Boeiend overzicht van 't Waalwijkse
Leven gedurende 1955.
6
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN VRIJDAG 27 JANUARI 1956
6
BURGEMEESTER TEIJSSEN GAF
DE GtMEtNTE GROEIT
Elke dag komen méér dan 2000
mannelijke arbeiders dat is een
aantal personen van elders ko
mend, bijna gelijk aan de helft
van de totale Waalwijkse be
roepsbevolking uit naaste om
geving, verre omtrek en zelfs uit
nog verdere streken per rijwiel,
bromfiets of autobus naar Waal
wijk, omdat zij hier hun werk
hebben. Onder deze van her en
der komende arbeidskrachten be
vindt zich een groot aantal, dat
reeds méér dan 5 jaren van dag
tot dag deze tocht naar het werk
maakt.
Het is zonder meer begrijpelijk
en herhaaldelijk blijkt dit ook
dat velen van deze trekkende
arbeidskrachten zich gaarne met
hun gezin in Waalwijk zouden
vestigen, doch deze mogelijkheid
is wegens de grote woningnood
niet aanwezig.
De in 1954 gecreëerde objecten ten
behoeve van werkloze handarbeidrs, ble
ven ook in 1955 in exploitatie. Zeven
werknemers zijn in dat jaar op deze ob
jecten werkzaam geweest. Van dat aan
tal zijn in 1955 er 5 afgevoerd naar het
vrije bedrijf.
HET PATROON DER
INDUSTRIE.
Herhaaldelijk is reeds het ar
gument gehanteerd, dat de een
zijdigheid en daardoor de
kwetsbaarheid van de Waal
wijkse industrie het noodzakelijk
maakt om het egale patroon de
zer industrie te wijzigen. Als een
niet minder sterk motief voor
deze wijziging geldt de gericht
heid van de jonge beroepsbevol
king, die in het arbeidsproces
treedt, op andere beroepen, b.v.
in de metaalindustrie en in de
electro-techniek, dan tot dusver
re in de traditionele Waalwijkse
bedrijven werden uitgeoefend.
Niet zonder reden heb ik straks
reeds opgemerkt, dat het vertrek
van een aantal inwoners per jaar
wellicht ook zijn oorzaak vindt
in het gebrek aan voldoende mo
gelijkheden om het gekozen be
roep ter plaatse uit te oefenen.
In deze veronderstelling wordt
ik gesterkt door gegevens met
betrekking tot de leerlingen uit
de gemeente Waalwijk, die de
Nijverheidsschool hebben be
zocht en deze met een diploma
hebben verlaten.
Uit deze gegevens blijkt, dat
vanaf 1946 t/m 1955 dus in 10
jaar tijd in de afdeling sme-
den-bankwerken niet minder dan
439 leerlingen uit de gemeente
Waalwijk op de dagschool het di
ploma behaalden, terwijl in het
zelfde tijdvak in de afdeling
schoenmaken op de dagschool
slechts 252 leerlingen uit de ge
meente Waalwijk een diploma
verwierven, hetgeen er op wijst
dat de jeugd, die de lagere school
verlaat en de nijverheidsschool
gaat volgen, zich meer tot het
technische beroep voelt aange
trokken.
Ik heb dit éne voorbeeld maar
gekozen om daarmede te illus
treren, dat een deel der jonge
beroepsbevolking van Waalwijk
inderdaad georiënteerd is op an
dere beroepen dan het door ou
ders en verder voorgeslacht uit
geoefende beroep in de schoen
en lederindustrie.
Dezelfde oriëntatie ten opzich
te van de beroepsuitoefening kan
geconstateerd worden bij de jon
ge beroepsbevolking in 'de gehe
le streek.
Dit dient wel in het oog te wor
den gehouden, omdat de indus
triële expansie van de gemeente
Waalwijk niet alleen behoort te
zijn afgestemd op de te Waalwijk
aanwezige arbeidskrachten en
hun beroepsopleiding, doch even
zeer op aard en opleiding van de
beroepsbevolking in de streek,
wijl Waalwijk voor de arbeiden
de bevolking dezer streek als het
centrum van werkgelegenheid
geldt en deze streekfunctie moet
niet alleen volledig behouden
blijven, doch nog meer omvang
krijgen, wil de sterk groeiende
beroepsbevolking van de streek
in Waalwijk arbeid kunnen vin
den.
Om meerdere redenen, welke,
elk op zichzelf beschouwd, be
slist zwaarwichtig zijn. behoort
bil het te voeren industrialisatie
beleid oan ook zoveel mogelijk
het oog gericht te worden óp de
door mij bedoelde wijziging van
het patroon der industrie.
WONINGNOOD NOG
ONGUNSTIGER.
De woningnood, welke nu al
zo vele jaren het zedelijk en het
maatschappelijk leven van onze
bevolking teistert, kreeg in 1955
een nóg ongunstiger kwantitatief
aspect.
Naast de noodzakelijkheid van
woningvoorziening voor de van
jaar tot jaar groeiende bevol
king, zijn er nog onderscheidene
woningbehoeften van andere
aard, welke evenzeer om Tbevredi-
ging vragen.
In 1955 werden 152 huwelijken
voltrokken, waarvan 103 echtpa
ren zich in Waalwijk vestigden
Indien ik dit getal van 103 te
gen de achtergrond plaats van 't
jaarbouwvolume ten behoeve
van de eigen bevolking voor 1955
dat voorzag in de bouw van 102
woningen, dan is elk commen
taar wel overbodig, omdat het
zonder meer duidelijk is, dat de
woningnood in onze gemeente in
het geheel niet afneemt, doch
zelfs voortdurend groter wordt,
daar er behalve voor de jongge
huwden ook nog geregeld en
dringend woningen nodig zijn
voor huisvesting van andere per
sonen, waarbij ik b.v. denk aan
het personeel van de diverse on
derwijsinstellingen, terwijl het
aantal ingeschreven woningzoe
kenden meer dan duizend be
draagt.
Zó is de verre van rooskleuri
ge toestand.
Vanzelfsprekend laat het ge
meentebestuur geen mogelijk
heid onbenut om te trachten om
'fleer bouwvolume te verwerven.
Ten aanzien van de realisering
van het bouwvolume kan ik een
ietwat optimstischer geluid laten
f1'orfj?rirHet is nl- gelukt om reeds
in 19o5 aan te vangen met te
houwen uit het volume 1956.
.k1-?11.1' IS te verklaren dat in
19o5 m totaal- 170 woningen in
aanbouw kwamen, waarvan 131
worden gebouwd door de ge-
m^?n,:5-?n door particulieren.
Op dit ogenblik is dan ook
fluiten deze aangevangen bouw
voor 1956 geen verder bouw
volume meer beschikbaar, waar-
i volledigheidshalve opmerk
dat met de realisering van enige
bouwplannen van particulieren
waarvoor in 1955 reeds bouwvo
lume van 1956 werd toegewezen,
nog niet kon worden aangevan
gen omdat de ministeriële pre
miebeschikking nog niet verkre
gen werd, doch ook weldra zal
deze bouw 'n begin kunnen krij
gen en dan is daarmede het ge
hele bouwvolume 1956 metter
daad verbruikt.
sg,
ONDERWIJS EN SCHOLEN-
dUU vv
Het overzicht van de schoolbe
volking, dat de burgemeeserter
vervolgens gaf, toonde aan dat
de Waalwijkse scholen voor L O
M O, U L O en V H M O in 1955
werden bezocht door 4041 leer
lingen.
1.September 1955 werd de
Christelijke school voor buiten
gewoon lager onderwijs, die een
streekschool zal zijn en gehuis
vest is in enkele noodlokalen ge
opend.
Met ingang van het nieuwe
schooljaar (Sept. 1955) werd aan
het Dr. Mollercollege een gym
nasium toegevoegd, hetgeen van
niet te onderschatten belang is
voor het culturele niveau der ge
meente en bovendien een bedui
dende verrijking en voor het
katholieke onderwijs zelfs een
completering betekent van de
onderwij smogelij kheden.
Het verheugt mij zeer, dat het
Christelijk onderwijs ter plaatse
zich ook gestaag ontwikkelt,
waarvan de verlening van een
Rijkssubsidie ten behoeve van
een in September van dit jaar te
2P®n.en Christelijke Middelbare
Meisjesschool een nieuw en wel
sprekend bewijs is.
Een omvangrijke scholenbouw
staat op het programma.
De volgende scholen dienen zo
spoedig mogelijk tot stand te ko
men:
Een nieuwe R.K. Meisjesschool
te Besoijen. De uitvoering van de
bouwplannen voor een modern
schoolgebouw wacht op de goed
keuring van de Rijksinstanties,
waar de plannen reeds enige
maanden berusten.
Een nieuwe R.K. Jongens
school in de St. Antoniusparo
chie.
Een nieuwe R.K. Meisjes ulo
school in 't centrum. Een raads
besluit is reeds geruime tijd aan
wezig, terwijl ook de bouwplan
nen voor deze school in de pro
cedure hij de Rijksinstanties zijn.
Een nieuwe R.K. BLO-school.
Het schoolgebouw zal gesticht
worden door de gemeente en ter
beschikking worden gesteld van
het schoolbestuur. Weldra zal de
raad een voorstel hieromtrent
bereiken.
Een nieuwe Christelijke BLO-
sehool. Dit schoolgebouw zal ook
van gemeentewege tot stand ge
bracht worden en daarna ter be
schikking komen van het school
bestuur. Ook hieromtrent kan de
raad spoedig een voorstel ver
wachten.
De R.K. Jongens uloschool in
de St. Antoniusparochie behoeft
dringend uitbreiding, omdat al
meerdere malen bij de aanvang
van een nieuw schooljaar leer
lingen moesten worden afgewe
zen wegens gebrek aan ruimte.
Op dit ogenblik maakt het een
punt van bespreking uit op wel
ke wijze hier een voorziening ge
troffen kan worden.
Zowel het Dr. Mollercollege-
in verband met de toevoeging
van het gymnasium als het
Willem van Oranje-college in
verband met de uitbreiding met
een middelbare meisjesschool
behoeven meer ruimte. Het is te
hopen, dat het overleg met de
Rijksinstanties hier tot resultaat
zal leiden.
De voorbereidingen en bespre
kingen inzake de bouw van een
nieuwe Nijverheidsschool aan 't
Vredesplein schiinen thans zover
gevorderd te zijn, dat met enige
grond verwacht mag worden, dat
deze bouw dit jaar kans van sla
gen heeft.
Het gebouwencomplex van de
R.K. Huishoud- en Industrie
school krijgt een grote uitbrei
ding, waarvan uitvoering reeds
is aangevangen en waardoor de
Geruisloos gleed 1955 weg van het kalenderblad en meteen presenteerde
1956 zich a.s toen nog onbeschreven boek, diat openviel en waarvan de
366 bladzijden zullen gevuld worden met het reiaas van 's mensen wel en
wee. Ook de vieugde en iragiek van de Waalwijkse gemeenschap en
van elk onzer persoon ijk zui.en daarin geschreven worden en wij allen
de olik vooruit gericht zijn reeds van dag tot 'dag bezig 0111 b-]dra-
gen en bouwstofben te leveren voor de jaarband 1956.
Toch wenden op dit ogenblik de gedachten zich nog even af van dtezte
nieuwe jaarband, omdat de inhoud van de foliant 1955. weliswaar op 31
December cot het laatste brad gevorderd, nu eenmaal nog zó zéér boeit,
dat moeiiii)k is te weerstaan aan bet sterk; verlangen om in deze eerste
vergader.ug na de jaarwisseling daarin nog eens een brik tto werpen, me
de ook om daardoor het tojaie beeld van een jaar gemeentelijk leven
in al zijn variaties en schakelingen voor de geest te krijgen een beeld,
dat in de loop van het jaar deel tje na deeltje gevormd en ten slotte vol
tooid is, zónder daarbij telkens en voortdurend acht te slaan op con
ceptie en gestalte van het geheel, zoals dat nn een jaar-bestek van pril
heid tot volle wasdom kwam, aldus begon burgemeester Teijssen van
Waalwijk, in de gisterenavond gehouden raadsvergadering zijn nieuw
jaarrede, een rede, die we hier graag in grote trekken weergeven.
Het is verheugend te mogen consta
teren, dat het inwonertal dier gemeente
van jaar tot jaar groter wordt.
Bereikte de gemeente op 15 Februari
1954 een inwonertal van 15.000, op 31
December 1955 was dit inwonertal reeds
tot 15.610 gestegen.
Het jaar 1955 bracht een vermeerde
ring van 414 inwoners, welke vermeer
dering ontstond zowel door een geboor
te-overschot als door een vestigings
overschot.
Dan gaf hij een overzicht van de ge
boorte- en vestigingsoverschotten sedert
1945 en vervolgde
Dit overzicht toont aan, dat het ge
boorte-overschot sedert 1945 vrij stabiel
is en voortdurtend blijft schommelen
rond een getal van 250 per jaar, terwijl
sommige jaren een vestigingsoverschot en
andere jaren weer een vertrekoverschot
te zien geven.
Nu geconstateerd moet worden, dat ge
durende het laatste decennium meerdere
jaren geen vestiyinjs-overschot hcbüen
ojyaLleverd, doch in die jaren méér per
sonen de gemeente heboen verlaten dan
zich gevestigd hebben, terwijl er op de
arbeidsmarkt ter plaatse méér vraag dan
aanbod was, dient het verschijnsel van
een wisselend vestigings- en vertrek
overschot voorwerp van onderzoek te
zijn, omdat dan ongetwijfeld een of meer
indicaties aanwezig zullen bujken, weike
de grondslag kunnen bieden voor een
beleid, dat gericht is op het voorkomen
van vertrek-overschotten en bet verster
ken der vestigings-overschotten, want
eerst dan kan er sprake zijn van een
gezonde groei van het inwonertal der
gemeente.
De meerdere of mindere ruimte in de
woning-voorraad is slechts een inciden
tele factor. Meerdere andere factoren
doen hier zeer beslist hun invloed gel
den, waarbij ik bv. in het bijzonder dlenk
aan het verband tussen de beroepskeuze
en de opleiding voor het beroep ener
zijds en de mogelijkheid om het gekozen
beroep ter plaatse uit te oefenen ander
zijds.
Hen toeneming van het inwonertal
door vestiging van elders wijst er onbe
twist op, dat degenen,die zich van el
ders komen vestigen en toch zonder
twijfel een maatstaf zullen hebben aan
gelegd om de diverse omstandigheden,
welke het leven in een gemeente in alle
onderscheiden sectoren beheersen, te
beoordelen, tot het inzicht zijn gekomen,
dat het in die gemeente goed wonen en
werken is.
In dat licht gezien, behoort het zeer
zeker tot e'en der voornaamste taken
van het gemeentebestuur om met visie
levens- en bestaansfactoren te beïnvloe
den. teneinde daardoor de aantrekkelijk
heid van de gemeente als woon- en
werkplaats steeds meer te bewerkstelli
gen, waarvan de resultaten voor een
deel meetbaar zullen zijn en tot uitdruk
king zullen komten in de stijging van het
inwonertal door de komst van gezinnen
en personen van elders, terwijl deze re
sultaten daarnaast merkbaar zullen zijn
in de terugloop van het vertrek als ge
volg van het feit, dat de bewoners geen
behoefte zullen gevoelen om zich eiders
te vestigen.
Dan gaf de burgemeester een over
zichtvan de leeftijdsopbouw der bevol
king, waaruit hij concludeerde
Het trekt meteen de aandacht, dat in
de leeftijdsgroep 15 t.m. 24 jaar niet
minder dan 2569 inwoners of ongeveer
1/6 deel van de gehele bevolking be
hoort. Dit wetende, worden de gedach
ten daarover als het ware van zelf ge
associeerd met de jeugd, die men in
massa op dé vrije dagen en in de vrije
uren door de straten ziet trekken en
elders aantreft; een jeugd, die tot mas-
sa-jeugd kan worden, met al de gevaren
en gevolgen, welke daaraan verbonden
zijn en waarmede het probleem van de
jeugdzorg 'en de vrije-tijd-besteding wel
sterk geaccentueerd is.
Voorts valt het aanstonds op, dat niet
minder dan 826 personen boven 65 jaar
in de gemeente wonen, hetgeen zonder
meer betekent, dat het bejaardenvraag-
stuk in al zijn aspecten actueel is. Over
beide vraagstukken zou de burgemeester
in het verloop van zijn rede spreken.
Grote pendelbeweging.
De beroepsbevolking der gemeente
vertoonde in 1955 het normale accres;
voortspruitend uit de groei der totale
bevolking. Per 31 December jl. behoor
den pl.m. 4700 mannelijke ingezetenen
tot deze beroepsbevolking.
Het tekort aan arbeidskrachten teken
de zich ook in 1955 scherp af, terwijl
daarnaast de werkgelegenheid nog toe
nam als gevolg van stichting van nieu
we bedrijven en uitbreiding van be
staande bedrijven.
De pendelbeweging bleef ook in 1955
een zeer grote omvang behouden.
Deze pendel legt niet te onderschatten
lasten wegens transportkosten c.a. op de
ondernemingen, terwijl van de arbeids
krachten, die op een of andere wijze elke
dag van elders komen, een zodanige in
spanning met betrekking tot de dagelijk
se reis wordt gevergd, dat dit afbreuk
doet aan hun arbeidsproductiviteit. Ook
het gezinsleven voornamelijk het con
tact met cfe kinderen lijdt voortdurend
onder deze pendel, die meebrengt, dat
de vader van de vroege ochtend tot
's avonds in het gezin afwezig is.
Het huisvestingsprobleem voor deze
categorie kan zoals de situatie thans
is niet worden opgelost in de sector
van de woningbouw uit de beschikbare
contingenten, die onder de benaming van
bouwvolume worden verschaft en waar
aan financiële faciliteiten van Rijkswege
verbonden zijn.
Toch geldt het hier een nijpend en
benauwend probleem, zowel voor de on
dernemingen als voor de betrokkenen.
Vanuit de gezichtshoek van' het ge
meentebestuur bezien, moet geconsta
teerd worden, dat de huisvesting van
zelfs maar een de»! der pten del arbeids
krachten beduidende economische per
spectieven zou hebben voor Verschillen
de categorieën der bevolking.
Men kan er van verzekerd zijn, dat
burgemeester en wethouders deze con
stante potentie steeds in het Oog houden
en daaraan niet zo maar voorbijgaan,
doch trachten middelen te hanteren cwn
voorzieningen te bewerkstelligen, waar
bij ik opmerk, dat deze middelen uiterst
schaars en moeiliik aan te wenden zijn.
Het zal duidelijk zijn, dat, nu gespro
ken kan worden van een overspannen
arbeidsmarkt in de gemeente, de werk
loosheid zeldzaam gering is. Het bij het
gewestelijk arbeidsbureau ingeschreven
aantal werkzoekenden overschreed in 't
gehele jaar 1955 nauwelijks het cijfer 20.
Sociale Zorg.
Wegens de voortschrijdende gunstige
conjunctuur, trad werkloosheid in het
vorig jaar nagenoeg niet op. De regeling
sociale voorzi'ening voor werkloze werk
nemers behoefde slechts zelden gehan
teerd te worden. In totaal 31 werklozen
werden, meestal gedurende korte tijd,
krachtens deze regeling geholpen.
In het afgelopen jaar heft de gemeen
te s-Hertog'enbosch te Waalwijk een be
schuttende werkplaats opgericht, als de
pendance van haar werkplaatsen in die
gemeente. Minder-valide arbeiders en
moeilijk plaatsbaren uit Waalwijk en
omgeving kunnen op deze werkplaats
tewerkgesteld worden ter observatie en
ter verhoging van hun arbeidsgeschikt
heid. Getracht wordt onr middels deze
werkplaats bedoelde personen weer een
plaats in het vrije bedrijf te geven. Een
beschuttende werkplaats in de gemeente
is van groot belang voor ..gehandicap
ten" tot verhoging van hun arbeidsmo
gelijkheden.
In dit verband moge ik wijzen op de
aanwezigheid van het Kring-Revalidatie-
Bur»au, sinds 1954 werkzaam in deze ge
meente, en waarvan het secretariaat bij
de afdeling sociale zaken ter secretarie
is gevestigd. De taak van dit bureau Is
lichamelijk gebrekkigen en andere gehan
dicapten, in de ruimste zin van het
woord, medisch en sociaal geschikt te
maken voor het verrichten van arbeid
in het vrije bedrijf.
De sociaal-economische hulpverlening
aan kleine zelfstandigen vond in mindere
mate toepassing dan in voorafgaande
jaren. Slechts 14 zelfstandigen zijn in
1955 ingevolge deze voorzieningsrege
ling geholpen gedurende perioden van 3
tot maximaal 6 maanden.
Een stationair aantal oorlogsslachtof
fers van 13 is in de rijksuitkeringsrege-
linq opgenom'en geweest en geniet ook
thans nog uitkering krachtens deze re
geling.
Verscheidene uit Indonesië gerepatri
eerde gezinnen, die in d-ze gemeente
een woning toegewez'en hebben gekregen,
blijv'en voortdurend de aandacht vragen
der afdeling sociale zaken ter secretarie.
Verdere huisvesting van soortgelijke ge
zinnen in de gemeente in de loop van
1956 zal deze zorg doen toenemen.
Het verstrekken van volkskredieten
middels de Volkskredietbank te Tilburg,
welke bank een streekfunctie vervult,
geschiedde aan 39 gezinnen in deze ge
meente, met een bedrag van f 17.000.
De gemeentelijke instelling voor maat
schappelijke zorg heeft in 1955 ter voor
ziening in het noodzakelijk levensonder
houd vat n behoeftigen en in de kosten
van verplegingen en uitbestedingen e.d.
een gemeente-subsidie nodig gehad van
f 93.000,welk bedrag f 5000 hoger
ligt dan in 1954. De bemoeiingen dezer
instelling nemen hand over hand toe,
niet zo zeer met betrekking tot voorzie
ningen in het noodzakelijk levensondier-
houd van behoeftigen en in de kosten
trekking tot haar taak op het gebied van
de zorg voor lichamelijk en geestelijk
gestoorden, vooral kinderen, die verzor
ging in speciale inrichtingen nodig heb
ben. De instelling tracht immer, zoveel
doenlijk, daartoe bijgestaan door een
maatschappelijk werkster, onsociale ge-
zins- en andere toestanden te onderken
nen, op te vangen en op te heffen.
Waalwijk's industrie
en handel.
Nederlands economische voorspoed,
welke in 1954 reeds getypeerd werd; als
een ongekende hoogconjunctuur en in
1955 toch nog weer een nieuw hoogte
punt bereikte, spiegelde zich in sterke
mate af in de Waalwijkse industrieën en
handel.
De nationale welvaartsstijging leidde
tot een verdere vergroting van de bin
nenlandse afzet van producten uit de
Waalwijkse industrieën en daardoor tot
verhoging der productie.
De Waalwijkse industriële productie,
die voor een belangrijk deel op ver-
bruiksgoederen nl. schoenen 'en leder
waren gericht is, blijft daardoor sterk
afhankelijk van de Nederlandse con
sumptie-capaciteit en dus van de koop
kracht van het grote publiek, terwijl een
toenemende concurrentie op de wereld
markt zo dit al niet het geval is
zeker te verwachten is, omdat de in
dustrialisatie in vele landen vorderingen
maakt. r
Juist met het oog op behoud van het
bereikte exportvobune en ten behoeve
van de verdere groei van de afzet op de
uiteenlopende buitenlandse markten
zal de plaatselijke industrie niet uit het
oog mogen verliezen, dat de industriële
structuur in alle bedrijfstakken een
snelle evolutie doormaakt, waarvan het
tempo goeddeels wordt bepaald door
de voortschrijding van de technische we
tenschap en kennis (mechanisatie en ra
tionalisatie), de productiviteitsbevorde-
ring, de kwaliteitsbeheersing, uitbreiding
van het assortiment e.d.
De middenstand.
Alhoewel het moeilijk is om een con
clusie ten aaanzien van de welvaart van
de plaatselijke middenstand in 1955 te
trekkfen, omdat deze individuele onder
nemers in zeer onderscheiden branches
hun inkomen verwerven, kan zeker in
het algemeen worden gezegd, dat de
middenstand zich een redelijk inkomen
heeft weten te verzekeren, al loopt de
toeneming van de welvaart van de plaat
selijke middenstand ongetwijfeld niet pa
rallel met de groeiende welvaart ter
plaatse, hetgeen wijst op e'en discongru
entie, die evenwel niet behoeft aanwezig
te zijn, omdat deze plaatselijke midden
stand in een potentiëel gunstige situatie
verkeert, al zullen er dan ook typische,
stands-structurele problemen zijn en blij
ven.
Zeer in het bijzonder dc middenstan
ders, die detailhandel door middel van
winkelverkoop drijven, zullen, willten zij
blijven meedelen in de stijgende wel
vaart, enerzijds reëel gewicht moeten
toekennen aan de eisen van de tijd, die
nu eenmaal door het kopend pubhek in
gedachten worden gevormd 'en geformu
leerd, en anderzijdls het volle pond moe
ten geven aan de psychologische midde
len ter bevordering van de verkoop.
Ik mag mij in het welbegrepen belang
van de harmonische ontwikkeling der
gemeente, die 'bovendien in elk opzicht
haar streekfunctie moet behouden, wel
veroorloven een appèl bedoeld a's
e'en impuls te doen op de activiteit
van de plaatselijke middenstand om door
verhoogde en meerzijdige krachtsinspan
ning te waken voor aantasting van de
plaats, welke de Waalwijkse midden
stand van oudsher in stad en streek
heeft ingenomen, en te zorgen voor
spectaculaire en attractieve elementen
in de winkelstraten.
Het is in dit verband voornaam, dat
zeer onlangs van Rijkswege betekenende
regelingen voor kredietvoorzieningen ten
behoeve van de middenstand zijn tot
stand gekomen, o.a. de bedrijfsuitrus-
tingskredietregeling.
Sted-bouwkundige ontwikkeling
der gemeente.
O A in 1955 behield de stedebouw-
kundiye ontwikkeling van onze gemeente
de nodige vaart.
In het centrum der gemeente kreeg de
Thorbeckelaan een riante aanleg, terwijl
daar tevens woningbouw tot stand
kwam, welke architectonisch wel zeer
geslaagd maq heten. Deze Thorbecke
laan zal spoedig nog meer betekenis krij
gen als de doorbraak aan het Hoekeindej
welke een verbinding zal tot stand bren
gen tussen Hokeinde en Parallelweg is
tot stand gekomen, terwijl dan ook be-
drijfs- en winkelpanden in de omgeving
van deze doorbraak zullen kunnen wor
den gesticht.
In het zuidelijk deel der gemeente
de St. Antoniusparochie werd in 1955
e'en vrij groot aantal straten aangelegd.
Al deze straten-aanleg werd op de
voet gevolgd door woningbouw.
In 1956 zal de straten-aanleg hier ver
dere voortgang vinden, terwiil reeds bin
nen enkele weken de algehele recon
structie van de Tweede Zeine (Oost)
zal worden ter hand genomen.
In het westelijk deel der gemeente
Besoijen kreeg het Hertog Janpark in
1955 reeds een fraai aanzien, doch deze
aanleg zal ongetwijfeld een nog meer
spectaculaire werking krijgten zodra de
flat-bouw verder kan gorden voortgezet
en een afsluiting van het park gaat be
tekenen.
In dit westelijk deel is langs de ruime
nieuwe straten een groot aantal stijlvolle
woonhuizen verrezen, die meteen al aan
tonen, dat de villawijk, die groeiende is
tussen Kerkstraat 'en van Assendelft-
straat, een eigen karakter zal hebben.
De verdere aanleg van straten,
plantsoen en waterpartijen is hier mo
menteel in volle gang. Dit jaar zullen al
deze werken gereed komen en dan ligt
het gehele gebied tussen Kerkstraat en
van Assendelftstraat open voor bebou
wing.
Thans kom ook de ontwikkeling van
het oostelijk deel der gemeente
Baardwijk aan bod. De voorberei
ding van het partiëel uitbreidingsplan
voor dit deel heeft enige tijd gevergd,
doch de vooruitzichten met betrekking
tot deze uitbreiding zijn wel uitermate
gunstig, indien men kermis neemt van het
voorstel, dat in deze vergadering ter ta
fel komt, om hier een aantal straten te
gaan aanleggen, waaraan ik dan neg
toevoeg, dat burgemeester en wethou
ders voornemens zijn om een beduidtend
deel van de eerstkomende woningbouw
naar dit deel te dirigeren.
Verdere stedebouwkundige planning
en structuur.
De snelle groei van de gemeente in
alle delen beeft er toe geleid, dat het
stedebouwkundig patroon, zoals dat in
het uitbreidingsplan in hoofdzaak en on
derdelen is geschetst, nagenoeg gereali
seerd is, zodat het méér dan urgent is
om de verdere stedebouwkundige plan
ning en structuur onder de loupe te ne
men.
Weldra zal U het ontwerp van een
geheel nieuw uitbreidingsplan in hoofd
zaak worden aangeboden, waarin het
stedebouwkundig patroon belangrijk
verder uitvloeit dan in het thans gelden
de plan in hoofdzaak het geval is en
waarin o.a. is geprojecteerd de totstand
koming van twee nieuwe woonwijken
nieuwe industrieterreinen, enz.
De stedebouwkundige structuur mag
vooral niet te eenzijdig worden beoor-
deeld en het zou dan ook bepaald fa
taal zijn, indien men de planologische
aspecten van elk der delen van de ge
meente uitsluitend1 zou willen zien in het
kader van een slechts in de gedachten
levende gesloten eenheid van ieder deel.
Versterking van de
industriële sector.
De industriëlesector werd in 1955 o.a.
belangrijk versterkt door:
die bouw van nieuwe gedeelten aan
het fabriekscomplex van de N.V. Ned.
Schoenen-Unie Bloch en Stibbe-Hollan-
dia,
de bouw van een nieuwe schoenfa
briek aan de Eerste Zeine (Oost) door
de firma J. H. Vesters;
de 'bouw van een industriehal aan de
Zomerdijk, waarin het Amerikaans be
drijf Stahl Finish Company is gevestigd;
de bouw van e'en nieuwe fabriek voor
staalconstructie en machine-revisie aan
de Eerste Zeine (Oost) door de firma
Kadre-Magie; 1
de uitbreiding van de lederwarenfa-
briek der firma Schuwer en Zn. aan de
Burgemeester Smeelelaan;
de uitbreiding van de lederwarenfa-
briek Castelijn en Beerens in de St. An-
toniusstraat;
de uitbreiding van de lederfabriek v.h.
van Iersel-Witlox en Co. aan de Burge
meester van de Klokkenlaan;
de uitbreiding van de schoenfabriek
A. en T. de Kort in de Stationsstraat.
In 1955 wercf aangevangen met
een beteken'ende uitbreiding van het
fabriekscomplex Timtür N.V.;
de bouw van een industriehal met een
oppervlakte van 1500 m2 ten behoeve
van de machinefabriek firma Verhulst;
een uitbreiding van de apparaten-fa
briek 'N.V. Landis en Gyr;
een uitbreiding van de schoenfabriek
der firma H. H. de Kort-Wingels.
Het industrieterrein aan de Eerste
Zein» (West) werd in 1955 volkomen
bouwrijp.
Dit terrein is thans verkaveld. De
eerste kavel wordt reeds bebouwd met
de industriehal ter huisvsfing van de
machinefabriek der firma Verhulst.
Omtrent verkoop van andere kavels
van dit industrieterrein worden onder
handelingen gevoerd met verschillende
ondernemers. In de eerstvolgende ver
gadering zal reeds een voorstel aan de
orde zijn om één dezer kavels voor fa-
brieksbouw te verkopen.
Pauselijke maandintentie van het
Apostolaat tfes Bebeds
Februari 1956.
DE WERELD GAAT TEN GRONDE
DOOR GEBREK AAN
ZELFBEHEERSING.
Op het eerste gezicht lijkt het wat
vreemd dat de Paus deze maand het ge
bed der christenheid mobiel maak als
remedie tegten het drankmisbruik en-een
overmatige genotzucht. Dat er iets tegen
de genotzucht moet gbeuren, daar kun
nen we nog wel inkomen.
Maar drankmisbruik? Natuurlijk
zullen we zeggen dat is niet goed te
praten, maar heeft het nu zulke pro
porties aangenomen dat er een hele
maandintentie 'aan gewijd moet worden?
Is het wel nonfig om daarvoor een ge
bedsactie los te slaan bij de 40 millioen
leden van het Apostolaat der Ge'beds?
Dat was dertig jaar geleden actueel,
maar vandaag nog?
Wanneer we echter enkele cijfers le
zen, geven deze toch wel te dénken. In
Nederland alleen al leven ruim 20.000
geregistreerde alcoholisten. De cijfers in
Nederland liggen nog bijzonder gunstig
in vergelijking met 'het buitenland.
Speciaal in de missielanden zijn de
toestanden dikwijls schrikbarend. De
afrifcaanse koloniën van Frankrijk wor
den overvoerd met het grootste deel
van de overproductie van alcoholische
dranken uit het moederland. Ondanks de
meer dan overvloedige eigen consumptie
«lopen de geëxporteerde drankten in fabel
achtige 'hoeveelheden. Nee, diat er ge
beden wordt om het drankmisbruik te
gen te gaan is werkelijk een wereldbe
lang, Hele dorpen worden langzaam
maar zeker ten grande gericht. Het zijn
infectiehaarden in de grote steden. In
vele streken is het dé gevaarlijkste volks
ziekte.
De genotzucht en overspannen waar
dering voor luxe is een nog algemtener
kwaal van die huidige mensheid. De
technische ontwikkeling die zoveel goeds
tot stand bracht, is niet vrij te pleiten
van talloze nadelige gevolgen. De mens
kan zijn werk dikwijls mechanisch ver
richten. Velen hebben het plezier in hun
wérk verloren. Het eiqenlij'ke leven be
gint pas na de fabrieks- en kantoortijd.
Dan wordt in de avonduren een com
pensatie gezocht voor hetgeen overdag
gemist werd. Bioscopen en danszalen
worden in steeds groter frequentie be
zocht can van erger tijdspassering nog te
zwijgen.
De techniek brengt steed's moderner,
steeds geraffineerder artikelen op de
markt om de genotzucht te bevredigen.
Dikwijls -speculeert de reclame juist op
de lagere instincten in de mens. De sfeer
van de westerse beschaving is zwoel ge
worden. Er zijn flauwe aanwijzingen die
er op duidlen dat de mtens langzamer
hand degradeert. Jaarlijks zijn er alleen
in Amerika bijna 100 millioen gevallen
van ziekte, zware en lichte. En dat in
een tijd waarin zoveel medicijnen en
voorbehoedmiddelen tegen ziekte be
staan.
Het wordt urgent dat de mens op
louter natuurlijke gronden de waarde
van ascese gaat inzien ten beleven.
Neurose en „verdrongen complexen"
zouden voor een groot deel ondervangen
zijn, als de mens wat meer beheersing
en zelfcontrole had bezeten. Doch de
christen kent bovendien nog d» bovten-
natuurlijke achtergrond van onthouding
en versterving. Nu deVasten nadert,
biedt deze een prachtige gelegenheid tot
bezinning op de woorden van de Paus
..Wij vermanen allen dringend om on
der het teken van de christelijke ont
houding tegen de onmatigheid vrijwillig
te strüd'en en zich te offeren, meer don
door de geboden is voorgeschreven".