Waalwijkse en Langsiraatse Courant
I
Wijde Wereld
De deviezenpositie van Nederland.
Elke tand
een brillant
Balkan-verdrag.
HOmEfl hand Gelei
BEZORGDHEID OVER
KOFFIE- EN THEEPRIJZEN.
UIT DE
KIESPIJN?
NCRV BESTOND DERTIG JAAR
LEVENSLANG VOOR
BERKELSE ARTS.
In de toekomst een overvloed aan koffie.
I
VRIJDAG 11 JUNI 1 m.
Uitgever
Waalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week
DE m WH HET ZUIDEN
77e JAARGANG No. 47
Abonnement
19 cent per week
2.45 p. kwartaal
2.70 franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux: GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
Dr van BEURDEN STRAAT 8, KAATSHEUVEL TEL. 2002.
OPGERICHT 1878
TELEGR.-ADRES: „ECHO"
II.
Aangaande de ontwikkeling in de Eu
ropese Betalings Unie is de Regering
van mening, dat daarin sedert 1952 over
het algemeen een grotere mate van sta
biliteit is opgetreden.
Voor Nederland is het van belang,
dat zijn creditpositie niet sterk toeneemt.
Dit zou immers een stijgende crediet-
verlening aan de E.B.U. betekenen:
slechts een ingrijpende herziening van
de verrekeningswijze van saldi boven
het quotum zou de daaraan verbonden
bezwaren kunnen verminderen. De po
litiek van de Regering is er dan ook op
gericht, een stijging van de E.B.U.-po-
sitie te beperken. In het kader van deze
politiek heeft Nederland in het afgelo
pen jaar een deel van zijn buitenlandse
schuld (aan België en Engeland) ver
vroegd terugbetaald. De cumulatieve po
sitie in de É.B.U. nam in 1953 dan ook
slechts weinig toe en steeg van 296 min.
per eind 1952 tot 370 min. E.B.U.-„dol
lars" per eind 1953.
Naar aanleiding van de verlenging
van de Unie met één jaar tot 1 Juli 1955
betoogt de Regering, dat het naar haar
mening van zeer groot belang is, dat de
E.B.U. in stand blijft tot de voorwaar
den aanwezig zijn voor de overgang
naar een meer multilateraal stelsel. De
hoop bestaat, dat na dit jaar de voor
waarden voor de overgang naar con
vertibiliteit in belangrijke mate vervuld
zullen zijn.
De Benelux.
In haar beschouwing over de Bene
lux geeft de Regering als_haar oordeel
te kennen, dat op het gebied van de
verwezenlijking van een economische
unie in het afgelopen jaar goede Vorde
ringen zijn gemaakt. De betrekkelijk sta
biele conjunctuurverhoudingen vormden
een gunstig klimaat om een verdere we
derzijdse aanpassing van de economieën
met kracht te bevorderen. De Regering
releveert dan de ondertekening van een
tweetal protocollen, waarin voor verde
re samenwerking op economisch gebied
zowel onderling als in het verkeer met
het buitenland de basis is gelegd.
Gevolgen en perspectieven van de ver
beterde Nederlandse deviezenpositie.
Nu zich sinds medio 1951 overschotten
op de betalingsbalans hebben voorge
daan, rijst de vraag, welke vorderingen
hiermede zijn gemaakt in de richting van
herstel van een normale toestand.
Daarbij wordt als normaal bedoeld de
situatie, dat eèn land mede dank zij een
bevredigende reservepositie aan het in
ternationale economische verkeer kan
deelnemen zonder hierbij te steunen op
deviezenrestricties en buitenlandse hulp.
Aangenomen mag worden, dat Neder
land in staat is aan de gevolgen van in
cidentele en niet te sterke conjuncturele
tegenslagen het hoofd te bieden, terwijl
de reserves tevens voldoende kunnen
worden geacht om voorzichtig voort te
gaan met het vrijmaken van het beta
lingsverkeer en om tezamen met andere
landen over te gaan tot convertibiliteit
ten aanzien van lopende transacties. Dit
houdt intussen niet in, dat iedere verdere
stijging als ongewenst zou moeten wor
den beschouwd. Men bedenke in dit
verband ook, dat op langere termijn een
tendentie tot stijging van de absolute
reserves noodzakelijk is om gelijke tred
te houden met de groeiende omvang van
het internationale betalingsverkeer, een
desideratum, dat ook voor andere landen
geldt en zijn uitvoerbaarheid uiteindelijk
o.m. ontleent aan de wereld-göudproduc-
tie.
De gunstige betalingsbalanspositie heeft
voor wat betreft de afschaffing van het
deviezenregime reeds belangrijke gevol
gen gehad.
Niet alleen het lopende verkeer met
het buitenland werd in materiële zin voor
het overgrote deel bevrijd, doch ook in
de kapitaalsector werden zeer belangrijke
stappen in deze richting gedaan. Ook
zijn aan particuliere banken ruimere mo
gelijkheden geboden tot belegging van
haar geldmiddelen in het buitenland. Als
voornaamste beperkingen op het kapi
taalverkeer blijven zodoende over be
paalde restricties bij emigratie, met na
me door temporisering gedurende vier
jaar van de overmaking van eigen ver
mogen; zekere beperkingen op investe
ringen van het bedrijfsleven in het dol-
largebied; beleggingen van particulieren
in het buitenland (in effecten, onroerend
goed, banksaldi enz.) en emissies op de
Nederlandse kapitaalmarkt. De eerste
stap op deze gebieden is, zoals vermeld,
gedaan in Benelux-verband.
Slotbeschouwing.
Wat de naaste toekomst betreft ach
ten de Ministers het voortbestaan van
een overschot op lopende rekening het
meest waarschijnlijk, al zal dit vermoe
delijk van geringere omvang zijn dan het
in het jongste verleden bereikte. Van
betekenis is hierbij o.m., dat de verschil
lende omstreeks de jaarwisseling getrof
fen overheidsmaatregelen de binnenland
se bestedingsmogelijkheden hebben ver
ruimd; ook heeft de jongste loonsverho
ging voor zover niet gecompenseerd door
overeenkomstige bewegingen in het bui
tenland, de Nederlandse concurrentie
positie niet geheel ongemoeid gelaten.
Ten aanzien van de goud- en deviezen
reserves zullen de mutaties in het lopen
de jaar, ook bij een overschot op lopen
de rekening, waarschijnlijk betrekkelijk
gering zijn. Verwacht kan namelijk wor
den, dat door- normale en vervroegde
aflossingen op de buitenlandse schuld
alsmede wellicht door enige netto parti
culiere kapitaalexport een toeneming uit
anderen hoofde geheel of grotendeels
zal worden teniet gedaan.
In de Slotbeschouwing wordt voorts
opgemerkt, dat alhoewel het lopende
verkeer in dollars in 1953 een overschot
opleverde, dit niet zonder meer mag
worden opgevat als een aanwijzing voor
de toekomstige ontwikkeling. Een terug
keer van de tekorten in dit verkeer be
hoort stellig tot de mogelijkheden. Een
probleem zou hierin niet schuilen, in
dien de zekerheid bestond, dat uit an
dere bronnen steeds voldoende dollars
beschikbaar zullen komen om deze te
korten af te dekken. Deze zekerheid ont
breekt echter vooralsnog. Derhalve moet
de weg naar opheffing van het onder
scheid tussen de verschillende soorten
valuta's met behoedzaamheid worden
begaan. Niettemin zijn ook ten aanzien
hiervan belangrijke stappen gedaan.
Het hier aangeroerde betalingsbalans-
probleem zal eerst tot zijn definitieve
oplossing geraken, wanneer het qualita-
tieve onderscheid der verschillende va
luta's wegvalt, of, anders gezegd, wan
neer alle of althans de belangrijke va
luta's extern convertibel worden.
Het streven naar convertibiliteit biedt
de meeste kans van slagen, indien de
weg door een aantal landen gezamenlijk
wordt afgelegd.
Het Nederlandse beleid is daarop ge
richt. Voor de groep der convertibel
wordende landen zal dan echter een vol
komen evenwicht tussen de dollaront
vangsten en -betalingen moeten zijn ge
waarborgd.
3
De Balkan is in de loop der eeuwen
een haard van onrust geweest in Zuid-
Europa. Dreiging van buitenaf en onder
linge twisten maakten dat hij werd be
schouwd als een zeer explosief kruitvat,
waarvan de lont inderdaad vaak is aan
gestoken. Men denke er aan hoe lang
de landen daar hebben geworsteld met
de Turken om hun onafhankelijkheid en
hoe de Eerste Wereldoorlog op de Bal
kan is uitgebroken. Ook na de oorlog
werden de tegenstellingen niet wegge
vaagd Bulgarije, Roemenië, Hongarije
en aanvankelijk Joego-Slavië werden
meegesleept in de Russische invloeds
sfeer, terwijl de Grieken jarenlang een
strijd op leven en dood hebben moeten
voeren tegen de communistische rebel
len, die van Griekenland ook een Sov
jet-satelliet wilden maken. Dit heeft de
Griekse regering met inspanning van al
le krachten en met intensieve hulp van
de Westelijke mogendheden weten te
voorkomen. Doordat bovendien Tito zich
losmaakte uit de Russische invloedssfeer,
kwam er ook iets meer evenwicht in de
politieke verhoudingen, wat voor Grie
kenland een aanzienlijke geruststelling
moet zijn geweest, want men zal zich
herinneren, dat tijdens de Griekse bur
geroorlog de Joegoslavische grens ten
opzichte van de rebellen allerminst her
metisch gesloten was, zo min als die van
Bulgarije en Albanië. Dit laatste land
neemt nu tussen Griekenland en Joego-
Slavië een geïsoleerde positie in als
communistische satelliet.
Het zal wel het streven zijn naar zelf
behoud, dat de Balkan een toonbeeld
maakt van samenwerking die haar weer
ga in de loop van de geschiedenis van
deze streken niet of nauwelijks heeft.
Wel loopt er midden door een politieke
scheiding, doordat Bulgarije, Roemenië en
Hongarije met handen en voeten aan de
Sovjet-Unie, gebonden zijn, maar vooral
de laatste tijd heeft zich daartegenover
een krachtig blok gevormd dat zich wel
niet geheel tegen het communisme keert,
maar in ieder geval toch weinig op heeft
met de Russische expansiepolitiek: Ideo
logisch blijft er tot zekere hoogte ook
een scheidslijn lopen tussen de bondge
noten onderling; dit is evenwel in de te
genwoordige tijd niet zo n zeldzaam ver
schijnsel, vooral niet omdat de wet van
het zelfbehoud eist dat men zich aaneen
sluit.
Mijnhardt Kiespijnpoeders. Doos 50 ct.
Miinhardt Hoofdpiinpoeders. Doos 50 ct.
Griekenland en Turkije dat wel
voor het grootste deel in Azië ligt, maar
zo nauw betrokken is bij de politieke
verhoudingen op de Balkan, dat het er
in deze gerust bijgerekend kan worden
hebben zich enkele jaren geleden aange
sloten bij de NATO, die vooral door de
Turkse deelneming een geduchte ver
sterking onderging. Toen Tito Moskou
het vertrouwen opzei en klaarblijkelijk
van plan was zich blijvend van zijn
vroegere bazen te distanciëren, was het
logisch dat er van weerskanten, Grie
kenland en Turkije enerzijds en Joego-
Slavië anderzijds, aansluiting werd ge
zocht. Tito weigerde zich bij de NATO
aan te sluiten, daargelaten of het meren
deel van de leden daar zo sterk voor
geporteerd was, maar hij wilde wel sa
menwerken ter versterking van de ver
dediging tegen de Russische dreiging.
Het resultaat van de onderhandelingen
tussen de drie landen was, dat begin vo
rig jaar het Balkanpact werd gesloten.
Dit jaar heeft Tito zowel een bezoek
gebracht aan Turkije als aan Grieken
land. Turkije verklaarde zich tijdens dat
bezoek al accoord met een omzetting
van het pact in een formeel bondgenoot
schap en in Athene is nu onlangs het
besluit gevallen, dat dit inderdaad zal
gebeuren, ofschoon nog niet direct,
blijkbaar om de Italiaanse gevoelens met
betrekking tot Triëst te ontzien. Mis
schien zou Italië een bondgenootschap
nu als een bedreiging kunnen zien, om
dat het met Joego-Slavië op nogal ge
spannen voet leeft over de kwestie
Triëst. Er is zelfs al de hoop uitgespro
ken, dat ook de Italianen zich zouden
aansluiten bij dit verdrag. Dit verdrag
houdt volgens het voorstel van de
Griekse minister-president ook in, dat
er een Raadgevende Vergadering zal
worden ingesteld, waarin een gelijk aan
tal Turken, Grieken en Joegoslaven zit
ting zullen hebben, zodat er ook een
soort parlement aan verbonden zal zijn.
Het is haast wel vanzelfsprekend dat
deze ontwikkeling de Sovjets weinig
aangenaam zal zijn, zoals hun alles on
aangenaam is wat er op duidt dat de
vrije wereld zich verzet tegen hun im
perialisme. Voor hun begrip gaat de
dreiging natuurlijk niet van hen, maar
van het Westen uit en volgens deze ge-
dachtengang kunnen ze zich van twee
kanten ingesloten voelen. Dit houdt in,
dat het bondgenootschap ook voor ons
van belang is, doordat weer een schakel
in de Westelijke verdedigingswerken
versterkt is en aan zo'n versterking zal
men blijven werken omdat de Russische
dreiging blijft voortduren, al beginnen
wij er langzamerhand aan gewend te
raken. Dat is niet slecht voor onze ge
moedsrust, zolang de waakzaamheid er
niet door verslapt. Het ZuidOosteuro-
pese bondgenootschap bewijst, dat dit
niet het geval is.
PvdA OVER HET MANDEMENT
In een verklaring, Dinsdag uit
gegeven naar aanleiding van het
bisschoppelijk mandement, verde
digt de Party van de Arbeid haar
ideaal van de doorbraak. Het be-
sfuur verklaart, dat de katholieken
in de partij naar eigen geweten en
in vrijheid hun houding zullen
moeten bepalen, maar, dat door
bepaalde gedeelten van het man
dement het bestaansrecht en de be
staansmogelijkheid van de PvdA
tot in haar grondslagen in het ge
ding wordt gebracht.
Dit, aldus de verklaring, gaat
iedere Nederlandse burger aan. Het
bestuur „wijst met verontwaardi
ging de beschuldiging af" als zou
van de partij aanzienlijke invloed
van ongodsdienstigheid zyn uitge
gaan.
In de zich toespitsende strijd om
de doorbraak, zo wordt gezegd,
neemt de Partij van de Arbeid de
handschoen op. Het bestuur van
de Partij van de Arbeid acht zich
verplicht er in alle duidelijkheid
op te wijzen, dat, indien de thans
ingeleide ontwikkeling een plaats
in de partij voor de katholieken
onmogelijk zou maken, zulks de
thans reeds scherper geworden po
litieke verhoudingen nog verder
moet toespitsen en onvermijdelijke
gevolgen zal hebben voor de moge
lijkheden tot kabinetsformatie en
voor de thans bestaande politieke
samenwerking.
De kiezers, aldus de verklaring,
moeten zich voorbereiden op een
duidelijke uitspraak over de grond
slagen van de politieke partijfor
matie in ons land.
Ter viering van het 30-jarig be
staan van de NCRV, welk feit werd
aangeduid met de naam „JUBO II",
waren Tweede Pinksterdag tien
duizenden en'tienduizenden in Arn
hem bijeengekomen om de feeste
lijke herdenking by te wonen. De
ze vond plaats in het stadspark
Sonsbeek, waar ongeveer 20.000
medewerkers een uitgebreid pro
gramma van muziek, zang en gym
nastiek uitvoerden. Al vroeg in de
morgen startten de gymnasten voor
een marswedstrijd; op dat tijdstip
begon ook een concert van de
Luchtmachtkapel en een marswed
strijd voor muziekcorpsen.
Het officiële gedeelte begon met
een dagopening door prof. dr. ,W.
J. Kooiman, waarna de voorzitter
van de NCRV, mr. A. B. Roosjen,
een lustrumrede uitsprak. In deze
rede ging sprekers grote dankbaar
heid uit naar het feit, dat men zich
in een vrij Nederland mag verheu
gen in een vrije radio-omroep.
Grote nadruk legde mr. Roosjen
op de herleefde vrijheid na het af
schudden van het juk van de be
zetter.
Onder de aanwezigen waren o.a.
een vertegenwoordiger van de mi
nister van O. K. en W., de commis-
sarit van de koningin in Gelder
land, Jhr. dr. C. G. C. Quarles van
Ufford; de burgemeesters van Arn
hem en Hilversum en leden van de
Eerste en Tweede Kamer. Door de
commissaris der koningin en de
burgemeester van Arnhem werd
eveneens het woord gevoerd.
Een vorstelijke handverzorging
Na de middag werden er tal van
spelen gegeven; een unieke mas
sale gymnastiekdemonstratie, een
middeleeuws adelijk huwelijksfes-
tyn; een steekspel, kortom, een
massale demonstratie op verschil
lend gebied met perfecte organisa
tie. Een en ander werd besloten
met een schitterend vuurwerk.
Dinsdagavond was een en ander
op de 'televisie te zien.
De „actie Loesje" werd op deze
dag afgesloten met de aanbieding
van het totaalbedrag 256.472.58)
aan het bestuur van de Johanna-
stichting te Arnhem.
De rechtbank te 's-Gravenhage
heeft Dinsdag de Berkelse arts O.
conform de eis van de Officier van
Justitie, tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld.
Verdachte O. liet ook nu geen
spoor van emotie zien. Slechts zijn
gezicht vertrok even een beetje.
Een der verdedigers, Mr Huygens,
verklaarde, dat O. beroep tegen het
vonnis zal aantekenen.
De rechtbank achtte bewezen dat
O. opzettelijk en met voorbedachte
rade gehandeld had. Geen enkel
feit, aldus de overweging, is aan
nemelijk gemaakt, maaruit men
zou kunnen afleiden, dat de echt
genote van O. zelfmoord had wil
len plegen. Ook de veronderstel
ling' van een tóch aanwezige her
sentumor is zuiver theoretisch.
In de gedragingen van verdachte
naar buiten (de ruchtbaarheid die
hij gaf aan de „ziekte" van zijn
vrouw), zei de rechtbank 'n sterke
aanwijzing te zien van het voorne
men van O. om zyn echtgenote te
doden. De psychiater Dr. Carp
had O. gekenschetst als een per
soonlijkheid die, overmand door
gevoelens van haat en wrok, daar
aan uiting kan geven door het ple
gen van de ernstigste daden.
De rechtbank besloot, dat gelet
op de persoon van verdachte, die
als medicus, echtgenoot en vader
niet heeft geschroomd zijn vrouw,
moeder van zyn drie jonge kinde
ren, van het leven te beroven,
slechts de hoogste straf in aanmer
king kan komen.
EEN DROEVE LIJST.
Vyf ongelukken met kinderen-
In de duinen by Scheveningen
op een afgesloten terrein bij de
vuurtoren waren des middags twee
jongens, de 12-jarige W. P. en de
11-jarige A. T., beiden wonend
aan de zeekant, bezig de ingang
van een daar nog liggende bunker
uit te graven. Als gevolg daarvan
ging het zand aan het glijden; bei
de jongens werden onder zand en
brokken beton bedolven. Andere
kinderen sloegen alarm, waarop de
brandweer van de post Duinstraat
uitrukte en de jongens uitgroef. W.
P. bleek al te zijn overleden. A. T.
werd met snijwonden naar het zie
kenhuis aan de Zuidwal overge
bracht. Zyn toestand is niet ern-
istig.
Omstreeks half vijf die middag
wilde het negenjarig zoontje van
de familie J. Steenks uit 's-Graven-
zande te Naalwijk een geparkeerde
bakkersauto passeren, toen hij viel
en door een geladen zandauto werd
overreden. Het knaapje was op slag
dood.
De 12-jarige L. Wisse uit 's Heer
Arendskerke is Zaterdag, toen hy
per fiets op weg was naar 't land
van zyn vader, op de onbewaakte
overweg by het viaduct te 's Heer
Arendskerke door een uit de rich
ting Middelburg komende Diesel-
trein gegrepen. De jongen stak
juist voor de trein de overweg over
waarbij de trein het achterwiel van
de fiets raakte. De jongen werd
van de fiets geslingerd en ernstig
gewond. Hy is naar het ziekenhuis
te Goes overgebracht.
Omstreeks het middaguur is Za
terdag te Rotterdam het anderhalf-
jarig jongetje P. H. de Jonge uit
Hoogkerk (Gr.), dat zich met zijn
ouders aan boord van het aan de
Boompjes te Rotterdam liggende
kustvaartuig Ariel bevond, over
boord gevallen en verdronken.
Te Delft is Vrydag het tweejarig
jongetje A. J. de Cocq uit de Su-
matrastraat te water geraakt. De
levensgeesten waren nog niet ge-
weken, toen het kind op het droge
was gebracht, maar in het Oude en
Nieuwe Gasthuis, waarheen het is
vervoerd, is het toch overleden.
Vrijdag is de driejarige J. N. van
de Meppelweg te Den Haag ver
mist. Toen men het ventje ging
zoeken, bleek het te liggen in een
bouwput aan een 'terrein hoek
Meppehveg-Leyweg, waarin ruim
een meter water stond. Pogingen
om de levensgeesten nog op te wek
ken hadden helaas geen resultaat.
Mevrouw G. M. Reinsma—-Van
Meverden, een 53-jarige dame,
sloeg met het hoofd tegen de inge
bouwde motorkap van een auto
bus, toen deze plotseling remde.
Zij is in het W.G. overleden.
Op weg naar het W.G. overleed
de 63-jarige mevrouw C. Vermist-
Verboom, die door een bestelauto
was aangereden.
In de Nieuwe vaart te Amster
dam is Dinsdagavond een zeven
jarige jongen verdronken.
Bij een ongeluk met een auto in
Viersen (Duitsland) is de 36-jarige
E. Bosman uit Venlo om het leven
gekomen.
TREIN GRIJPT AUTO OP ON
BEWAAKTE: 2 DODEN.
Een personenauto is Dinsdag
middag om vijf uur op de onbe
waakte overweg tussen Leende en
Sterksel door een electrische trein
uit de richting Weert gegrepen. De
65-jarige bestuurder, de heer Smol
ders uit Leende, en zijn 64-jarige
echtgenote mev, Smolders-Plompen
werden op slag gedood. De perso
nenwagen, die totaal vernield is,
werd 50 meter door de trein mee
gesleurd en over een sloot naast de
spoorlijn geworpen.
In industrie- en handelskringen is men over de -economische toestand in
Nederland over 't algemeen tevreden. De omzetten vertonen een bevredi
gend beeld. De prijzen hebben een neiging tot stijgen hier en daar, ter
wijl zij elders soms afbrokkelen. Maar over de gehele linie gezien, mag
men tevreden zijn.
Minder tevreden zijn de Nederlandse huisvrouwen, die, wanneer hun de
vraag wordt gesteld, hoe zij denken over het economische beeld van Ne
derland, in grote meerderheid ma ar een somber gezicht laten zien. Men
klaagt over het dure leven. Sinds de huurverhoging bij de aanvang van
dit jaar is het gezinsbudget onder grote druk komen te staan. Zie maar
naar de huren, kijk maar naar de prijzen van alledaagse artikelen als
koffie en thee
Vooral die ontwikkeling van de kof
fie- en theeprij zen heeft diepe .indruk ge
maakt op de geestesgesteldheid van de
huisvrouwen. Het gaat hier om veel ge
vraagde artikelen, die men moeilijk door
andere kan vervangen. Men wil van het
schema van koffie- en theeverbruik ook
niet afwijken. In de oorlog zijn er al zo
veel surrogaten geslikt, dat men het
kopje koffie en thee onder geen beding
wil missen. Men praat dan in buurt- en
familiebijeenkomsten over de onjuiste re-
geringspolitiek op dit gebied. De rege
ring had hier en daar Voor moeten zor
gen.
Om de maat vol te maken, zijn in de
afgelopen dagen de koffie- en theeprij-
zen weer behoorlijk gestegen. Moeten we
beslist afstand doen van ons kopje thee
en koffie? Het wordt toch tijd, dat hier
iets aan gedaan wordt.
Er Is weinfg aan te doen.
Aan de prijsontwikkeling van de twee
fel begeerde artikelen, die nu peperduur
zijn geworden, is weinig te doen. Het is
een gevolg van de grote vraag en het
geringe aanbod van koffie en thee op de
wereldmarkt. Na de oorlog heeft men
voortdurend met de koffie- en thee-aan
plant gesukkeld. Veel plantages in de
aziatische productielanden waren in de
jongste wereldoorlog vernietigd of zwaar
beschadigd. Nadat men in Europa de
wapens had opgeborgen, vocht men in
Azië nog fel door. Indonesië tegen Ne
derland. In China zagen we het duel tus
sen Tsjang Kai Sjek en de communisten.
Op Malakka opereerden rebellen, in In-
do-China heerst nu nog een complete
oorlog.
Deze onrust in de oosterse wereld
heeft de tropische landbouw ernstige
schade toegebracht. Ook de koffie- en
theecultuur heeft daaronder geleden.
Vooral de theecultuur in Azië werd
getroffen. De koffie-aanplant bevindt
zich grotendeels in Zuid-Amerika en ver
der in Afrika. Ondanks dit alles vielen
de eerste wereldoogsten na de oorlog
erg meé. Men kon zelfs in bepaalde lan
den reserves gaan vormen. De prijzen
stegen in Europa vooral door de gewij
zigde valutaverhoudingen en omdat hier
een inhaalvraag moest worden bevre
digd.
Nu is men erin geslaagd aan die in
haalvraag te voldoen, zij het ook, dat
het wereld-kof fie- en theeverbruik zijn
vroeger peil nog niet weer bereikte.
Toen kreeg Brazilië een grote vorst-
schade in zijn koffie-oogst, die zijn in
vloed doet gelden niet alleen op de oogst
van dit jaar, maar ook op die van vol
gende jaren. In Amerika zijn ook grote
voorraden koffie gekocht. De prijs steeg
enorm, omdat het braziliaanse aanbod
sterk afnam. Nu wordt bij stijgende prij
zen voor koffie ook direct de belang
stelling voor thee groter, omdat men een
kopje koffie tenslotte door thee kan ver
vangen. 'De theeprijzen gingen dus ook
stijgen, en voor zover men liefhebber is
van cacao, weet men, dat ook de vraag
naar dit artikel steeg. Ook bij cacao dus
een prijsstijging.
Welke maatregelen?
In Nederland heeft de regering en ook
de handel in koffie en thee deze ontwik
keling met zorg gevolgd. De stijgende
wereldmarktprijzen vielen juist samen
met de Nederlandse pogingen om het
huurpeil te saneren en kwamen zeer on
gelegen.
De handel in koffie en thee is niet
gebaat, want elke hoeveelheid die wordt
verkocht, moet nog duurder weer wor
den ingekocht. Er is dus steeds meer ka
pitaal nodig om een koffie- en theehan
del te kunnen financieren. Bovendien
heeft de consument thans de neiging om
het koffie- en theeverbruik te beperken
voor zover men daar met zijn inkomen
niet toe gedwongen wordt. Als men zich
aan een geringer koffie- en theeverbruik
gaat wennen, neemt de afzet ook niet
meer toe, wanneer de prijzen weer eens
lager worden. In kringen van de koffie-
en theehandel heeft men de prijzen dus
zo lang mogelijk laag gehouden om de
afzet te bewaren. Zo is het herhaaldelijk
voorgekomen in de afgelopen maanden,
dat de prijzen hier in Nederland lager
v/aren, dan de wereldmarkt toestond.
Aan verkoop uit voorraad komt echter
een einde en men ziet dan hoe de aan
passing zich schoksgewijze voltrekt.
De wereldmarkt van dit ogenblik laat
nog hogere marktprijzen toe dan bij de
jongste verhoging is aangekondigd. Dit
„achter-lopen" bij de wereldklok vond
niet alleen in Nederland plaats. Ook in
België worstelde men met een koffie- en
theevraagstuk.
'Dit beïnvloedde, evenals in Nederland,
de indexcijfers voor de kosten van le
vensonderhoud. Daar zijn in België de
lonen aan gebonden. Stijgt het bedoelde
indexcijfer, dan gaan de lonen na een
bepaald punt omhoog. Die lonen in Bel
gië zijn toch al hoog, zodat de regering
geen verdere prijsverhoging kon toe
staan. (De prijs ligt in België toch al
veel hoger dan in Nederland).
De Belgische overheid verzocht de
koffiebranders de prijzen niet verder te
verhogen. Deze laatsten konden aan dit
verzoek niet voldoen, waarop de rege
ring een prijsverhoging na 1 Mei jl. van
een machtiging afhankelijk stelde. Toch
zal men die machtiging wel moeten ge
ven, wil men vermijden, dat koffie niet
meer verkocht wordt. Het bevriezen van
de prijs heeft dus weinig zin.
Ziehier ook het vraagstuk voor onze
overheid. Geeft men subsidie op koffie
en thee, dan blijven de binnenlandse prij
zen laag. Het gevolg is echter, dat er op
een reusachtige schaal koffie en thee over
de grens verdwijnt. Want in het buiten
land is de prijs veel hoger dan in .Neder
land en dit verschil wordt dan nog veel
groter. Dat wordt dus werkverschaffing
voor smokkelaars, terwijl de vreemde
lingen, die toch al steeds koffie meene
men uit Nederland, dan goedkoop kof
fie en thee gaan drinken op kosten van
de Nederlandse gemeenschap. Ben sy
steem, dat weinigen zal aanlokken.
Het duurt niet lang.
Men zal het prijsverloop van koffie
en thee rustig in vrijheid moeten laten.
De productielanden van koffie en thee
breiden de plantages uit zoveel ze maar
kunnen. Op internationale theemarkten
zag men de laatste dagen al lagere no
teringen. Overal begint men voorraden
aan te spreken. In de landen van latijns-
Amerika worden millioenen besteed voor
nieuwe aanplant, onderzoekingen en de
bestrijding van vorst, erosie en insecten.
De jongste raming voor de wereld-
koffieproductie ligt al 400.000 zakken
hoger dan die van Maart j.l. De komen
de oogst van Brazilië zal weliswaar ge
ringer zijn, maar in Afrika verwacht men
een veel grotere opbrengst, terwijl men
in een koffiecentrum als Columbia ook
zeer optimistisch is aangaande de ko
mende oogst.
Voor het daaropvolgende jaar zal er
een ware koffieregen op de wereld neer
dalen, zo voorspelt men en we hebben
reeds geconstateerd, dat ook de theeprijs
onmiddellijk daalt, wanneer de koffie
omlaag gaat. In 'Parana (Brazilië), waar
in Januari een koffie-congres werd ge
houden, zijn reeds voorstellen gedaan om
een wereld-reclame-campagne voor kof
fie te gaan organiseren, want over en
kele jaren zal er een overvloedige pro
ductie zijn, zo meende men en dan moet
het pubhek welwillend tegenover de
koffie staan. Nu, we zijn welwillend,
maar zo lang ze peperduur is, doen we
er maar wat koffiestroop bij. Er bÜjft
ons geen keus over.
drs. Mi
