l
UIT EIGEN LAND
Waaiwijkse en Langsiraaise Courant
Wijde Wereld j
Hef Hoefsven
UIT DE
Een pact voor Zuid-Oost Azië
Twee mogelijkheden vragen de aandacht
Bezien door een plantkundige bril
Op «en na het helderste zwemwater van Nederland?
MAANDAG 10 MEI 1954.
Uitgever
YVaalwykse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week
ECHO \RI HEI zone
77e JAARGANG No. 38
Abonnement
19 cent per week
f 2.45 per kwartaal
2.70 franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.m.
Conlract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux: GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
Dr van BEURDENSTRAAT 8, KAATSHEUVEL TEL. 2002. OPGERICHT 1818
TELEGR.-ADRES: „ECHO"
Foster Dulles, de Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken heeft een
voorstel gedaan tot het vormen van een
pact voor zuid-oost Azië, waaraan dan
waarschijnlijk Amerika, Engeland, Frank
rijk, Australië, Nieuw-Zeeland, de Fhi-
lippijnen, Siam, Laos, Cambodja en Viet
nam zouden deelnemen. Indonesië en Ja
pan hebben bij voorbaat geweigerd toe
te treden. Nederland wordt van een en
ander op de hoogte gehouden in ver
band met onze bezitting in dit gebied
(Niew Guinea), doch het is niet waar
schijnlijk, dat men ons zal uitnodigen tot
het pact toe te treden. De bedoeling van
de vorming van dit pact is het opdrin-
qende communisme in zuid-oost Azie een
onverbiddellijk halt toe te roepen. De
manier, iwaarop het tot nog toe agres
sief is opgetreden, met name in Korea
en Indo-China, heeft hier uiteindelijk toe
geleid.
De mogelijke vorming van difr pact zou
een stok achter de deur zijn bij de confe
rentie te Genève. China wist dan, wat t
te wachten stond wanneer het voortging
met agressie. Het zou zich dan tegenover
alle genoemde staten geplaatst zien,
waarbij deze dan gezamenlijk jouden
gaan optreden. De Amerikanen "^dden
reeds duidelijk te kennen gegeven, dat de
Strijd in dat geval dan ook naar China
zelf verplaatst zou worden en dat men
er niet voor zou terugdeinzen, van de
modernste wapenen (atoombommen) ge
bruik te maken.
Hoe China hierop zal reageren, is nog
niet te bezien, doch het vermoeden lijkt
gewettigt, dat het hemelse rijk het op
;en accoord zal aansturen, waarbij het
noordelijk deel van Indo-China onder
communistische heerschappij zal vallen,
terwijl het zuiden in handen van de
Fransen zal blijven.
Staatkundig en politiek.
Tot welke motieven kunnen wij de
qenoemde agressie in Korea en Indo-
China terugvoeren? Heeft het onmete
lijke China landhonger? Neen, dit staat
wel bij voorbaat vast, hier gaat het niet
om. Wil het zijn politieke ideologie over
Azië verbreiden? Ja, dit is een motief,
doch waarschijnlijk niet het sterkste. Er
is iets anders, dat belangrijker is.
China begint zich te ontwikkelen als
grote mogendheid en mee te tellen in
de wereld. Het land moet echter nog
geheel ontwikkeld worden en hieraan
willen de Chinezen zo hard mogelijk
werken. Zij zijn hierdoor verplicht nau
we contacten te onderhouden met de
westelijke wereld, hoewel zij dit liever
niet zouden doen. Het is echter de nood,
die dwingt. Door dit contact komen lan
den als Amerika, Engeland en Frankrijk
zeer na aan het eigenlijke China en de
Chinezen ontkomen niet aan de vrees,
dat deze landen zich weer met hun zake"
zullen gaan bemoeien. Ja, misschien zelfs
wel tot invasies zullen overgaan. Het
is de vrees, aangevallen te worden, die
hen tot agressie drijft. Peking wil zich
omringen met politiek betrouwbare 'buf
ferstaten aan de kwetsbaarste grenzen
Korea, dat vroeger altijd chinees ge
bied is geweest, moest weer bij het Chi
nese rijk worden ingelijfd. Zoals de toe
stand nu is, vormt het een landingsstei
ger voor vreemde troepen en vlak er
achter ligt het zo kwetsbare Mandsjoe-
rije, China's enige industriegebied.
Tot op zekere hoogte kunnen de Chi
nezen met de toestand zoals deze nu is
na de wapenstilstand genoegen nemen.
Er ligt een rode buffer tussen Mansjoe-
rije en Zuiddtorea. Het liefst hadden de
Chinezen gezien, dat geheel Korea rood
was geworden, want dat gaf hen de
grootste veiligheid en daarvoor zijn zij
ook tot agressie overgegaan.
Indo-China.
het een bedreiging voor geheel Azië en
daarmee van de levensbelangen der wes-
telijke mogendheden en voor de wereld-
vrede in het algemeen. Om nog maar
niet te spreken over t onnoemelijk leed,
dat de communistische terreur zal bren-
over millioenen mensen in Azië,
waar juist het westen zover is, dat het
langzaam maar zeker de ene staat na de
andere zelfbestuur geeft op democrati
sche grondslag.
Er kan duS niet_gesproken worden
van patriotten en vrijheidsstrijd. Het is
zuiver een willen opdringen van een ide
ologie aan de massa door wapengeweld.
Begrijpelijk, dat men er niet voor zal
terugdeinzen alle krachten in te span
nen en alle middelen aan te wenden om
het communisme een krachtig halt toe
te roepen in dit gebied. Het is de plicht
van het westen om dit te doen.
Wanneer het pact voor zuid-oost
Azië werkelijkheid zou worden, bestaan
er twee mogelijkheden. De eerste: China
ziet af van verdere agressie en komt
met het westen tot een accoord inzake
Korea en Indo-China, maar is absoluut
niet tevreden en gerustgesteld. Hetgeen
later weer tot moeilijkheden zal leiden.
Ten tweede: het laat zich niet intimide
ren en gaat door met hulpverlening aan
de rebellen in Indo-China. Dan zullen
de staten, aangesloten bij het pact, in
grijpen en Vietnam helpen. Hierop zul
len de Chinezen actief aan de strijd gaan
deelnemen en het geheel loopt uit op
een grote brand in Azië.
Het probleem ligt er in zijn volle
grootte en zal ongetwijfeld heel wat
staatsmanschap vereisen.om tot een be
vredigende oplossing gebracht te worden.
DIEN BIEN PHOE GEVALLEN.
De Franse vesting Dien Bien
Phoe in Indo-China is gevallen.
Dertigduizend Vietminh-soldaten
begonnen in de nacht van Donder
dag op Vrijdag na een hevig artil
lerie-bombardement de laatste mas
sale aanval op 't kleine siuk grond
waar de ongeveer twaalfduizend
mannen van generaal de Caciries
samengedrongen waren. Generaal
Giap stuurde vloedgolf na vloed
golf- in het vuur. Gillend en onder
hoorngeschal liepen de Vietminh-
soldaten storm, vielen bij honder
den en vorderden eerst nadat de
Franse verdedigers door munitie
gebrek of door het onklaar raken
van de roodgloeiende wapens, ge
dwongen waren te wijken. Twintig
uren aan een sluk duurde de strijd.
De Fransen vochten om elke me
ter. Maar steunpunt na steunpunt
viel en tenslotte overspoelde de
rode mensenzee het gehele slag
veld. Op het moment dat de in
flarden geschoten tricolore boven
de Castries' commandopost ver
dween, sloegen daar zware grana
ten in, afgevuurd door de Franse
batterijen die nog stand hielden in
het vier kilometer Zuidelijker ge
legen bolwerk „Isabelle". Het laat
ste bevel van de Castries was op
gevolgd: „Als de vijand mijn com
mandopost heeft bereikt, moet het
vuur daarop geopend worden."
Sindsdien is niets meer over de
verdedigers vernomen.
RUSLAND NIET IN NATO.
Ruslands verzoek om lid van de
NATO te worden, dat de westelij
ke mogendheden op 31 April ont
vingen, is afgewezen. Na overleg
tussen Washington, Parijs en Lon
den hebben de regeringen der drie
landen vandaag een koel antwoord
naar Moskou gesluurd.
ceerd. De minister verklaarde dat de be
slissing in deze zaak gecompliceerder is
geworden door het advies van de Delta
commissie tot afsluiting van de zeegaten.
„Onderzocht zal worden, of de uit
gangspunten van de commissie Van
Cauwelaert-Steenberghe in het licht van
het advies van de Delta-commissie nog
wel gehandhaafd kunnen worden".
NEDERLAND WIL VERNIETI
GING VAN KSG-BESCHIKKING.
De Nederlandse regering heeft
bij het Hof van Justitie van de- Ko
len- en Staalgemeenschap ter ver
nietiging voorgedragen de beschik
king van de Hoge Autoriteit der
KSG, waarbij (op 20 Maart j.l.) is
besloten de maximumprijzen voor
de verkoop van kolen binnen de
gemeenschappelijke markt door de
ondernemingen in het Roergebied
en Noord-Frankrijk te handhaven.
Het Nederlandse verzoekschrift
tot vernietiging van deze beschik
king is Vrijdag door Harer Majes-
ieits buitengewone gezant en ge
volmachtigd minister te Luxem
burg bij het Hof van de KSG inge
diend.
INBREKERS VIEL FLINKE BUIT
(f 14.000) in handen.
Dezer dagen is te Rotterdam ingebro
ken bij de horloge-importeur F. J. B. in
het westen van de stad. De importeur
mist circa 430 horloges ter waarde van
ongeveer f 8500 en een geldsbedrag van
f 6100. Van de daders ontbreekt elk
spoor.
ZES JAAR GEËIST WEGENS
OVERVAL TE MADE.
De officier van justitie bij de Bre
dase rechtbank heeft een gevangenis
straf van zes jaar met aftrek geëist te
gen twee mannen die op 16 Februari
van dit jaar een overval zouden hebben
gepleegd op de Boerenleenbank in de
gemeente Made en Drimmelen. De ver
dachten waren de 29-jarige L. V. uit
Leiden en de 55-jarige K. van der W.
uit Rotterdam. Dit tweetal had elkaar
leren kennen in de strafgevangenis te
Leeuwarden. Daar werd besloten, dat
zij na hun in vrijheidstelling samen een
kippenfarm zouden oprichten. Toen zij
inderdaad hun vrijheid voorwaardelijk
herkregen, besloten zij, teneinde het be
nodigde geld bijeen te krijgen, een over
val te plegen. Na zorgvuldige studie en
voorbereiding viel de keuze op de bank
te Made, die bij wijze van inleiding en
kele malen door Van der W. werd be
zocht met een gefingeerd verhaal over
taxatie van huizen. Op de avond van 16
Februari toen er f 12.000 in de brand
kast van de bank was geborgen, werd
dit gesprek zogenaamd voortgezet, doch
daarbij werd de kassier van de bank, de
33-jarige G. Segeren, plotseling met een
pistool bedreigd door V. Ook Van der
W. kwam met een pistool voor de dag.
Toen het tussen Van der W. en de kas
sier tot een vechtpartij kwam, haalde V.
een gummiknuppel voor de dag, waar
mee hij op de kassier aftrok. De pistolen
bleken slechts kinderpistooltjes te zijn.
Ondanks de overmacht wist de heer Se
geren de aanvallen af te slaan. Hij ver
overde de gummiestok en begon er zelf
klappen mee uit te delen. Toen de vrouw
van de kassier op diens hulpgeroep af
kwam, sloegen de overvallers op de
vlucht. Even buiten Made echter reden
zij in een sloot en in Wagenberg wer
den zij door de rijkspolitie gearresteerd.
De officier van justitie eiste zes jaar,
gezien hun vele veroordelingen.
DRIE NIEUWE ARRESTATIES
IN ZAAK VERDWENEN JOODSE
MEISJES.
De strafzaak der verdwenen
Joodse meisjes is thans in han
den gesteld van de substituut offi
cier van Justitie, mr J. F. Hartsui
ker te Amsterdam.
Uit het tot heden ingestelde on
derzoek zijn aanwijzingen bekend
geworden, waaruit zou volgen dat
behalve de reeds eerder gearres
teerde mevrouw Langedijk-Van
Moorst ook haar beide zusters, B.
A. van Moorst en G. J. van Moorst,
de hand zouden hebben gehad in
de ontvoering van het Joodse meis
je Betty Melhado, dat geen pleeg
kind der dames Van Moorst was of
is geweest. Aangenomen kan wor
den dat het meisje Melhado reeds
in Mei of Juni 1948 werd ontvoerd,
terwijl het Joodse meisje Anneke
Beekman, dat wel pleegkind der
dames Van Moorst was, eersf in
Februari 1949 is verdwenen.
Een en ander is aanleiding voor
het O.M. geweest thans ook beide
andere zusters voorshands in ver
zekering te stellen. Tevens is in ar
rest gesteld de heer B., die even
eens er van wordt verdacht een
rol gespeeld ie hebben in het weg
brengen der beide meisjes naar
België.
doorslaan. Het moet zich bij een bepaal
de richting aansluiten en het gaat er
maar over otn die te kiezen welke het
heilzaamste is voor land en volk. Het
verwijt van te weinig zelfstandigheid
gaat dan ook lang niet altijd op, omdat
wie dat maakt, denkt in verouderde be
grippen. Slechts een krachtig bloc van
landen "met dezelfde belangen is in staat
zich zo te doen gelden dat het de alge
mene koers in de bepaalde richting kan
stuwen. Het is dus logisch dat Neder
land daar sterk voor voelt.
De begroting van buitenlandse zaken
werd door de Eerste Kamer zonder hoof
delijke stemming aangenomen, waarbij de
communisten natuurlijk aantekening ver
langden dat zij tegen waren. Hierdoor
komt ook 180 millioen gulden beschik
baar voor de Nederlanders die in Neder-
lands-Indië het slachtoffer zijn geworden
van de oorlog met Japan.
In het zuiden ligt nog zo'n kwetsbare
grens, namelijk die tussen de chinese
provincie Joenan en Vietnam. Ook hier
moest wat aan gedaan worden en het
liefst had Peking gezien, dat geheel In
do-China een rode bufferstaat werd.
Doch dn geval van nood kan men met
een aCcoord tevreden zijn. mits het noor
delijk deel van Vietnam communistisch
blijft en hierdoor een bescherming vormt
voor het zuiden.
Natuurlijk heeft bij de agressie de ene
hand de andere gewassen. Viel men
hoofdzakelijk aan uit strategische over
wegingen van staatkundige aard, de po
litiek was er ook mee gebaat, want hier
door werd meteen het communisme ver
der over Azië verbreid.
Het is voor een groot deel angst, dat
China tot agressie en illegale, politieke
activiteiten in Azië brengt. Men meent
namelijk, dat wanneer geheel Azië com
munistisch zou zijn, waarbij natuurlijk
het grote China een leidende rol zou
spelen, er geen gevaren meer voor het
rijk zouden dreigen.
Hoe ziet het westen het?
Voor het Westen ligt de zaak geheel
anders. De overdreven angst van China,
dat het last zou krijgen van de westelijke
mogendheden, wordt hier bespottelijk
genoemd. Blijft over, dat men dus niet
meer naar het motief kijkt, doch naar
het verschijnsel alleen, namelijk agressie
en politiek gewroet.
Het gehele westen, dat zich aaneen-
geschaard heeft om het communisme te
bestrijden, ziet zich geplaatst tegenover
communistisdhe acties. Logisch gevolg,
dat het zich met hand en tand hierte
gen verzet. Nu China naar buiten treedt,
ongeacht onder welke motieven, vormt
LANIEL KREEG DE MEERDERHEID
IN 'T FRANSE PARLEMENT.
Eens te meer heeft premier Laniel de
overwinning behaald op een critische en
ia zichzelf verdeelde volksvertegenwoor
diging. Na een betrekkelijk kort debat
heeft de Nationale Vergadering met 311
stemmen voor en 262 tegen haar ver
trouwen in het beleid van het kabinet
hernieuwd, een meerderheid, die welis
waar enigszins anders is uitgevallen dan
premier Lamel bij vorige gelegenheden
heeft verkregen, maar die in elk geval
voldoende was om het gevaar voor een
kabinetscrisis ook ditmaal weer te be
zweren.
ASSEMBLÉE VOOR E.D.G.
Op 4 Mei j.l. hebben de Zes EDG-
landen besloten, na de totstandkoming
van het EDG-verdrag een assemblée in
het leven te roepen, waarvan de leden
door rechtstreekse verkiezingen zullen
worden gekozen. Dit besluit, zo heeft
de minister van buitenlandse zaken mr.
Beyen Donderdagmiddag in de Eerste
Kamer medegedeeld, is genomen om te
gemoet te komen aan het Franse ver
langen naar democratische controle op
de EDG. Het betekent niet, dat Neder
land is teruggekomen op het standpunt,
dat er in Europa een algehele, ook eco
nomische integratie dient te komen,
overkoepeld door een politieke gemeen
schap.
DE WATERWEGENKWESTIE.
De regering streeft naar een snelle
beslissing in de Nederlands-Belgische
waterwegenkwestie. Het rapport van de
commissie Van Cauwelaert-Steenberghe
zal over acht dagen worden gepubli-
Buitenlandse Zaken.
De ministers van buitenlandse zaken,
de heren Beyen en Luns, hebben vori
ge week in de Eerste Kamer hun 'beleid
uiteengezet en daarbij verduidelijkende
opmerkingen gemaakt over de houding
van de Nederlandse regering ten aanzien
van de belangrijkste internationale pro
blemen. Dit was te meer belangwekkend
omdat minister Beyen juist was terug
gekeerd uit Parijs van een conferentie
over het Europese leger en minister Luns
uit Genève, waar hij als voorzitter van
de Nederlandse delegatie de conferentie
ever Korea -had bijgewoond.
Europese kwesties.
Over de kwestie-Juin zei minister
Beyen, dat de Nederlandse regering zich
met tegenzin had neergelegd bij het be
sluit van de Nato-raad om maarschalk
Juin te handhaven als opperbevelhebber
van de land-, zee- en luchtstrijdkrachten
van het Atlantisch Pact in centraal Eu
ropa, ofschoon hij zich enige tijd geleden
zeer kritisch heeft uitgelaten over het
Europese leger. Eigenlijk was verwacht
dat hij ontslag zou nemen, maar volgens
de minister was uit het feit dat hij dit
niet heeft gedaan komen vast te staan,
dat hij de reprimande van de Natoraad
heeft aanvaard. De Katner was over
deze gang van zaken niet erg enthousi
ast, maar legde er zich evenals de re
gering bij neer.
Voorts heeft Nederland 'het plan aan
vaard om voor het Europese Leger-,
Kolen- en Staalparlement directe verkie
zingen te houden. De regering had hier
aanvankelijk bezwaren tegen, maar die
waren niet van principiële aard en zij
hoopt dat door deze toegeeflijkheid de
Franse bereidwilligheid om het verdrag
goed te keuren is toegenomen. Dat neemt
niet weg dat de Nederlandse regering er
aan blijft vasthouden dat een Europese
politieke gemeenschap gepaard moet
gaan met ekonomische eenwording.
Over de gebeurtenissen die de laatste
tijd zijn voorgevallen met betrekking tot
Duitsland sjorak minister Luns. Hij ver
klaarde dat er maatregelen zijn genomen
om te voorkomen dat uitdagende de
monstraties van Duitse boeren in het
Nederlandse grensgebied zich herhalen.
De Nederlandse ambassadeur iir Bonn
heeft opdracht gekregen om met de Duit
se Bondsregering de kwestie van de ont
snapte Nederlandse oorlogsmisdadigers
op te nemen. De minister sprak er zijn
grote bevreemding over uit, dat de van
het fascisme doordrenkte regelingen van
Nazi-Duitsland nog tot richtlijn worden
genomen. 'Hij vond het een vreemd
soortige verdienste moorden op Ne
derlanders krachtens welke de oor
logsmisdadiger Faber tot Duitser werd
verklaard. Hij meende dat die „verdien
ste zijn uitlevering niet in de weg hoef
de te staan. Overigens was de minister
over het algemeen niet te spreken over
de medewerking van de Duitsers bij de
opsporing van de ontsnapte oorlogsmis
dadigers.
Indonesië
Wat er over Indonesië werd gezegd,
kon allemaal niet even vriendelijk zijn.
Minister 'Luns verklaarde dat Nederland
op dit moment nog bereid is te onder
handelen over de Nederlands-Indonesi
sche Unie, die echter niet zonder voor
aarden opgeheven zal worden. Neder
land wenst in dit verband echter niet
over Nieuw-Guinea te spreken.
Wel zal ernstig worden gesproken
over de toepassing door de Indonesische
regering van het zelfbeschikkingsrecht,
de behandeling van gearresteerde Neder
landers, het verbod om het Wilhelmus te
zingen enzovoort. Met name zal de re
gering zich niet neerleggen bij de weige
ring om aan de gearresteerden rechts
kundige bijstand te laten verlenen.
'Minister Luns zei, dat de regering
diep geschokt is door het aantal en de
omvang van de christenvervolgingen op
Celebes. De Indonesische regering is
kennelijk niet bij machte om de gods
dienstvrijheid in haar volle omvang te
verzekeren, maar dit wordt ook door de
Indonesische autoriteiten betreurd.
Over het algemeen sprak de minister
zijn ernstige ongerustheid uit over de po
litiek van de Indonesische regering ten
opzichte van de betrekkingen met Ne
derland, waartegen al verschillende ke
ren is geprotesteerd. Uitlatingen van
sommige Indonesische autoriteiten dragen
niet bij tot verbetering van de sfeer voor
onderhandelingen.
Wereldproblemen.
Minister Luns sprak naar aanleiding
van de Geneefse conferentie over de
verhouding tussen Oost en West. Hij
meende dat er met dë Berlijnse confe
rentie een nieuwe faze is ingetreden,
waarin men na de koude oorlog die een
aantal jaren hevig heeft gewoed, door
onderhandelingen tracht uit de impasse
te komen. Over dë officiële besprekingen
was hij weinig te spreken, want die be
staan voor een groot deel uit propagan-
daspeeches, maar de informele bespre
kingen adhter de schermen achtte hij
nuttig. De Oostelijke voorstellen over
Korea vond hij weinig hoopgevend. In
het Westelijke 'kamp zijn er nuances, j
maar voorop staat, dat de Verenigde
Naties de verkiezingen zullen moeten j
controleren en dat de bevolking verhou- J
dingsgewijs in het parlement vertegen- j
woordigd zal moeten zijn.
In de onderlinge verhoudingen in het
Westen constateerde minister Luns ge
vaar voor spanningen tussen Engeland
en Amerika, die hun tegenslag kunnen
hebben op de vrije wereld. De Engelsen
zijn geneigd de nadruk te leggen op het
welslagen van de 'Geneefse conferentie,
terwijl de Amerikanen er meer op uit
zijn krachtig op te treden tegen het op
dringende communisme. Als deze stand
punten met elkaar in strijd komen, staat
het Westen voor een moeilijke keuze.
Aldus hebben de ministers een aantal
verhelderende opmerkingen gemaakt
voor het parlement en voor het volk,
waardoor het althans enigszins duidelijk
wordt welke koers de Nederlandse re
gering vaart op de woelige zee van de
wereldpolitiek. Het is voor een klein land
uiteraard heel moeilijk een geheel eigen
weg te 'bewandelen omdat zijn invloed
in het algemeen niet zo groot is dat die
voldoende gewicht in de schaal legt om
die fldar een bepaalde kant te doen
Het Hoefsven, oftewel in een meer populaire benaming „den Hoefs-
wiel", staat de laatste dagen in het teken van de grootste belang
stelling, nu de gemeente Waalwijk dit prachtig gelegen water, dat
voorheen als zwembad werd geëxploiteerd door het particulier ini
tiatief, heeft herschapen in een zeer moderne badinrichting; en wij
zullen' de laatsten zijn te ontkennen dat het hernieuwde zwembad
een prachtige vooruitgang is voor Waalwijk en dat men er moeilijk
een betere plaats voor had kunnen vinden.
Nog om een andere reden is het Hoefsven belapgrijk en op dit be
lang hebben we horen wijzen toen de heer Frans v. Oostrum Don
derdagavond in Hotel Verwiel voor de leden van het Heemkundig
Genootschap „Midden Langstraat" een lezing hield over dit Ven en
hij deed dit met de deskundigheid en de liefde van de plantkundige
en de natuurvriend, zodat hij de aanwezigen wist te boeien en wist
te overtuigen van het bijzondere karakter van het Hoefsven.
EEN OUDE MAASARM?
De heer v. Oostrum begon met er
op te wijzen dat het water van het
Hoefsven van een heel bijzondere
samensteling mag worden genoemd.
Het wielencomplex daar in de om
geving kenmerkt zich door water,
dat voedselarm wordt genoemd, een
term die hij verwierp, omdat het
verschil tussen voedselarm en voed
selrijk water alleen hierin bestaat
dat het gehalte van de voedselbe-
standdelen anders is. Hij gebruikte
daarom liever de termen oligo-
trooph en eutrooph en als specimi
na van beide watersoorten noemde
hij het Hoefsven, de Galgenwiel en
de andere kleinere wielen daar die
oligotrooph, en de Besoyense en
Elshoutse wielen die eutrooph zijn.
Kenmerken van oligotrophe ven
nen zijn, dat het riet er geïsoleerd
staat, tengerder is en nooit bloeit,
en ook bijvoorbeeld dat er de wa
terlelie niet tot volle wasdom komt.
Het eutrophe water kent een veel
rijkere vegetatie en in dit verband
noemde hij de Galgenwiel een ty
pische overgang tussen oligo- en eu
trooph. Het eerste gedeelte van de
Galgenwiel, dat gelegen is aan het
verlengde van de Burgemeester
Smeelelaan, vertoont een typische
eutrophische verlanding. Als moge
lijke oorzaak hiervan was aan te
wijzen, dat dit gedeelte het enige
gedeelte was dat onder invloed
stond van 'n afwateringssloot. Hier
bloeiden de dotterbloem, de moe
raswederik, tot voor kort de grote
boterbloem (verdwenen thans door
invloed van de mens, hetgeen jam
mer is), de kamperfoeli enz., alle
maal eutrophe plantensoorten, ter
wijl ook het elzenbroek aan de rand
van dit gedeelte op het eutrophe
karakter wijst.
Weer terugkerend naar 't Hoefs
ven, hield de spreker zich een ogen
blik bezig met het ontstaan hier
van, waarbij hii wees op de hypo
these, dat het ven een relict zou zijn
vari een oude Maasarm; een over
zichtskaartje van het vennencom-
plex maakte duidlelijk, dat de breed
te van alle vennen daar nagenoeg
dezelfde is; de Maas zou dan, in de
periode na de ijstijd, de richting
gevolgd hebben van Galgenwiel,
Hoefswiel en zou via de plaats van
de Noordelijk van het Hoefsven
gelegen' wieltjes naar het Noorden
omgebogen zijn.
Bij het debat echter werd deze
mening weer bestreden met opmer
kingen over het vroegere moeras
sige karakter van de Baardwijkse
binnenpolder, eertijds het Veen ge
noemd, over eventuele doorbraken
van de Meerdijk, terwijl ook veron
dersteld werd dat op de plaats daar
het zand gewonnen zou zijn voor
de Meerdiik; een oude kaart bleek
het Hoefsven te laten ontstaan in
de 17 e eeu w.
Van de andere kant zou een naam
als Normansputten (voorkomend in
het oudste archiefstuk van de ge
meente Waalwijk) die gelegen zou
den zijn aan het verlengde van de
Putstraat, weer wijzen op de hypo
these van de Maasarm.
Hoe het ook zij, veel is er reeds
over gespeculeerd en moeilijk is 't
een afdoende verklaring te geven
over het ontstaan van dit ven.
OORSPRONKELIJK TWEE
VENNEN.
Naar alle waarschijnlijkheid is 't
huidige Hoefsven ontstaan uit twee
vennen. Op de plaats waar in de
vroegere zweminrichting het ondie
pe was, zou de Hoefsteeg gelopen
hebben of het verlengde daarvan;
deze weg zou een oude postweg zijn
en Baardwijk verbonden hebben
met de schaarse boerderijen die ten
Zuiden van de Meerdijk zouden ge
legen hebben.
De heer v. Oostrum beargumen
teerde deze stelling zeer sterk door
te wijzen op het verloop van de
dieptelijnen in de twee gedeelten,
door te wijzen op het eilandje ach
ter in „het ondiepe" waar zelfs een
berkeboom groeit en op de groei
van de planten, met name de bies,
waarvan de groei zich zeer ver in
het ondiepe voortzet, zodat ook op
deze wijze het tegenwoordige ven
in tweeën wordt geplitst.
Een contra-argument is, dat een
twee a driehonderd meter naar het
Westen de Melkdijk is gelegen (de
dijken w^ren vroeger de wegen)
die zijn voortzetting vindt in de
Akkersteeg; dit argument echter
lijkt ons niet op te wegen tegen de
bewijzen die de heer v. Oostrum
aanvoerde.
Terwijl zeer goede projecties het
gesprokene illustreerden, behandel
de de inleider de plantengroei van
het ven, dat op zijn diepste punt 6
meter is (al vertelt de volksmond
legenden van verdwenen rijtuigen
die nooit meer gevonden zouden
zijn, zo diep was het ven. Was „de
Hel", een ven ten Noorden van het
Hoefsven, in onze jonge jaren niet
vele kerktorens diep!) en dat geheel
aangewezen is op het regenwater,
zodat het waterniveaü vaak grote
verschillen vertoont, hetgeen zijn
consequenties heeft voor de plan
tengroei. Aantonend hoe de planten
levende reagentia waren op de sa
menstelling van het water, besprak
hij het veel in dit oligotrophe water
voorkomende moerashertshooi, dat
zich op wonderlijke wijze aan het
wisselende niveau weet aan te pas
sen en in dichte kragen vaak het
ven omzoomt; met de rood-getinte
veel stengelige bies en de snavel-
zegge vormt 't een plantengemeen
schap; een andere plantengemeen
schap vormen het duizendknoopfon
teinkruid, de drijvende egelskop en
het veenmos, dat onder water groeit
tot op een diepte van 6 meter. Deze
laatste plant had de heer v. Oos
trum gelegenheid gegeven tot een
interessante, tot nog toe niet ge
dane waarneming. Een derde ge
meenteschap was de waterlobelia
(die nagenoeg uitgestorven is) en
het oeverkruid. Andere bij het
Hoefsven voorkomende planten zijn:
het pijpestro, de dophei, het been-
breek, de zonnedauw, de tormentil,
het veenpluis of wollegras.
In de armen van het ven, waar
verlanding werd geconstateerd, was
een typische plantengroei; de be
groeiing gaat daar over van water
aardbei naar gagelkruid en berken
broek, waarin ook wilgen, adelaars
varen en het zgn. peggehout groei
en.
Een interessante vergelijking trok
de heer v Oostrum tussen 't Hoefs
ven en een van de Besoyense wie
len, die eutrooph zijn.
De anorganische stoffen in Hoefs
ven en Besoyense wiel verhouden
zich als 1 1.5; de pH (zuurgraad)
verhoudt zich als 6.49 7.63, het
geen wil zeggen dat het Hoefsven
tamelijk zuur is en de Besoyense
wiel minder zuur. De zuurgraad is
mede bepalend voor de verhouding
'tussen de organische stoffen (zoals
bacterieën, wiertjes, algen enz.) die
in de twee wielen is als 1 5.6.
Van de zuurgraad en de organi
sche stoffen was het afhankelijk of
er veel of weinig planten en dieren
in en rond het water voorkwamen.
Van de andere kant echter maakte
het weinig voorkomen van organi
sche stoffen van de Hoefswiel een
zeer gunstig zwemwater; een des
kundige zou gezegd hebben dat deze
zwemgelegenheid het tweede hel
derste natuurbad van Nederland
was.
Deze gegevens en nog meerdere
wist de heer v. Oostrum ons te ver
strekken over het bijzondere karak
ter van Het Hoefsven, en deze de
den bij ons de mening postvatten
dat ook in dit opzicht het Hoefsven
als een bijzonder bezit van onze ge
meente beschouwd dient te worden
en dat er voor gewaakt moet
worden dat zoveel mogelijk van de
ongerepte staat behouden dient te
blijven, niet alleen voor de weten
schap der plantenkunde, maar ook
opdat wij blijvend kunnen genieten
van de schoonheid die de bloemen
en planten ons in! rijke verscheiden
heid bieden.
Het ven heeft enthousiaste be
schermers in de persoon van dhr
v. Oostrum, die er een bijzonder
studieobject in heeft gevonden en
van de leden van de Heemkunde-
vereniging, die, zo zij het nog niet
waren, het zeker Donderdagavond
zijn geworden.
