wAAlwijkse en lAnqstRAAtse couRAnt
,De bekende lederfabriek
door brand vernield'
»De Amstel«
De huidige directie
125 Jaar geleden werd de basis gelegd voor een bloeiend modern bedrijf
In 1913 groeide de lederhandel uit tot lederfabrscage
Donderdag 17 maart 1938
Donkere dagen
Wederopbouw
Toekomst-
verwachtingen
1838 Accent op
schoenen en ieder
Bijzondere mijlpaal
85e JAARGANG No. 81
VRIJDAG 11 OKTOBER 1963 y m
De €cho van het Zuióen
nni wnn Tlroolr
Uitgever
Waalwij ksche Stoomdrukkerij
Wa Antoon Tielen
22 cent per week
per kwartaal f 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Hoofdredacteur JAN TIELEN
1069687
„ECHO"
Gironummer
Telegram-adres
n^Mad verschijnt 2 x per week
2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat J Tel. 04167-
Tel. 04160
Grotestraat 205, Waalwijk
Bureaux:
Opgericht 1878
ïa„a< 13 „Itob.r van da. Jaj, to-l OfJ-t
DUBBEL JUBILEUM BIJ
N.V. CHR00MLEDERFABRIEK „DE AMSTEL"
L. S. GOMPEN jr. 1805 - 1878
G. S. GOMPEN 1848 - 1911
Zaterdag 12 oktober gaat de N.V. Chroomlederfabriek
„De Amstel", voorheen L. S. Gompen, het feit herden
ken dat 125 jaar geleden, en wel in 1838, de basis
werd gelegd voor de huidige Vennootschap, die is ge
vestigd in de Putstraat in Waalwijk. Tevens zal op
deze dag worden herdacht dat uit de lederhandel op
12 oktober 1913, de lederfabricage in Waalwijk voort
kwam.
Deze twee bijzondere feiten vormen dus de aanleiding
tot de viering van een dubbel jubileum. De inzet van
dit feest heeft eigenlijk maandag al plaats gevonden,
toen de directie van de N.V., bestaande uit de heren
Drs. H. J. Gompen en J. G. Gompen, de gemeente
Waalwijk een beeldhouwwerk van de kunstenaar L.
Geurtjens uit Berlicum aanbood.
Het beeldhouwwerk, dat maandag
door de directie op het gemeente
huis van Waalwijk aan het college
van B. en W. is aangeboden, zal
een plaats krijgen in de De Couber-
tinstraat. Het beeldhouwwerk zal
juist in deze straat geplaatst wor
den, omdat hier in de toekomst de
nieuwe openbare lagere school en
de kinderspeelterreinen zullen wor
den gerealiseerd. Het beeldhouw
werk stelt een jongen vöor met een
bal en een meisje met een boek in
haar handen. De twee figuren zijn
ongeveer 90 cm. hoog, terwijl de
sokkel waarop de figuren zijn ge
plaatst ongeveer 60 cm. hoog is.
Met dit beeldhouwwerk en met de
plaatsing van dit kunstwerk in de
De Coubertinstraat, heeft de direc
tie van de jubilerende N.V. verband
willen leggen tussen de opvoeding
en de vrije tijdsbesteding.
De aanbieding maandag werd bij
gewoond door burgemeester J. L.
M. Teijssen, de wethouders van
Heeswijk, van Laack en v. d. Ho
ven, door de gemeentesecretaris
mr. Hagemans en door de directeur
van Gemeentewerken de heer Kob
ben.
Eveneens in verband met de vie
ring van dit jubileum heeft de di
rectie van de N.V. Chroomlederfa
briek „De Amstel" aan binnen- en
buitenlandse zakenrelaties een in
gelijste reproduktie doen toekomen
voorstellende „Crispinus en Cris-
pinianus", dat tussen 1552 en 1572
door Pieter Pourbus, een der aan
zienlijkste schilders uit de tweede
helft van de zestiende eeuw, als
deel van een altaarstuk voor de
Goudse St. Janskerk werd vervaar
digd. Het altaarstuk bestond uit 'n
houten drieluik, aan beide zijden
beschilderd, waarvan slechts het
middelste paneel bewaard is geble
ven. Het schilderstuk bevindt zich
sinds 1958 weer in Gouda en wel
in het stedelijk museum „Het St.
Catharina Gasthuis".
tof
L. S. GOMPEN 1878-1944
S. E. GOMPEN 1884-1944
Voorts heeft er dinsdag een feestelijke bijeenkomst
plaats gevonden van directie, ondernemingsraad en
hoofdbestuurders en districtsbestuurders van de vak
organisaties en Alg. Werkgeversvereniging (zie Op de
voet gevolgd).
Morgen, vrijdag 11 oktober, zal de directie, de Stichting
tot Behartiging der Belangen van de Middelbare Vak
school voor Leder en Schoenen, een geschenk aanbie
den, terwijl 's avonds het gehele personeel van de beide
fabrieken in de Stadsschouwburg in Tilburg een maal
tijd krijgt aangeboden, waarna een besloten voorstel
ling met tot slot een bal zal plaats vinden.
Zaterdag 12 oktober, de dag van de eigenlijke viering,
geeft de directie van 11.30 tot 13.00 uur gelegenheid
tot feliciteren.
den deze twee zonen van Gustaaf
S. Gompen, tevens als lederfabri-
kanten op, handelende onder de fir-
ma G. Gompen, later onder de firma
Chroomlederfabriek „De Amstel"
L. S. Gompen en tenslotte sedert
1929 als de N.V. Chroomlederfa
briek „De Amstel" voorheen L. S.
Gompen.
Deze uitbreiding van de toenmalige
firma kon plaats vinden door de
overname van de leerlooierij van
A. van Delft, toen gevestigd in del
Grotestraat.
De grootste ontwikkeling heeft
het bedrijf doorgemaakt in de ja
ren 19221938, doordat de peau de
suède van hieruit zijn weg vond
over nagenoeg de gehele wereld.
In 1938 braken de eerste donkere
dagen aan. In maart van dat jaar
werd het bedrijf grotendeels door
een ernstige brand verwoest. De
opbouw, die hierna ter hand werd
genomen wilde niet vlotten door de
mobilisatie, het uitbreken van de
tweede wereldoorlog en de roof
op grote schaal die hiermee ge
paard ging.
In 1944 komen de twee broers
Leonard S. Gompen en Siegfried E.
Gompen in Duitse kampen om het
leven. Bovendien bracht de oorlog
met zich mee, dat er van een ge
richte produktie geen sprake kon
zijn evenmin als in de eerste jaren
na de bevrijding. De produktie van
kalfssuède lag nagenoeg stil, waar
door in hoofdzaak boxcalf en rund
box vervaardigd kon worden. Naar
mate de bevoorradingssituatie en
de economische situatie beter wer
den, kon ook de produktie van su
ède weer ter hand worden geno
men. De rage, die na de schaarste-
economie op dit artikel ontstond,
was enorm.
Na de oorlog werd de wederop
bouw ter hand genomen door drs.
Hendrik Julius Gompen, in 1916
geboren en door Jacob Gustaaf
Gompen, geboren in 1919. Zij bei
den werkten in nauwe samenwer
king met de staf en het personeel,
aan een gestadige uitbreiding, ter
wijl zij tevens zorg droegen voor 'n
spreiding in de samenstelling van
het produktiepakket.
Jduktie van ,De Amstel': kalfssuède,
rundsuède en splitsuède in allerlei
kleuren, terwijl daarnaast als glad
de leersoort het rundsleer wordt
'geproduceerd. In vergelijking met
1920 was de produktie in 1940 vier
eneenhalf keer zo groot en in 1962
(eveneens in vergelijking met '20)
elf keer zo groot.
Naast de vergroting van de pro
duktie onderging ook de personeels
sterkte een enorme groei. Had men
in 1920 in totaal 69 werknemers in
dienst, in 1940 was dit aantal al uit
gegroeid tot 184. Op het ogenblik
heeft de N.V. in totaal, dus inclu
sief kantoor-, stafpersoneel en di
rectie, 244 werknemers in dienst.
Sedert 1913 heeft het bedrijf 82
zilveren jubilarissen mogen huldi
gen, waarvan er op het ogenblik
15 veertig jaar in dienst zijn en één
vijftig jaar.
Het verloonde bedrag bedraagt op
het ogenblik 2350% van het ver-
loonde bedrag in 1920
Op 1 januari 1946 werd het hoofd
kantoor dat tot dan toe steeds in
Amsterdam was gehuisvest, overge
bracht naar Waalwijk. Acht jaar
later werd de N.V. Chroomleder
fabriek „Waspik" overgenomen en
werd de naam veranderd in N.V.
Chroomlederfabriek „De Amer".
De na-oorlogse reconstructie werd
voltooid op 15 juli 1958 met de offi
ciële ingebruikname van de schit
terende nieuwe kantoren en maga
zijnen in de Putstraat.
De directie van de N.V. Chroom
lederfabriek „De Amstel" verwacht
voor de toekomst een toenemende
concurrentie van synthetische ma
terialen, maar tevens een toename
van de behoefte aan het natuurpro-
dukt leder, vanwege zijn doelma
tige esthetische en physisch-mecha-
nische eigenschappen. In verband
met de invloed van de E.E.G. meent
de direktie, dat tegenover de toe
nemende invoer van schoeisel de
lederindustrie bedacht moet zijn op
afnemende afzetmogelijkheden in
het binnenland, waardoor men dus
zal moeten gaan streven naar een
steeds toenemende uitvoer.
Het vooraanzicht van de N.V. Chroomlederfabriek „De Amstel" voor
heen L. S. Gompen, gevestigd in de Putstraat. Links van de mgang
zijn de kantoren en vergaderzalen ondergebracht.
Het gipsmodel van het beeldhouwwerk, zoals dat straks een plaats zal
krijgen in de De Coubertinstraat. Het kunstwerk, dat wordt vervaar
digd door L. Geurtjens in Berlicum, is door de directeuren drs. H. J.
Gompen en J. G. Gompen aan het college van B. en W. geschonken
in verband met het te vieren jubileum.
De geschiedenis van het bedrijf
vanaf het begin tot heden, 12 okto
ber 1963, omvat in totaal vier gene
raties en reikt terug tot 1805, toen
in Arnhem de heer L. S. Gompen
jr. werd geboren. Deze dreef ter
plaatse een handelszaak, waar, op
of omstreeks 1883, het accent kwam
te liggen op de leder- en schoen-
handel. De zaken floreerden in die
dagen al dusdanig goed, dat hem
op 5 juli 1841 het predicaat „Hof
leverancier" met het recht het Ko
ninklijk wapen te voeren werd ver
leend.
De handelszaak van L. S. Gompen
breidde zich steeds verder uit, zo
dat tussen de jaren 1850 en 1860
zowel in Amsterdam aan de Re
guliers Dwarsstraat nabij de Boter
markt als in Waalwijk aan de
Grotestraat een filiaal kon wor
den opgericht. Het laatstgenoemde
filiaal geniet thans bekendheid als
vestiging van de Ned. Handelsmaat
schappij.
In 1864 nam de enige zoon, Mau-
rits Gompen, uit het eerste huwe
lijk van L. S. Gompen zijn intrek
in Waalwijk. Drie jaar later vertrok
hij weer uit de schoenen- en leder-
stad via Luik naar Bordeaux, waar
hij in 1877 zonder nakomelingen
schap stierf.
Inmiddels was in 1848 uit het
tweede huwelijk van L. S. Gom
pen jr. in 1843 na het overlijden
van zijn eerste vrouw Gustaaf S.
Gompen geboren, die in 1871 defi
nitief naar Amsterdam verhuisde,
na daar eerst aan de Openbare Han
delsschool zijn opleiding te hebben
genoten. Wanneer L. S. Gompen jr.
in 1878 komt te overlijden, wordt
Amsterdam tot 1946 toe het hoofd
kwartier en wel voornamelijk aan
het Damrak 88. Het bedrijf in Arn.
hem kwam door vererving in an
dere handen en verdween uit de
historie. In hetzelfde jaar, dat de
heer L. S. Gompen jr. overleed
(1878) werd Leonard S. Gompen
geboren. Hij ging samen met zijn
broer Siegfried E. Gompen (gebo
ren in 1884) in de lederhandel.
Het jaar 1913 betekende voor het
bedrijf een bijzondere mijlpaal.
„De bekende Lederfabriek „De
Amstel" door brand vernield" zo le
zen wij in onze editie van zaterdag
19 maart 1938. Zoals wij ook in het
historisch overzicht van de N.V
Chroomlederfabriek "De Amstel"
hebben vermeld, werd in maart
1938 dit bedrijf door een enorme
brand nagenoeg geheel in de as ge
legd. Bij deze brand gingen onge
veer een miljoen voet overleder ver
loren, bestaande uit peau de suède,
en boxcalfs. Van het toen bestaande
complex, ongeveer 6000 m2, bleven
alleen de machinekamer, het ketel
huis en het huidenpakhuis, die apart
stonden, gespaard. Het nathuis ging
niet geheel verloren, maar liep toch
aanzienlijke schade op.
Wij laten hieronder een gedeelte
van het verslag volgen zoals dat in
de editie van 19 maart stond opgeno
men.
Een geweldige brand, zoals wij
DRS. H. J. GOMPEN
geboren in 1916, mededirecteur van
het bedrijf
J. G. GOMPEN
geboren in 1919, samen met zijn
neef directeur van de N.V.
die in onze gemeente de laatste jaren
niet meer gekend hebben, heeft in
den vroegen ochtend van donderdag,
het was omstreeks half vijf, toen hij
ontdekt werd, een onzer beste fabrie
ken, een der grootsten van ons land,
nl. de Lederfabriek "De Amstel" der
fa. L. S. Gompen, geteisterd.
Wij zeggen een onzer beste fa
brieken en terecht, waar dit de groot
ste en best geoutilleerde ter plaatse
was, waar door een personeel van
ruim 170 personen regelmatig en on
der uitstekende conditie werd gear
beid aan een product, speciaal peau
de suède, van wereldvermaardheid.
En wanneer dergelijk bedrijf in
enkele uren tijds voor het grootste
gedeelte wordt vernield, dan kan men
spreken van een ramp, al zullen de
gevolgen voor het personeel door be
drijf sverzekering tot een minimum
worden gereduceerd en al is een en
ander op beurspolis verzekerd.
Voeg daarbij de algehele stagnatie
van dit prachtig bedrijf, dan kan men
begrijpen wat dit betekent voor de
firmanten, die in enkele uren tijd,
van straks 25 jaar arbeid, zagen ver
nietigd, maar tevens wat dit beteekent
voor onze gemeente, een fabriek toch
die werkte op volle capaciteit speci
aal aan grote export orders voor
Amerika en Zuid Afrika. Laat ons
hopen dat alles zal worden ingespan
nen om de gebouwen ten spoedigste
te doen herrijzen, de prachtige machi
nale installatie te doen vervangen en
het gewilde product weer zoo gauw
mogelijk in de markt te brengen."
Over de toedracht vinden wij in
dit verslag het volgende vermeld
"Het was ongeveer kwart over vier
toen de nachtwaker A. v. Ravenstijn
zijn gebruikelijke surveillance deed en
daarbij ook controleerde of er iets
abnormaals te bespeuren viel bij "De
Amstel". Op het eerste gezicht was
er niets wat zijn aandacht trok, doch
toen hij verder den dam inreed en
achter de fabriek rondkeek, bespeur
de hij rook die kwam uit een der ra
men. (z.o.z.)
