DameS
De oostelijke Langstraat
Waalwijkse en Langstraaise Courani
Oostelijke Langstraat N
krijgt nieuw gezicht
Nieuws uit Australië
VAN LANSCHOT BANKBOEKJES
eXwC
dampo
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1959
Uitgever
Waal wij kse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 x per week
82e JAARGANG No. 13
i. cent per ween:
p«-t kwartaal 2.85
1 i.ll franco p.p.
Gironummer 50798
Advertentieprijs: 10 cent Dei m.m.
Abonnement:
Contract-advertenties: speciaal tariel
BureauxGROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTRAAT 8 OPGERICHT 1878
TEL.-ADRES„ECHO"
Op handan zijnd 2 ruilverkaveling omvat gebied van 11 000 ha
Reeds eerder hebben wij in een serie artikelen de grote toekom
stige veranderingen welke zich in het kader van het grootse
streekverbeteringsplan voor de Oostelijke Langstraat in dit ge
bied zullen gaan voltrekken, aan een beschouwing onderwor
pen. Aan dit gigantische ontwikkelingsplan, dat een gebied
van 11.000 ha tussen Den Bosch en Waalwijk zal omvatten,
wijdt het januari-nummer van „Met Gansen Trou" van de
Heemkundekring „Orienoort" een aantal belangwekkende
artikelen, die een duidelijk beeld geven wat de op han
den zijnde ruilverkaveling zal omvatten en wat men met het
streekverbeteringsplan wil trachten te bereiken.
Geen
koersrisico.
Gemakkelijk
beschikbaar.
PROBLEMEN.
In het gebied (11.000 ha), waar
over het streekverbeteringsplan zich
uitstrekt, liggen 922 bedrijven van
diverse grootte en wel in de volgen
de percentsgewijze verdeling 1 - 3
ha 16.4 3 - 5 ha 17.6 5-7
ha 21.6 7 - 10 ha 25.6 10 -
15 ha 12.5 15 - meer ha 6.3
Uit het streekonderzoek, dat in
1956 heeft plaats gevonden, is wel
komen vast te staan, dat er in dit
gebied nogal wat problemen en knel
punten zijn, die bij de realisering van
het streekverbeteringsplan bijzondere
aandacht vragen.
Daar zijn allereerst de produktie-
omstandigheden die te wensen over
laten. Een rationele bedrijfsvoering
wordt belemmerd door een zeer slech
te verkaveling en door de ontsluiting
en ontwatering. Hierin ziet men wel
de voornaamste oorzaak van het feit,
dat de landbouw in dit gebied bij die
van elders is achtergebleven.
De ontwikkeling der bedrijfslei
ders moet ook onvoldoende geacht
worden, want 55.5 der bedrijfs
leiders heeft geen landbouwonder
wijs genoten; 36 heeft alleen een
landbouwcursus gevolgd, de overigen
een lagere school (7.2 of land-
bouwwinterschool (1.3 Gelukkig
echter wordt door veel jongeren de
lagere landbouwschool gevolgd.
De inrichting der bedrijfsgebou
wen laat zeer veel te wensen over, ter
wijl er ook rond de gebouwen veel te
weinig ruimte is. Ook de inrichting
van de woningen is lang niet ideaal.
Het feit, dat gedurende de laatste
5 jaar 10 der bedrijfsleiders naar
de industrie of elders is vertrokken,
werpt een scherp licht op de agra
rische sociale omstandigheden. Van
de jongeren zullen velen nog elders
een beroep moeten zoeken, waarbij
de beroepskeuzevoorlichting een be
langrijke taak te vervullen heeft.
Op veel bedrijven laat de bedrijfs
voering nogal te wensen over en met
name wordt nu reeds de aandacht ge
vraagd voor de voeding, verzorging,
kwaliteit en gezondheidstoestand van
de rundveestapel; voor de kwaliteit
en eventueel de omvang van de var
kensstapel; voor de verzorging van
al het grasland; voor de slechte tuin
bouw, welke op gemengde bedrijven
voorkomt en die vaak een goede ex
ploitatie van het gehele bedrijf in de
weg staat.
10 JAAR.
Het grote doel van het streekver
beteringsplan is de verbetering van
de levensomstandigheden van de boe
ren, tuinders en landarbeiders in de
Langstraat, waarbij vooral de nadruk
gelegd zal moeten worden op de voor-
en nazorg van de ruilverkaveling, om
dat de slechte productie-omstandig
heden de grootste rem vormen voor
de bedrijfsvoering. Bijzonder veel
aandacht zal besteed moeten worden
aan de eventueel te maken keuze
tussen land- of tuinbouw. Voorlich
ting op huishoudelijk en agrarisch-
sociaal gebied zal ertoe moeten bij
dragen dat het gehele boeren- en
landarbeidersgezin van de verbete
ringen zal kunnen profiteren.
Mede in verband met de ruilverka
veling moet men voor de realisering
van het streekverbeteringsplan reke
nen op een tijd van 10 jaar.
INTENSIEVE AANPAK.
Omdat de gehele Langstraat een te
groot gebied is om ineens aan te pak
ken, heeft men in 1957 een begin
gemaakt met de vier kerkdorpen
Engelen, Bokhoven, Haarsteeg en
Vlijmen, die tesamen 279 bedrijven
groter dan 1 ha omvatten.
Het werkplan valt in diverse on
derdelen uiteen. Allereerst heeft men
de algemene aanpak, die bestaat in
het houden van excursies en vergade
ringen en in het verspreiden van
nieuwsbrieven. Ook wordt in dit ver
band van elke deelnemer een bijdra
ge per ha cultuurgrond gevraagd.
Verder wordt aandacht besteed aan
de verbetering van de agrarisch-so-
ciale omstandigheden, aan de verbe
tering van de huishoudelijke omstan
digheden, aan de verbetering van de
productie-omstandigheden en aan de
verbetering van de bedrijfsvoering.
Dit laatste punt valt weer uiteen in:
intensivering van de voorlichting, de
verbetering van de kennis der deelne
mers door cursussen, excursies, de
monstraties en wedstrijden en door
vergaderingen, lezingen en praat
avonden, en tenslotte de verbetering
van geschikte onderdelen van het
landbouw- en tuinbouwbedrijf.
RUILVERKAVELING.
Een essentieel onderdeel van dit
streekverbeteringsplan is uiteraard
de ruilverkaveling, die de Oostelijke
Langstraat een geheel nieuw gezicht
zal geven. Een belangrijke stap zal
dit jaar gezet worden met de stem
ming over de Ruilverkaveling Heus-
den - Vlijmen, waarvan de realise-
ting grote sociaal-economische en ci-
viel-technische veranderingen in deze
streek teweeg zal brengen.
145 KM NIEUWE WEG.
In de komende 8 a 10 jaar zullen
in het kader van deze ruilverkaveling
ongeveer 145 km aan nieuwe wegen
aangelegd worden. Dit zullen z.g.
stofvrije wegen worden, wegen dus
met een gesloten wegdek. Circa 220
km aan zandwegen zal worden opge
ruimd.
Ook in de zeer slechte ontwate
ringstoestand van dit gebied zullen
belangrijke verbeteringen worden
aangebracht door een geheel nieuw
waterloopstelsel met een totale lengte
van ruim 160 km. Twee grote bema
lingsinstallaties zullen het overtolli
ge water uit het gebied van de Bergse
Maas pompen. Het grootste met een
capaciteit van ca. 750 m3 per minuut,
geven
rente
Geen
kosten.
17J7
Storten en opnemen kunt
U aan onze kasmaar ook
zeer eenvoudig via de giro.
Vraag - telefonisch, schrif
telijk of aan onze kas - de
folder „Bankboekjes".
n
BANKIERS
'«-Hertogenbosch. Hoge Steenweg 27-31, Telefoon 8851*
Eindhoven, Keizersgracht 17, Telefoon 27442*
Tilburg, Stationstraat 17, (toekomstig adres).
LB 114
is geprojecteerd ten oosten van het
Drongelens kanaal tegenover 't Waal-
wijks stoomgemaal. Het andere, met
een capaciteit van 480 m3 per min.,
zal komen te liggen aan het Hedik-
huizense Sas.
Voor een goede waterbeheersing
zullen 64 stuwen nodig zijn en vele
duikers. Ook zal een tiental bruggen
over de grote watergangen gebouwd
moeten worden, waarvan de grootste
een bovenbreedte krijgt van ca. 18 m.
Om met al deze rechtlijnige door
snijdingen het gebied niet te eento
nig te maken, heeft het Staatsbosbe
heer een landschapsplan ontworpen
waardoor middels aanplanting en het
in stand houden van verschillende
natuurbeschermingsgebieden de
streek toch weinig of niets van zijn
aantrekkelijkheid zal verliezen.
handen
In het kader van de op handen
zijnde ruilverkaveling wijdt het Sta
tenlid, de heer Kamp uit Drunen, in
het januari-nummer van het maand
blad „Met Gansen Trou" van de
Heemkundekring „Onsenoort" het
volgende interessante artikel aan de
Oostelijke Langstraat.
Wanneer wij de vele en belangrij
ke activiteiten die in deze streek de
laatste tijd tot ontwikkeling worden
gebracht eens wat nader beschouwen,
zou wellicht ook de vraag kunnen
rijzen Hebben de boeren en tuin
ders in deze streek ook niet de vaan
ontrold? Een vaan namelijk die een
symbool zou kunnen zijn van een in
tensief streven om te komen tot ver
hoogde welvaart.
Nu zit de welvaart van de agrari
sche bevolking in een bepaald gebied
zeer innig verweven met de toestan
den die in dit gebied als een gegeven
omstandigheid aanwezig zijn. Soms
stammen deze toestanden uit een zeer
ver verleden. Wij denken daarbij aan
perceelsvorm, perceelsgrootte, aard
en omvang van het wegenstelsel, wa
terstaatkundige organisatie, verka
veling van de bedrijven en inrichting
van de bedrijfsgebouwen. Anderzijds
zijn er naast de agrarische bedrijfstak
anderen tot ontwikkeling gekomen die
op hun wijze de agrarische bezigheid
beïnvloeden en zo zouden er nog een
hele groep factoren meer kunnen
worden genoemd die alle ofwel di
rect of meer indirect de welvaartbe
vordering beïnvloeden.
Wanneer we het gebied van de
Oostelijke Langstraat bekijken dan
ontmoeten wij een aantal aspecten
die wel' van bijzondere betekenis zijn
en bij het geheel van maatregelen
mede in beschouwing kunnen worden
genomen.
Wanneer we de streek mogen be
grenzen met aan de noord- en oost
zijde Bergse Maas, Maas en Dieze
en aan de zuid- en westzijde het af
wateringskanaal van 's-Bosch naar
Drongelen en de gemeente Waalwijk,
dan springt de grote oppervlakte van
't gebied direct in het oog.
Naast het agrarisch bedrijfsleven
is het de vestigingsplaats van indus
trie met nationale en internationale
faam. Men denke daarbij aan de
schoen- en leerindustrie te Waalwijk,
Drunen en Vlijmen, de zware indus
trieën te Drunen en Heusden, ter
wijl zaadteelt en zaadhandel alsmede
dekenindustrie te Vlijmen een hoge
vlucht hebben genomen.
Deze industriële ontwikkeling als
mede de invloed van de steden Den
Bosch en Waalwijk hebben reeds
krachtige impulsen gegeven aan een
meer stedelijke woón-denk-en-leef-
wijze.
In het hart van de bevolking van
de streek bevindt zich de Abdij Ma-
riënkroon die als cultuurcentrum ook
de geestelijke welvaart van het gebied
op krachtige wijze steunt.
De totale bevolking van de streek
bedraagt rond 34.000 zielen.
Hierbij mag tevens wel aandacht
worden geschonken aan het feit dat
de Gemeentebesturen van omliggen
de gemeenten, die met hun grondge
bied bij de voorgenomen werken be
trokken zijn bovendien 'n woordje
meespreken en daardoor dus de be
langen van nog vele duizenden men
sen méér in de te nemen maatregelen
dienen te worden verdisconteerd.
Uiteraard hebben grote werken in-
of aan de. grens van het betrokken
gebied ook hun invloed op de streek
zelf. In deze kan gedacht worden aan
de voorgenomen grote havenwerken
te 's-Bosch, het in uitvoering zijnde
havenplan te Waalwijk, de grote ver
bindingsweg door de Langstraat, de
grote verbindingsweg van 's-Bosch
naar de Brug bij Gorcum en de weg
Tilburg - Waalwijk - Gorcum.
Havencomplexen vragen industrie
terreinen en deze vragen weer een
goed ontsloten achterland.
Het agrarisch welvaartsstreven zal
zich wel sterk richten op de streek
zelf. Daarbij zullen uiteraard enige
belangrijke aspecten aan de orde ko
men die niet enkel voor de agrariërs
maar voor de gehele bevolking van
bijzonder belang zijn.
Het in voorbereiding zijnde plan
tot het uitvoeren van een modeme
ruilverkavering zal voorzien in een
geheel nieuw wegennet. Het is evi
dent dat o.a. de handeldrijvende mid
denstanders en de pendelaars hiervan
grote voordelen kunen verwachten.
De zuivering van het huishoudelijk
en industrieel afvalwater is van zeer
grote betekenis voor de gehele be
volking, vooral in een gebied waar
in zich de industriële ontwikkeling
en de bevolkingstoename nog steeds
in stijgende lijn bewegen. Ook de
waterbeheersing zal in zijn gevolgen
belangrijke nevenverschijnselen op
roepen die voor de welvaart van de
gehele bevolking een gunstige in
vloed zullen uitoefenen, waarbij o.a.
uitbreiding van openbare nutsvoor
zieningen kan worden verwacht.
Het zal duidelijk zijn, dat het agra
risch welvaartsleven in het licht van
het bovenstaande, enerzijds beangrijk
aan betekenis wint, anderzijds de
problemen die er mee gepaard gaan,
niet vergemakkelijken.
Dit spreekt te meer, daar ook de
zuivere agrarische aspecten al niet zo
eenvoudig zijn. Het bedrijfstype
vertoont nogal een innige verweven
heid van akkerbouw, veehouderij en
Hostel Glenelg, 1 febr. 1959
Meneer de Redacteur,
Hartelijk dank voor Uw medewer
king om mijn brief af te drukken.
Van verschillende Waalwijkers ont
vingen wij daarop antwoord en post
is altijd welkom. Misschien willen
Uw lezers nog iets meer weten over
Australië en speciaal over het kamp
leven.
Wij wonen hier al ruim 1 Yi maand.
Dat lijkt heel wat, maar velen, ook
Nederlanders, zitten al jaren hier.
Wij mogen dus niet mopperen, maar
doen het wel en grondig en verlangen
erg naar een eigen huis.
Rond de grote eetzaal liggen de
barakken, waar wij emigranten wo
nen en nog enkele andere gebouwen,
als cantine, kantoor, recreatiezaal en
woningen voor manager en staf.
Iedere barak heeft 18 kamers, 9 aan
elke kant, terwijl elke kamer een
eigen buitendeur heeft. Dit voorkomt
veel ruzie onder de dames.
Als je pech hebt, kun je je buur
man duidelijk horen snurken en je
staat machteloos, tenzij je bij wijze
van repressaille je radio keihard aan
zet. Als je geluk hebt wordt de buur
man wakker en begint in het Pools of
Duits te mopperen. Zie dan gauw in
slaap te komen, voordat hij weer be
gint.
Onze flat telt 5 kamers voor 9 per
sonen. In een kamer staat een divan-
bed en daar zitten wij als het kleine
grut naar bed is. Wij beleven momen
teel onze tweede hittegolf en ieder
een zit dan tot diep in de nacht in
badpak buiten. Je hoort dan de 5 ra
diozenders van Adelaide tegelijk,
maar de Hollander iets verderop, in
het gelukkige bezit van een Tape
recorder, ziet nog kans om Johnn
Jordaan en Dorus er bovenuit te la
ten komen. Als het weer normaal is,
zit je graag binnen en slaap je onder
3 dekens.
's Morgens begint het kamp al
vroeg te leven. De mannen beginnen
om half zes al te wassen, scheren, en
een enkele stoere neemt een douche,
dan vlug ontbijten en naar het werk.
De meeste hebben hun auto voor de
deur staan en de minder fortuinlijken
gaan per bus of per lift. Het is al
vroeg druk op de weg en een lift is
betrekkelijk gemakkelijk te krijgen.
Overdag zijn er alleen de vrouwen
en kinderen in het kamp.
Na 4 uur komen de mannen terug.
Vanaf dat moment zijn de douche
cellen permanent in gebruik.
Je hoort alle mogelijke talen in het
kamp. Als je iemand ontmoet, begin
je maar in het Engels en meestal
wordt het dan wel een hutspot van
Engels - Duits. Een Poolse emigrant
bezocht mij in gezelschap van een
Joegoslavische makelaar in huizen en
met Engels, doorspekt met Duits, liep
het vlot.
Onze jongste kent nog geen 100
woorden Engels, is altijd druk met
postzegels te ruilen met een Noorse
jongen. Ze verstaan elkaar best in 't
Engels maar de onvermijdelijke ruzies
worden gevoerd in het Noors en Hol
lands.
De oudste 3 jongens zijn al aan
het werk, voorlopig tenminste, en zij
kijken uit naar andere en betere ba
nen. Zelf ben ik een paar dagen aan
de slag geweest, maar het overigens
respectabele vak van ziekenverpleger
lag mij noch niet. Je moet in het be
gin alles aanpakken snel zien te wen
nen aan het Australisch, uitzien naar
'n niet te duur huis, en 'n al even on
misbare auto en je maakt maar
plannen voor het definitieve doel.
Eenvoudig is 't wel niet allemaal,
maar wel interessant. Mijn vrouw en
ik voelen ons net al-lang-verloof-
den gauw gaan trouwen en daarom
alle winkels afsjouwen. Onze kisten
met spullen staan nog in Melbourne
op de kade, maar je weet niet precies
meer wat erin zit.
Ontspanning en amusement is er
niet veel voor ons. Er zijn genoeg
mogelijkheden, maar dan moet je een
vervoermiddel hebben. Het strand is
wel de attractie.
Adelaide heeft kilometers lang een
prachtige beach en er is meestal
voldoende plaats, ook al is er
100.000 man. Nu met de hittegolf
slapen er duizenden aan het strand.
Een kennis schreef mij over de
zware buil met centen, die de Deken
van Waalwijk aan de parochie toon
de tijdens een sermoen. De Pastoors
boffen hier, omdat alleen de kinde
ren de pennies offeren en die zijn
nog altijd meer waard dan de Hol
landse cent. Het zijn meestal 2-shil-
lingstukken in de collectebuil. Ook
in dit opzicht moeten wij omschake
len. Toch heeft de Pastoor hier te
kampen met dingen waarvan Deken
v. d. Hurk geen last heeft. Alle jon
ge moeders nemen hun baby's mee
naar de kerk en die zijn beslist niet
stil. Als er een niet wil ophouden
met huilen en de Moeder maakt aan
stalten om de kerk te verlaten, dan
onderbreekt de Pastoor zijn preek
even en zegt „Blijft U maar zitten,
zo'n groot zondaar is 't ook weer
niet."
Mocht U dit pennevruchtje in Uw
blad willen plaatsen, heel graag. Het
zal wel geen Waalwijkers naar hier
lokken, zo ja, van harte welkom en
het zal niet tegenvallen. Maar wel
licht krijgen we weer eens post uit
Waalwijk en hiernaar verlangen wij
altijd.
VAN LOON.
tuinbouw. Het is een verschijnings
vorm, die men maar zelden in Neder
land ontmoet. Hiermee houdt ook
verband het feit dat het kleinere, be
drijf in belangrijke mate overweegt.
Ruim 80 van de bedrijven over
schrijdt de 10 ha niet. De perceels
grootte, de vorm en de ligging daar
van is lang niet ideaal.
Het vraagstuk der waterbeheer
sing maakt oplossingen noodzakelijk,
zowel voor waterkering, waterlozing
en waterzuivering.
Bodemkundig vormt het een zeer
apart gebied in zoverre, dat zowel 't
lichtste zand als de zwaarste klei er
in voorkomen.
In de overgangen daartussen kan
men nog ten minste een 14-tal vari
aties onderscheiden waardoor er in
feite van 16 grondsoorten gesproken
zou kunnen worden. Voor zover het
onderzoek naar de natuurkundige en
scheikundige vruchtbaarheid van de
grond tot nu toe heeft plaats gehad
is er geen reden tot juichen.
Het zijn vrijwel alle omstandig
heden waartegenover elke onderne
mer individueel machteloos staat. Al
leen door een gezamenlijke aanpak
van alle belanghebbenden, gesteund
door hun organisaties, de bestuurlij
ke instanties van Rijk, Provincies en
Gemeenten met hun technische dien
sten, zullen de gewenste verbeterin
gen tot stand kunnen komen.
Met betrekking tot de kalktoestand
zijn de verwachtingen al heel miniem.
Om de zuiveringsgraad van de grond
overal op het gewenste niveau te
brengen, zijn uit ruwe schattingen
wel eens hoeveelheden van 40.000
ton kalk naar boven gekomen.
En dan die wegen I I
Er is gebrek aan wegen, gebrek
aan verharde wegen en het wegen
stelsel als geheel is niet aangepast
aan de eisen van deze tijd. Daar
door is het transport buitensporig
duur.
Zowel overlast van water als wa
tergebrek, vergroten de bedrijfsrisi
co's en beïnvloeden de opbrengsten
in ongunstige zin.
Aantal, grootte, vorm en ligging
der percelen maken een rationele be
drijfsvoering welhaast onmogelijk.
Al deze uitermate ongunstige pro
ductie-omstandigheden torst onze
boeren- en tuindersstand met zich
mee, sinds vele eeuwen.
n pijn weg-
wrijven met
Om echter in zo'n uitgestrekt ge
bied met zoveel verschil in geaard
heid, in opvattingen en idealen, in
gewoonten en werkwijze tot één in
zicht, tot één visie te geraken, in zo'n
ingewikkeld complex van problemen,
is een reusachtige opgave. Toch kan
reeds nu worden gesteld dat er een
eenheid van opvatting bestaat over
DE ECHO m HET ZUIDEN
a -j;
4
rib
WAMCi.r
ruw O* ichrool
HAMFA.r.CLEII'.t,.vs<d
