BINNEN- EN BUITENLAND
JAN DE COCK
Waalwijkse en Langsiraatse Courant
Mensonwaardige woontoestanden
in Sprang-Capelle
HEREN- en KINDERKLEDING
PULLOVERS
rraJ»AG 14 NOYBMMR itss
Behang en vloerbedekking rotten weg, plafonds
op 1.70 m. hoogte.
Damesregenmantels
Enorme sortering mode-artikelen
WEL BETER
NIET DUURDER
i nTwrwMi
GULDEN HARDSTE MUNT
U 5LRBGT BETER BU
VCRWiel'S
LeöeRWARenhuis
luxe Damestassen,
hanöschoenen
panapluies,
fijne leöeRwacen
zijn nu de grote mode.
Lang model, met V-hals
in de fijnste kwaliteiten
Merino-wol,
vanaf f£l 9.75
Ook> HERENVESTEN
zijn wij ruim ^gesorteerd.
U KUNT NIET
ALLES WETEN
Uitgever:
Waalwfjkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur:
JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 x per week
de mm m hei zuiden
81e JAARGANG No. 88
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Gironummer 50798
Advertentieprijs:
10 cent per m.m.
Abonnement:
Contract-advertenties;
speciaal tarief
BureauxGROTESTRAAT 205.
WAALWIJK TEL. 2621 KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTR. 8 OPGERICHT 1878
TEL.-ADRES„ECHO"
Sprang-Capelle behoort tot de gemeenten, die door de bestedings
beperking in sterke mate in een gezonde en noodzakelijke uitbouw
worden belemmerd. Met de constatering van dit feit willen wij niet.
de bestedingsbeperking als zodanig veroordelen, omdat men deze
immers moet zien als een urgente maatregel in het belang van 's lands
financiën, maar wel de veel te uniforme tenuitvoerlegging van de
bestedingsbeperkende maatregelen, waarbij men de ogen sluit voor
de behoeften van de gemeenten, die op velerlei gebied nog niet het
verzorgingsniveau hebben bereikt, dat vandaag de dag redelijk en
noodzakelijk genoemd mag worden. Voor deze gemeenten had men
de deur toch minstens op een kier moeten laten.
Met deze ongewenste situatie zou men evenwel nog vrede kun
nen hebben, ware het niet, dat een aantal „gezondere" gemeenten
in deze tijd van soberheid en zuinigheid objecten gerealiseerd krijgt,
die, gezien in het licht van de grote nood van de mindere zusters,
toch minstens wel even hadden kunnen wachten. Op deze wijze
wordt de bestedingsbeperking voor de in de achterhoede ploeterende
gemeenten een miskenning van de nood, die - 13 jaar na de
bevrijding - op vele plaatsen nog zeer groot is.
Zo zijn er in Sprang-Capelle nog vele wensen ten aanzien van
de woningbouw. De gemeente telt een paar honderd krotwoningen,
die hoognodig opgeruimd zouden moeten worden, omdat zij de
volksgezondheid en het gezinsleven naar de keel springen. Van deze
mededeling wordt u waarschijnlijk niet koud of warm, omdat u dat
verhaaltje al zo vaak hebt gehoord en gelezen. Uit kranten en tijd
schriften weet u wel, dat er in Nederland nog ettelijke duizenden
mensen zijn, die niet wonen zoals dat een mens toekomt. Sprang-
Capelle is niet de enige gemeente, waar men zich dag in dag uit
ergert aan een woningbeleid, dat alleen met cijfers en statistieken
rekening houdt en niet met de nood en het geluk van mensen.
Dit dacht uw verslaggever ook, toen burgemeester Smit van
Sprang-Capelle hem een boekje opendeed over de woontoestanden
in zijn gemeente. Totdat hij met eigen ogen de chaos en de name
loze ellende had gezien, waarin Nederlandse burgers moeten leven;
totdat hij met steeds stijgende verontwaardiging had gezien hoe
mensen nu al jaren achtereen leven in krotten, waar een boer zijn
vee niet in zou willen hebben en waarin alle levensvreugde en
levenslust tot nul gereduceerd worden.
Gewapend met een fototoestel heeft uw verslaggever een drietal
adressen in Sprang-Capelle bezocht, hij had er ook vijftig kunnen
bezoeken, maar driemaal ellende op één dag is meer dan voldoende.
Hij heeft links en rechts foto's genomen om u te confronteren met
een verdriet en een ellende, waarvan in statistiekjes en woning-
noodcijfers niets doorschemert, maar toen de plaatjes ontwikkeld
waren heeft hij ze een voor een opzij gelegd. Er is meer voor nodig
om een beeld te geven van de mensonwaardige woontoestanden in
de gemeente van burgemeester Smit. Een batterij filmcamera's met
groothoeklenzen had hij eigenlijk mee moeten nemen, want een hok
van 3x3 laat zich niet in het oog van een gewoon fototoestel
vangen. Maar ook met filmcamera's zou men de werkelijkheid niet
kunnen benaderen, want een lens kan niet ruiken. Zij is onge
voelig voor de lucht van rottende vloeren en wanden, voor de muffe
stank van steeds weer terugkerend ongedierte, dat zich met emmers
zeepsop niet laat verdrijven. Een lens proeft ook de sfeer van
verdriet en ellende niet, die voor het opscheppen ligt daar waar het
gezinsleven zich moet afspelen in een omgeving die niets mense
lijks heeft.
De „woning" Oosteinde 39 wordt bewoond door de familie van
Zeist, vader, moeder en een dochtertje van 8 jaar. Het huisje is
een paar honderd jaar oud, met riet bedekt, scheefgezakt en met
een venstertje, waardoor nauwelijks voldoende licht naar binnen valt
om een plant in het leven te houden. Zodra men binnen is wordt
men overvallen door een benauwende en walgelijke lucht van rot
tende vloeren en wanden. „Kijkt u maar niet naar de rommel", zegt
moeder van Zeist, wanneer wij het keukentje binnengaan. Je zou
er eigenlijk om moeten lachen, maar je bemerkt de trots in haar
stem, omdat ze west, dat ze dit krot zo netjes houdt als maar mo
gelijk is. Het ziet er inderdaad ook proper uit, maar tegen een
verrottingsproces is niet te werken. Het behang is nat, hobbelig;
de vloerbedekking in keuken en huiskamer is aangevreten door het
vocht. „Telkens weer komt het ongedierte terug", zegt ze en de
moedeloosheid in haar stem is onmiskenbaar. In het smalle don
kere gangetje stinkt het alsof het riool openligt, het huis wordt
opgevreten door vocht en schimmel. In de kleerkast hangt de kle
ding, nat en schimmelig; in de slaapkamer ruikt het beddegoed naar
schimmel en bederf, „het is altijd vochtig", zegt deze arbeidersvrouw.
In de vertrekken kan uw verslaggever maar amper staan. lussen
zijn hoofd en het plafond van board is maar een paar centimeter
ruimte. „Een plafond zat er eerst helemaal niet in", zegt ze dan
weer, „we hebben het zelf zo goed en kwaad als het ging dicht
gemaakt. Het heeft honderden guldens gekost". Pal onder het rie
ten dak is een vliering, maar je kunt er niet op lopen, omdat je
dan door het board naar beneden smakt. „We zitten er nu vier jaar
in", zegt moeder van Zeist, terwijl ze hier en daar wat recht trekt.
Haar gezicht is nog fris en aan haar ogen is te zien, dat ze de moed
nog niet verloren heeft en vastbesloten is stand te houden tegen
het mensonwaardige, dat de gezondheid en het geluk van haar gezin
bedreigt. „Ik hoop, dat we nu toch gauw een woning zullen krijgen,
want het kan echt niet meer zo." Nee, het kan echt niet meer zo,
maar Sprang-Capelle heeft dit jaar 18 woningen toegewezen ge
kregen. Een verzoek om een aanvullende toewijzing werd afgewezen
met de laconieke opmerking we hebben niet meer. Aan de defensie
worden jaarlijks miljoenen ten koste gelegd!
In gezelschap van een ambtenaar van het gemeentelijk woning
bedrijf van Sprang-Capelle is uw verslaggever naar het volgende
adres gegaan, waar de ellende en de chaos nog groter zijn Dijk-
straat 16, bij de familie v. Assen. De hele Dijkstraat is trouwens
een voorbeeld van wat er vandaag nog aan barre woontoestanden
heerst. Het krot van de familie v. Assen, vader, moeder en 6 kin
deren, is ook heel wat ouder dan een mens kan worden. De huis
kamer is een toonbeeld van afstotende grauwheid en naargeestigheid.
In die huiskamer, die eigenlijk hoogstens nog als schuur dienst zou
kunnen doen, heerst een onbeschrijfelijke rommel en van proper
heid is hier niet zo heel veel te bespeuren, maar kan men het een
mens kwalijk nemen, dat hij er op de duUr de hele rommel bij neer
gooit en ondergaat in de triestheid van een dergelijk bestaan? Ook
hier het behang, dat van muren rot en de stank van schimmel en
bederf. De „salon" is een hok van 2 x 1.50 m. Er staan wat nette
meubels, maar daarmee is het hok vol, zitten kun je er niet. Het
vocht staat op de muren. Als we even heben rondgekeken, barst
de vrouw in een zenuwachtig gehuil uit. Ze kan het niet langer
verdragen, zegt ze, en in haar sniken hoor je de grote verbitterd
heid jegens de overheid, die de ellende van het volk tracht op te
heffen met maatregelen, die op rekensommetjes zijn gebaseerd en
niet op de harde, ontstellende realiteit. In de grote steden worden
paleizen van hotels en overheidsgebouwen opgetrokken, de admi
nistratieve kant van het landsbestuur verslindt miljoenen, maar in
de uithoeken, in de stegen en slopjes van dorpen en gehuchten
worden tientallen gezinnen overspoeld door een nood, die niemand
zonder hulp kan keren. Als remedie tegen deze nood kreeg Sprang-
Capelle 18 woningen!
Ons laatste adres is Hoge Zandschel 4, een scheefgezakt krot in
een uithoek van de gemeente. De huiskamer meet 2 x 2.50 m, er
moeten vier mensen in leven en er moet ook nog gekookt worden.
Het plafond ligt op een hoogte van 1.70 m. De heer Tactor, die
hier al jaren met zijn gezin woont, heeft nooit rechtop in zijn wo
ning kunnen staan. Wij kunnen het ook niet, alleen de ambtenaar
kan tussen de balken in net rechtop staan (zie foto hierboven). Het
kamertje kan niet meer bevatten dan een tafel en een paar stoelen.
Door een klein raam sijpelt het grauwe licht van de herfstdag naar
binnen, net voldoende om het vertrek schemerig te verlichten.
Even breed als de huiskamer is de slaapkamer, een smalle pijp,
waarin twee bedden pal tegen elkaar aan staan. Ruimte voor een
stoel is er niet meer. Het plafond hangt scheef en het ruikt er als
in een kast, die jarenlang niet open is geweest. Het is onvoorstel
baar, dat een dergelijk mensonwaardig verblijf tot nu toe men
sen hebben gewoond. Aan de familie Tactor is nu een woning toe-
gewezenen daarmee moet voor deze mensen, dunkt ons, een pa
radijs opengaan; een paradijs, waarop ze al zo lang recht hebben
gehad en waarop honderden anderen met hen aanspraak mogen
maken. Sprang-Capelle kreeg dit jaar 18 woningen om dit paradijs
te realiseren!
Wat wij in Sprang-Capelle aan woontoestanden gezien hebben is
van een nameloze triestheid en ongetwijfeld kan men hetzelfde beeld
op nog vele andere plaatsen in ons land zien. Het gemeentebestuur
staat voor een hopeloze taak, want op alle brieven aan de provin
ciale en rijksoverheid, waarin wordt aangedrongen op meer wo
ningen,volgt het laconieke antwoord er is niet meer.
Natuurlijk is er wèl meer, want voor een dergelijke nood moet
eenvoudig meer zijn, ten koste dan maar van de onverantwoorde
luxe en overdaad, die op menig terrein van de overheidszorg te
onderkennen valt.
VEERTIG JAAR GELEDEN
11 NOVEMBER 1918.
De gedachten gaan terug naar die
mistige morgen van maandag 11 no
vember 1918. In het bos van Com-
piègne ontving maarschalk Foch in
het beroemde restauratierijtuig No.
2419 D de Duitse onderhandelaars.
„Wat is het doel van uw komst? Wat
wenst u van mij?" vroeg de maar
schalk op koele toon.
De Duitsers wensten vrede. Het
land welks keizer een dag tevoren
naar Nederland gevlucht was, gaf de
strijd, die aan beide zijden tezamen
aan vele miljoenen mensen het leven
gekost had, op.
Om 11 uur ondertekende Erzber-
ger namens de socialistische Duitse
regering de loodzware voorwaarden...
ontruiming van België, Luxemburg en
Frankrijk, met inbegrip van de Elzas,
vernietiging van de aan Rusland en
Roemenië opgedrongen vredesbelan
gen, bevel tot onderwerping van het
Duitse leger in Oost-Afrika, uitle
vering en ontwapening van het groot
ste deel van de vloot. Maarschalk
Foch trad uit het strijdperk als de
grote overwinnaar; de gevluchte Kei
zer zag zijn imperalistische dromen in
rook opgaan.
Spoedig daarna blies een trompet
ter in het bos van Compiègne het sig
naal „Cessez Ie Feu". En toen het
nieuws later op de dag tot de werld
doordrong, kwam het in de hoofd
steden der geallieerden tot een wild
vreugdebetoon.
Voor het Buckingham Palace
bracht een duizendkoppige menigte 'n
enthousiaste hulde aan de Engelse
koning, op de Champs-Elysees trok
een onafzienbare stoet van juichende
burgers en Poilus naar de Are de
Triomphe.
De kreet „Nooit Meer Oorlog",
weerklonk. Maar ergens in een kamp
droomde een Duitse korporaal die tij
delijk verblind was door gasvergifti
ging van „wraak". Op dat ogenblik
was er niemand die naar hem luiste
ren wilde. Hij was een man zonder
vrienden, zonder politieke ervaring,
zonder macht.
Twee en twintig jaar geleden zou j
deze zelfde Adolf Hitler in hetzelfde j
historische rijtuig in Compiègne zijn
wapenstilstandseisen aan de Fransen j
voorleggen. Alleen een enorme
krachtsinspanning van zijn tegenstan
ders, nog zwaarder dan die van de
eerste wereldoorlog, kon tenslotte
ook zijn macht breken.
AUTO-ONGEVALLEN. j
Op de onbewaakte overweg aan j
de Brabantse Hoek bij Udenhout, is
dinsdagochtend tegen kwart voor acht j
een personenauto gekraakt door twee
treinen, die elkaar juist op die over
weg passeerden. De 35-jarige insemi-
nator M. van de Pas, vader van vijf
kinderen, was op slag dood. Er was,
toen het ongeluk gebeurde, tengevol
ge van de mist, geen twintig meter
zicht.
Tegen de avond zakte de mist op
nieuw over de wegen met nieuwe bot
singen als gevolg. Op de oprit van de
Waalbrug bij Zaltbommel reden twee
auto's tegen elkaarop, waarbij een j
meisje van dertien jaar werd gewond.
In de file die van deze botsing het
gevolg was reden nog eens drie auto's
tegen elkaar op. Daarbij brak een
brandje uit, dat met blusapparaten
spoedig kon worden geblust. Een
zware vrachtwagen drukte daarop nog
enkele auto's in elkaar. Slechts en-
kele mensen liepen daarbij lichte ver
wondingen op.
VOOR WERKELIJK GOEDE
NATUURLIJK NAAR
KOESTRAAT 151 TILBURG b.c.
overweg
H. uit Berlicum, verdronken. Van
haar dochtertje, dat ook te water
moet zijn geraakt, is nog geen spoor
gevonden.
Een ander dochtertje van drie jaar
was druipnat bij een boer komen ver
tellen dat haar moeder en zusje in 't
water lagen. Spoedig daarna vond
men het lichaam van de vrouw bij
een nabije baileybrug. Van de moeder
was bekend, dat zij de laatste tijd wat
afwezig van geest was.
VAN EUROPA.
Volgens de Financial Times is de
Nederlandse gulden al enkele maan
den lang de sterkste valuta van Eu
ropa.
Voortdurend blijkt de vraag naar
guldens groter dan het aanbod, waar
door de wisselkoers nagenoeg voort
durend de maximumhoogte benadert.
Het Britse blad wijst er op, dat, om
aan deze toestand het hoofd te bie
den, de Nederlandse monetaire auto
riteiten grote hoeveelheden guldens
naar de internationale valutamarkten
hebben moeten voeren in ruil voor an
dere valuta. Dit heeft tot gevolg ge
had, dat de Nederlandse monetaire
reserves zich momenteel kunnen me
ten met de welvarendste landen in de
wereld.
NIEUWE DEVIEZEN-AANWAS
VAN 55 MILJOEN.
Voor de twee en twintigste achter
eenvolgende week meldt de Neder-
landsche Bank een nieuwe deviezen-
aanwas. Alhoewel nog geen jubi
leumstijging, zorgde de Nederland-
sche Bank ditmaal voor een feestelijke
stijging van 55,2 miljoen gulden. De
deviezenstijging voltrok zich geheel
in de sfeer van de Europese Beta-
lings Unie, waardoor alweer de basis
lijkt gelegd voor een nieuw EBU-
overschot, wanneer de tweede helft
OPEN
DICHT
Grotestraat 264 WAALWIJK
De speciaalzaak voor selecte
cadeaux zoals
en de fraaiste
Komt nu rustig Uw keus maken I
Extra suprises voor vroege
kopers.
MOEDER EN DOCHTERTJE
VERDRONKEN.
Maandagmiddag is in een water
loop op de grens van Berlicum en
Rosmalen de 42-jarige mevrouw R.
van de maand althans geen roet in het
J eten werpt. De totale goud- en devie
zenreserve bij de centrale bank is
thans aangegroeid tot 5198 miljoen
gulden. Daarmee is de bankbiljetten-
omloop voor ruim 125 percent ge
dekt door goud en deviezen.
TWEE GRONDWERKERS OM
HET LEVEN GEKOMEN.
Op een werkobject van de Dienst
Aanvullende Werken onler leiding
van de Ned. Heide Mij., ter verbete
ring van het riviertje De Bakelse Aa,
op de grens tussen Aarle Rixtel en
Helmond, is maandagmiddag een on
geluk gebeurd dat aan twee grond
werkers, beiden wonende te Hel
mond, het leven heeft gekost.
Een ploeg arbeiders was bezig een
smalspoor voor de aanvoer van zand
en steenpuin te verlengen. Een kleine
locomotief duwde enkele zgn. kipwa-
gens, waarop ijzeren rails en verbin-
emde vertrouwde adres
Fll. M. v. d. BRAND - HENS
Grotestraat 155 Waalwijk
dingsstukken waren geladen, naar het
eindpunt van het lijntje. Bijna op hun
bestemming aangekomen, kantelden
de kipwagens door instorting van de
rivieroever en kwamen met de ca. 20
m lange rails enz. in het ter plaatse
ongeveer 1 Vi m diepe water terecht.
Twee arbeidrs maakten de val mee
en raakten in het water onder de zwa
re stukken bekneld. De aanwezige
mankracht op het werkobject was niet
voldoende om de drenkelingen te be
vrijden.
Het duurde geruime tijd voordat
politie en brandweer uit Helmond en
hulpkrachten uit Aarle Rixtel ter
plaatse arriveerden, te meer daar een
grote afstand te voet over drassig
terrein moest worden afgelegd. Toen
de mannen konden worden opgehaald
bleken de levensgeesten reeds gewe
ken.
Vochtige schoenen drogen snel, als men er
heetgemaakte zemelen in doet.
Moet men een thermosfles vullen met hete
drank, houdt dan de fles eerst even bo
ven hete stoom. Men heeft dan geen last
van springen.
Moet men een tros druiven een paar dagen
bewaren, leg ze dan niet op een schaal,
maar hang de tros op.
Uw paraplu wordt waterdicht door haar te
bestrijken - in open toestand - in
rechte strepen van de stok af naar buiten
met een mengsel van 1 deel parafine en
15 delen benzine. Een werkje om buiten
te verrichten. Men nemen hiervoor een
zachte kwast.
Wilt u voordelig stoken, stook dan ge
mengde brandstof, zoals eierkolen en co
kes (kleine afmeting). Vul uw kachel niet
half maar vol. Even laten aantrekken en
daarna afsluiten, zodanig dat er toch nog
altijd wat rook naar buiten kan.
Het „weef" krijgt men uit een spiegel, als
men droge, zeer fijne lijm op het glas
strooit. Daarna goed afwrijven met een
wollen lamp.
Een klein lek in een waterleidingbuis kan
tijdelijk gedicht worden met een beetje
zeep;
Zeefjes, die alleen gebruikt zijn om melk-
velletjes tegen te houden, kunnen schoon
gemaakt worden met zout, dat goed
droog is.
(Nadruk verboden).
