitsland van Molotof zou een ge
vaar vormen voor Europa door een
zelfstandige machtsvorming. Foster
Dulles heeft de heer- Molotof aan
zijn verstand trachten te brengen
dat hij niet moet denken dat hij on
feilbaar was en hij noemde in dit
verband het jaar 1939, toen Molotof
de oorlogsverklaring van Engeland
en Frankrijk brandmerkte als een
aanval op het vredelievende Duits
land van Hitier. Dit werd in 1941
wel anders. Toen deed de Sovjet-
Unie ook geen aanvallen op Ame
rika, omdat zij dit land nodig had.
Het zal wel aan dovemansoren ge
zegd zijn, maar het is dan toch
waarschijnlijk tegen de diplomatie
ke „beleefdheid" in - gezegd. Enfin,
de Rus beloofde toch met een voor
stel voor vrije verkiezingen voor
heel Duitsland te komen, waarvan
men zich overigens ook geen te gro
te voorstelling hoeft te maken.
Bidault critiseerde Molotof om
dat hij zich bemoeide met de Fran
se openbare mening over het E.D.G.
Hij meende dat het Franse parle
ment zijn eigen boqntjes wel kon
doppen. Russen heeft het in ieder
geval daarbij niet nodig. Eden ver
weet de Russen dat zij probeerden
vrije verkiezingen zolang mogelijk
uit te stellen en te verdragen. Of
dit allemaal veel invloed heeft op
de sphynx is een tweede, maar het
schijnt niet dat de Westelijken van
plan zijn hem met een triomfante
lijk gevoel naar Moskou te laten te
rugkeren.
DE RAMP WERD HERDACHT.
Waar een jaar geleden het geweld
van het water zich tegen 't zwakke
land keerde, waar duizenden hec
taren werden overstroomd en bijna
1800 mensen verdronken, daar zijn
Maandag, op de verjaardag van dit
tragisch gebeuren overal herden
kingen gehouden, herdenkingen die
zich niet verloren in een jammeren
om wat moest worden prijsgegeven,
maar die naast een pieuse gedach
tenis aan de dierbare doden vooral
hoopgevende conclusies inhielden,
want veel van wat zo deerlijk was
vernietigd, is thans weer hersteld.
De dijken zijn gedicht, het water is
teruggedrongen naar de zee, de ver
jaagde mensen keerden weer naar
hun boerderijen en hun akkers en
vele van deze akkers droegen weer
de rijke oogst.
Als wij ons dit alles realiseren,
zei Prins Bernhard tijdens 'n radio
toespraak, dan mogen wij aan het
herdenken toch het vooruitzien, het
hoopvol vooruitzien koppelen.
In bijna alle Zeeuwse, West-Bra
bantse en Zuid-Hollandse steden en
dorpen, getroffen door de waters
nood, zijn herdenkingen gehouden.
In Nieuw Vossemeer droeg Mgr
Koenraadt, vicaris-generaal van het
bisdom Breda, een pontificale H.
Mis van Requiem op en 's middags
was hier een openbare raadsverga
dering waarbij velen aanwezig wa
ren, o.a. de vicaris-generaal en de
Commissaris van de Koningin, wel
ke laatste een kruismonument ont
hulde bij de haven.
Het gehele Nederlandse volk was
in de loop van de dag in de gelegen-
iieid de verschillende herdenkingen
mee te maken via goed verzorgde
radio-reportages, terwijl 's avonds
in een uitzending over beide zen
ders, die een herinnering was aan
wat een jaar geleden gebeurde,
maar vooral ook de aandacht vroeg
voor de toestand zoals die nu een
jaar is, o.m. het woord werd gevoerd
door Z.K.H. Prins Bernhard en de
Minister President Dr W. Drees.
zware hoofd- en borstverkoud
heid, diep vastzittend slijm,snuift
en wrijft U weg met
LERARES OVER DE JARIGE
PRINSES BEATRIX.
VAN
door Martin Verduyn.
33)
Bovendien was .Nichols te veel
overtuigd van de grootheid van zijn
„zending" om ook maar één ogenblik de
moed te verliezen. Hij doorzag onmid
dellijk dat de Duitsers alles in het werk
zouden stellen om hem te vinden. Ook
begreep hij, dat zij hem niet vér zouden
zoeken, aangezien hij zonder water en
voedsel gevlucht was. Deze laatste twee
factoren namen voorlopig zijn denken in
beslag. Daar rqoest hij allereerst
voor zorgen.
Logisch denker als hij was, be
greep hij heel goed dat Mersham in
het bijzonder zou letten op de plaat
sen waar zich water ibevond. Hij
zou dus alleen 's. nachts,en dain 'nög
met het gróótste risico,, zichzelf1 van
water kunnen voorzien. Maar dat
betekende ook een steeds herhaald
risico en daarom besloot hij een
voudig aan het riviertje, waarvan
hij de ligging evenals Hartley en
Brent precies wist, zich te' „vesti
gen". Dat moest hij onmiddellijk na
zijn vlucht doen, wilde hij de wacht
posten, die Mersham ongetwijfeld
zou uitzetten, vóór zijn.
Zich oriënterend op de zon sloop
hij zo vlug mogelijk in de richting
-waar het riviertje zich moest be
vinden en het gelukte hem werke
lijk aan de rivieroever een door
zwaar geboomte beschutte schuil
plaats te vinden. Hij behoefde maar
enkele stappen te doen om te drin
ken. en naar hij had verwacht we
melde het water van vis.
Nichols was een man met weinig
behoeften. Had Brent, uitgehongerd
als hij was, de door Hartley gevan
gen vis rauw verslonden, Nichols
zou dit ook doen,'echter zonder uit
gehongerd te zijn, maar eenvoudig
omdat het in de gegeven omstan
digheden niet anders kon en hij er
nauwelijks iets van bemerkte.
Zelfs toen hij hijgend in zijn
schuilplaats neerhurkte en hij be
vonden had dat er nog geen wacht
posten waren, althans niet merk
baar, was zijn geest bezig met for
mules, die hij aan de nazi's wilde
verstrekken, opdat zij met 't atoom -
wapen de wereld zouden vormen
naar het model dat Nichols als ide
aal zag. Zijn verraad zei hem niets.
Met grote koelbloedigheid had hij
in dienst dér geallieerden de meest
waarde vólle- gegevens verzameld en
toen dé cirkel van zijn kennis ge
sloten was. wilde hij niets liever
dan de wereld, die hem het verwer
ven van zijn kennis had mogelijk
gemaakt, verpulveren. Er was bij
Nichols geen 'snrake van een emoti
oneel motief. Van jong'saf was zijn
geest uitsluitend vervuld 'geweest
met de wonderbare schoonheid van
de hogere wiskunde en hij wilde de
wereld niet anders zien dan als 'n
„Geschiedenis is het lievelingsvak
van de Prinses, maar ook heeft zij
grote interesse voor de moderne ta
len waarvoor zij een speciale
knobbel heeft en natuur- en
scheikunde". Dit vertelde de lerares
van Prinses Beatrix, mej. dr Sophie
Ramondt, con-rectrix van 't Baarn-
se Lyceum, Zondagavond in een na
tionaal radio-programma, dat aan
de zestiende verjaardag van Prin
ses Beatrix was gewijd.
Tezamen met mevrouw N. Smit-
Avis, de particuliere secretaresse
van de Koningin, vertelde zij aller
lei wetenswaardigheden over het
leven van de Prinses op school en
thuis. Dr Ramondt verklaarde, dat
de Prinses van haar schoolvriendin
nen geen bijzondere behandeling
accepteert. „Zij weet", aldus de le
rares, „haar mondje goed te roeren
en de vriendinnen zeggen Trix even
goed de waarheid zoals zij dat el
kaar doen".
Prinses Beatrix heeft zich over
haar toekomstige taak als Koningin
nog nooit uitgelaten; zou zij, zoals
haar vriendinnen, een toekomst
kunnen kiezen, dan zou haar lerares
de Kroonprinses aanraden een lei
dende functie bij het kinderwerk te
gaan bekleden.
Mevrouw Smit Avis vertelde over
de hobbies van de Prinses. Zij krijgt
les van een jonge Amsterdamse
beeldhouwster lessen, die zij voor
geen prijs overslaat is dol op
paardrijden en op zeilen, waarbij
een flinke harde wind niet de min
ste bezwaren oplevert. De- Prinses
zsl mettertijd, op het moment volgt
zij in het lyceum de lessen aan de
vierde klasse, naar de Universiteit
gaan. Op den duur zal haar lespro
gramma worden aangevuld met ex
tra-lessen over staatsinrichting en
gecompliceerd samenstel van wis
kundige betrekkingen.
Diep in zijn hart verachtte hij
ook de mythe van het nazidom,
maar hij zag deze als noodzakelijke
hefboom om de wereld uit haar
voegen te lichten, opdat hij uit cle
stukken een nieuw, schoon, harmo
nieus bouwsel zou kunnen forme
ren. Nichols dacht zich een wereld
waarin alle hartstochten en driften,
alle gevoelens zouden zijn wegge
vaagd door de zuivere adem, door
de vrieskoude wind van de pure
verstandelijkheid. De mens zonder
ziel, een vermetele gedachtenmens,
met zijn verstand het heelal omvat
tend, was Nichols' oppermens ide
aal.
Zo zat Nichols in zijn hol en hij
maakte berekeningen, waarnaar hij
zijn verdere handelingen zou rich
ten.
Na het avontuur werden Flanders
en Marion voor de tweede maal ver
rast, eveneens door iets, dat in Af
rika heel normaal is, maar waar
mede zij nauwelijks rekening had
den gehouden.
Het was een negerdorp, waarop
zij stuitten. Ondanks het risico dat
de negers bevriend waren met Duit
se spionnen, of dat zich er deze zelf
zouden bevinden, dacht Flanders
geen ogenblik na. Het was trou
wens de hoogste tijd dat zij onder
dak, voedsel en water kregen; nu
verder gaan zou een groter risico
betekenen. „We wagen het er op",
zei Flanders met schorre stem en
Marion knikte slechts, te vermoeid
om nog te kunnen spreken.
Op genade of ongenade moesten
zij zich aan deze hen volkomen on
bekende inlanders overgeven. Zij
werden onmiddellijk opgemerkt en
enkele negers begonnen in een op
gewonden taaltje elkander duidelijk
maken, dat het stamhoofd gewaar
schuwd moest worden.
De zwarten zagen er nogal niet
oorlogszuchtig uit, stelde Flanders
met enige voldoening vast. Toen hij
er enkele bereikt had, probeerde hij
een paar woordjes Engels, maar
deze poging had geen succes. Zodra
hij echter in het Frans naar het
stamhoofd vroeg, beduidden de ne
gers hem, hen te volgen. Het was
wonderbaarlijk, het was alsof deze
mensen hun bedje gespreid hadden.
Met grote vroendelijkheid werden
zij door het opperhoofd, een reeds
oudere man met verstandige ge
laatstrekken, ontvangen. Hij scheen
niet erg verrast door de onverwach
te komst van twee blanken en hoe
verheugd waren Marion en Flan
ders, toen zij in vrij goed verstaan
baar Frans te horen kregen dat vrij
wel de gehele bevolking van de
Congo op de hoogte was gesteld van
het gevaar, dat een geallieerde ex
peditie op hun gebied bedreigde.
Met intens genoegen hoorden zij
de mare van deze gunstige omkeer
aan. Het bleek hen nu ook, dat er
een arrestatiebevel was uitgevaar
digd tegen professor Nichols, alle
Duitsers en alle in Duitse dienst
staande personen, die zich op het
grondgebied van de Belgische Con
go bevonden. Aarzelend stelde Flan
ders de vraag naar het lot van de
andere blanken en of 't stamhoofd
ook wist of er een officier genaamd
„Mersham" nog in leven was.
„Wij weten alleen dat wij moeten
uitzien naar blanke mannen en één
blanke vrouw en dat wij een kleine
blanke man met een baard gevan
gen moeten nemen, indien hij zich
in onze nabijheid vertoontt" ant
woordde 't stamhoofd. Flanders
verzamelde zijn laatste krachten
•en zei: „Wij zijn dodelijk vermoeid
en wensens te slapen. Het is echter
wel zeker dat wij door. blanke vij
anden vervolgd worden. Mochten
die komen wanneer wij slapen, zijn
wij dan zo goed verborgen, dat zij
ons niet kunnen vinden?" De neger
glimlachte. „Het zullen zeer slimme
spoorzoekers moeten zijn, die u tot
hier kunnen achtervolgen".
Flanders maakte een ongeduldig
gebaar. De rust van de oude man
begon op zijn gespannen zenuwen
te werken. „Wij moeten er toch op
rekenen", stootte hij uit, „en wij
moeten eerst rusten".
„Ge kunt gerust zijn", antwoord
de het stamhoofd, „mijn mannen
brengen u naar een plaats dicht bij
het dorp, waar men u niet vindt."
„Dus we moeten nog verder",
steunde Flanders. Het negeropper
hoofd schudde ontkennend 't hoofd
en verzekerde hen met grote om
haal van woorden dat zij in snel
tempo naar hun verblijfplaats ge
dragen zouden worden. In alle an
dere omstandigheden zou Flanders
in lachen uitgebarsten zijn en ge
weigerd hebben, maar hij wist dat
hij nu ieder restje kracht moest spa
ren-, Op draagbaren werden zij
naar een ongeveer driehonderd me
ter verder in het oerboes gelegen
miniatuur meertje vervoerd, een
klein paradijsje in de eindeloze
groene verschrikking van de wil
dernis. Wanneer men de verborgen
toegang niet wist, was het van geen
enkele zijde te benaderen, daar het
geheel omgeven was met ondoor
dringbare vegetatie en reuzenbo-
men. Dit plekje moest de inwoners
van het negerdorp in vroeger tijden
reeds tot schuilplaats gediend 'heb
ben, want de toegang was gehakt
door de voet van een enorme woud
reus. Aan de oever van het water
stonden enkele eenvoudige hutten.
Deze werden Flanders en Marion
als verblijfplaatsen toegewezen. Zij
waren zich nauwelijks bewust van
de harde legersteden de met hui
den belegde begane grond en zij
sliepen onmiddellijk in.
Toen Flanders ontwaakte met
pijnlijk stijve ledematen én schrij
nende schaafwonden, voelde hij zich
toch heerlijk uitgerust en met blij
de verwondering zag hij om zich
heen. Het was klaarlichte dag en
hij moest dus een lange nacht heb
ben doorgeslapen zonder ook maar
eenmaal gestoord te zijn. Op zich
zelf was dit, na de ervaringen van
de laatste dagen, een wonder. Bijna
uitgelaten nam hij een aanloop en
sprong poedelnaakt in het heerlijke
koele water. Grijnzend bedacht hij
hoe hij in zijn impulsiviteit niet ge
dacht had aan krokodillen of andere
watermonsters en Marion, die ieder
ogenblik uit haar hut zou kunnen
komen. Maar noch Marion, noch
krokodillen verstoorden Flanders'
zwemfestijn.