wAAlwnkse en LanQStRAAtse coucant
Haags
Matrozenkoor
■r
IMHf
COLLECTE: KOMENDE WEEK
fl
Veranderingen in werkcomité
23 tot 28 september
Waalwijkse gemeenschap ondenkbaar zonder de „Broeders
gaaME-aEigl-
5f!|
BROEDER OVERSTE
BELLARMINUS
Iri
pa
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1963
85e JAARGANG No. 75
vniJUAu ori* j.uiuiiu*v
De tcho Vc\n het Zuiöen
A KrvTi ivn ^itl f
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
pit blad verschijnt 2 x per week
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Telegram-adres. ,.ECHO"
Kroniek van 50
Vijftig jaar in de geschiedenis van het Waalwijkse klooster van de
Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis is ogenschijnlijk slechts een
kwestie van komen en gaan. Komen en gaan van niet minder dan
226 Broeders, komen en gaan van 11 Oversten.
Toch is het meer: wanneer we de door Broeder Romualdus verstrekte
kroniek nagaan van gebeurtenissen onder de 11 Oversten van het
Waalwijkse klooster van de Broeders, lezen we daarin tevens het
wel en wee van het convent, de gelukkige stappen voorwaarts en de
tegenvallers. a
Tegenvallers als die in de eerste Waalwijkse jaren van de Broeders
van Maastricht: in elk van de jaren 1914, 1915, 1916 en 1918 stierf een
van de Broeders: achtereenvolgens Broeder Werner, Broeder Leander,
Broeder Magnus en Broeder Robertus.
Gelukkige stappen voorwaarts als de uitbreiding van de school in 1918
onder pastoor van Kemenade, toen Broeder Eustatius nog steeds Over
ste was.
Interessant is het wellicht ook
voor hen die met zoveel plezier
aan hun schooljaren terugden
ken na te gaan waar die broe
ders van „toen"? gebleven zijn.
Wanneer we dat voor 226 broe
ders moeten doen zullen vele
kranten te klein zijn. Daarom
beperken we ons tot de kroniek
van de 11 Oversten.
Aan Broeder Eustatius, de eer
ste Overste, besteedden we reeds
in ons vorige artikel ruime aan
dacht. Zijn opvolger, Broeder
Victorinus, bleef slechts twee
jaar in Waalwijk en vertrok
daarna evenals zijn voorganger
naar de Missie. Bij het uitbre
ken van de Tweede Wereldoor
log was hij op vakantie in Ne
derland en dat bespaarde hem
het lot, dat Broeder Eustatius in
het Jappenkamp van Ambara-
wa trof. Broeder Victorinus was
achtereenvolgens werkzaam in
het schippersinternaat te Maas
tricht en in Nijmegen als Over
ste, in Schiedam en weer in Nij
megen, maar nu ook daar in het
schippersinternaat. Hij is thans
rustend in het Moederhuis te
Maastricht.
BROEDER EDGARD:
NIEUW KLOOSTER
Onder Broeder Edgard kwam
een nieuw klooster tot stand. De
Broeders verhuisden van de
panden Grotestraat 198 en 200
(zie foto) naar het nieuwe ge
bouw achter de school. Op 12
juli 1924 werd het nieuwe kloos
ter door Pastoor van Riel, in
aanwezigheid van o.m. Pastoor
Buys, ingewijd.
Broeder Edgard nam ook de
eerste voorbereidingen voor de
aankoop van grond voor de
bouw van een bescheiden bui
tenverblijf, gelegen achter het
kapelletje aan de Kloosterweg.
Na zijn verblijf in Waalwijk
was Broeder Edgard o.m. lid van
het Hoofdbestuur van de congre
gatie en Vicaris. In 1952 over
leed hij in het Moederhuis.
Broeder Theodardus was niet
minder dan zes jaar overste in
Waalwijk: van augustus 1925 tot
augustus 1931.
Hij kon voortbouwen op de ac
tiviteiten van zijn voorganger en
zo kon al spoedig het „Buiten
goed" in gebruik worden geno
men in wat al spoedig door de
volksmond „het broedersbos"
werd genoemd.
Broeder Theodardus was na
zijn Waalwijkse periode als le
raar verbonden aan het bekende
internaat St. Louis te Weert. In
1935 overleed hij op 68-jarige
leeftijd.
MOZAÏEK in nieuwe
RAADSZAAL
Onder het „bewind" van Broe
der Serafinus werd op 2 novem
ber 1935 in de raadzaal van het
nieuwe gemeentehuis namens de
Congregatie van de Broeders van
de Onbevlekte Ontvangenis van
Maastricht een mozaiek aange
boden. Het kunstwerk was ver
vaardigd door Broeder Cephas
(Stauthamer).
Broeder Serafinus maakte nog
een hele omzwerving langs de
Nederlandse instellingen van zijn
congregatie en is thans rustend
in het huis te Brunssum.
LUISTERRIJKE VIERING
Dit is de enige terminologie
die past voor het grootse feest,
dat de Broeders werd bereid
toen zij in 1938 hun vijf en twin
tig jarige aanwezigheid in Waal
wijk vierden.
De schooljeugd had reeds voor
de 28e augustus ervaren, dat het
met de broeders goed feesten is.
Br. Overste Monulphus (thans
Overste in het Instituut voor
Slechthorenden te St. Mich.ges-
tel) heeft op die 28ste augustus
de vele dankbetuigingen van de
Waalwijkse gemeenschap in ont
vangst mogen nemen. Hoogte
punt van het feest was de door
Pastoor Heezemans opgedragen
H. Mis.
Bleek in 1938 al, dat de broe
ders onvervangbaar in het Waal
wijkse leven waren ingegroeid,
nog duidelijker werd dat in de
spoedig volgende, bange oorlogs
jaren. De leiding was toen in
handen van broeder Leo.
BANGE JAREN
Het zijn bange jaren voor hem
geweest. De Duitsers vorderden
de St. Petrusschool al spoedig
voor inkwartiering. Er moest
vanaf dat moment in alle moge
lijke en onmogelijke lokalen
school worden gedaan. Was een
maal een goed vervangend lo
kaal gevonden, dan vonden de
Duitsers dat ook goed en ston
den de broeders en de jongens
weer op straat. De voormalige
tekenschool in de Stationsstraat
werd om hygiënische redenen
afgekeurd. In de Theresiaschool
werd om beurten les gegeven.
Bij Frans van Helvoirt in de
Putstraat werden twee klassen
ondergebracht, ook bij van Hees
been-Ketels tegenover het sta
tion en in de kinderkamer van
mevrouw Hoffmans. In de re
creatiezaal van het klooster huis
de ook een klas. De Broeders be
hielpen zich in die tijd met de
spreekkamers. Voor al die
schoolgebouwen was weinig of
geen stook: de kinderen zaten
met winterjassen en dassen aan
in de klas.
In die sombere oorlogsjaren
moeten de vele toneeluitvoerin
gen, die de leerlingen gaven voor
de ouders, een hele opluchting
zijn geweest.
De dagen rond de bevrijding
van Waalwijk zijn voor de Broe
ders het angstigst geweest. Wie
herinnert zich niet de oproepen
van de Duitse terugtrekkende
bevelhebbers op 28 en 29 okto-
'j
Het klooster na de ver
bouwing van de jaren
1955-1956. Links de ka
pel en rechts de recrea
tiezaal, die uitkomt op
de kleine, doch fraai
aangelegde tuin.
Het programma voor de feeste
lijkheden op 24 november is nog
niet helemaal bekend.
Van de zijde van het werkcomité
heeft men ons echter bericht, dat
de feestdag geopend wordt met
een plechtige H. Mis in de kerk
van St. Jan. Tijdens deze H. Mis
zal het bekende Haags Matrozen-
koor de vaste gezangen zingen
uit de Mis van Casiciolini.
Het Haags Matrozenkoor staat
dan onder leiding van Sipke de
Jong.
De wisselende gezangen zullen
worden uitgevoerd door het pa
rochiële zangkoor van St. Jan,
dat onder leiding zal staan van
de heer G. A. Duyvelaar.
Het werk-comité deelt mede,
dat de COLLECTE voor de aanbieding van een ge
schenk aan de jubilerende Broeders gehouden zal
worden in de week van
Dit geldt nagenoeg voor alle wijken.
Een enkele uitzondering is mogelijk en daar zullen
dan de collectanten een week later verschijnen.
ber 1944 voor de Waalwijkse
mannen van 16 tot 60 jaar om
tankvallen te graven. De Broe
ders zijn niet gegaan en zoch
ten voor de reeds vallende En
gelse granaten bescherming in
hun schuilkelders, waarin ook
de buren een veilig heenkomen
zochten.
Die 30ste oktober werd de St.
Petrusschool weer in orde ge
maakt voor een Schotse inkwar
tiering.
Hoezeer het werk van de Broe
ders tijdens de oorlogsjaren
werd gewaardeerd blijkt wel uit
het feit, dat in 1950 niet minder
dan zeven Broeders toen
weer uitgezwermd over heel Ne
derland onderscheiden wer
den door het Nederlandse Rode
Kruis voor bewezen diensten in
oorlogstijd.
In 1946 werd Broeder Leo
overgeplaatst naar Roermond,
waar hij tot 1950 eveneens Over
ste was. Daarna was hij nog
Overste in Schiedam en Weert
en juist vandaag 19 septem
ber 1963 vertrekt hij als
Overste naar Lahore in West-
Pakistan.
HERSTEL EN NIEUWE
UITBREIDING
Het noodzakelijke herstel na
het verblijf van de Duitse bezet
ters en de geallieerde bevrijders
in de St. Petrusschool werd ter
hand genomen onder leiding van
Broeder Julianus. Deze zag de
school zich zodanig uitbreiden,
dat in september 1947 drie eer
ste en drie tweede klassen moes
ten beginnen.
Het was duidelijk, dat een eigen
jongensschool in de Antoniuspa-
rochie meer dan noodzakelijk
werd. Een besluit om te komen
tot de oprichting van een eigen
jongensschool en een jongens-
ULO werd op 11 dec. 1947 door
het kerkbestuur van de Anto-
niusparochie genomen. Het be
roep dat het kerkbestuur daarna
deed op het Hoofdbestuur van
de Broeders te Maastricht werd
in beginsel aanvaard. Burge
meester Lambooy en Broeder
Overste togen samen naar Den
Haag om zo spoedig mogelijk
aan het bouwen te kunnen gaan.
Dat was op 21 juli 1948 en op 9
november komt dan het bericht,
dat in 1949 met de bouw van de
school begonnen mag worden.
Op zondag 28 augustus
1949 werd de nieuwe Aloysius-
school ingezegend. Broeder Al-
winus werd hoofd van de school,
waarvan twee klassen tijdelijk
werden afgestaan aan de ULO,
die onder leiding van Broeder
Eugenio gelijktijdig startte.
Het oude klooster, gevestigd in de panden Grotestraat 198 en
200 Het gebouwtje met het kruis was toen als kapel in gebruik.
Tot 1924 woonden de Broeders hier.
Pastoor Verhagen kon tevre
den zijn. De door hem zo fel be
geerde ULO was er: en wel met
35 leerlingen. Nu was het wer
ken geblazen voor een eigen ge
bouw van de ULO. Dat werk
werd afgerond in 1957 toen de
prachtige St. Michaëlschool tot
stand kwam. Vanaf 18 novem
ber 1951 was de Michaël-ulo
echter al zelfstandig gehuisvest.
Deze nam met veel energie 'n
grondige restauratie van de St.
Petrusschool op zich. Hij deed
geen half werk: er kwam nieuwe
verlichting, de ramen werden
veranderd, ombouw van de ver
warming, nieuwe kasten, nieuwe
borden en een nieuw riolering
stelsel werden gerealiseerd.
Onder zijn leiding namen de
Broeders de leiding van de jon
gensschool in Besoyen op zich.
Broeder Kostka werd er hoofd.
Broeder Bellarminus moet
zeer energiek geweest zijn: hij
nam ook het initiatief tot de
verbouw van het klooster, waar
mee in augustus 1955 werd be
gonnen. Op 14 november kon de
vlag al in top: de recreatie
zaal en de kamers daarboven
waren gereed. Juist toen broeder
Bellarminus vergunning had
gekregen voor de verbouwing
van de kapel werd hij overge
plaatst naar Schiedam. Thans is
hij werkzaam in Helmond.
NIEUWE KAPEL
De totstandkoming van de
nieuwe sobere èn stijlvolle
kapel geschiedde toen Broeder
Reginus overste van het klooster
was. Deken van den Hurk wijd
de op 18 december '56 de nieuwe
kapel plechtig in.
Onder Broeder-Overste Reginus
had de inzegening plaats van
de Pastoor Kuypersschool.
Broeder Reginus werd in augus
tus 1960 overgeplaatst naar Ven-
lo, waar hij zeer onverwacht
overleed in de nacht van 18 op
19 september van dat jaar.
LAATSTE IN DE RIJ:
BROEDER LIBERIUS
Thans is Overste, de nog jonge
Broeder Liberius. Hij stond voor
het niet zo gemakkelijke besluit
om de nog jonge ULO-school in
de Antoniusparochie aan leken-
onderwijzers over te laten. De
Broeders zijn steeds meer en
dringender nodig in de ontwik
kelingslanden.
Ook deze overste mocht al er
varen hoe dankbaar de Waal
wijkse gemeenschap de Broeders
is: de belangstelling bij het feest
toen Broeder Romualdus 25 jaar
in Waalwijk was, was meer dan
overweldigend.
Onder Broeder-Overste Libe
rius had de uitbreiding plaats
van de Michaël-ulo.
NIET HET EINDE
Deze opsomming kan niet het
einde zijn van het verhaal van
de Broeders in Waalwijk. Daar
bij zou nog moeten genoemd
worden het werk van de Broe
ders voor het jeugdvoetbal, voor
het ontwikkelingswerk van de
K.A.B., voor de Levensschool,
voor de toneelverenigingen en
andere hobbyclubs bij „De Terp"
en bij het jeugdwerk in de An
toniusparochie.
Niet alleen in het verleden,
maar ook in het heden vinden
we belangrijke aanknopingspun
ten voor een waardering van het
werk van de jubilerende Broe
ders.
it-
-:¥'ï
Broeder Liberius
laatste in de rij
Ere-comité opgericht
Het initiatief van het werk
comité voor het feest van de
Broeders wordt allerwegen in
Waalwijk met instemming be
groet.
Deze instemming blijkt wel het
allerduidelijkst uit de spontane
toezegging van vele vooraan
staande Waalwijkers, zitting te
nemen in het Ere-comité, dat de
activiteiten van het werkcomité
ondersteunt.
Van het gevormde Ere-comité
maken deel uit de pastoors van
de vier bestaande parochies, t.w.
de Hoogeerwaarde Zeergeleerde
Heer dr. B. J. R. M. v. d. Hurk,
de Zeereerwaarde Heren A. F. L.
van Brekel, J. C. J. Verbiesen en
M. D. Lam, alsmede bouwpas
toor J. Oomenis.
Burgemeester Teijssen en de
wethouders J. J. M. van Hees-
wijk, K. J. van Laack en C. P.
v. d. Hoven treffen we ook aan
onder de leden van het Ere-Co-
mité, dat in alfabetische volg
orde nog de voigenae personen
uit de Waalwijkse burgerij om
vat: P. Dirks, M. F. M. van Gurp,
notaris; J. H. W. Kobben, direc
teur Gemeentewerken; J. de
Kort, voorzitter Waalwijks Be
lang; H. E. H. Langemeijer, arts;
P. J. A. Lenglet, arts; J. Mai-
burg; A. G. Meijs, voorzitter
Katholieke Middenstandsbond,
afdeling Waalwijk; C. A. van
Mosselveld, voorzitter K.A.B.,
afdeling Waalwijk; A. L. Pelt,
directeur Gemeentelijke Gas-,
Licht- en Waterbedrijven; H. J.
G. M. Peters, notaris; Ed. G. M.
van Rooy, arts; J. Tielen; J. Tim
mermans; drs. G. J. de Vries.
De hoofden van de talrijke
scholen in Waalwijk steken hun
waardering voor het werk van
de Broeders ook niet onder stoe
len of banken en ook hun na
men treffen we aan bij het Ere-
comité: mej. J. N. H. van Ber-
kel; mej. H. Gedden; Eerwaarde
Zuster M. Godelinde; mej. A. J.
Hendriks; mej. H. M. Hoffmans
en mej. A. Wijgergangs; de he
ren P. J. M. Brock; J. E. M. van
Boxtel; M. C. Goudberg; M. C.
M. v. d. Heyden; dr. ir. H. van
Laarhoven; ir. J. Roelofs Heyer-
mans; C. J. van Roy; D. Schou
ten; L. Sipkens; G. Smits; C. J.
N. van Steenderen; H. v. d.
Veen; L. J. Vercammen en W.
van Warmerdam.
WERKCOMITÉ GEWIJZIGD
In het wei^ïcomité hebben zich
sinds onze eerste publicaties en
kele mutaties voorgedaan. Het
comité bestaat thans uit de he
ren H. Bergmans, A. van Bladel,
H. van Bladel, J. Brok, P. van
Engelen, B. van Heeswijk, C.
van Huiten, A. de Kort, A. van
Loon, J. van Loon, Th. de Mun-
nik, A. Pullens, H. Teurlings en
Th. Verwiel.
