WAALWIJK Waalwijkse en Langstraatse Courant W. TIMMERMANS ZONEN Assurantiën op elk gebied. Geheimzinnige figuur gaf Mozart opdracht voor Requiem MAANDAG 4 MEI 1959 Uitgever Waalwijkse Stoomdrukkerij Antoon Tielen Hoofdredacteur: JAN TIELEN Dit blad verschijnt 2 x per week 82e JAARGANG No. 36 22 cent per week; t 3.ir franco p.p. per w„ -taal 2.8? Gironummer 50798 Advertentieprijs: 10 eent ;,i m.rn. Abonnement: Conti act-advertenties: speciaa. 'ar "»f Bureaux: GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTRAAT 8 OPGERICHT 1878 TEL.-ADRES„ECHO' Prof. OrJ. de Quay gaf Brabant nieuw gezicht. Man van grote bekwaamheid, energie en daadkracht Op 1 mei j.l. was het 12 Zz jaar geleden dat de leiding van het pro vinciale bestuur in de provincie Noord-Brabant in handen werd ge legd van prof. dr. Jan Eduard de Quay, tot dan toe hoogleraar in de bedrijfsleer en psychotechniek aan de Tilburgse Economische Hogeschool. Het was een gedenkwaardige dag in de geschiedenis van onze provin cie, die le november 1946. Niet al leen omdat toen de elfde commissa ris van Noord-Brabant sinds de ves tiging van de monarchie in 1841 zijn intrede in de geschiedenis deed, maar ook en vooral omdat deze datum een periode inluidde waarin het isole ment van het commissariaat zou wor den doorbroken en Noord-Brabant zich van een overwegend agrarisch gewest zou ontwikkelen tot een lands deel met een groot en snel groeiend industrieel potentieel. In deze peri ode heeft prof. de Quay zich ge toond als een bestuurder en leider van grote bekwaamheid, energie en daadkracht, die Brabant een nieuw gezicht gegeven heeft. INTENSIEVE AANPAK I Even onstuimig als de gehele be- I stuursperiode van prof. de Quay is j geweest, was ook de aanvang. Hij brak met het strenge isolement, waar- j in het ambt van commisaris onder zijn voorgangers steeds nauwgezet was f bewaard en gehandhaafd. Prof. de Quay beschouwde het gouvernement aan de Verwerstraat in Den Bosch niet als een eenzame hoogte, vanwaar j hij leven en ontwikkeling van de pro vincie kon gadeslaan, nee, hij maakte er een krachtstation van, dat in alle richtingen sterke impulsen uitzond en waar met grote voortvarendheid werd gewerkt aan een intensieve aanpak van de Brabantse ontwikkeling. Prof. de Quay betrok zijn positie aan het front van de ontwikkelings slag, die hij met scherp inzicht, gro te tact en de totale inzet van zijn sympathieke persoonlijkheid leidde. Onder zijn leiding groeide Brabant van een agrarisch, achtergebleven ge west tot een provincie waar de in dustrie nooit vermoede rijke kansen kreeg. Prof. de Quay gaf Brabant niet alleen een nieuw gezicht door het uitbuiten van bestaande mogelijkhe den en het scheppen van nieuwe, hij opende ook de poorten op een glo rieuze toekomst met het gedurfde en van een grote visie getuigende plan „Noord-Brabant in het nieuwe wes ten", dat Noord-Brabant aan de zee brengt en West-Brabant zal maken tot intermediair van de uiterst be langrijke Nederlandse en Belgische zeehavengebieden'. Ook in de culturele vorming van Brabant heeft prof. de Quay grote en succesvolle activiteiten ontwikkeld. De stichting van Het Brabants Or kest is daarvan een voortreffelijk voorbeeld. Belangrijk is verder het aandeel van de commisaris geweest in de realisering van een Technische Hogeschool te Eindhoven. Onder zijn leiding ook zijn sprekende resultaten geboekt in de ontsluiting van het woeste peelgebied. OP 27-JARIGE LEEFTIJD DR. DE QUAY. De liefde voor het werken in de frontlinie heeft prof. de Quay niet van een vreemde, want op 26 aug. 1901 werd hij geboren als zoon van generaal-maj. R. de Quay. Zijn eer ste jeugdjaren bracht hij door in di verse garnizoensplaatsen van ons land. Zo doorliep hij de lagere school in Den Haag, waarna hij zijn gym nasiale opleiding genoot aan het Wil- librorduscollege bij de paters Jezuïe ten te Katwijk. Aanvankelijk was het: zo vader, zo zoon, want Jan Eduard de Quay wilde ook de militaire loop baan kiezen. Het draaide echter uit op een rechtenstudie aan de Utrecht se universiteit, waar hij na het kandi daatsexamen psychologie ging stu deren. Vijf en twintig jaar oud stu deerde hij af in de wijsbegeerte met als hoofdvak psychologie en op 27- jarige leeftijd promoveerde hij op het proefschrift: „Het aandeel der sen sorische en motorische componenten in het leer- en arbeidsproces". Als dr. de Quay maakte hij een studiereis van een half jaar door Amerika. HOOGLERAAR Na eerst voor de PTT gewerkt te hebben en daarna als adviseur bij het C &A-concern, werd hij benoemd tot lector aan de Economische Hoge school te Tilburg. Op 32-jarige leef tijd werd hij benoemd tot hoogleraar. De bekwame jonge professor ver wierf in het eerste oorlogsjaar grote bekendheid als lid van de drieman schap van de Nederlandse Unie. Al spoedig werd hij door de bezetter ge gijzeld om ten slotte vrijgelaten te worden om als reserve-majoor in Krijgsgevangenschap te gaan. Prof. de Quay deed echter wat duizenden anderen Nederlanders in die dagen deden: hij dook onder. Met de bevrij ding werd hij als commisaris voor de landbouw, handel en nijverheid toe gevoegd aan het militair gezag. On der het laatste kabinet Gerbrandy heeft prof de Quay drie maanden de portefeuille van oorlog onder zich gehad. Vanaf 1 november 1946 heeft prof. de Quay zich als commissaris der Ko ningin in Noord-Brabant geheel kun nen wijden aan de ontwikkeling van deze provincie. Hij heeft dat gedaan op een wijze die de grootste bewon- dering en respect afdwingt en waar- voor Brabant hem hulde en dank- baarheid verschuldigd is. FORMATEUR Het heeft maar weinig gescheeld of prof. de Quay had zijn 12^2-jarig jubileum als commissaris der konin gin niet gehaald. Want toen hij einde maart het verzoek van H. M. de Ko ningin, om als kabinetsformateur te willen optreden, accepteerde en met de hem eigen grote energie en vast houdendheid aan het werk ging, dacht iedereen in Brabant de Quay zal slagen, zoals hij ook hier geslaagd is. Prof. de Quay is niet geslaagd, want met het succes binnen bereik moest hij zijn pogingen opgeven. Jammer voor de regering, maar gelukkig voor Brabant, dat zijn com missaris nu niet alleen zal kunnen gaan huldigen en dank betuigen, maar hem ook zal behouden als de sterke man, in wiens handen de toe komst van Brabant veilig en verze kerd is. Prof. de Quay is ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw, groot officier in de Kroonorde van België, commandeur in de Piusorde en sinds 30 april j.l. commandeur in de orde van Oranje Nasau. BIJDRAGE VERJARINGSGESCHENK H.M. de Koningin in de gemeente Waalwijk. Via bedrijven, verenigingen en in stellingen is 'n bedrag van f 1.327.15 bijeengebracht als bijdrage voor het verjaringsgeschenk aan H. M. de Ko ningin ter gelegenheid van Haar 50- ste verjaardag. ALGEMENE VERGADERING VAN WAALWIJKS BELANG. De leden van W.B. zullen hun con vocatie-biljet voor de a.s. algemene vergadering weldra in hun bezit heb ben en daaruit zien dat er belangrijke zaken aan de orde zijn. Naast de jaarverslagen van secre taris en penningmeester, zullen ver schillende mededelingen worden ge daan omtrent het programma voor de ze zomer en de werkzaamheden van 't bestuur en komt aan de orde een punt dat reeds lang veel pennen en monden in beroering bracht, n.l. het al of niet openbaar vieren van de car naval. Het bestuur wenst daarom trent de mening der vergadering te vernemen, om eventueel verdere stap pen te doen. Daarnaast komt de periodieke ver kiezing van bestuursleden en hebben de leden gelegenheid afscheid te ne men van secretaris en penningmees ter, die deze functies respectievelijk 52 en 42 jaren hebben verricht. Een en ander lijkt ons wel de moeite waard deze algemene vergade ring van dinsdagavond 8 uur, in hotel Verwiel, bij te wonen. NIJVERHEIDSORGANISATIE T.N.O. IN HET ZILVER. Vandaag viert de Nijverheidsorga nisatie Toegepast Natuurwetenschap pelijk Onderzoek haar 25-jarig be staan. Deze kwart eeuw overziende mag worden gesteld dat zich in deze orga nisatie een enorm researchbedrijf heeft ontwikkeld ten dienste van de Nederlandse industrie. De omvang en de betekenis van dit bedrijf kan mis schien het best worden geïllustreerd met de vermelding van het feit, dat in 1958 voor 20 miljoen gulden is verwerkt. Van dit bedrag werd de helft bijeengebracht door het be drijfsleven en de andere helft door de Nederlandse belastingbetalers. Meer malen is er overigens op gewezen, dat het aandeel van het bedrijfsleven een stijgende lijn zal moeten blijven ver tonen, wil de industriële ontwikkeling van ons land niet achter raken bij die Nu we vandaag onze jaar lijkse dodenherdenking weer gaan besluiten met de uitvoering van Mozart's Requiem door het Waalwijks Orkest en de Lieder tafel Oefening en Vermaak, is 't voor velen misschien dienstig in het kort nader in te gaan op het ontstaan en de inhoud van dit laatste werk uit het grote en grandioze oeuvre van de op 35- iarigc leeftijd overleden meester. Een korte beschouwing van dit werk naar ontstaan en inhoud zal misschien bijdragen tot een diepere belangstelling voor en een groter begrip van dit prach tige werk. De aanleiding tot het schrijven van dit werk in het jaar 1791, aldus Herman Rutters in „Muzi kale Ommegang", is zeer roman tisch. Terwijl Mozart, reeds ern stig in zijn gezondheid geschokt en aan bittere armoede ten prooi, verdiept was in zijn arbeid aan Die Zauberflöte, kwam een onbe kende hem vragen of hij bereid was een Requiem te schrijven. Door de nood gedwongen stemde Mozart toe. De geheimzinnige bode stelde hem kort daarop het bedongen honorarium ter hand, evenwel onder voorwaarde, dat Mozart nooit een poging zou doen uit te vorsen wie zijn on bekende opdrachtgever was. La ter bleek dit een zekere graaf Von Walsegg te zijn, die in zijn omgeving graag voor componist doorging en bij verscheidene componisten (o.a- ook bij Haydn) werken liet bestellen, welke hij dan voor eigen werk liet door gaan. Mozart heeft dit Requiem niet kunnen voltooien, want enkele maanden na de opdracht, op 6 GEEF ONS RUIMTE Op deze kreet viel mijn oog deze week. Het stond op een affiche te lezen, die hing voor een bendenraam van een torenhoge flat. Komende maanden gaan weer 30.000 jongens voor het eerst van hun leven de fabriekspoorten binnen. De meesten vol verwachtingen en grote lust om eindelijk ook eens zelf de handen uit de mouwen te steken. De eerste dagen vliegen om. Deze jongens krijgen ruimte. Grote hallen, ruime werkplaat sen, immense fabrieken nemen hen op. Er zijn bedrijven zo groot zelfs, dat de jongens deze ervaren als een doolhof, waar het moei lijk zou zijn zonder lopende band als richtingwijzer de juiste weg te vinden. Ergens aan deze weg timmeren" zij. Op een vaste plaats aan deze band moeten zij hun mannetje staan. Met hun eigen werk zijn ze al heel gauw vertrouwd, maar het grote geheel kunnen zij moeilijk overzien. Na enige tijd al, worden de uren langer en groeien de dagen. Het nieuwe is er af. Bovendien staan zij ook van meet af aan evenveel uren te werken als een volwassenen. Werken is gezond, ook voor deze jongens, maar een geleidelijke overgang van het beschermde lagere school-leven naar het bedrijfs leven, waarin ze wel leven en werken, maar waarin ze nog niet zijn ingegroeid, is noodzakelijk. De vragen die de nieuwe levenssituatie oproept, en dat zijn er niet weinig, moeten ergens hun oplossing vinden. Ergens moeten zij hun lichaam van top tot teen kunnen uitschudden, zoals ook een jong paard, dat dol springt en rent door de wei, zich uitleeft. Ergens moeten zij de kracht over hun lichaam hervinden. Hun aandacht moet gericht worden op het schone, het eenvoudige en het ware. Ergens moeten zij hun werklust kunnen botvieren, terwijl ze tevens moeten leren leven met hoofd, hart en handen. En deze ruimte biedt hun de Levensschool. Ruimte om te leven, om te werken, om de denken, om zichzelf te zijn. december 1791, gaf zijn uitgeput lichaam het op. Het werk is daarna voltooid door Mozart's meest vertrouwde leerling, Siiss- mavr, die niet alleen muzikaal 't dichtst bij de meester stond, maar wiens handschrift ook be- dricgelijk veel op dat van Mozart leek. Dit is dan ook de oorzaak, dat er heftig is gediscussieerd over hetgeen wel en niet van Mozart was en in details is nog niet alles opgehelderd. Ontegenzeggelijk heeft Mozart zijn Requiem geconcipieerd on der een sterk voorgevoel van zijn naderende dood. Dit heeft mede op de muziek haar karakteristie ke stempel van diepe ernst, inni ge devotie en kinderlijke overga ve gedrukt. Nauwelijks in enig werk en zeker niet in enig kerke lijk werk van zijn hand vindt men zo'n uiterst geconcentreerde en intensieve expressie als hier: in de bouw, in de thematiek en haar verwerking, in de kleur. Vooral Mozart's nauwe contact met de kunst van Handel en Bach komt in dit werk bijzonder sterk naar voren, maar toch blijft alles volstrekt persoonlijk Mozartiaans en een zuivere, al leszins verantwoorde verklan king van eigen gevoelswereld, van eiaen innerlijke ervaring. In dit werk van Mozart valt op de volstrekte onthouding van belcanto-virtuositeit in de solo zangpartijen, streng ingesteld op innige en ernstige expressie; en semble, zowel van solisten als koor staat op de voorgrond. Hier zingt een nobel, diep-religieus ge voelend mens, door liiden gelou terd, zijn zang van afscheid van het aardse leven, verzoend met de dood, die hij reeds lang als zijn „beste vriend" beschouwde. van andere landen. De Nederlandse industrie besteedt gemiddeld één per cent van haar omzet aan wetenschap pelijk onderzoek. In T.N.O.-kringen meent men dat dit percentage min stens verdubbeld moet worden. Bij de verschillende instituten, wel ke onder de Nijverheidsorganisatie T.N.O. ressorteren, zijn in de afge lopen jaren belangwekkende resulta ten geboekt. Zo heeft men aan het Lederinstituut T.N.O. te Waalwijk nagegaan of men de verliezen aan plantaardige looistof bij het looien van zoolleer zou kunnen beperken zonder de kwaliteit van het leer nade lig te beïnvloeden. Het resultaat van dit onderzoek is geweest, dat, indien de betrokken bedrijven de noodzake lijke maatregelen nemen, het verlies van 20 a 30 percent zal kunnen wor den teruggebracht tot 10 percent. Zo heeft men ook in andere insti tuten belangrijke resultaten bij onder zoekingen verkregen. Door de voorzitter van de Nijver heidsorganisatie, prof. ir. D. Dres den, zijn onlangs belangrijke contac ten gelegd in Amerika, die in de toe komst wellicht zullen uitgroeien tot een zekere vorm van samenwerking met Amerikaanse research-centra. In Amerika wordt meer dan in Neder land bij het wetenschappelijk onder zoek gebruik gemaakt van radio-ac tieve isotopen. Ook in Nederland zijn de plannen om te komen tot de op richting van een isotopen-instituut reeds in een vergevorderd stadium. De Nijverheidsorganisatie omvat momenteel ca. 1600 man. R.K. VROUWENGILDE. In zaal Thalia gaf de Gezinstoneel groep „Liberti Habentes Munus (fam. v. d. Linden uit Nijmegen) j.l. woensdagavond voor het r.k. Vrou wengilde een opvoering van de Vlaamse klucht „Het kosterke van Anderlecht". Met het toneelspel van deze groep, bestaande uit vader en moeder en 10 kinderen, hebben de helaas niet talrijke aanwezigen zich uitstekend geamuseerd. I Aan het slot van de avond dankte de presidente van het Vrouwengilde, mevr. Nijman, de toneelgroep voor 't uitstekende spel en de zeer plezierige avond. Tenslotte deelde zij mede, dat de reis naar Antwerpen, welke in mei is gepland, bij voldoende deelname doorgang zal vinden. JAARVERGADERING WIT-GELE KRUIS. De Waalwijkse afdeling van het j Wit-Gele Kruis heeft voor woensdag 6 mei a.s. een jaarvergadering belegd, welke zal worden gehouden in de wachtkamer van het gezondheidscen trum aan het Vrcdesplein. Aanvang 8 uur. De agenda bevat de gebruikelij ke jaarverslagen, een bestuursverkie zing wegens periodieke aftreding van mevr. Hof f mans-van der Schoot, mej. A. Gragtmans en de heren F. Baars en E. M. Weijers, en verder de be noeming van bestuursleden in ver band met 2 vacatures in het bestuur mevr. Timmermans-Mastboom en de heer G. P. H. Veltman). POLIO-INENTING. De polio-inentingen, welke op 6 mei a.s. waren gepland in het ge zondheidscentrum en in het wijkge- bouw van het Groene Kruis, zullen geen doorgang vinden i.v.m. een re gionale bijeenkomst van de wijkver pleegsters in Den Bosch. De tweede inspuiting is nu ver plaatst naar woensdag 13 mei a.s. Daardoor zullen ook de volgende inentingen een week worden verscho ven, zodat de derde inspuiting niet zal plaats hebben op 3 juni maar op 10 puni a.s. STICHTING MUZIEKSCHOOL. De Gemeentelijke Culturele Raad zal maandag 11 mei a.s. des avonds om 7.30 uur in de raads zaal een bijeenkomst beleggen inzake de stichting van een mu ziekschool. Op deze bijeenkomst zullen de beren W. Goedhart, directeur van het Brabants Conservatorium te Tilburp en W. ter Burg, directeur van de Tilburgse Muziekschool, spreken over het doel en de bete kenis van een muziekschool. BINNENLAND DANK VAN DE KONINGIN. •*-!> - Vele goede wensen hebben mij be reikt op mijn 50e verjaardag. De hartelijkheid daarvan heeft mij zeer getroffen. De uitzonderlijke hoeveelheid van gelukwensen, zowel van officiële in stanties en van organisaties van ver schillende aard, als van particuliere personen - bekenden en onbeken den - nopen mij, ditmaal langs deze weg, mijn diepgevoelde dank te be tuigen voor alle medeleven op die dag ondervonden. JULIANA. NIEUW BEROEP OP PROF. BEEL Koningin Juliana heeft premier Beel gevraagd „de mogelijkheden om tot een spoedige oplossing van de huidige kabinetscrisis te geraken te willen onderzoeken.' Dit wordt ge meld in een officieel communiqué van het kabinet der Koningin, dat werd uitgegeven, nadat dinsdag de katho lieke politicus op paleis Soestdijk door de vorstin was ontvangen. De communiqueés plegen met gro te zorgvuldigheid te worden opgesteld. Politieke waarne mers vinden het interessant, dat uitdrukkelijk wordt gesproken over een „spoedige oplossing". Tempo schijnt een van de belangrijkste ele menten te zijn in de koninklijke op dracht. Interessant is ook, dat de hui dige situatie officieel een „crisis wordt genoemd. Prof. Beel heeft laten meedelen, dat hij de komende dagen nodig heeft voor het bestuderen van het program, dat aan het nieuwe kabinet ten grond slag zal liggen. Den Haag verwacht, dat prof. Beel in zijn ontwerp-pro- gram over kwesties als het verhogen van de huren en de lonen, over de subsidies en de melkprijs wat con creter za) kunnen zijn dan prof. De Quay, omdat inmiddels het advies van de Sociaal-Economische Raad over al deze zaken is gepubliceerd. HONDERD EN VIJF JAAR MANNENKOORZANG. Deze maand en begin juni zal het Koninklijk Nederlands Zangersver bond zijn 21e lustrum vieren. Eigen lijk had deze viering in 1958 moeten plaats hebben, maar op verzoek van de Europaïsche Arbeitsgemeinschaft der Sanger, waarbij het K.N.Z.V. is aangesloten, werd deze een jaar ver schoven, omdat men er prijs op stelde deze te doen samenvallen met het congres der E.A.G.S., dat dit jaar van 21 - 25 mei in Den Haag zal worden gehouden. De viering van het 105-jarig be staan zal geschieden met een 10-tal groot opgezette concerten in Vlissin- gen, Den Haag, Haarlem, Amster dam, Groningen, Utrecht, Arnhem, Eindhoven, Geleen en waarschijnlijk ook Maastricht. Beide laatste zullen echter eerst in oktober kunnen plaats vinden. Aan deze concerten zullen in totaal 7 mannenkoren, tellende circa 5000 zangers, hun medewerking ver lenen. Verder zullen de volgende or kesten meewerken: de Groninger Or kestvereniging, Het Brabants Orkest, het Utrechts Stedelijk Orkest, het Limburgs Symphonie Orkest en de Kon. Mil. Kapel uit Den Haag. Voor solistische medewerking wer den o.m. geëngageerd: Gerda Pons, sopraan, Aafje Heynis, Annie Her mes en Wilh. Mattès, alten, Leo Ke- W A A L W IJ K DE ECHO\M HEI ZÜJO 12i Jaar geleden werd isolement commissariaatdoorbroken. Het laatste meesterwerk van een gelouterd mens glffclLifcfttL*»' «*-•»-«

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1959 | | pagina 1