wAAlwrjkse en UnqstRAAtse coimnt
WAALWIJKSE CONFECTIE-INDUSTRIE "COWA"
KRIJGT GROTERE MAAT HUISVESTING
FILMJOURNAAL
Positie-kleding 1
Luxor
Musis Sacrum
POSITIE-JACKS
POSITIE-JAPONNEN
POSITIE-ROKKEN etc.
'f.
In Tilburg.
bij B A HA B
Voor BABY
In Baardwijk gaan wekelijks 700 costuums en
900 pantalons de deur uit
EIGEN BEDRIJFSSCHOOL MET 22 LEERLINGEN
Broekenkleermakerij
Confectie
Modernisering
Bedrij'fsschool
Uitbreiding
vindt de a.s. moeder een
ENORME COLLECTIE in
en de prijzen vallen mee
naar BAMBI
BAMB'j Willem ll-straat43, TILBURG, Tel. 23271
BAMBIj Torenstraat 11, BREDA, Tel. 36709
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1960
83>e JAARGANG No. 76
De tcho vAn het Zuióen
Uitgerer
Waalwijkse Stoomdrukkerij v
Antoon Tielen
HoofdredacteurJAN TIELEN
Gironummer 50798
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal f 2.85
f 3.10 franco p.p.
Advertentieprijs 10 cent par m.m.
Contract-advartentioa speciaal tarief.
Opgericht 1878.
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 —2621
Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 - Tel. 04167-2002
Telegram-adres
Het is typerend en ook verheugend voor de ontwikkeling van
een veelzydiger industrieel patroon van Waalwijk, dat naast de
sterk dominerende schoen- en lederindustrie ook andere in
dustrieën zich geleidelijk aan ontwikkelen tot een betekenende
omvang en op een geheel ander terrein Waalwijk naar buiten
een goede naam en bekendheid geven.
Tot deze industrieën mag ongetwijfeld gerekend worden de
Confectiefabriek „Cowa" N.V. in de Loeffstraat in Baardwijk;
een bedrijf dat geen „wirtschaftwunderliche" opgang heeft ge
maakt, maar in vele gebeurtenisrijke jaren is gegroeid en met
zorg en voorzichtigheid is uitgebouwd tot een belangrijk on
derdeel van Waal wij les industriële areaal, met 115 arbeids
plaatsen en een kwaliteitsprodukt dat zowel in binnen- als
buitenland grote waardering vindt.
Dé ruimere en moderne huisvesting, welke directeur en stichter
Jos van de Ven het bedrijf in 1958 heeft aangemeten, is echter
al wear te klein geworden en omdat een te nauw „costuum"
zeker een confectiebedrijf niet past, gaat de bedrijfsruimte van
de Cowa N.V. in het komende jaar met ca. 700 m2 uitgebreid
worden.
De machine mag dan veel werk doen, zonder de vaardigheid en de accuratesse van
de bedienster zou er van een costuum niet veel terecht komen. Hier ziet men een van
de meisjes werken aan de mouwinzet-machine, een vernuftig precisie-apparaat voor
een zeer belangrijk en moeilijk onderdeel van het colbert. Door met haar knie de han
del rechts te bedienen kan zij automatisch ruimte aanbrengen. De hoeveelheid ruimte
wordt door verlichte cijfertjes (vlak boven de naaldschacht) aangegeven.
Wie zonder meer de Baardwijkse
Loeffstraat afgaat in de verwach
ting op een zeker punt in deze lint
bebouwing de confectiefabriek Cowa
te zullen aantreffen, komt bedrogen
uit. Zo eenvoudig laat de Waalwijk-
se adressering zich nu ook weer niet
lezen. In de Loeffstraat zelf is niets
te vinden wat op een confectiefa
briek lijkt en men moet evenals de
straatnaamgevers van weleer de be
naming Loeffstraat met enige
speelsheid en rekbaarheid bezien.
Men moet namelijk vlak langs het
Gemeenschapshuis links afslaan om
aan het einde van een smal straatje
het pand Loeffstraat 93 te vinden.
De eerste die uw verslaggever in
het inwendige van de Cowa tegen
het figuurlijke lijf liep, was Bets.
Hij wist op dat moment nog niet
dat zij Bets heette en nog veel min-
- der dat zij in de bedrijfstitulatuur
bekend staat als „moeder van de
Cowa". Dit moederschap is uiter
aard puur kunstmatig, maar ver
dient daarom nauwelijks minder lof
of waardering, want de Cowa zon
der Bets van Heijst is eigenlijk niet
denkbaar. Toen de Cowa met een
r handvol personeel van start ging,
was Bets er bij, en nu de grote fa-
milie 115 leden telt, is Bets er ook
nog, wit gelokt weliswaar, maar nog
"volkomen in staat om alle zaken die
haar aangaan en dat zijn er niet
"weinig in eigen hand te houden.
7 Welke werkzaamheden de moeder-
lijke functie van Bets allemaal om-
Door de ruimtelijke problemen in het bc-
- drijf is de heer C. Swinkels, ontwerper, bc-
- drijfsleider en rechterhand van de directie,
—„zwervend" geworden. Momenteel heeft hij
^Yzijn ^kantoor" in het magazijn in het oude
M gebouw boven de perserjj.
vat is een heel hoofdstuk op zich,
maar wel staat vast dat het „baks-
ke" van Bets alle toetsen van alle
kritieken kan doorstaan. Een best
Bets-bakske!
Aangebouwd aan de oude bedrijfs
ruimte ter linkerzijde van de Loeff-
straat-uitloper bevindt zich 't mid
delpunt van het bedrijf: de directie
kamer of in de wandel gewoon pri-
vé-kantoor geheten. En hier heeft
uw verslaggever zo eens wat ge
babbeld over de Waalwijkse confec-
tie-industrie met directeur Jos van
de Ven en de heer C. Swinkels, ont
werper, bedrijfsleider, directie-rech
terhand en werker-van-het-eerste-
Cowa-uur.
De oorsprong van de Cowa moet
worden gezocht in de broekenkleer
makerij welke Jos van de Ven voor
de oorlog reeds had boven zijn win
kel in het pand Grotestraat 288, dat
in 1944 door een V-l werd verwoest.
De winkel was toen eigenlijk be
langrijker dan de kleermakerij en
menig Waalwijker zal zich uit die
dagen nog wel de verkoopstunt her
inneren van „een pak voor een ap
pel en een ei".
Na de V-l werd de kleermakerij,
die naast de heer Swinkels 5 vrou
welijke personeelsleden omvatte,
tijdelijk ondergebracht in de Vak
school voor de Leder- en Schoen
industrie in de Mr. v. Coothstraat.
Dit duurde tot sept. 1945, toen het
bedrijf werd ondergebracht in een
van de wachtkamers van 't station.
De groei zat er toen echter al in en
spoedig moest dan ook worden om
gezien naar een ruimere huisves
ting voor personeel en machines.
Men wist in 1946 de hand te leggen
op een oud gebouw in de Loeffstraat
in Baardwijk. Het gebouwtje zelf
was te klein ,maar door een verdie
ping er bovenop te bouwen waren
de ruimtelijke problemen toch
weer voor een tijdje van de baan.
Het jaar 1946 was in de geschie
denis van de Cowa echter ook nog
om een andere reden een belang
rijke mijlpaal. Behalve op 't maken
van broeken ging Jos van de Ven
zich toen ook toeleggen op de fa-
brikage van maatkleding en confec
tie, een omschakeling die aantrek
kelijke perspectieven bood, maar
die ook belangrijke nieuwe inves
teringen en personeelsuitbreiding
eiste en bovendien weer opnieuw
ruimtelijke problemen schiep. Tot
1948 heeft men zich in het Baard
wijkse pand kunnen redden. Uit
breiding en toenemende produktie
waren oorzaak, dat in dat jaar de
broekenafdeling weer moest verhui
zen naar een van de wachtkamers
van het station.
Een definitieve oplossing van de
ruimtelijke zorgen kwam eerst in
januari 1958, toen het nieuwe be
drijfspand tegenover het oude ge
bouw in gebruik genomen kon wor
den. Hierin werden ondergebracht
de administratie, magazijn, snij-af
deling en een groot, modern en licht
atelier. De perserij bevindt Zich in
het oude gebouw.
Na 1958 heeft de verdere ontwik
keling van het bedrijf zich geken
merkt door algehele modernisering,
die er toe heeft geleid dat de pro
duktie met 50% kon worden opge
voerd. Snij-afdeling, atelier en per
serij hebben de beschikking over de
modernste machines. Het persen
van de kleding geschiedt bijv. vol
automatisch en waarborgt de meest
ideale vormvastheid. Sedert de al
gehele modernisering is het produk-
tie-systeem ook geheel ingesteld op
de confectie, die momenteel heren-
costuums, sportcolberts, losse pan
talons en herenjassen omvat. Het
handwerk, dat typerend was voor
de oude kleermakerij, is nu geheel
verdwenen. Machines en nijvere en
kundige meisjeshanden bereiken nu
een weekproduktie van ca. 700 cos
tuums en ongeveer 900 pantalons.
Een produktie, waarmee het bedrijf
niet aan de vraag naar het Cowa-
produkt kan voldoen en de directie
heeft zich voor dit jaar dan ook ge
dwongen gezien om tot quotering
over te gaan; wel een bewijs dus dat
het Cowa-produkt, dat men in de
betere confectieklasse mag rang
schikken, een zeer goede naam
heeft.
Deze goede naam beperkt zich niet
alleen tot het binnenland, maar
strekt zich ook uit tot het buiten
land. Sinds anderhalf jaar bestaan
er belangrijke exportrelatiés met
Zwitserland en sinds een jaar ook
met België. Binnenkort zal ook
Duitsland in de export worden be
trokken, contacten hiervoor zijn
reeds gelegd.
De machine mag dan in de mo
derne confectie-industrie een on
misbaar onderdeel zijn, de automa
tisering kan toch nooit zo ver gaan
dat mensenhanden totaal overbodig
zijn in het fabrikageproces. De kwa
liteit van het confectie-produkt
wordt niet alleen bepaald door de
verwerkte stof, het model en de
snit. De pasvorm en de gedegen
maakwijze zijn minstens even be
langrijke voorwaarden voor 'n kwa
liteitsprodukt. Er is bekwaam en
geschoold personeel voor nodig om
het confectie-costuum aan de vele
en zeer hoge eisen te laten voldoen.
Kleine fouten kunnen een costuum,
een sportcolbert, een pantalon en
een overjas ongeschikt maken. Een
stiksel dat niet precies op de juiste
plaats zit, kan bijv. de inzet van 'n
mouw totaal bederven en daarbij
gaat het werkelijk om millimeters.
Een costuum heeft vele controle
punten en bij de Cowa hebben we
kunnen zien dat kleine foutjes, die
het lekenoog ontgaan, feilloos wor
den opgespoord.
Op de grote snijtafel wordt de
stof door het flitsende lintmes vol
gens het heatseal-systeem in tien
lagen tegelijk gesneden, waarvan al
leen op de bovenste laag 't patroon
is uitgetekend. Deze methode gaat
niet op bij het snijden van geruite
stoffen, omdat men tien lagen stof
nooit zo op elkaar kan leggen dat
alle ruiten precies samenvallen.
Het „costuum in onderdelen" gaat
daarna naar het atelier, waar vele
nijvere en bekwame meisjeshanden
de stof de diverse bewerkingen la
ten ondergaan die ten slotte resul
teren in een pantalon en een col
bertjasje. Bij de fabrikage van de
pantalon kan het lekenoog de zaak
nog wel volgen, maar bij het col
bertjasje en dan vooral in het in
wendige daarvan, hebben die meis
jeshanden magische capaciteiten. De
naald flitst door de stof en als leek
is men geneigd te denken dat de
zaak glad verkeerd gaat, maar dan
ineens, door een simpele beweging
en een goochelgreep in het binnen
werk, zit die mouwvoering er feil
loos in. Het zou eigenlijk een ge
slaagd nummer in een variété-voor
stelling kunnen zijn en uw verslag
gever heeft zich dan ook voorgeno
men om zijn costuum in het vervolg
met wat meer eerbied te bezien,
omdat hij het ziet als het resultaat
van een voor hem nog altijd onbe
grijpelijk samenstel van goochel
trucs.
Het atelierwerk is typisch vrou
welijk werk, niet omdat het zo een-
1 voudig zou zijn, maar omdat de om
gang met naald en draad en soepele
aechte patft bij Ue vrouw. Het
KSHi
In het moderne en lichte atelier van de Cowa zijn vele nijvere en bekwame meisjes
handen bezig om uit de vele onderdelen een voortreffelijk costuum te maken.
heeft iets huiselijks en doet veel tuum geven. Een niet geperst cos-
Ar\ foKrioir Hnn tniim ie: rtafiinrl i ik fppn É?P7.ioht.
minder aan de fabriek denken dan
bij ander industrieel werk dat door
de vrouw wordt verricht. Vandaar
dan ook dat er bij de meisjes be
langstelling bestaat voor de confec
tie-industrie. In 1959 is de Cowa be
gonnen met een eigen bedrijfsschool
welke onder toezicht staat van de
vakgroep, Rijk en arbeidsinspectie.
Deze bedrijf sschool is meer dan al
leen maar een plaats waar de meis
jes het vak leren. Zij vormt ook de
overgang van de school naar het be
drijfsleven. Door middel van deze
bedrijf sschool wordt 't meisje lang
zaamaan in het bedrijfsleven inge
schakeld. De cursus duurt 1 jaar en
bestaat behalve uit theorie en prak
tijklessen ook uit 8 uur vormings
onderwijs per week op de huishoud
school. Het vorig jaar behaalden 8
leerlingen van deze Cowa-bedrijfs-
school het diploma. Dit jaar was de
belangstelling van de meisjes tussen
14 en 15 jaar heel wat groter. Er
kwamen 45 aanmeldingen voor de
bedrijf sschool binnen, maar er was
maar plaats voor 22, die thans in 't
intieme schoollokaaltje onder de
kundige leiding van de dames Oer-
lemans en Kuijpers een opleiding
ontvangen.
De meisjes zijn niet alleen bijzon
der enthousiast over deze opleiding,
maar ook over het prettige arbeids
milieu. En dat niet alleen om de
aardige bijkomstigheid dat de per
soneelsleden tegen sterk gereduceer
de prijzen kleding kunnen betrek
ken in de zaak van Jos van de Ven
aan de Grotestraat. De Cowa kent
weinig verloop en de meeste meis
jes die het bedrijf vaarwel zeggen,
doen dit omdat ze gaan trouwen.
Heeft het costuum het atelier ver
laten, dan is het nog geen costuum.
De laatste hand wordt er aan gelegd
in de perserij, waar volautomatische
persen het „gezicht" aan het cos
tuum is natuurlijk geen gezicht,
maar ook een onvoldoende geperst
costuum zal na enige tijd hangen
een bijzonder onaantrekkelijk ui
terlijk gaan vertonen. Het persen is
dus een zeer belangrijk onderdeel
van het fabrikageproces. (tip van
uw verslaggever: u moet niet alleen
uw pantalon, maar ook uw colbert
jasje eens regelmatig oppersen!).
Na het persen worden dan als laat
ste bewerking de knopen aan het
colbert gezet.
De Cowa N.V. is dus uit haar
maatcostuum gegroeid. „Het bedrijf
heeft zich voorspoedig ontwikkeld
en we mogen er goed vertrouwen in
hebben dat deze gunstige ontwik
keling zich zal voortzetten", zo ver
klaarde ons Jos van de Ven, die bij
alle vreugde over de goede gang
van zaken toch altijd de voorzichti
ge zakenman blijft die niets zal on
dernemen wat hij niet kan overzien.
Een man die zich niet hals over kop
bij gunstig getij in een avontuur
stort, een man die wil houden wat
hij heeft en dit alleen op een reëele
basis wil uitbreiden. Hij zegt dan
ook: „Als de huidige ontwikkeling
voortduurt, gaan we volgend jaar
uitbreiden". En we mogen aanne
men dat dit wel zal gebeuren. De
benodigde grond van ca. 700 ma aan
de noordzijde van het atelier is hier
voor reeds aangekocht. Deze uitbrei
ding zal waarschijnlijk ook de bouw
van een lichte en moderne kantine
inhouden. Deze is geprojecteerd bo
ven het administratiekantoor. Het
oude gebouw zal voorlopig nog in
gebruik blijven ook de oude ex
peditieruimte die vlak voor 't nieu
we gebouw is gelegen want men
gooit nu eenmaal geen oud costuum
weg voordat men een nieuw heeft.
Op bevel van de Duitse Generale
Staf voeren enkele spionnen een
aantal bijzonder gevaarlijke mis
sies uit. De hoofdrollen in dit
pakkende verhaal worden ver
tolkt door Peter van Eyck, Dawn
Addams en Ernst Schroder.
Maandag en woensdag.
Toegang 14 jaar.
„LES QUATRE CENTS COUPS"
In het kader van het Kunst
kringprogramma wordt a.s. dins
dagavond om 8 uur in Musis een
voorstelling gegeven van de film
„Les quatre cents coups", het
meesterwerk van de Franse re
gisseur Francois Truffaut.
Het verhaal van de film is in
weinig woorden verteld. Antoine
Donel, twaalf jaar oud, dreigt op
te groeien voor galg en rad. Zijn
ouderlijk huis is nauwelijks een
thuis te noemen. Hij wordt van
school gestuurd en komt door 't
stelen van een schrijfmachine in
een verbeteringsgesticht terecht,
vlucht ook daaruit en volgt ten
slotte de weg van zijn onbewuste
verlangen naar zee...
Dat is het verhaal, maar de
film is veel meer. De scherp ont
ledende, feilloos zuiver registre
rende taal van het milieu en de
kleine noodlottige Antoine, de
taal van de ontroerende emoties
van dit vertrapte jongensbestaan
waarin het zoeken naar het gro
te geluk niet wordt opgegeven,
die taal spreekt alleen de camera
in de meesterhand van Truffaut.
Deze film werd bekroond op het
Xlle Internationale Filmfestival
te Cannes met de Grand Prix
voor de beste regie, alsmede met
de prijs van het Office Catholique
International du Cinema.
Een film, die we met klem in
uw aandacht willen aanbevelen.
Toegang 18 jaar.
„COME PRIMA"
Mario Lanza, de dit jaar over
leden filmster en operazanger,
speelt in deze romantische mu
ziekfilm de hoofdrol. Nu mag
men van Lanza zeggen dat hij in
zijn zang het volumineuze van
zijn stem al te zeer liet overheer
sen en zich daarmee vooral richt
te op het uiterlijk effect, even ze
ker is dat hij een formidabele
stem had met een zeer fraai
timbre.
In deze film speelt Lanza de
rol van de Amerikaanse opera
zanger Tony Costa, die in alle
hoofdsteden van de wereld tri
omfen viert. Hij is dan ook de
lieveling van de vrouwen met het
gevolg dat er nogal eens schan
daaltjes op rekening van Costa
komen. Het komt zelfs zo ver
dat zijn manager hem naar Capri
stuurt voor de nodige rust, maar
ook daar weet zijn hardnekkige
achtervolgster Gloria de Vaduz
(Zsa Zsa (labor) hem wel te vin
den. Er zouden ongetwijfeld nieu
we complicaties zijn ontstaan,
indien Tony daar Christa (Jo
hanna von Koczian) niet had
ontmoet. Christa is een oorlogs
wees, die bovendien doof is. Zij
brengt een grote ommekeer in
Tony's leven en hij heeft dan ook
maar één doelhaar te winnen
tot zijn vrouw, maar niet alvo
rens zij weer kan horen. En de
filmdokters zouden niet deugen
indien zij dit laatste niet voor el
kaar kregen.
Een romantisch filmverhaal in
een omlijsting van wereldbe
roemde melodieën.
Van vrijdag tot en met zater
dag*
Toegang alle leeftijden.
„VERRAAD OP BEVEL"
Een geducht en onontbeerlijk
wapen in de oorlogvoering is de
spionago. Een bedrijf dat ovon
hard als meedogenloos is en
waarvan deze film een boeiend
en realistisch beeld geeft. Op
dikwijls beklemmende wijze
wordt de toeschouwer hier ge
confronteerd met alle listen,
kunstgrepen en dodelijke recep
ten uit de keuken der spionage.
„KASIM, DE BANDIET VAN
ZHOBE"
Er zijn maar weinig films waar
in de mogelijkheden van het bre
de CinemaScope-doek op zo voor
beeldige wijze zijn uitgebuit als
in deze film van John Gilling. Al
hel spectaculaire dat dit film
verhaal te bieden heeft en dat
is heel wat wordt op verbluf
fende wijze en met voorbeeldig
vakmanschap op het witte doek
genracht. Over de breedte van
net gehele doek daveren de wilde
ruitercharges de zaal in en bij de
enorme veldslagen welke de toe
schouwer te zien krijgt, blijft
geen stukje van het brede beeld
onbenut.
Het verhaal speelt zich af in
de tijd toen de Britten de handen
vol hadden met het onderdruk
ken van de opstandige Thugs in
India. Als de Thugs op zekere
dag een Engels fort uitmoorden,
verdenkt majoor Crowley (Nor
man Woolland) Prins Kasim
(Victor Mature) hiervan. Kasim
is er van zijn kant van overtuigd
dat de Britten het dorp Zhobe
hebben uitgemoord en daarbij
ook zijn vrouw en zoon om het
leven hebben gebracht. De wer
kelijke dader van beide bloedba
den is echter Azhad Khan (Wal
ter Gotell). De Britten ontkete-
mi m a
