dag:-
DREE8MAIVN
I VZMLWÏR
woeits
Uit Loonopzand's verleden.
LANDBOUW
De Middenstandsnota
prijzen
ALLEEN GELDIG
WOENSDAG 3 MAART
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN MAANDAG 1 MAART 1954 p
TILBURG-HELMOND
's-HERTOGENBOSCH
Cahier, inhoud 36 bladz.
prima houtvrij papier 4L c
p pakje van 4 stuks
Geheel gekleurde he
renzakdoeken, van pri
ma kwal. Amerikaanse
katoen, grote m.
43 x 43 cm.
SCHRIFTELIJKE EN TELEFONISCHE
BESTELLINGEN WORDEN HIEROP
NIET AANGENOMEN
Jni zwanendons, prima
kwal in zalm. bleu, rose, lila,
geel. oudiose, licht- en 4 1 5
donkergroen, 70 br.
Corsetbaleinen voor
voorsluiting, lepelmodèl,
met sterke zalmstoi over
trokken, 20-22-24- QQc
26 cm. per stel
Chocolade hagelslag, zui
vere chocolade 9eenAAc
bijmengsels, 200 gr.
Meikaas, prima belegen,
slechts kleine partij,"TOc
250 gram
Herenalpino, gevoerd en
met lederen band, water
afstotend. maten 54 t/m 59
in blauw, bruin en *i45
zwart
Prima wit ernailleemmer,
grote maat ^65
Handwee! tafelkleed, in
fraai doorweven dessins.
Kleuren terra, 050
groen en bruin
Een geheel nieuw model
uit onze bekende „Prisma
serie" met de originele
gegarandeerde Prisma
vormrubber zool. Ook in
gespmodel verkrijgbaar. Bij
elk paar een grote 095
ballon gratis, 20-21
22-23 4.50 24-27 5.25
28-31 6.25 32-35 7.25
36-39 8.25
Tandenborstel met nylon 1 pers. flanellen deken,
haar, goede kwaliteit 125 x 170 cm. in *585
dLc mooie streepdessins
In stevige koker Extra grote 2 pers 170x
220cm. in elfen kleuren met
rand. Een zeer T^50
speciale aanbieding
Leuk gebreide zuiver wol
len damespullover, in 5
moderne 750
voorjaarstinten
Wollen baby-overgooier,
voor meisjes in verschillen
de leuke modeletjes, A 5 0
rose, bleu en wit
waarmee we meer heenwijzen naar
de structuur van het werk, dan een
kwalificatie geven.
De 5e Symphonie blijft altijd een
hoogtepunt in de concertzaal, ook
al om de rijke verscheidenheid van
stemmingen en daaraan evenredig
de muzikale uitdrukkingsmiddelen
die de componist aanwendde. Stra
lend kwam dit werk uit de instru
menten van het Orkest en Hein
Jordans gaf het door hier nog eens
een hoger tempo, daar epn meer na
drukkelijke climax, een schoon re-
GEMEENTERAAD WAALWIJK
HIELD VIJF MINUTEN
VERGADERING.
Vijf minuten slechts had de ge
meenteraad van Waalwijk Donder
dagavond nodig om te vergaderen
over een agenda van 10 punten. Al
leen de voorzitter Burgemeester
Teijssen en de heer P. Brouwer zijn
aan het woord geweest.
Alle punten gingen vlot onder de
hamer door, de notulen, de ingeko
men stukken, waaronder een geluk
wens van H.M. de Koningin met de
geboorte van de 15.000ste inwoner,
het voorstel tot het verlenen van
subsidie aan de gemeente Nijmegen
in de kosten van tuinbouwonder-
wijs, waarbij de heer Brower de
voorzitter attent maakte op een fou
tieve berekening; voorts besloot de
raad voor ƒ300.garant te blijven
voor de uitvoering van de Matthaus-
passion op 24 Maart in de Ned. Her
vormde Kerk aan de Haven, onder
auspiciën van de Kunstkring.
Het voorstel tot aankoop van de
panden Raadhuisplein nos. 3 en 5
deed de heer Brouwer de vraag stel
len of in de prijs van 32.500.een
eventuele restauratie van de pan
den was inbegrepen. Van alle zij
den was dit bekeken, antwoordde
de voorzitter; hetgeen de heer Brou
wer bedoelde was in de berekening
verdisconteerd; de levensduur van
de betrokken panden had men ook
laten gelden.
De overige 'punten die allen be
troffen aan- en verkoop van grond,
waren hamerpunten; geen enkel le
verde stof tot vragen of opmerkin
gen, zodat de voorzitter na ongeveer
5 minuten de vergadering kon slui
ten, voordat de bode kans gezien
had alle leden van een kopje koffie
te voorzien.
HESOIJENSE SCHOOLJEUGD
SPEELDE
„DE PRINS VAN SIND".
De heer Piet Borsten hoeft ons
in hei vervolg, wanneer hij mei
de schooljegd van Besoijen voor
het voetlicht komt, niet meer te
vragen enigermate mild te zijn in
ons oordeel. Wan daar is geen
sprake van enige vergoelijkende
welwillendheid, wanneer wij rond
uit verklaren, dat de opvoering
van de Kinderoperette „De Prins
van Sind'' door de jongens en
meisjes van de St. Jozef- en de St.
Bernadetteschool in de parochie
van Maria Onbevl. On'.v. voor ons
in menig opzicht weinig minder
dan een openbaring was.
We waren nou ja, laten we 't
woord maar noemen enthou
siast over wat deze jeugdige ac
trices en acteurs ons heien zien en
het meest opvallende was wel dat
zij bijna al hun schroom en terug
houdendheid hebben laten varen
en zich volledig hebben laien lei
den door een buitengewoon goede
regie, of enigszins anders gezegd:
deze regie was zodanig, wist zo
goed niet kinderen-op-het-toneel
om te gaan, dat de opvoering die
wij Vrijdagavond zagen, het was
de laatste die gegeven werd, in
sommige ogenblikken frappant
was van originaliteit en een bui
tengewone levendigheid toonde.
Nemen we een tafereel als dat
hij de kabouters, verrassend leuk
was het decor, verrassend echt de
levendigheid en spontaneïteit,
waarmee deze kinderen speelden,
vaardig en vlot was alles geën
sceneerd, zelfs de kleuren vorm
den een schone harmonie en zo
zouden we meer taferelen kunnen
noemen, waarin alleen al de ver
zorging van decor en costumering
lief.
Het publiek was, zoals we zeiden,
enthousiast; het weigerde eenvou
dig te gaan pauseren, voordat Arpad
Szomoru en Hein Jordans enkele
malen teruggekeerd waren voor het
voetlicht en aan het einde herhaal
de dit zich in nog grotere mate, toen
Hein Jordans een ovatie in ont
vangst mocht nemen.
Ai is de belangstelling in Waal
wijk dan niet steeds zoals die zou
moeten zijn, degenen die aanwezig
zijn vormen een dankbaar gehoor.
(hoe levendig en fleurig waren
die kleurcombinaties) onze grote
bewondering verdienen. We ko-
jnen nog even terug op het spel en
we weten dat alles wal daarin lof
waardig was, grotendeels toege
schreven moet worden aan de re
gie van de heer Borsten. Vanaf het
begin had dit spel onze bewonde
ring, het kinderlijke wijze gebaar
van de grijze koning, de stomme
dialoog voor het venster, de scè
ne met de troubadour hoe be
zorgd waren de blikken van de
koning naar zijn zoon, die zo van
zelfsprekend dapper was. We zou
den zo het spel op de voet kunnen
volgen en steeds weer kunnen
wijzen op spelmomenten die verrie
den hoeveel aandacht aan deze
opvoering was besteed en met hoe
grote kennis van zaken deze kin
deren waren geïnstrueerd. Het
zingen was zeer beschaafd en mu
zikaal, ook hier weer een goede
leidende hand.
Het is overbodig tenslotte nog te
zeggen, dat we de grootste waar
dering hebben voor wal door en
met de Besoijense schooljeugd
werd gepresteerd.
Drie avonden hebben de kinde
ren in de paironaatszaal gespeeld
en drie avonden zat de zaal tjok
vol de laa.ste avond zagen we
daar de Zeereerw. Heer Pastoor
Verbiesen, de eerw. Broeder Over
ste, Mevrouw Teijssen en vele leer
krachten uit de andere parochies.
Het hoofd van de jongensschool,
Broeder Koska, verwelkomde, ook
namens Mej. Wijgergangs, 't hoofd
van de meisjesschool, alle aanwe
zigen en dankte al degenen die
aan het tot stand komen van deze
operette hadden meegewerkt. Hij
deelde nog mee dat op Maandag en
Dinsdag na Halfvasten de eigen
lijke oudersavonden gehouden zou
den worden, waarop het woord
zou worden gevoerd door Pater
Anink S.J.
GOUDEN BRUILOFT.
Op 9 Mei a.s. zal het echtpaar
Klijsen-Verstynen te v.m. Besoijen
zijn gouden bruiloft vieren. Ter
voorbereiding van dit feest is er
al een buurtcomité gevormd.
VERGADERING K.O.B.
De afdeling WaalwijkHeusden
van de K.O.B,hield Donderdag een
speciale vegradering ter bespreking
van het probleem: „De verhouding
school en huisgezin".
Door de betreffende inspecteurs
was hiervoor een middag vrij-af
gegeven. De grote zaal van Hotel
Verwiel was overvol. Een kleine
tweehonderd Broeders, Zusters,
leken-onderwijzers en -onderwijze
ressen waren aanwezig. Spreker was
de Weled. Gestr. Heer L. M. Zegers,
Inspecteur in de Inspectie Arnhem.
In een gevoelvolle, met humor ge
kruide rede wist Zijn Edel Gestren
ge het grote gehoor tot het einde
toe te boeien, zodat de stilte allen
in staat steldé hem te volgen.
Het zou ons te ver voeren ook
maar een schema te geven van het
verhandelde, maar het slotwoord
luidde ongeveer: De onderwijzer(es)
moet zorgen dat hij bemind wordt,
door zelf zijn liefde aan het kind te
geven.
De voorzitter, die zijn verheugenis
uitsprak over de prachtige opkomst,
en het betreurde dat in doorsnee zo
weinigen de vergadering bezochten,
dankte de spreker voor zijn gloed
volle rede met hartelijke woorden,
daardoor gevolgd door de Weled.
Gestr. Heer A. Takx, Inspecteur in
de Inspectie Den Bosch en de Zeer-
eerwaarde Zeergel. Heer Drs. A. v.
Gerwen, Bisseh. Hoofdinspecteur.
Dat de vergaderden zeer voldaan
heen gingen, hoeven we niet te ver
melden.
JOS. KORTHOUT
ONDERSCHEIDEN.
Op de te Maastricht gehouden alg.
jaarvergadering van de Ned. Bond van
Oud-Strijders, werd door de waarne
mend voorzitter van de Bond, Kolonel
Plantinga, dhr. Jos. Korthout onderschei
den met het „Kruis van Verdienste" van
genoemde Bond.
Op de Donderdag 1.1. gehouden bijeen
komst van de afdeling, werd hem dit
kruis, bij ontstentenis van de Ere-voor-
zitter Burgemeester Teijssen, die door
ambtsbezigheden verhinderd was, en de
afdelingsvoorzitter dhr. N. van Loon Jr.,
uitgereikt door dhr Jos. Mahieu, penning
meester van de afdeling.
fn zijn toespraak schetste de heer Ma
hieu de verdiensten van dhr. Korthout en
stelde vast, dat de bloei van de afdeling
Waalwijk niet in het minst aan hem is
te danken. Hij spoorde de leden aan
Korthout als voorbeeld te nemen, want
al telt de afdeling Waalwijk bijna 300
III.
Iedere Nederlander besteedt f 732.
bij de detailhandel.
Misschien zijn er nog mensen die min
of meer laatdunkend denken over onze
middenstand. Zij vinden die een groep,
waarover altijd veel te doen is, omdat
deze meer dan eens een noodkreet slaakt.
Maar deze sceptici vergeten dan, dat
juist de middenstand een zeer belang
rijke groep in ons volksbestaan is. Aan
de hand van vele cijfers, die men in de
middenstandsnota kan vinden, is dat dui
delijk aan te tonen. Wist U, dat er in
1950 in het gehele bedrijfsleven ruim
2,500,000 personen werkzaam waren, van
wie 38 in de middenstandssector (nij
verheid 18 handel 15 horecabe
drijf 2 en verkeer 3 Wist U dat
het totale nationale inkomen in dit jaar
ruim 15.6 milliard gulden bedroeg, waar
aan de middenstand 2.2 milliard, zijnde
12 bijdroeg? Deze bijdrage tot het na
tionale inkomen is bijna gelijk aan die
van de landbouw. Bijna 50 hiervan
wordt geleverd door het ambacht en de
klein-industrie; 34 door de detailhan
del, ongeveer 9 door de horeca-sector
en 7 door het vervoer.
Volgens de uitkomsten van de Be-
drijfstellingen 1930 en 1950 vertoont het
aantal vestigingen in de verschillende
sectoren van de middenstand in deze
periode een ontwikkeling, die grotendeels
parallel loopt aan die van het aantal
vestigingen in het gehele bedrijfsleven,
n.l. een stijging in de nijverheids- en ver
voerssector en een daling in de handels-
en horecasector. In de middenstand was
evenwel de stijging in de nijverheids
sector aanzienlijk geringer dan die van
de nijverheidssector in het gehele be
drijfsleven. Als gevolg hiervan daalde
het aantal vestigingen in de middenstand
van ca. 385.000 tot ca, 380,000, terwijl
het aantal vestigingen in het gehele be
drijfsleven steeg van ca. 4Ö2.000 tot
408,000. Het aantal middenstandsvesti
gingen daalde daarmee van 95,7 van
het totaal aantal vestigingen tot 93
Het verhoudingscijfer voor de nijver
heidssector daalde daarbij voor de mid
denstand van 93 tot 88 In de
overige sectoren wisten de middenstands
vestigingen haar positie vrijwel te hand
haven.
Zowel in het gehele bedrijfsleven als
in de middenstand steeg van 1930 op
1950 in alle sectoren het aantal werk
zame personen. In het bedrijfsleven steeg
dit aantal van ca. 1,781,000 tot circa
2,512,000. In de middenstand van circa
821,000 tot circa 959,800. In procenten
van het totaal daalde het aantal wer
kenden in de middenstand evenwel van
46,1 tot 38,2 Deze procentuele da
ling .voltrok zich in alle sectoren, behalve
in de handel, die relatief bijna op
hetzelfde niveau bleeg.
Omtrent de ambachtsbranches valt
over de periode 1930/50 op te merken,
zo vervolgt deze nota, dat in de meeste
branches een toeneming van het aantal
vestigingen en een nog sterkere stijging
van het aantal werkzame personen is te
constateren. Alleen de schoenherstellers-
en kleermakersbranches vertonen een vrij
scherpe daling van het aantal vestigin
gen. Bij de handel valt niet veel wijzi
ging te constateren. Er is in de meer
derheid der branches een lichte achter
uitgang te constateren. Het aantal ho
tels en pensions is sinds 1930 aanmer
kelijk gedaald. Alleen de vestiging van
leden, toch kunnen nog velen hier in
Waalwijk onze afdeling komen ver
sterken.
Hierna spelde de vice-voorzitter dhr.
P. de Rooij, hem het kruis op de borst.
Hij dankte ook Mevr. Korthout, die,
zij het in andere vorm, ook het hare
heeft bijgedragen. Het bestuur bood aan
mevr. Korthout een doos bonbons aan
en aan dhr. Korthout een kistje sigaren.
De heer Korthout dankte het hoofdbe
stuur voor de hem ten deel gevallen on
derscheiding en verzekerde dat hij alles
met veel genoegen heeft gedaan.
Een driefwerf „hoera" door de talrijke
aanwezigen besloot deze plechtigheid.
SCHOUDER GEBROKEN.
Een schilder, afkomstig uit Rot
terdam, werkzaam bij de vernieu
wing en verbouwing van de da-
meskap- en schoonheidssalons van
de heer v. d. W„ kwam Vrijdag
ochtend zo ongelukkig door een
luik in de vloer te vallen, dat hij
zijn schouder brak. Dokter Lange-
meijer, die de eerste hulp verleen
de, achtte overbrenging naar het
ziekenhuis noodzakelijk.
het aantal restaurants en café s vertoont
een flinke stijging.
De omzet.
De totale detailhandel heeft in 1950
•voor een waarde van bijna 7.5 milliard
gulden omgezet. De ongeveer 100,000
ambachtsvestigngen verwerkten in 1947
een bedrag van ruim 1,3 milliard, terwijl
de ruim 31,000 horecabedrijven in 1948
een omzet hadden van bijna 0,5 milliard
gulden.
Per hoofd van de bevolking werd ca.
f 723 via de detailhandel, ruim f 130.-
via de ambachtsondernemingen en bijna
f 50.via het horecabedrijf besteed. De
Nederlander brengt veruit zijn meeste
geld naar de manufacturier en de krui
denier, nl. naar beiden meer dan f 100
per jaar. De slager en het horecabedrijf
ontvangen minder dan f 100.maar
meer dan f 50,per jaar. Tussen de
f 25,en f 50.gaat naar dé melk
boer, de bakker, het metaalverwerkend
ambacht, de groenteboer, de sigarenwin
kelier en de kolenhandelaar. Meer dan
f 10.maar minder dan f 25,wordt
besteed bij de bouw- en aardewerkam
bachten, bij de schoenwinkelier, de wo
ninginrichter, de houtverwerkende am
bachten, de rijwielhandelaar, de kleer
maker, bij de distillateur, de drogist en
bij de handelaar in ijzerwaren. De ove
rige winkeliers en ambachtsondememers
ontvangen van de meeste Nederlanders
nog geen f 10.per jaar.
Dit zijn uiteraard gemiddelde bedra
gen. De grote verschillen in woon- en
leefwijze in de verschillende vestigings-
gebieden komen duidelijk tot uiting in de
besteding van de gelden. De Nederlan
der besteedt gemiddeld bij de detailhan
del f 725,per jaar, de plattelander
slechts f 475,de stedeling evenwel
gemiddeld f 847,Voor het ambacht
zijn deze bedragen resp. f 132,79 en
f 159,en voor het horecabedrijf resp.
50,21 en 63 gulden.
18 grote zaken.
Van het totale middenstandsapparaat
moet ruim 18 tot de grote vestigingen
worden gerekend. Daartoe behoren ves
tigingen met een omzet van f 50,000 en
meer. Ongeveer 27 valt onder de mid
delgrote vestigingen met een omzet tus
sen f 25.000 en f 50.000. Ongeveer 16%
behoort tot de kleine vestigingen met
een omzet van f 15,000,tot f 25,000.
En bijna 38 kan worden gerekend tot
de dwergvestigingen met een omzet van
minder dan f 15,000. Hierbij moet men
in aanmerking nemen, dat de kleine en
dwergvestigingen in de middenstandsde
tailhandel, die 54 van het totaal uit
maken, slechts 18,4 van de totale om
zet verwerken. Daar de omzet van de
middenstandsvestigingen 77,6 van de
totale detailhandelsomzet uitmaakt, ver
werken de kleine en de dwergvestigingen
slechts 14 van de totale detalhandels-
omzet van ca. f 7,5 milliard.
Wanneer men het filiaalbedrijf buiten
beschouwing laat, bedroeg in 1950 de
gemiddelde omzet per vestiging van alle
middenstands-vestigingen in de detail
handel, het ambacht en de horeca teza
men ongeveer f 25,000, de gemiddelde
omzet van alle middenstandswinkels
f 33,100, van de ambachtsvestigingen
f 13,800 en van het horecabedrijf onge
veer f 16.000. Berekeningen hebben aan
getoond, dat kruideniers, slagers en tex-
tieldetaillisten reeds een gezinsinkomen
van ongeveer f 3500,uit hun onder
neming weten te bereiken bij een omzet
van f 40,000. (Nadruk verboden)
Negentig jaren ongeveer behoorde het
geschil over de turfvaart tussen de heer
van Venloon en de Heren van Baard
wijkWaalwijk tot de geschiedenis, of
een soortgelijke kwestie kwam aan de
orde, nu tussen 'Helvoirt en Venloon.
Ook die van Helvoirt schijnen met na
ijverige blik de voordelen te hebben ge
zien, die Loon trok uit de tol op de turf
vaart. Jaarlijks immers gingen er gere
geld gemiddeld 2100 turfplijten door de
voort, die ieder 2 stuiver en 2 ort vaar-
geld betaalden.
In een cijnsboek der heerlijkheid van
Venloon over het jaar 1598 lezen we,
dat de Loonse Heer in dat jaar nog 372
gulden en 10 stuiver inde, door handen
van Peter Wouters-Quaaitaal, die voor
Venloon als vaartmeester door de heer
schijnt aangesteld te zijn.
Vóór die tijd en zeker nog rond 1550
wat dit bedrag niet lager, wijl toen de
turfindustrie hier haar glorietijdperk be
leefde.
Hoe de ruzie tussen Loon en Helvoirt
ontstaan en verlopen is, of welke tegen
maatregelen de heer van Loon heeft ge
nomen» weten we niet juist, doch vast
staat, dat de Hoge Raad van Brabant
er weer mede gémoeid is geweest. Im
mers op 29 September 1553 stellen de
gezamelijke schepenen van Loon en Hel
voirt het volgende vast
„Condt zij eenen yegelycken hoe dat
„wij Jost Peeterssoen, Adriaen en Hen-
„ric Nouwens scepenen in Venloen als
„Loon, op 't Sandt daer bij aen ende
„over hebben gestaen aldair Willem Ja-
„cop Betten zoon, Jan Willem Broeken
„zoon scepenen in Helvoirt ende onlancx
„een van de gesworens ende regeerders
„geweest hebben ende Antoenis Dircx-
,.soen verkleerden als gedeputeerden ge
bonden geweest te zijn van de gecwei-
renen ende regeerders last ende volco-
,,men macht ende beveele hebbende van
„hen ende eensdeels van de ingesetene
„ende nagebueren van Helvoirt, om met
„joncker Dirck van Grevenbrouck, heer
„van Loon, van hueren dorpswege ende
„in hueren name te accordeeren ende
„met vrijscappe te overcommen van der
„turbatie, vuijtwerpinge ende breeckinge
„van der spuije ende verlaete, staende
„in die vaerte die van Loon ten Bossche
„loopt, dat sij luiden des voirseiden dor-
„pe van Helvoirt vuyt geworpen ende
„sonder consent mijne voirseiden heeren
„van Loon gebroecken hebben ofte ge-
„concernteert hebben gehadtop ten XlVe
„dach Meyen anno XV C vierenvijftich
„lestleden om vuytgeworpen ende ge-
„broecken te worden lopende om te evi-
„teren ende scouwen 't proces dairtoe
„ingedaicht waren ten eynde turbateurs
NIEUWE MOGELIJKHEDEN IN
DE SUIKERBIETENTEELT.
In aansluiting op ons vorig arti
kel willen wij thans enkele opmer
kingen maken over de polyploïde
bieten en de diverse typen be
werkt zaad kort bespreken; inhei
de nieuwigheden schuilen moge
lijkheden lot spreiding van de
voorjaarswerkzaamheden en inten
sivering bij de teelt van suikerbie
ten. Door een chemische behande
ling en het toedienen van koude-
schokken aan kiemplanljes heeft
men plan'.en verkregen, waarbij de
chromosomen, de dragers van de
erfelijke eigenschappen, in de cel
kern niet zoals bij normale plan
ten in tweevoud, doch meervoudig
polyploid) aanwezig zijn; bo
vendien verschillen deze uiterlijk
sterk van de tot nu toe verbouwde
suikerbieten; deze bieten noemt
men polyploïde bieten.
Door drie zaadfirma's worden
thans vier polyploïde rassen op
beperkte schaal in het verkeer ge
bracht; we noemen hiervan Hil-
leshög Poly en Hilleshög R Poly,
Maribo Poly en Kleinwanzlebener
Polybeta, welk laatste ras een hoge
worlelopbrengst geeft met 'n hoog
tot zeer hoog suikergehalte, dus 'n
zeer hoge suikeropbrengst per op
pervlakte-eenheid en een meerop
brengst aan koppen en blad van
20 boven de normale rassen. Dit
klinkt zeer hoopgevend voor de
toekomst, nu de mogelijkheden van
areaaluitbreiding niet zo groot
meer zijn.
Aangezien suikerbieten een ar
beidsintensief gewas vormen heeft
men naar middelen gezocht om 'n
„ende vuytwerpers der voirseide spuye
„ofte verlaet dat weederomme reparee-
„ren ende mijnen voirgenoemden heere
„remboerseeren, opleggen ende betaelen
„souden all naer der blijeken bij den
„mandementen van maintenne aen den
„raedt ons heeren des Keysers van Bra-
„bant geexpediteert gnde oick bijder re-
„latiën en executeurs daer aengegecht,
„Soe bekennen die voirgenoemden gede
puteerden ende vercleerden in de name
„en van weghen der van Helvoirt, dat
„sij dye voirseyde turbatie vuyt weer-
„pen ende breeken der spuye ofte ver-
„laet staende in de voirsegde vaert in
„ofte omtrent den broecke ofte gemeyn-
„te van Helvoirt qualyken gedaen heb-
„ben gehadt want sy ofte oick 't voirs
„dorp van Helvoirt totten selven velaet
„ofte spuye ofte vaert voirs, geen recht
„en meenen te hebben, noch oick voor
„datum voirs. suyen ofte daerinne
„met ende uyt goeden titele van recht
„vuytgeworpen hebben gehadt, noch
„daerinne geconcernteerd te hebben, ge-
.lovende dairtoe die voirnoemde gede
puteerden van Helvoirt mijnen voirs.
„heere van Loon binnen een maend voir
„sijn scaede te geven ende een zekere
„somme van penningen te betaelen daer
„mijn heer voirs. vercleerden ende zeede
„voir die reyse ende tijt mede tevreeden
„ende vemucht te weesen, want ende
„omme Amt Janssoen van Broeckhoven,
„dairvoir borge woirden als voir sijn
eygen sculte dait voir te pande stellende
„sijnen persoon ende allen sijnen goede
„binnen ende buyten der heerlijckheyt
„van Venloon gelegen sijnde, dyen die
„voirsaegde Willem, Jan ende Antonius
„geloofden op hun ende op allen hen
„goeden scadeloos te ontheffen.
„In kennisse der waerheyt soe hebben
„wij: Jost Andriessen voirnoemd onse
„segelen hier aengehangen int jaer ons
„Heeren Duysent vijfhondert vijftich en
„drye op ten XXIXste dach van Septem-
„bri. Ende was onderteekent:
„A. Preuser. Gesegeit met twee sege
len onder in groenen wasse aan dobbele
„sterten vuythangende".
Na de gereleveerde „turbatien" schij
nen de heren van Loon in het ongestoor
de bezit van de vaart verzekert te zijn
gebleven, we vinden althans geen enkel
incident meer aangetekend, totdat de
oorlogshandelingen in de eerste helft der
!7e eeuw de turfvaart zodanig verniel
den dat ze voorgoed onbruikbaar werd
en verzandde. Hier en daar o.a. in de
buurt van de Zandschelle en ook op
Plantloon kan men nog resten van de
oude turfvaart terugvinden.
P. A. v. B.
grotere spreiding in de voorjaars
werkzaamheden te verkrijgen en
daartoe is men overgegaan lot het
in de handel brengen van diverse
typen bewerkt zaad, d.i. zaad, dat
een bepaalde mechanische veran
dering heeft ondergaan 'er verkrij
ging van een groot percentage een
lingen. Naast een arbeidsbesparing
van pl.m. 20% heeft men het voor
deel, dat de niet-gedunde bieljes
zonder bezwaar langer kunnen
blijven staan.
Wy noemen dan in de eerste
plaats het gesegmenteerde zaad,
onts.aan door normaal zaad te bre
ken; wegens te veel beschadiging
werd het vrijwel niet gebruikt;
dan gepolijst zaad, verkregen door
afzeven en polijsten van bepaalde
fracties normaal zaad, waarbij on
derscheid gemaakt wordt ifussen
nauw gesorteerd voor precisie-
zaaimachines en wijder gesorteerd
voor normale zaaimachines; ver
der speciaal gesorteerd zaad van
Kühn, dat nog niet in de practijk
toegepast is, doch bedoeld schijnt
voor gebruik met een normale
zaaimachine en tenslotte het z.g.
Kleinwanzlebener Monogerm-zaad
door een combinatie van lich'.po-
lijsten, calibreren en corteren
heeft men een product verkregen
met een hoog soortelijk gewicht,
waardoor het zeer goed valt in de
zaaipijpen en dun op afstand ge
zaaid kan worden met een norma
le zaaimachine. Het bezit een gro
tere opkomstzekerheid dan gepo
lijst zaad, terwijl het doorslaan en
opeenzetten in één arbeidsgang
kan geschieden door het grote per
centage eenlingplantjes.
Wij raden* u aan eens een proef
te nemen met de polyploïde rassen
en de bewerkte zaden; elke moge
lijkheid uw geldelijk voordeel te
verhogen en uw kosten te drukken
dient aangegrepen te worden.