wAAlwijkse en UnqstRAAtse couRant
1
1953
1963
m
Minder export van
eieren
Vorstperiode veroorzaakt schade van
13,5 miljoen per dag
IQ ja sir geiedon,
Eigen ideeën
van de Gaulie
Drie personen
op slag gedood
Redding en huSp
|tfi If®*'
Ck oho vw
Verbeterde
waarschuwing
Het herstel
.Tien jaar na de ramp
Na de storm
Toeleveringsbedrijven trekken voordeel
mÊÊmmm
wmmmmm
Brood en suiker
herfst duurder
in
VRIJDAG 18 JANUARI 1963
85e JAARGANG No. 5
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
DE RAMP
Het is 1 februari a.s. tien jaren geleden dat een grote watersnood ons land teisterde.
Gedurende heel zijn bestaan heeft Nederland met het water moeten strijden dat voortdurend onze kus
ten en dijken belaagt en bij de geringste verzwakking toeslaat om het door ons gewonnen land te her
overen. Onder de talrijke overstromingen zijn die van 1421 de grote Elizabethsvloed, in 1916 de vloed
golven waaronder vooral het eiland Marken en de gebieden rond de Zuiderzee te lijden hadden en op
1 februari 1953 de grote springvloed waardoor bijna de helft van de Zeeuwse en Zuidhollandse eilan
den, tie Biesbosch en grote delen van Noord-Brabant en het Zuidhollandse vasteland onder het water
bedolven werden. Deze laatste springvloed waardoor Nederland in het centrum der internationale be
langstelling kwam te staan, bleek het gevolg van een ongelukkige samenloop van omstandigheden zoals
die slechts zeer zelden voorkomt. Er ontstond een springvloed door de weinig voorkomende stand van
de aarde, die precies tussen de zon en de maan in stond. Dit had tot gevolg dat de normale verdeling
van het water op aarde uit het evenwicht geraakte en er in de Atlantische Oceaan een vloedgolf ont
stond, die zich met grote kracht door het Nauw van Calais perste de Noordzee in. Tengevolge van een
zware en zeer langdurige noordwester storm kreeg het water niet de gelegenheid geleidelijk afgevoerd
te worden en ontstond er een springvloed waarbij het overtollige water het land trachtte binnen te
diingen. Het is begrijpelijk dat onze dijken, die toch heel wat mans waren, tegen deze dubbele bedrei
ging niet waren opgewassen.
De schade die deze ramp met zich meebracht, was buitengewoon
groot. Ondanks het snel ingezette reddingswerk verloren 1835 mensen
net leven, waarvan 1813 in het zgn. rampgebied en 22 in overige
plaatsen in Nederland. Grote hoeveelheden mensen moesten worden
geëvacueerd. Zij vonden voor kortere of langere tijd onderdak bij de
bevolking van drooggebleven omringende gebieden.
In het totaal werden 175.000 hectare, 5 procent van de totale Neder- i
landse oppervlakte, overstroomd. Hiervan was ongeveer driekwart 1
de geweldige miliaire hulp vooral
van de Amerikanen is het moge-
luk geweest de schade te beperken.
Vele gaten werden door hen provi
sorisch gedicht zodat de stroming
niet te veel kon wegvreten. Hier
kwam echter bij dat deze opvul
lingen meestal weer verwijderd
moesten worden om de eigenlijke
dijk te kunnen maken, daar de
voorlopige dichtingen zeer onoor
deelkundig gemaakt werden gedu
rende de nood van het eerste ogen
blik.
Het herstel werd zeer voortva
rend aangepakt en op 11 april van
dat jaar waren reeds 128.000 ha.
van de buitenwateren afgesloten.
De grote stroomgaten baarden de
meeste zorgen, doch met behulp
van grote betonnen caissons die
men in de gaten liet zinken, wer
den de meeste gesloten. Vele van
deze caissons kwamen uit Enge
land alwaar men er nog enige over
had van de Normandische invasie.
Gedurende de gehele zomer werk
te men door en op 6 november
1953 werd het laatste gat gesloten
en was het gehele rampgebied
weer veilig.
Een aardig plaatje, dat wij U niet wilden onthouden. Twee inwo
ners van Nyassaland (Centraal Afrika) verdiept in de Echo van het
Zuiden. Het onderstreept dunkt ons de betiteling „veel ge
lezen blad". Dat is niet alleen verheugend voor ons, maar ook voor
adverteerders van de Echo van het Zuiden.
IE3HHI
bouwland, dat verloren ging.
Vooral een droevig feit was dat
men in Walcheren juist bezig was
het herstel van de in 1944 bescha
digde gronden te gaan vieren. De
economische schade liep in de mil
jarden. Er werden 3810 huizen ge
heel vernield, waar onder 450 boer
derijen, 24.980 huizen en boerde
rijen werden ernstig of licht be
schadigd. Waarlijk een droeve ba
lans voor Nederland waar de wo
ningbouw toch al een moeilijk on
derwerp is. Alsof dit nog niet ge-
Frankrijk zal niet toetreden tot het
Amerikaans-Britse akkoord over een
multinationale atoomstrijdmacht in 't
verband van de NAVO. De Franse
regering staat sceptisch tegenover
toetreding van Engeland tot de
E.E.G. De samenwerking van Frank
rijk met de Westduitse Bondsrepu
bliek moet nog nauwer worden.
Frankrijk is vast besloten, aldus de
Gaulle, onder alle omstandigheden
zijn nationale atoomstrijdmacht op te
bouwen, die spoedig over een buiten
gewoon grote vernietigingskracht zal
kunnen beschikken. Deze opbouw is
noodzakelijk, omdat door de Russi
sche atoombewapening Amerika on
middellijk kan worden bedreigd.
Daardoor is voor Amerika de be
langstelling voor een directe verdedi
ging op de achtergrond geraakt. Nie
mand kan wetent in welke gevallen
Amerika met zijn atoomwapens Eu
ropa kan verdedigen 'en of het bij
alle eventualiteiten in Europa zal op
treden.
Om deze redenen is een samen
smelting van de eigen atoomstrijd
macht met die van Amerika en En
geland niet denkbaar.
Ik geloof niet dat er iemand is die
denkt, dat wij het akkoord van Ba
hama kunnen onderschrijven, zei de
Gaulle woordelijk.
Volgens deze overeenkomst zullen,
zoals bekend, de Verenigde Staten
aan Groot-Brittannië polaris-raket-
leveren om een eigen kernmacht te
vormen die eventueel later in een
multilaterale NAVO-strijdmacht zal
worden opgenomen. President Ken
nedy heeft ook Frankrijk een derge
lijk aanbod gedaan.
Over de moeilijkheden rond de
toetreding van Engeland tot de
E.E.G. zei de Gaulle, dat het enkel
aan Engeland zal liggen, of deze
toetreding al of niet een feit wordt.
Alleen Engeland zelf kan zeggen of
het bereid is, een gemeenschappelijk
buitentarief te aanvaarden, de voor
keurregelingen voor de landen van
het gemenebest los te laten, en de
eisen van privileges voor zijn boeren
te laten varen. De Britse toetreding,
en die van andere landen, zou het
beeld van de gemeenschap, zoals
Frankrijk zich dat heeft gevormd,
volledig wijzigen, zo zei de Gaulle.
Een Europa van zeven, of elf, of
zelfs achttien landen, zou leiden tot
,,een reusachtige atlantische gemeen
schap, afhankelijk en onder toezicht
van de Verenigde Staten".
noeg was, moest de schade aan
huisraad, grond, kunstwerken, uit
rusting en voorraden van agrari
sche en industriële bedrijven e.d.
geschat worden op 955 miljoen
gulden. Later bleek dit heel wat
meer te zijn. Vooral deze aspecten
waren voor ons land en speciaal
het rampgebied van bijzondere be
tekenis zo kort na de oorlog, waar
in wij zoveel verloren en wij nau
welijks de tijd hadden weer een
beetje op de been te komen.
Tot onze vreugde mochten wij
echter bespeuren dat wij niet al
leen stonden en dat het buitenland
direct na de eerste informaties te
hulp kwam. Eerst kwamen de Brit
ten en de Belgen die zelf getroffen
waren aan hun Noordzeekusten, en
de Fransen. Hulpmateriaal in de
vorm van reddingsboten, verlich
ting, helikopters e.d. en verder 'n
grote stroom van dekens en ander
materiaal om de eerste menselijke
nood te lenigen werd aangevoerd.
De meest indrukwekkende hulp
boden de Amerikanen die een ge
heel bataljon genie met honderden
vrachtauto's, boten, bruggen, pom
pen en ander materiaal aanvoer
den. Zij voerden rotsblokken per
vliegtuig uit Duitsland aan die te
zamen met tonnen klei en zand en
masse in de gaten werden gestort.
Verder namen al deze mensen op
bewonderenswaardige wijze deel
aan het reddingswerk voor de tal
lozen die geïsoleerd op de daken
van hun huizen zaten of elders wa
ren ingesloten door de vloed.
Het onmiddellijk na de ramp in
geschakelde rampenfonds organi
seerde de financiële hulp aan de
slachtoffers. Behalve uit Nederland
kwamen grote bedragen bijeen uit
het buitenland zodat ieder die ge
troffen was belangrijke bedragen
kon ontvangen ter leniging der ge
leden schade. In Nederland werd
vrijwillig een bedrag van 93,3 .mil
joen bijeengebracht, terwijl uit 't
buitenland nog eens f 39.158.000
werd bijgedragen.
Uit deze gebeurtenissen heeft
men de conclusies getrokken en 'n
les geleerd. In de eerste plaats is
gebleken dat het waarschuwings-
en hulpverleningssysteem zo dat al
bestond, volkomen ondeugdelijk is
gebleken bij rampen van deze om-
Duizenden
woningen
werden vernield
en honderden
mensen verloren
het leven.
De schade liep in
de miljoenen.
vang. Direct na de vloed is men be
gonnen een nieuw systeem op te
bouwen dat ons land een zo groot
mogelijke veiligheid moet waar
borgen.
Het KNMI te Den Bilt speelt
hierin de hoofdrol daar dit alleen
te verwachten stormen en hoog
waterstanden kan voorspellen.
Deze dienst onderhoudt contact
met de radiodiensten die regelma
tig elke dag de weerberichten en
hoogwaterstanden omroepen zodat
ieder gewaarschuwd is als er iets
kan gaan gebeuren. Daarneven
staan vele rijks-, gemeente- en pro
vinciale instanties met hen in ver
binding die op hun beurt weer het
leger, Nederlandse Rode Kruis en
B.B. kunnen te hulp roepen als dit
nodig is. Verder zijn er maatrege
len getroffen dat op alle dijken de
posten versterkt zijn met materiaal
en radio zodat een zo efficient mo
gelijk waarschuwings- en hulpsy
steem is ontstaan. (Wij hopen dat
het nimmer zijn deugdelijkheid zal
behoeven te bewijzen).
Nu moest er ook weer direct wor
den aangepakt om de geleden scha
de aan de dijken en landerijen te
herstellen. Dit was vooral van be
lang daar men voor de herfst 1953
klaar moest zijn omdat dan de nor
male herfststormen te verwachten
waren en de dijken dan in staat
moesten zijn deze te weerstaan.
Dit is waarlijk een groots werk
geworden. De schade was enorm.
Van de 1080 km. dijk in het het ge
bied was rond 480 km beschadigd.
Van de ongeveer 500 gaten waren
67 stroomgaten waarvan de bodem
beneden het normale waterpeil lag.
Dit betekent dat er met eb en
vloed water in en uit stroomde dat
de gaten steeds dieper maakte en
het werk enorm bemoeilijkte. Door
Wanneer wij de balans opmaken
van alles wat er gebeurd is tijdens
en na de ramp, dan kan dit ons
volk tot tevredenheid stemmen, al
zullen er zeker individuele geval
len zijn waar, door omstandighe
den, ontevredenheid heerst.
Nadat het land weer was droog
gevallen en ontzout, wat geruime
tijd heeft geduurd, is de landbouw
weer op gang gekomen. Vele boer
derijen en huizen zijn weer opge
bouwd. De meeste bewoners zijn
teruggekeerd naar hun haardsteden
en het leven heeft voorzover mo
gelijk weer zijn oude gang herno
men.
Deze stormramp heeft echter
Nederland ook goede gevolgen.
Het Deltaplan, niet na deze vloed
maar al jaren eerder ontworpen, is
hierdoor wel versneld tot uitvoe
ring gebracht. In 1916 na de toen
malige stormvloed werd een storm
vloedcommissie voor de Nieuwe
Waterweg benoemd. Deze commis
sie had tot taak het bestuderen van
mogelijkheden om eventuele vol
gende overstromingen te voorko
men.
In 1940 werden verschillende
plannen ingediend om rampen te
voorkomen doch pas na deze oor
log kwam het tot uitvoering. In
1950 werd een eerste werk in het
kader van het deltaplan gereali
seerd, namelijk de afsluiting van
de Brielse Maas. In 1951 werd de
Schielandse Hoogdijk opgehoogd
en dan in 1952 gaf de minister van
verkeer en waterstaat opdracht 't
afsluiten van de zeegaten in studie
te nemen. In hetzelfde jaar werd
de Braakman afgesloten.
Onmiddellijk na de grote ramp
van 1953 werd de deltacommissie
geïnstalleerd en reeds in 1954 is er
begonnen aan de stormvloedkering
in de Hollandse IJssel. De delta
commissie bestudeerde alle moge
lijkheden en diende in de jaren
'53-'55 vijf interim-rapporten in
met plannen en aanbevelingen om
zo spoedig mogelijk te beginnen.
Zoals ieder weet is er inderdaad
een begin gemaakt met de afslui
ting van de zeegaten en als alles
gaat zoals men zich had gedacht,
dan is het zuidwestelijk deel van
Nederland goed op weg, niet al
leen een veilig doch tevens een
veel belangrijker deel van ons te
land te worden.
Door alle nieuw te maken dijken
immers worden de verbindingen
ongelooflijk verbeterd. Binnen de
Zuidhollandse en Zeeuwse wateren
zullen grote zoetwatermeren ont
staan waar langs men grote recrea
tiegebieden kan vestigen. Door de
verbetering van de wegen zal het
gebied vele mensen in vakantie en
weekend gaan trekken en mis
schien zullen er op de duur belang
rijke industrieën gevestigd worden.
Dit gebied tussen Rotterdam en
Antwerpen zal in betekenis toene
men en voor velen die er nimmer
kwamen, worden ontsloten en aan
belangrijkheid gaan winnen.
Maandagavond om half zes is op
de Antwerpsestraatweg op de
grens van de gemeenten Bergen op
Zoom en Woensdrecht een ernstig
auto-ongeluk gebeurd dat aan drie
mensen het leven heeft gekost.
De heer Staas uit Hoogerheide
reed mat zijn auto in de richting
van zijn woonplaats. Tengevolge
van de gladheid van de weg is de
auto gaan slippen en kwam dwars
over de weg te staan. Een uit de
richting Hoogerheide komende
personenauto bestuurd door de 26-
jarige C. Jongenelen uit Bergen op
Zoom, reed met grote vaart op de
auto van de heer Staas. Bij deze
botsing kwamen de heer Jongene
len, de echtgenote van de heer
Staas en hun 9-jarig dochtertje om
het leven. Zij waren vrijwel op
slag dood. De heer Staas is zeer
ernstig gewond. Voor zijn leven
wordt gevreesd.
De waarde van de in 1962 uit
gevoerde eieren en pluimvee daal
de in 1962 ten opzichte van 1961
van ruim 570 miljoen tot bijna
550,5 miljoen gulden. Vooral de
uitvoer van consumptie-eieren liep
sterk terug. In 1961 brachten 3.084
miljoen eieren 341,4 miljoen gul
den op. Het aantal uitgevoerde
eieren liep in 1962 terug tot 2.957
miljard en de exportwaarde zakte
tot 312,2 miljoen.
De uitvoer van geslacht pluim
vee steeg van 140,6 miljoen tot
153,3 miljoen in 1962. De uitvoer
van eendagskuikens liep aanzien
lijk terug. (21,6 miljoen).
Duizenden bouwvakmensen zijn „uitgevroren". Dat kost ons land han
den vol geld. De directe schade voor de nationale economie door pro-
duktieverlies kan worden becijferd op 13,5 miljoen gulden per dag.
Exacte gegevens zijn nog weinig of in het geheel niet beschikbaar
om met enige zekerheid de omvang van de nadelen vast te stellen.
Wel kan worden geraamd.
Als in ons land per jaar voor rond
vier miljard gulden wordt ge
bouwd, als bij tamelijk aanhouden
de vorst 80 procent van de bouw
vakkers niet aan de slag kan, en
als verder gesteld wordt, dat per
maand 20 dagen wordt gebouwd,
dan zijn de normen aangehouden,
die bij de stichting sociaal fonds
voor de bouwnijverheid, het eco
nomisch instituut voor de bouw
nijverheid en de raad van bestuur
van het bouwbedrijf ook wel wor
den gehanteerd.
De oude erfvijand, het water, sloeg toe. Zover het oog reikte was het
land overstroomd.
Op het moment, dat de tarwe-
en suikerbietenoogst 1963 voor con
sumptie vrijkomt (september-ok-
tober), zal afgezien van eventu
ele andere kostenfactoren de
broodprijs met een cent per brood
van 800 gram en de suikerprijs met
een cent per kilo stijgen. Dit is het
gevolg van he besluit van minister
Marijnen (Landbouw) om het ga-
rantiepeil voor de akkerbouw met
3,7 percent te verhogen.
Het zijn de normen, die in sta
tistieken zijn verwerkt. Berekend
is, dat in de bouwnijverheid onge
veer 20 procent van de 240 werk
dagen per jaar verloren gaan door
verlet. Dat betekent niet, dat dan
alle bouwvakkers niet kunnen wer
ken. Verlet is er b.v. ook, als het
's morgens te donker is om te wer
ken, of wanneer aanhoudende re
gen werken op de bouwplaats on
mogelijk maakt. Bij vorst is bo
vendien niet elke bouwvakker uit
gevroren. Er zijn er die in de af
bouw handen vol werk hebben en
kunnen verrichten. Hoe gecompli
ceerd de toestand in de bouwwe
reld kan worden blijkt hier wel
uit, maar er zijn nog meer moge
lijkheden. De aanvoer van materi
alen kan stagneren, waardoor ver
let ontstaat.
De loodgieters blijven voor het al
lergrootste deel doorwerken als 't
viiest, zij het dat het arbeidster
rein verplaatst wordt van de
nieuwbouw naar de werkplaatsen
en reparaties in de huizen en ge
bouwen. Voor de verwarmings
monteurs geldt hetzelfde. De schil
ders hebben meer met verlet te
kampen. Er zijn schildersbedrijven,
die speciaal voor het buitenwerk
zijn uitgerust, en geen karwei bin
nenshuis aannemen. Dat hier en
daar geheel of gedeeltelijk de
nieuwbouw stil ligt, betekent voor
verschillende toeleveringsbedrij ven
een voordeel. Deuren-, ramen- en
kozijnenfabrieken kunnen de tijd
benutten om achterstanden in te
lopen of weg te werken. Overigens
heeft dit seizoen de vorstperiode
tot nu toe geen extreme vormen
aangenomen. De maand december
volgt wel heel nauwkeurig de sta
tistieken voor de bouwsector. Die
maand werd er 13 dagen gewerkt.
Dit aantal komt overeen met het
gemiddelde, dat voor december
wordt aangegeven. Deze statistiek
wijst voor januari 11 werkdagen
aan.
MINDER SCHADE
Een kwakkelwinter of een stren
ge winter hoeft geen verschil te
maken in het aantal dagen, dat er
in de bouwsector niet kan worden
gewerkt. Een aaneengesloten lange
vorstperiode met een vrij abrupt
invallende dooi kan de bouwwe
reld minder schade toebrengen dan
een aantal kortere perioden, waar
in het minder vriest en waarin het
aantal dagen dat het vriest, zelfs
minder is dan wanneer ononder
broken Koning Thialf regeert.
Hoe het deze winter de bouw
wereld is vergaan of nog zal ver
gaan, is nog op geen stukken na te
bekijken. De declaraties van de
bouwondernemingen komen niet
allemaal tegelijk bij het sociaal
fonds voor de bouwnijverheid bin
nen. Daar kunnen weken en nog
eens weken overheen gaan. Eerst
als op basis hiervan gegevens be
schikbaar zijn gekomen, kan een
aanwijzing worden verkregen over
de juiste omvang van de directe
schade aan de bouwwereld door
vorstverlet.