waaLwij kse en LAnqstRAAtse couRAnt Schooljeugd-visie op schoenindustrie De Waalwijkse Zwemkampioenschappen PUROL Huidgenezing KUNSTZWEMMEN DOOR 10 BATHING BEAUTIES VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1961 83e JAARGANG No. 68 Langstraatse scholen maakten excursies Puistjes verdrogen door Purol-poeder OP VERKENNING DOOR EEN SCHOENFABRIEK GUSTA Vesters BLANCA Hofmans PETER v. Bracht PIET? v. Oss? van het Zuióen Uitgever: Waalwijkse Stoomdrukkerij 1 Antoon Tielen acteurJAN TIELEN I Gironummer 50798 Dit blad verschijnt 2 x per week Abonnement: 22 cent per week per kwartaal 2.85 3.10 franco p.p. Contract-advertenties: speciaal tarief Advertentieprijs: 10 cent per m.m. [Opgericht 1878 Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002 Telegram-adres „Echo" op de voet ,Mina, is mijnheer ihuis In de afgelopen maand hebben lagere scholen uit Drunen, Kaats heuvel en Waalwijk excursies ge maakt naar diverse grote schoenfa brieken in deze plaatsen. Deze ex cursies waren een onderdeel van de voorlichtingsactiviteiten welke een werkcomité van de Langstraatse schoenindustrie onder de lagere- schooljeugd voert en zij sloten aan' bij de vertoning op deze scholen van een serie dia's over de oplei dingsmogelijkheden en het pro- duktieproces in de schoenindustrie. Aan deze excursies was ook een op stellenwedstrijd verbonden, waar mee door de deelnemers aantrek kelijke prijzen te winnen waren. Allereerst waren er prijzen per deelnemende school en uit deze di verse schoolwinnaars werd tenslot te de beste van de hele gemeente gekozen. Het is een rijke oogst geweest en de deskundige bedrijfsmensen heb ben hun handen vol gehad met het doorlezen en waarderen van de tal loze opstellen welke uit de jeugdige pennen waren gevloeid. Maar ten slotte kwamen dan toch de drie grote winnaars uit de bus. Voor de groep Drunen was dat Adri Ver boord van de Herman Jozefschool in Vlijmen, voor de groep Kaats heuvel Ger van Broekhoven van de St. Bernardusschool en voor de groep Waalwijk Martien IJpelaar van de St. Jozefschool. In tegen woordigheid van de werkgroep uit de schoenindustrie mochten deze fiere winnaars maandagavond in Hotel Verwiel te Waalwijk hun prijs in ontvangst nemen. Het doorlezen van de opstellen was voor ons een verrukkelijke openbaring, want er zijn ons aspec ten van de schoenindustrie geopend welke wij nog nimmer hadden be vroed. Een paar honderd kinder ogen hebben de schoenindustrie elk op geheel eigen wijze bekeken. Er waren er bij die als rasechte zaken lui direct de financiële kant in het oog hadden: „Alleen de voet van dat beest kost minstens 3,50"; ande ren zagen direct waar de schoen wringt: „Fouten komen in het leer als het dier zich telkens bukt"; weer anderen hadden een scherp oog voor de aard van het werk en I°°r,.nou ja: „Je zou denken tót dat (stikwerk) vrouwelijk werk js, maar ik heb ook gezien dat daar jongens bij zaten. En ook heb ik gezien dat er een paar meiden zo maar zaten te kijken en niks uit voerden, want ze waren nog te lui om naar de machine te kijken, zo dacht ik bij mezelf"; een vierde groep tenslotte had meer oog voor e artistiek-technische kant van 't schoenmaken: „We hebben ook ge zien hoe een mijnheer met een om gebogen tang krammetjes uit zijn ond haalde. Het is een moeilijk erk. Voor de eerste keer gaat dat ^ant dan krijg je een dikke ng of een dikke lip, maar als je doorzet gaat dat wel". Maar persoonlijk waren wij weg l PPstel van Richard, die in technische nuchterheid van het 7., .0eam,aken een bewogen verhaal t ard vertelde het verhaal an Jan een arme jongen, die zo graag schoenmaker wilde worden, en kwam er een goede winkelier ^ei: "Goed, Jan, ik zal alles be- rW11' alsJe tenminste van je ou- n=tf "ï-f 'De ouders vonden het pel kest en toen was Jan de ëtuuKkigste jongen van de wereld. de volgende dag naar de s de winkelier toe en vroeg aan thuk?» ?m(hid: »Mina' is mijnheer heer i« "i J100!1'"' zei Mina' reeht J kamer, loop maar PneHe Toen moest Jan bij de er t: winkelier een examen doen van ea.vraSen beantwoorden, waar- hnnaW1:l u eJ twee niet willen ont- „..L en. -"Noem eens vier grote S a.neken in Waalwijk, Jan", miini, n3' Timtur en Bergmans, hebt p«r y,G[oe.d zo> Jan> maar je ernto u heb gezegd vier Maan oenfabrieken en niet drie. kern-" i3'Sedane zaken nemen geen om iraa® zes' dan> let op. Waar- spoin?106^ ?en man °f een vrouw astikken?" „Omdat anders ze der naast stikken en dat is niet SOOS AT- v cu Ucll is mei het 1 het vele is goed, maar net goede is veel". Heerlijk, hè! Zo zouden we door kunnen gaan, maar we moeten vol doende ruimte open houden voor de drie bekroonde opstellen. Tijdens de hiervoor vermelde prijsuitreiking richtte de heer J. de Kort, voorzitter van 't werkcomité, woorden van dank tot de leerkrach ten van de scholen, die hun volle medewerking hebben gegeven om de excursies te doen^slagen en tot de fabrikanten die de excursies hadden georganiseerd. Hoewel de schoenindustrie in de Langstraat nog altijd de grootste werkgelegen heid biedt, zoekt toch te weinig jeugd werk in deze industrie, aldus spr. Daarvoor zijn div. oorzaken aan te wijzen, waarop spr. niet nader wilde ingaan, maar wel onderstreep te hij dat de schoenindustrie zich de in het verleden gemaakte fouten terdege bewust is en hieraan alle aandacht besteed (moderne bedrij ven, uitstekende sociale voorzienin gen en vele opleidingsmogelijkhe den die een goede toekomst bie den). Ten slotte wenste de heer de Kort de prijswinnaars van harte ge luk met het door hen behaalde suc ces en overhandigde hun namens 't comité een geschenk; Adri Verboord (vergezeld van zijn moeder) en Ger van Broekhoven kregen elk een prachtige boekentas (van voortref felijk leer uiteraard). Martien IJpe laar kon wegens vakantie niet aan wezig zijn, maar zijn vader was gaarne bereid om het geschenk na mens zijn zoon aan te nemen. Om dat Martien hard aan het sparen is voor een radio-bouwpakket, kreeg hij een geschenk onder couvert. Deze feestelijke bijeenkomst werd ook bijgewoond door de Eerwaarde Broeders Jonatus (St. Bernardus school, Kaatsheuvel) en Terentius (St. Jozefschool, Besoijen), door le den van het werkcomité en door enkele fabrikanten die mede deze excursies hadden georganiseerd. Verder laten wij dit keer 't woord aan de drie prijswinnaars, die be- hartenswaardige dingen over de schoenindustrie te vertellen hebben: DE SCHOENINDUSTRIE Het middelpunt van de schoen industrie is de Langstraat. Vooral Drunen en Waalwijk zijn beroemd. Over zo'n schoenfabriek wil ik nu iets gaan vertellen. In een schoenfabriek heb je aller eerst het magazijn. Daar worden de goederen, die nodig zijn om een schoen te fabriceren, opgeslagen. Zo bijv. spitse hakken, platte hak ken, modellen, maar vooral leder (voor bovenleder enz.). Voor onder leder is een apart magazijn. Van leder heb je verschillende soorten: kalfleder, groot rundleder en ook slangenleder. Ook heb je verschil lende kleuren; zwart en bruin. In dat leder kunnen ook foutjes zitten door prikkeldraad, luizenbeten,maar ook door het looien. In het midden van een vel leder zit het beste stuk. Bovenaan zijn de halsstrepen, en dat deel is dus min der geschikt. Aan de zijkanten is het leder iets rekbaar en wordt voor de binnenzool gebruikt. Als 't leder door een ervaren vakman is ge keurd, gaat het naar de snijder. Die snijdt de modellen uit die de mode- leur ontworpen heeft. De modeleur? Ja, dat is de man die alle modellen ontwerpt en maakt. Hij moet precies de mode weten. De mode-modellen van dat jaar bewaren ze. Alleen de hele oude gooien ze weg. De snijder moet ook vakkennis hebben. Hij mag niet zomaar wat raak snijden, want dan gaat er te veel leer verloren. Dan passen de stukken ook niet. De snijder snijdt het leer met de hand uit. Behalve het zoolleer. En die het vak goed kent, snijdt per dag ongeveer 50 paar schoenen. Van de snijder gaat het naar de machine en moet die zijn werk gaan doen. Eerst wordt het op maat ge dund; daarna gaat het naar de stan- zer; die stanzt het leder. Een eindje verder wordt het zoolleder gesne den. Is dat gebeurd, dan gaat het weer een deurtje verder. Daar staat een machine met een grote inktrol. Drukken ze de rol op het leder, dan komen er streepjes op staan. Dit kan afwisselend gebeuren. Vervol gens gaat het naar de stikkerij. Hier wordt de bovenschoen aan el kaar gestikt. Is het gestikt, dan wordt het geplakt. Nu wordt het hele dikke leer ook gesneden. Te vens gaat er een houten leest in de bovenschoen. Bij een andere afde ling wordt het leer over de leest getrokken en met spijkertjes vast gestaan. Op sommige plaatsen 1 of 2. Nu dat gebeurd is, gaat het naar de machine waar er meer spijker tjes ingeslagen worden. De zolen moeten er ook nog onder. Ook dat gaat machinaal. Nu dat gebeurd is, is de schoen bijna klaar. De randjes van de zolen worden mooi glad ge schuurd. Dan worden de randjes ge verfd. Later komt er nog een laagje vernis op. Nu wordt heel de schoen nog geverfd en gedroogd. Dan gaan ze er met een borstel overheen, er worden merken op de zool geplakt en de schoen wordt gepoetst. Zo zie je dat aan schoenen meer gedaan moet worden dan vele men sen denken. Adri Verboord VAN HUID TOT SCHOENEN „De Langstraat", de streek van de schoenindustrie. En steeds groeit deze industrie. De huid van koe of schaap gaat eerst naar de leerlooierij. In de leerlooierij wordt er leer van gemaakt. Er zijn verschillende soorten leer, bijv.: kalfsleer, rundsleer, nappaleer, suèdeleer, schapeleer. Dan gaat 'n bestelling naar de fabriek. Op de fabriek doen be kwame snijders hun werk. Ze doen 't sekuur en voordelig. De afval van de lappen leer kan weer gebruikt worden voor klei nere deeltjes, bijv. biesjes. Vóór dit alles kan gebeuren, komt nog 'n heel moeilijker werk. Er moet een model gemaakt worden. Dal doen bekwame modelleurs. Ze hebben flink gestudeerd, voor ze dit konden worden. Als er dus een model gemaakt is, komt 't werk van de snijders. Met een vlijmscherp snijmes gaan ze langs 't model over het leer, zodat ze verschillende delen krijgen, o.a. de hiel en de voorst. Daarna wordt ook nog de voe ring gesneden. Als de snijder met zijn werk klaar is, gaan de deel tjes naar de schifter, die ze als 't nodig is schift. Als ze geschift zijn, kunnen ze later omgeboekt worden. En nu gaan de deeltjes naar de stikkerij. Als ze gestikt zijn, zit ten de deeltjes aan elkaar. Ze worden mooi en goed gestikt, want je moet weten dat de schoonheid van de schoen veel afhangt van 'n mooi stikwerk. tn de stikkerij stikt men er ook nog andere stukjes aan, o.a. de voering en andere stukjes die de schoen steviger maken, bijv. strikjes, lusjes op gespen. Als de stikker klaar is, lijkt 't al op 'n echte schoen zonder zool. De neus en de contrefort worden er ook nog in geplaatst Alsi dat klaar is, wordt de binnenzool op de leest gezet en ook wordt de schoen op de leest getrokken. Dus overgehaald. Daarna worden ze doorgezet en nog later gezwikt (voor). Dan worden de boorden gezwikt (achter). Als ze glad van ondere zijn, worden de zolen er op geplakt. Als de zolen er op ge plakt zijn, worden ze gebimst'en geschrooid. Nu wordt de schoen van de leest getrokken. Dan wordt er nog 'n dun binnenzool- tje in geplakt, dat doen ze ge woonlijk met de hand. Dan denk je, die schoen is nu wel klaar, maar dan heb je het toch mis. Want dan zou je maar halfafgewerkte schoenen krij gen Dus nu beginnen ze met het bijwerken. Dat doen ze, omdat er wel ergens wat lijn aan zit en er gens de verf er af is. Dat wordt dan nauwkeurig bijgeverfd met een fijn penseeltje Ook worden ze nog eens goed opgepoetst. Nu ze klaar zijn, pakt men ze netjes in dozen. Dan zou 't wel eens kunnen gebeuren dat er in een of andere schoen 'n foute zit, die wordt dan afgekeurd. Ze zijn klaar om verkocht te worden of ze worden uitgevoerd. In de Langstraat bestaat een industrie, die nergens anders in ons land zo bloeit en leeft „DE SCHOENIND Ger van Broekhoven Huidzuiverhetd HuldgezondheiS We hadden maandagmiddag een uitnodiging gehad van de firma Pulles-v. Gerwen, maar ook een van de firma Blok v. Heijst. En om dat we moeilijk naar twee fabrie ken konden gaan, splitste de broe der onze klas in tweeën. De ene club ,waar ik bij was, moest naar de fir ma Pulles-v. Gerwen. Om kwart over 2 kwamen wij daar aan. Mijn heer Pulles stond ons op te wach ten. We konden direct naar boven. Daar had mijnheer Pulles in een apart lokaal op het bord geschreven hoe zö'n fabriek in elkaar zit. Wij letten natuurlijk heel goed op. Ver volgens zei mijnheer Pulles dat we een opstel moesten maken over 'n schoenfabriek en een schoen. We vonden het alemaal een prachtig idee. Hij vertelde ons ook dat er prijzen waren. Nu zal ik maar even het verhaal van mijnheer Pulles na vertellen. Hij begon met de bovenwerkafde- ling. Daar maken ze het bovenwerk van de schoen, ofwel de schacht. Daar komt heel wat voor kijken. Voor een schoen moet eerst de mo deleur aan het werk. Die moet het model van de schoen tekenen. Dat is heel secuur werk. Je moet er veel fantasie voor hebben. Als de schoen getekend is, gaat de teke ning naar de snijderij. Daar wordt de schacht uitgesneden. De mode- leur heeft eerst van zijn tekening een afdruk gemaakt op een soort hard leer. Dan snijdt hij dat uit met een machine. En zo komt nu die afdruk in de snijderij. Daar snij den ze precies langs het randje van de afdruk de schacht uit. Het is natuurlijk nog geen schacht, maar dat wordt het. Als zo elk stukje is uitgesneden, gaan ze naar de stik kerij. Daar stikken ze de stukjes aan elkaar met allerlei versiersel tjes en bochtjes, zoals de modeleur het op de tekening heeft gezet. Als dat klaar is, is ook de schacht klaar. Nu begint het onderwerk van de schoen. Dat is heel anders. De schacht van de schoen is veel se cuurder dan het onderwerk. In de afdeling waar ze het onderwerk maken, is het een lawaai van je welste. Allemaal machines die draaien. Je hebt er zelf machines die boven de spijkertjes maken en onder de spijkertjes in de schoen slaan. We kwamen langs een man die spijkertjes uit zijn mond haalde en ze in de schoenen sloeg. Toen zei mijnheer Pulles „Wij hebben wel een machine gezien die spijkertjes maakte, maar deze man maakt ze zelf". Maar ik had het wel door, want Oom Gerard in Drunen doet dat ook. Hij doet eerst een heleboel spijkers in zijn mond en dan haalt hij ze met een soort hamer er uit en slaat ze in een schoen. Die ha mer is een nijptang en hamer tege lijk. Nu gingen-we naar de stanzerij. Daar maken ze de zolen. Ze pakken een vel zoolleer, in de machine zet ten ze een stanzmes, leggen daar 't leer onder en dan drukt de machi ne het stanzmes door het leer, en heb je een zool. Maar om op de schoen terug te komen, gaan we naar de zwikkerij. Daar wordt de schacht een beetje over de onder kant van de leest getrokken en met spijkertjes vastgetimmerd. Als dat klaar is, worden de zolen er aan bevestigd. Dan wordt de leest eruit gehaald. Allemaal machinaal. Dan is de schoen bijna klaar. Hij moet nog naar de ophalerij. De schoen wordt daar opgehaald. De lijm wordt er met speciale vloeistof af gehaald. De schoen wordt ook nog bespoten met een soort verf. Dan gaat hij mooi blinken. Nu moeten ze een tijdje drogen. Dan worden ze in dozen verpakt en zijn klaar om verzonden te worden. Dit is dan de geschiedenis van de schoen. Na deze heerlijke en leerzame middag kregen we nog een tracta- tie. Het was een fijne middag ge weest. ij. r B Martien IJpelaar Voor vervolg van deze rubriek, zie elders in dit nummer. Acht van de tien Bathing Beauties ziet u op dit plaatje bijeen. Zij zullen a.s. zondag in het Hoefsven tijdens de Waalwijkse Zwemkam pioenschappen demonstraties kunstzwemmen geven, zoals we die in Waalwijk nog niet hebben gezien. Wij schreven reeds eerder, dat de Waalwijkse Zwemkampioenschap pen van dit jaar niet alleen hun belangrijkheid danken aan het op treden van de kunstzwemploeg „The Bathing Beauties. Het behalen van het Kampioenschap van Noord-Bra bant maakt het voor de zwemmers en zwemsters bijzonder aantrekke lijk de beste te zijn van de besten in onze provincie. Ook bij de zwem- sport is van ales mogelijk, maar aan de hand van prestaties van dit sei zoen, zullen we ons toch wagen aan een prognose. De 25 meter schoolslag en vrije slag voor de allerkleinsten laten zich moeilijk voorspellen: dit num mer is nog niet gezwommen, al moet Josje Jansen toch wel gelden als de sterkste vrije slag-zwemster bij deze groep meisjes. De 50 meter vrije slag bij de jon gens is bijna zeker voor Ad Rek, die het clubrecord van Frans van Loon zeer dicht benaderde en deze zelf neemt niet aan de wedstrijden deel, omdat hij met vacantie in het Schwarzwald vertoeft. Piet Jansen zal de 50 m. school slag wel winnen, terwijl de rugslag een felle strijd tussen hem en Flip Schipper zal uitlokken, alweer om dat Frans van Loon er niet is. Piet Jansen zal wel over de drie num mers gezamenlijk de beste tijd no teren. Bij de meisjes tippen we Netty Blonk voor de schoolslag, Janny Vesters voor de vrije slag en Ma rion de Hart voor de rugslag. De totaaltijden geven op papier de bes te kansen aan Marion de Hart (Blanca Hoffmans doet bij de da mes mee), maar Janny Vesters moet als een ernstige concurrente wor den gezien. Bij de heren en dames kan de strijd bijzonder interessant worden. Eerst dan de heren: Piet v. Oss, die onaantastbaar is op de school slag, maakt bovendien een goede tijd op de rugslag. Zijn vrije slag is echter zwak en de achterstand op dit nummer zal zijn kansen bepa len. Peter van Bracht moet in staat geacht worden het 9 jaar oude re cord van Jan Pullens op de vrije slag te verbeteren; hij kan de rug slag winnen, maar is op zijn beurt afhankelijk van de schoolslag-tijd van Piet van Oss. Lou de Leijer tenslotte zwemt een goede vrije slag en schoolslag, maar zal nog iets moeten doen aan zijn rugslag, wil hij bij de top komen. Maar wellicht dringt zich plotseling een Bert Jansen toch zeker goed voor de eerste plaats op de rugslag naar de top. Diens schoolslag evenwel lijkt ons toch te zwak. Piet van Oss gaat hier toch wel met de eer strijken. Bij de dames is de spanning het grootst. Gusta Vesters heeft thans op alle nummers concurrentie gekregen: reeds het vorige jaar moest zij in Ria Verschuren haar meerdere er kennen op de schoolslag en dit jaar heeft Blanca Hoffmans met haar 35,- op de 50 meter vrije slag op dit nummer duidelijk de eer opgeëist. De rugslag-concurrentie voor Gusta zwemt niet bij de dames mee: het is Marion de Hart die bij de meis jes haar geluk beproeft. Gusta Vesters lijkt ons favoriet voor de drie nummers in totaal: Blanca kan haar zwake schoolslag niet goed maken met een sterk ge zwommen vrije slag en Ria geeft weer teveel toe op deze vrije slag, terwijl Gusta toch de rugslag gaat winnen. De tweede plaats bij de dames kan niet voorspeld worden: deze hangt af van het verschil op de 100 meter vrije slag tussen Ria en Blan ca. Wie krijgt dit jaar de beker van de Nederlandse Heidemaatschappij en draagt dus tevens de titel van „WAALWIJKS KAMPIOEN"? De eerste dame of de eerste heer? De moeilijkheidsfactor ligt voor de heren iets hoger dan in 1960. Toen won Gusta in tijden, die dit jaar wel bereikt zijn op de vrije slag en de rugslag. Haar schoolslag is echter iets zwakker, maar dat geldt ook voor Piet van Oss, die moeite zal hebben om zijn vrije slag dicht genoeg bij de tijd van Gusta Vesters te houden. Een herhaling van 1960 is te ver wachten, toen won Gusta met 1/100 verschil. Het is niet zeker dat zij opnieuw wint, maar één ding staat vast; het verschil zal weer uiterst minimaal zijn. BATHING BEAUTIES Een aantrekelijke onderbreking van allure in het omvangrijke pro gramma zal worden gevormd door de 10 Bathing Beauties van de zwemclub „De Meeuwen" uit Am sterdam, o.l.v. Ruud van Feggelen (waterpolo-crack uit de gouden ja ren en momenteel nog trainer van het Nederlandse Jeugd polo-zeven- tal). Het optreden van deze tien jeugdige en charmante waternimfen mag een evenement van bijzondere klasse worden genoemd, want wat deze meisjes in het water laten zien, brengt zelfs de handen van 't meest verwende publiek op elkaar. De meisjes zijn zojuist teruggekeerd van een zeer succesvol tournée door Zuid-Amerika en in Waalwijk zul len zij weer voor het eerst sinds lange tijd op eigen bodem hun sier lijke en stijlvolle zwemkunst ver tonen. De Bathing Beauties zullen tijdens de Waalwijkse zwemkampioen schappen tweemaal optreden met in totaal 9 nummers, te weten: „Broad way 1961"; „Hula-Hawai - duo door Tini en Lucy Bakker; „Autum Con certo" - solo door Inneke Gerritsen; „Charming Rhytm"; „Holland"; „Fiesta" - solo door Lucy Bakker; „Extase" - duo door Lotti Verra en Mieke Sterringa; „De Zwaan" - solo door Diana Jacobs en ten slotte „Suite Oriëntale". Als het weer wat wil meewerken, zullen de Waalwijkse Zwemkampi oenschappen, opgeluisterd door het optreden van 10 lieftallige kunst zwemsters van internationaal for maat, ongetwijfeld zeer veel be langstellenden naar het Hoefsven trekken.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1961 | | pagina 5