wAALwijkse en lAnqstRAAtse couRAnt
Krijgt Waalwijk cultureel centrum
in nieuw stadscentrum 7
BIJ DE VERJAARDAG VAN PRINS BERNHARD
MAANDAG 27 JUNI 1960
83e JAARGANG No. 51
litgever
vVaalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
hoofdredacteur: JAN TIELEN
■Jironummer 50798
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk - Tel. 2621 Kaatsheuvel: TeL
2002 Dr. van Beurdenstraat 8
Tel.-adres: „Echo"
Doorbraken vanuit Grotestraat, Mr. v. Coothstraat, Julianastraat en
Stationsstraat naar cultureel centrum.
De Waal wij kse gemeenteraad zal zich in zijn komende vergade
ring bazig houden met het program van eisen dat is opgesteld
met betrekking tot de bouw van een cultureel centrum in de
ze gemeente. Voor de voorbereiding van de plannen tot de
bouw van een gebouw, geschikt voor het gaven vu.i toneel
voorstellingen en concerten, voteerde de raad een krediet van
13.320.in zijn vergadering van 25 april 1957.
Uit een door de onderafdeling Toneel van de Raad voor de
Kunst uitgebracht rapport van 1959 is gebleken dat er in de
gemeente Waalwijk een zeer reële behoefte bestaat aan een
redelijke accomodatie voor toneelvoorstellingen en dat er vol
doende belangstelling voor aanwezig is.
Stichting van gebouw een gemeentelijke taak
In een uitvoerige inleiding bij
het programma van eisen dat in
de komende vergadering van de
Waalwij kse gemeenteraad in be
handeling zal komen, zegt het
college van burgemeester en
wethouders.
„De ontwikkeling der gemeen
te in al haar facetten in aanmer
king nemende, zijn deze behoefte
en belangstelling zonder meer te
verklaren.
De toenemende industralisatie
en daarmede onafscheidelijk ver
bonden de mechanisatie en de
automatisering van de arbeid, de
verhoging van de welvaart en de
meerdere vrije tijd, waarover be
schikt wordt, hebben de econo
mische, maatschappelijke en so
ciale structuur ook van onze ge
meente belangrijk beïnvloed. De
overheidszorg, in dit geval de
zorg van ons bestuur, heeft zich
naar best vermogen aan die ont
wikkeling aangepast in haar taak
bij de stedebouwkundige plan
ning, bij het onderwijs in al zijn
schakeringen, bij het scheppen
van voldoende mogelijkheden op
het terrein van de actieve en de
passieve recreatie enz.
Al deze veranderingen, welke
zich reeds hebben voltrokken of
welke zich nog verder zullen vol
trekken, maken het noodzakelijk
dat de plaatselijke overheid, wil
zij van haar gemeente een leef
bare gemeente maken, eveneens
volle aandacht moet geven aan
de culturele ontwikkeling.
Het is onmiskenbaar, dat er in
onze gemeente op dit gebied een
belangrijke achterstand bestaat.
En aangezien het leven nu een
maal een harmonisch geheel
vormt, zou het van een kortzich
tig beleid getuigen indien wij aan
dit integrerend bestanddeel van
dat leven geen of geen voldoende
aandacht zouden schenken. Met
het oog op een gezonde en krach
tige ontwikkeling van de levens
gemeenschap in onze gemeente,
zou dit zich op den duur wel
moeten wreken.
Primair behoort het niet tot
de taak van het gemeentebestuur
om, zelf culturele waarden te
scheppen. Het culturele werk
moet op de eerste plaats worden
gedragen door de bevolking zelf,
daarbij zo nodig gehol
pen, gesubsidiëerd en geactiveerd
door het plaatselijk bestuur.
Daar evenwel het particulier
initiatief alleen al uit financiële
overwegingen niet in staat is om
de accomodatie tot stand te bren
gen, welke voor de cultuurbeoe
fening een noodzakelijkheid is,
ligt hier een taak voor ons be
stuur.
De stichting van een gebouw,
dat aan redelijke eisen van acc<>
modatie en outillage voldoet, is
typisch een taak van het gemeen
tebestuur.
Bij de voorbereiding daarvan
moet er van worden uitgegaan,
dat het gebouw indien men
daarin althans evenementen wil
doen plaats vinden, welke een
vormende waarde hebben en ar
tistiek aanvaardbaar zijn in
zijn accomodatie en outillage
aantrekkelijk moet zijn voor be
roepsgezelschappen, welke der
gelijke op hoog niveau staande
evenementen brengen.
Wel dienen wij ons bij de op
zet van dit gebouw te realiseren,
dat de financiële offers, welke de
stichting van dit gebouw vergen,
onze draagkracht niet te boven
mogen gaan.
Vandaar dat wij bij de opstel
ling van het programma van ei
sen er van zijn uitgegaan, dat het
gebouw voor meerdere doelein
den gebezigd moet kunnen wor
den en met name geschikt moet
zijn voor toneelvoorstellingen,
concerten, grotere bijeenkom
sten, tentoonstellingen, enz.
Daarnaast lijkt het uitgesloten
een enigszins redelijke exploita
tie te verkrijgen, indien het ge
bouw niet zodanige voorzienin
gen zou bevatten, dat een fre
quent gebruik mogelijk is.
Daarbij is gedacht aan de ex
ploitatie van een bioscoop en
eventueel van een restaurant.
Uiteraard dient het gebouw in
planologisch opzicht een centraal
punt in het stadsbeeld te verkrij
gen en moet het, hoewel eenvou
dig en sober van structuur, aes-
thetisch gezien van een behoor
lijke architectonische conceptie
zijn."
Program van eisen
In het program van eisen gaat
het gemeentebestuur uitvoerig in
op de doelstelling en inrichting
van het gebouw, waaraan wij het
volgende ontlenen.
„Naar zijn bestemming voor 't
geven van opvoeringen op het ge-
ied van toneel, operette, revue,
mogelijk opera, zomede van ca
baret, kleinkunst en kamermu
ziek vervult het cultureel cen
trum cum annexis een centrale
functie in het artistieke en cul
turele leven der stad.
Hiernaast dient de zaal van 't
gebouw, ter verkrijging van gun
stiger exploitatieresultaten, ge
schikt gemaakt te worden voor
het geven van filmvoorstellingen.
Tevens zal het gebouw geaeco-
modeerd dienen te worden voor
het geven van concerten, aange
zien de stad geen enkele accomo
datie biedt voor het geven van
een behoorlijk concert.
Daarenboven zal het cultureel
centrum de gelegenheid moeten
bieden tot het houden van con
gressen, wetenschappelijke en
andere bijeenkomsten en grotere
vergaderingen.
Verder moet er rekening mede
worden gehouden dat, zo nodig
met hulpmiddelen, de gelegen
heid moet geboden worden voor
het houden van tentoonstellingen
op het gebied van de schilder- en
de beeldhouwkunst.
Om naast het vorenstaande het
cultureel centrum een zo groot
mogelijk levendige plaats in het
stadscentrum te geven, dient de
foyerruimte, bij het niet in ge
bruik zijn van het gebouw, de
functie van restaurant te kun
nen vervullen.
Gelet op het feit, dat de zaal
dienstig moet zijn voor het geven
van filmvoorstellingen, zullen de
vorm en de afmetingen daarvan
speciale problemen met zich me
debrengen.
Is de ei-vorm of een variant
daarvan met het brandpunt van
de kleine cirkel op het toneel
voor een schouwburg ten zeerste
aan te bevelen, om de zaal ge
schikt te maken voor het geven
van filmvoorstellingen zal de ei-
vorm daaraan enigermate dienen
te worden aangepast.
De zaalvorm is van een groot
psychologisch belang, daar het
samen tegenwoordig zijn en „be
leven" van het gebeuren door de
gerichtheid op het speelcentrum
wordt bevorderd.
Om het contact met het audi
torium te verkrijgen en ander
zijds de toehoorders werkelijk
deelgenoot van het spel te ma
ken, dient de gebruikelijke schei
ding van toneel en zaal zoveel
mogelijk vermeden te worden.
Tenslotte behoort het complex
op een stedebouwkundig en ver
keerstechnisch punt geprojec
teerd te worden met een café
restaurant om mede als ont
vangstgelegenheid dienst te kun
nen doen.
Het architectonisch uiterlijk
van het te ontwerpen complex
dient eenvoudig en stijlvol te
zijn, rijk in zijn eenvoud.
Topografie
Over de topografie van terrein
en omgeving zegt het program
„Voor de bouw van het Cultu
reel Gentrum is een terrein be
schikbaar, gelegen tussen de Gro
testraat, Mr. v. Goothstraat, Ju
lianastraat, Stationsstraat.
De ruime hoofdtoegangsweg
vormt dc verbinding tussen de
Julianastraat en de Mr. v. Cooth-
straat, terwijl er nog een verdere
toegang is geprojecteerd vanaf de
Stationsstraat.
Voor de voetgangers is cr ver
der een riante toegang geprojec
teerd vanaf de Grotestraat.
Het gebouw vormt in zijn
waarde een der hoofdprojecten
van de stad. Dienovereenkomstig
is het dan ook een waardige
plaats toebedacht.
Om het te binden aan 't stads
centrum is vanuit de Grotestraat
een winkelcentrum met galerijen
geprojecteerd. Hierdoor zal' er
een „trek" en rondgang gevormd
worden, waardoor het gebouw-
levendig betrokken wordt bij het
standscentrum.
Rond het gebouw is gedacht
aan flatbouw in 3 lagen."
Verdere eisen
Over de verdere eisen zegt het
program
„Het cultureel centrum wordt
onderverdeeld in een voorgebouw
en een achtergebouw.
Het voorgebouw bevat de toc-
garmsruimte, wandelgangen, zaal,
garderobes, foyers.
Het achtergebouw wordt in
hoofdzaak gevormd door het to
neel met zijn annexen en een aan
tal dienstruimten.
Voorgebouw
Naast het tracé van de weg
moeten dc bezoekers met auto's
gemakkelijk in file kunnen af-
en aanrijden. Gerekend is op een
parkeerruimte voor 100 automo
bielen.
Door haar ligging kan het pu
blick op zeer korte afstanden de
openbare middelen van vervoer
bereiken.
Er is rekening gehouden met
het feit, dat nogal enkele bezoe
kers van het cultureel centrum
uit de randgemeenten zullen ko
men. Deze zullen zich verplaat
sen per auto. Hierdoor is 't grote
aantal parkeerplaatsen gerecht
vaardigd.
Het is gewenst, dat voor -de
voetgangers een ingang wordt ge
projecteerd, die met zo weinig
mogelijk hinder van het autover
keer kan worden bereikt.
Voor spreiding van de bezoe
kers, in het gebouw moet na de
vestibule een ruime hal aanwe
zig zijn, waarop vestaires en roy
ale trappen naar de balcons én
wandelgangen naar de zaal aan
sluiten.
In de vestibule moet een be
spreekbureau met een drietal lo
ketten voor gelijktijdig plaats be
spreken, afhalen van besproken
plaatsen en verkoop aan het he-*
gin der voorstelling, aanwezig
zijn.
Aansluitend aan vestibule en
bespreekbureau moeten een di
recteurs- en administratiekamcr
en een kamer voor vergaderin
gen ontworpen worden.
De wandelgangen naar dc zaal
moeten opgevat worden als te
doorschrijden ruimten.
Het ware mede gelet op de
kosten, te overwegen om de ves
tiaires bij de wandelgangen te
projecteren, opdat, indien de op
hanginrichting der kledingstuk
ken demontabel gemaakt worden
deze ruimten bij elkaar gevoegd,
tot tentoonstellingsruimten kun
nen worden ingericht.
De te ontwerpen zaal moet
circa 625 zitplaatsen bevatten.
De zaaldiepte vanaf het brand-
scherm tot aan de achterkant
van de verstafgelegcn zitplaats,
moet zo gering mogelijk gehou
den worden.
Daar de zaal tevens als bios
coop dienst moet doen zal bij het
bepalen van dc zaaldiepte ook
aan de te stellen eisen aan een
bioscooptheater aandacht moe
ten worden geschonken.
Ter verkrijging yan het ge
vraagde aantal zitplaatsen is toe
passing van een of meerdere bal
cons toegestaan. Op het eerste
balcon moet ten minste een loge
geprojecteerd worden, welke aan
8 personen plaats biedt. Eventu
eel kunnen meerdere loges wor
den aangebracht.
De zaal moei oplopend zijn,
waarbij vanaf iedere zitplaats be
hoorlijk zicht op het toneel mo
gelijk moet zijn. De stoelen moe
ten zo geplaatst worden, dat in
de zaal geen dode hoeken over
blijven. Tevens moeten de rug
leuningen ten opzichte van de
volgende rij verspringen.
Tussen de zaal en het toneel
moet een orkestruimte geprojec
teerd worden, plaats biedend aan
75 musici.
Deze orkestbak moet hydrau
lisch of mechanisch verstelbaar
zijn om ook als \oortoncel of als
zaalvloer gebruikt te kunnen
•worden. De vorm moet zodanig
zijn, dat de klank van liet orkest
gemengd de zaal binnenkomt.
Om hiertoe een klankbord te for
meren, zal ligging gedeeltelijk
onder de toneelvloer met ten mi
nimum hoogte van ^,5Ü m. nood
zak-dijk zijn.
Hel beweegbare gedeelte moet
zodanige afmetingen hebben, dat
hierop bij gebruik als zaalvloer
de stoelen er snel op bevestigd
kunnen worden.
In aansluiting aan en in com
binatie met de wandelgangen
moet in het plan foyer-ruimte
voor 625 personen worden gepro
jecteerd. Rekening houdende met
de kosten- van het project ver-
dienst het aanbeveling om te be
studeren om liet café-restaurant
tc betrekken bij de foyer-ruimte,
Vinders gezegd om een deel van
dc foyer-ruimte te bestmmen tot
Café-restaurant.
Bij deze foyer en daarop aan
sluitende wandelgangen moeten
de nodige toiletgroepen voor da
mes en heren met ruime voor
portalen voorzien van spiegels
worden gcprojectcrd. De foyer
moet ingericht worden voor 350
zitplaatsen met tafeltjes en zou
door middel van harmonicadeu
ren in gedeelten deelbaar moe
ten zijn, opdat gelijktijdig klei
nere vergaderingen gehouden
J unnen worden.
Het café-restaurant, waaraan
een buitenterras ware toe te voe
gen, dient een afzonderlijke en-
tréc tc bezitten in stijl evenredig
aan het gebouw.
Behalve de reeds genoemde
dienstruimten moet het voorge
bouw nog de volgende ruimten
bevatten
Twee ruimten voor beweegba
re schijnwerpers ten behoeve van
gekruiste belichting van ballet
ten, revue's enz.
Een projectie-cabine met een
oppervlakte van 15 m2 te ont
werpen achter in de zaal. Deze
moet geheel brandvrij iqet voor
portaal, tevens werkplaats, wor
den uitgevoerd en tenminste een
uitgang uitkomend in de buiten
lucht hebben.
Verder moet gedacht worden
aan ruimten voor suppoosten en
placiëres, waarin zij kunnen ver
blijven tijdens voorstellingen. Te
vens moet een werkstersruimte
geprojecteerd worden voor kle
ding en poetsmateriaal.
Verder dient de ontwerper in
of nabij het gebouw een oplos
sing tc zoeken voor het stallen
van pl.m. 450 stuks rijwielen.
Achtergebouw
In het stedebouwkundig ont
werp is reeds rekening gehouden
dat tapissières met de requisieten
gemakkelijk de achterbouw kun
nen bereiken. Het parkeren van
deze wagens kan in de directe na
bijheid gevonden worden.
Dc toegangsdeur voor het in-
en uitladen van de requisieten
aan dc achterzijde van 't gebouw
dient van voldoende grootte te
zijn. Deze moet zodanig worden
geplaatst, dat de vloerhoogte bin
nen gelijk is aan de vloerhoogte
van een normale vrachtwagen.
Tevens ware een luifel te projec
teren, opdat bij slecht weer het
laden en lossen droog kan ge
schieden.
Voor decoropslag moet een
behoorlijke opslagruimte ont
worden worden.
Toneel
Mede gelet op het kostenfacet
zal omtrent de nadere inrichting
van het toneel, toneeltoren, to
neelkelder, toneelopening met
manteau (mogelijk verstelbaar),
toneelvloer, werkbruggen voor
coulissen, verlichtingshersenen
enz., trekken, nevenruimten bij
het hoofdtoneel, aantal kleedka-
rnars, artistencantine, stemka
mers, werkruimten voor elektri-
ciën, timmerman, schilder, enz.
ruimte toneelmeester, ruimte
voor hydr. hef installatie en an
dere installaties zoals noodver
lichting en accu's, met de archi
tect nadere contacten en bespre-
Het is zonder twijfel bijzonder
moeilijk om als echtgenoot van
een koningin zijn houding en ar- i
beid te bepalen tegenover een
volk, waarover men geen regeer
macht bezit.
Dat is de moeilijke positie van
een prins-echtgenoot, van wie
verwacht wordt, dat hij zich nut
tig maakt voor land en volk,
waarvan hij nu deel uitmaakt.
Wanneer iemand in het ver
vullen van deze zeer moeilijke
taak geslaagd is, dan is het prins
Bernhard.
Talloze keren, bij officiële ge
legenheden, heeft hij onze konin
gin terzijde gestaan in de repre
sentatieplichten.
Maar veel meer heeft hij ar
beid verricht, die door niemand
anders met zoveel vrucht kon
worden gedaan. Vooral in het
buitenland.
Men noemt hem wel eens de
reizende prins; ten onrechte ver
wijt men hem dat hij vaak en
soms lange tijd buiten eigen land
is. Inderdaad, bekend zijn de
veelvuldige reizen, die hij in Z.
Amerika heeft gemaakt, doch hij
heeft daar dan ook zoveel good
will voor de kleine Nederlandse
natie gekweekt, dat waardevolle
contacten op het gebied van de
handel en industrie tot stand
kwamen.
In het Nederlandse leger be
kleedt hij de functie van inspec
teur-generaal van de Koninklij-
Foto: Paul Huf
kc Landmacht en Marine, een
rang en een functie die hij niet
heeft gekregen omdat hij nu een
maal Prins der Nederlanden is.
Bij de inval van het Duitse le
ger in 1940 verliet hij met zijn
gezin het land. In Engeland heeft
hij zich zeer verdienstelijk ge
maakt bij de opbouw van een
nieuwe Nederlandse krijgsmacht,
waarbij hij verschillende rangen
bij land- en zeemacht doorliep.
In september 1944 volgde zijn be
noeming tot bevelhebber van de
Ned. strijdkrachten. Na dc be
vrijding van de Zuid-Nederland
se provincies werd hij aange
steld tot opperbevelhebber van
de Nederlandse binnenlandse
strijdkrachten. Bij dc definitieve
capitulatie van de Duitse troepen
in de vesting Holland 1945 in ho
tel Wageningen was prins Bern
hard aanwezig.
Een staat van verdienste en
'n activiteit voor ons volk, waar
uit zijn populariteit in binnen-
en buitenland te verklaren valt.
Een bewijs hiervan was het
meeleven van heel het Neder
landse volk met de prins, toen hij
kort geleden in het ziekenhuis
moest worden opgenomen. Met
vreugde vernamen wij dan ook,
dat hij hersteld het ziekenhuis
kon verlaten. Op zijn 49c ver
jaardag wensen wij hem die ge
zondheid toe, die hem nog lang
voor het Koninklijk gezin en
voor ons hele volk zal doen be
houden.
kingen gevoerd moeten worden.
Uit een oogpunt van brandvei
ligheid moet over dc volle breed
te van het hoofdtoneel en, indien
door de ontwerper eventueel aan
een zijtoneel wordt gedacht, ook
hier over de volle breedte een
brandscherm aangebracht wor
den.
Verder moeten hier de nodige
uitgangen geprojecteerd worden,
welke door zelfsluitende brand
vrije deuren met sluizen worden
afgesloten.
Aan de zaalzijde moet vóór het
brandscherm de mogelijkheid
aanwezig zijn om een „sierdoek"
aan te brengen. Achter 't brand
scherm moeten een voordoek en
een geluidsdoek worden aange
bracht.
Als principe moet gesteld wor
den, dat de toneelverlichting be
halve op het toneel ook vanuit
de zaal onder verschillende in
valhoeken moet plaats hebben.
Dit dient zowel van boven als
van opzij te kunnen geschieden.
De ontwerper dient er reke
ning mede te houden, dat voor de
belichting van toneel, zaal en
andere ruimten een lichtexpert,
voor de toneelbouw een toneel-
deskundige en voor de geluids
techniek een acoustisch adviseur
wordt aangewezen.
vAn het Zuióen
KERSTPAKETTEN-ACTIE OVERZEE
DOOR NAT. KATH. THUISFRONT.
Nu het aantal dienstplichtigen op Nieuw-
Guinea aanmerkelijk wordt uitgebreid, doet
het Nétionaal Katholiek Thuisfront dit jaar
een dringend beroep op katholiek Neder
land, om de Kerstpaketten-actie Overzee
1960 te doen slagen.
De Stichting Nationaal Katholiek Thuis
front werkt in deze Kerstpakketten-actie
Overzee, nauw samen met het Protestans
Interkerkelijk Thuisfront (P.I.T.).
Naast de verzending van kerstpakketten
aan de militairen op Suriname, Curasao en
de Ned. Antillen, zal ook aan alle dienst
plichtigen op Nieuw Guinea van land-, zee-
en luchtmacht een kerstpakket verzonden
worden. De aanmaak van pakketten moet
reeds nu geschieden, daar in september a.s.
de verscheping plaats vindt, willen deze
pakketten ook tijdig, d.w.z. met Kerstmis
ter plaatse kunnen worden gedistribueerd.
De inhoud van deze pakketten zal be
staan uit een complete schrijfmap, of een
groot foto-album, of een z.g. reistoilettas.
In totaal zal door het grotere contingent
van militairen overzee dan vorige jaren, met
deze gehele Kerstpakketten-actie ruim vijf
en dertig duizend gulden zijn gemoeid. Vo
rig jaar was dit f 20.000, -Dit stelt
uiteraard de Stichting Nationaal Katholiek
Thuisfront en het Protestants Interkerke
lijk Thuisfront voor extra grote financiële
consekwenties.
Om deze reden houdt Katholiek Thuis
front dan ook dit jaar weer een actie onder
dc afdelingen van het Katholiek Thuisfront,
om elke afdeling zulk een pakket te laten
bekostigen, terwijl daarnaast aan een aan
tal geselecteerde particuliere adressen een-
