wAAlwijkse en lanQStRAAtse couRvrit Nederlandse hulpactie laatste kans voor vluchtelingen in Griekenland Belangrijk woningbouwproject - 246 eengezinswoningen - binnenkort in uitvoering Door Hubert van Hunen SUEDE VESTEN van Mier!o N.v. Maatschappij voor Stadsontwikkeling koopt van gemeente Waalwijk voor f 1.100.600, bouwgrond Spookdorp Merkwaardig volk Brand Kesariani onder water Nieuwe hoop - Thessaloniki Katerini Laatste kans VRIJDAG 18 OKTOBER 1963 85e JAARGANG No. 83 De Tcho van het Zuióen Abonnement Uitgever Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen Hoofdredacteur JAN TIELEN Gironummer 1069687 Dit blad verschijnt 2 x per week Opgericht 1878 22 cent per week per kwartaal 2.85 3.10 franco p.p. Advertentieprijs: 10 cent per m.m. Contractadvertenties: speciaal tarief Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002 Telegram-adres: „ECHO" Dourgouti en Kesariani moeten weg Athene, oktober. Eigenlijk zou je een week alleen in Dourgouti moeten blijven. Met de mensen moeten praten, samen met ze leven om langzamerhand te ontdekken hoe het mogelijk is dat zij hier wonen. Velen van hen al veertig jaar lang Het is allemaal zo onwerkelijk, zo onwezenlijk, dat het eerst niet tot je doordringt dat het geen decor is voor een film, maar bittere, harde werkelijkheid. En het ziet er zo vriendelijk uit. Een ruige, ongeplaveide, stoffige hoofdstraat met aan beide zijden houten trottoirs overdekt door veranda's. Daar zijn de winkeltjes ge vestigd, de schoenmaker, de pottenmaker en de kleine cafe's. Mannen drinken kalm hun ijskoude limonade of hun ouzo en spelen een vreemd kaartspel of een soort tric-trac. En van die hoofdstraat uit loopt er een warnet van straten en steegjes en daarlangs allemaal lieve pop penhuisjes, schilderachtig om te zien in hun mooie blauwe, rode, witte en okerkleurig geschilderde mu ren. Er vóór vaak een vertederend goed verzorgd miniatuur bloementuintje. Maar dan ga je naar binnen en je ziet het. Dit is een mensenverblijf. Gezinnen van vijf en meer per sonen in kamertjes van twee bij drie meter met daarboven soms een wrak, wankel zoldertje waarop enige van hen 's-nachts slapen. De rest op het over dag opgestapelde beddegoed beneden. Dat is Dourgouti. Spookdorp je in Athene, sinds 1922 een gemeen schap van berustende mensen. Er is maar éen slotsom. Dit moet weg. Er moet een oplossing komen! Dourgouti ligt op nog geen 100 meter afstand van de brede, mo derne, geasfalteerde Avenue Syg- gou die van Athene naar de blauwe baai leidt waaraan in de verte het romantische Piraeus ligt. En wie verder rijdt langs de palmen en de eucalyptussen komt bij Hellenikon, het vliegveld waar dag in dag uit landingen vreemdelingen aankomen en vertrekken. Maar hebben zij wel eens gehoord van Dourgouiti? Wel- neen. En het is toch zo duidelijk. Nog aan de rand van de stad, een paar hoge huizenblokken en opeens zit je midden in het vluchtelingenpro bleem. Dourougiti dateert van 1922. Dat was een rampjaar voor Grieken land. Het einde van de Grieks- Turkse oorlog bracht 1.25 miljoen vluchtelingen in het land. Later vertrokken welliswaar 250.000 Tur ken maar dat kon nauwelijks eni ge verlichting brengen. Daar ston den ze dan, de mensen van wie soms hun voorouders al vijf eeuwen geleden uit het vaderland waren weggetrokken. Onder degenen die in het oude Hellas hun toevlucht zochten waren ook 10.000 Armeniërs. Een merk waardig volk: een der eerste chris tengemeenschappen in Klein Azië, in het gebied dat nu Turkijë Perzië en Sowj et-Armenië wordt genoemd. Door alle eeuwen heen werden zij vervolgd om hun geloof maar waar schijnlijk ook door het feit dat zij zich door grote ijver en bekwaam heid, hun zin voor orde en reinheid steeds weer opnieuw boven anderen uitwerkten. Eerst zochten zij steun bij Byzantium, later, na de bevrij ding van Griekenland, bij Athene. Van 1880 tot 1920 werd meer dan anderhalf miljoen van hen ver moord, een miljoen trok weg. En in 1922 vluchtten zij met de Griek se legers naar het enige land waar zij hun hoop op konden vestigen. Maar er was geen plaats, geen hulp, niets. Er was alleen de chaos. Een paar Armeniërs bezaten grond op die plek die Dourgouti heet, een armlij ke, kale, harde bodem. Daar begonnen zij hun huisjes te bou wen. Uit kleisteen, stro, leem en wat hout. Zij schilderden ee fris op Zo ontstond het dorp Dourgouti. Inmiddels werd Griekenland ver der geteisterd. Eerst kwamen de crisisjaren, daarna de tweede we reldoorlog, toen de burgerstrijd, in 1953 en in 1955 zware aardbevingen en steeds weer opnieuw vluchtelin gen, vluchtelingen. Van elke vijf Grieken is er vandaag een vluchte- lin8! Duizenden Armeniërs en vele van andere nationaliteiten trokken weg of konden zich ergens in Grieken land een bestaan opbouwen. Maar er bleef altijd nog een rest voor wie geen uitkomst was. En daarom vindt men nu in Dourgouti nog mensen die hier veertig jaar gewoond hebben, jonge mannen en vrouwen die er geboren en op geroeid zijn. Zij konden geen huis vesting vinden, trokken bij hun ou ders in. Het grote probleem is de hygiëne. De Armeniërs zijn van nature bij zonder helder. Alleen daardoor is het te verklaren waarom er zonder riolering en met een beperkte wa tervoorraad nog nooit epidemiën zijn voorgekomen. Niet alleen de armzalige straatjes zijn schoon en hun huizen en hun beddengoed en huisraad, maar ook zij zelf zien er keurig uit. Goed gewassen, met her stelde kleding. Maar altijd loert het brandgevaar. Toen wij door een van de straatjes liepen was het weer eens zo ver. De weduwe Heikenous Hekemian (67) holde jammerend naar buiten. Achter haar aan kwa men de rookwolken. Het knetterde, vlammen schoten op. Jammerend stortte zij zich in de armen van de buren en meteen was het steegje in rep en roer. Mensen schoten toe, ontfermden zich over het beetje huisraad. Er kwam een man aanlo pen met een groene plastic tuin slang. Even daarna spoot een wa terstraaltje op het dak en tegen het achtermuurtje want daar was op eens kortsluiting ontstaan. Ach, ze zijn het gewend, die van Dourgouti. Na tien minuten al wer den de zwarte rookwolken grijs, daarna wit en tenslotte was er al leen de doordringende stank van verbrand hout. Het huisje, gebla kerd van binnen, het pakpapier aan de zoldering verzengd. 's-Middags gingen alle bezittingen naar binnen en betrok weduwe Hekemian met haar dochter van 26 en zoon van 30 opnieuw haar hut. Op het laatste nippertje zou zij na veertig jaar dan toch nog op straat komen te staan. Want over een paar maanden kan zij verhui zen naar een van de nieuwe appar tementen die in Athene voor de Vluchtelingen worden gebouwd. 's-Zondags is het de grote dag in Dourgouti. Dan komen allen bijeen in het kleine kerkje, van buiten meer op een schuur lijkend, naast de smederij van. Stepan Idjadja Daar, in dat schone, houten gods huis zeggen zij hun oude gebeden, zingen hun weemoedige gezangen, kussen hun ikonen. Zo is dat nu, op dit moment, ok tober 1963 in Dourgouti in Athene. Het stemt je tot narigheid als je ziet wat een mens, wat een volk kan doorstaan en in opgewekheid, in een diep godsvertrouwen een le ven aanvaardt dat voor ons ondenk baar is. Dourgouti maakt de diepste in druk. Toch is Kesariani, een andere krottenwijk in Athene, eigenlijk nog erger. Maar hier ziet het er veel tijdelijker uit. Het lijkt er op alsof dit er nog pas staat en dat morgen wel een buldozer zal komen om al les op te ruimen. Toch bestaat ook Kesariani al veertig jaar! Toen Dourgouti vol was kwamen nog steeds Armeniërs Athene bin nen. Zij konden nergens een plaats vinden om een huisje neer te zet ten. Tot zij aan een droge sloot kwamen. De oevers daarvan konden zij bebouwen met hun hutten. 's-Zomers gaat het wel. Dan is het er rommelig maar droog. In het najaar begint het. Met angst en vreze zien zij de eerste herfstre gens vallen. De droge bedding wordt een stroompje, een snelle beek en het water wast en wast. Het klimt op tegen de randen, be reikt de muurtjes die de huisjes moeten beschermen, gaat over de hoge stoepen en dan is er weer een vlucht van lager gelegen bewoners naar degenen die hoger zitten. Dan zijn alle hutten tot barstens toe vol. Intussen moet er toch verwarmd worden. Op de grond, in een uitspa ring, wordt bruinkool gestookt, de rook ontwijkt door de half geopen de deur. Elk jaar komen er in Ke sariani en in Dourgouti mensen om door kolendamp. Het gebeurt dat bewoners van een van de wijken eindelijk een woning krijgen of naar elders ver trekken. Dan moet hun krot bin nen 24 uur worden afgebroken, an ders trekken er nieuwe bewoners in! Open plekken getuigen ervan. Soms is de gemeente er niet vlug genoeg bij: de hut opnieuw be woond en de slopers moeten weg trekken. Kleren maken de man Mannen kopen bij Moderne puntvesten 39.75 Nieuwe kleuren Met en zonder kraag v.a, 59.75 EXCLUSIEVE HERENKLEDING WAALWIJK Greteitraat 192 Tel. 2507 Vlak bij Dourgouti en Kesariani verrijzen nieuwe huizenblokken. De hutbewoners kijken er ver langend naar. Zal ook voor hen eens de dag aanbreken dat zij echt kunnen wonen, zullen mannen en vrouwen van nu veertig jaar die hier geboren werden, opgroeiden, trouwden, kinderen kregen, voor het eerst in hun leven een niet lek kend dak boven het hoofd krijgen? Ja want er wordt voor hen ge werkt. Wie naar de rotsige bergrug Imi- tos rijdt in het zuidoosten van de stad ziet wat er tot stand kan wor den gebracht. Daar zijn de eenvou dige appartementen van de wijk Kareas. Er zijn winkels, een wijk huis, een bejaardencentrum, een kleuterschool, jongens en meisjes krijgen er een opleiding. Hier wonen in dertien huizen blokken ruim duizend vluchtelin gen en opnieuw bevangt je die be klemming als de mensen je in hun karige woningen trots rondleiden, je niet laten gaan voor je geproefd hebt van de zelf gemaakte loekoe- mi (Turkisch delight) waar een glaasje water en een kelkje cognac bij behoort. H Athene Zo leven op dit moment nog steeds mensen in de Atheense vluchtelingenwijk Dourgouti. Veertig jaar geleden zetten Armeniërs die naar Griekenland uitweken deze en dergelijke hutten neer. Ze worden nog steeds „bewoond"! In totaal zijn er in Griekenland (en Turkije) nog drieduizend mensen die ge holpen moeten worden. Als dat is gebeurd, is het vluchtelingenhulpprogramma der V.N. in Europa geheel ten einde. Op een uur vliegen van Athene ligt Thessaloniki. Ook daar zijn vluchtelingen al jaren in ellendige omstandigheden ondergebracht. Ik ben op bezoek geweest bij wit-Rus- sen, brave, goed ontwikkelde men sen die nu wonen in de stenen ba rakken, door de Fransen in de eer ste wereldoorlog gebouwd. Zij han gen met al hun vezels aan het oude Rusland, nog zie je overal de por tretten van de beminde tsaar, de relikwieën van een tijd die nooit terug komt. Maar er is de jeugd. Er zijn kin deren die hier opgegroeid zijn, die vloeiend Grieks spreken en die zich tot uitstekende en bekwame Griek se burgers ontwikkelen. En eveneens is er de nieuwbouw, zijn er al de bejaardentehuizen, de woningblokken, de nieuwste van een uitvoering en kwaliteit waar wij ons in Nederland niet voor be hoeven te schamen. Ik was in een van die appartementen toen juist de nieuwe bewoners binnenkwa men. Zij dwaalden door de kamers, betastten de muren, keken steeds maar weer opnieuw, voor het eerst in hun generatie een huis! Weer anders is de toestand in Katerini, op 70 kilometer van Thes saloniki. Het dorpje bestaat geheel uit vluchtelingen, het is een orde lijke, welvarende samenleving ge worden met mensen die dan welis waar van een uiterst klein inkomen moeten leven maar die vrije bur gers zijn in een democratisch land. Even buiten Katerini is de land bouwnederzetting waar in kleine huisjes degenen wonen die werken op de velden met tabak en katoen. En weer een rustige samenleving met weliswaar grote maatschappe lijke problemen maar met een ui terst lage criminaliteit, beneden het landsgemiddelde. Dat geldt trou wens ook voor Dourgouti en Kesa riani. Prostitutie bijvoorbeeld is in al deze gemeenschappen volkomen onbekend. Iedereen help iedereen. Soms kan men heel weinig doen. In januari kwam uit Kazikstan de weduwe Michaelidou Agapi met haar drie kinderen (twee zoons van negen en vijftien, dochtertje van veertien) haar moeder bezoeken. Zij wilde hier blijven. In de wijk ergens aan de rand van de nederzetting werd een stal voor een ezel en een geit ontruimd. Daarin wonen nu vier mensen. Vraag mij niet hoe het mogelijk is in een hutje met een vloeropper vlak van twee bij twee meter. Maar ik heb het gezien. Het is zo. In de hoek brandt het godslichtje devoot voor de ikoon. De naam Agapi, let terlijk vertaald, betekent: liefde, 't Buurtje wordt in bittere ironie „het paradijs" genoemd. Mocht U er ooit komen, leun dan niet tegen de wand van de stal, hij valt anders beslist in elkaar. Nou ja, zegt men, maar ze zijn in een heerlijk klimaat. O ja? Toen zij hier kwamen in januari vroor het, in februari was alles dik onder ge sneeuwd. De enige troost die de weduwe Agapi heeft is dat zij elke morgen als de nevels wijken de trotse om trekken van de Olympus voor zich ziet oprijzen maar zij heeft wel an dere problemen aan het hoofd dan te mediteren over de vergankelijk heid der goden die daar vroeger ge zeteld moeten zijn geweest. Als je dan een half uur later in de moderne landbouwnederzetting komt zie je, dat het anders kan: keurige, degelijke, kleine boeren woningen met een schuur ernaast voor het drogen en fermenteren van de tabak. De bewoners bewer ken hun eigen lapje grond, meestal een ha. groot, krijgen, evenals de appartementbewoners, op de duur hun woning in eigendom. En dan zie je ook pas en nog veel duidelij ker dat dit mensen zijn die gehol pen moeten worden. De Griekse regering heeft al veel gedaan voor de eigen vluchtelingen en bijgedragen voor de tallozen van andere nationaliteiten zoals Russen, Armeniërs, Albaniërs, Roemenen en zo maar voort, Maar Griekenland is zelf arm. Het worstelt met grote economische vraagstukken. Het gaat om deze vluchtelingen op te heffen tot het niveau van de Grieken zelf. Zij moeten geïnte greerd worden. Dat is al met tien duizenden gebeurd, dank zij 't werk van de Hoge Commissaris der Ver enigde Naties voor Vluchtelingen en de steun van vele regeringen en van de organisaties als de wereld raad van kerken. Er zijn in Grie kenland en in Turkije alles bijeen nog een drieduizend mensen voor wie nog gezorgd moet worden. Door de Hoge Commissaris is aan Nederland gevraagd bij te dragen tot het verwezenlijken van de plan nen die gereed liggen. Er is geld voor nodig. Men hoopt op drie miljoen gulden via een bliksem-actie op maandag 21 oktober aanstaande via radio en televisie. Luister naar de radio (Hil versum II) of kijk naar de televisie op die maandagavond van 20.20 tot 20.50 uur! Al was het dan maar uit nieuwsgierigheid. En bedenk: dit is hun laatste kans! Volgend jaar wordt 't vluch telingenhulpprogramma voor Euro pa afgesloten en de aandacht ge richt op Azië en Afrika. Als het dan niet gelukt is deze mensen op een minimum te bren gen dan is het voorbij. Daarom moet het gelukken. Dourgouti en Kesariani moeten weg! Vrijdag 18 oktober krijgt de ge meenteraad van Waalwijk in een tus sentijdse raadsvergadering te beslis sen over de verkoop van 3.62.51 ha bouwgrond aan de N.V. Maatschap pij voor Stadsontwikkeling in 's-Gra- venhage. Na verschillende besprekingen van het gemeentebestuur van Waalwijk met de N.V. Landbank, is zeer on langs besloten, om in de gemeente Waalwijk in het kader van de aan de N.V. Landbank toegezegde contingent 1963, 246 woningen te bouwen en wel in het uitbreidingsplan Laagein de, dat reeds geheel bouwrijp klaar ligt.. Deze laagbouwwoningen zijn ont worpen door het architectenbureau Maaskant in Rotterdam en zullen vol gens arbeidsbesparende methoden ge bouwd worden door de N.V. Interna tionale Bouwcompagnie uit Best. De 246 woningen zullen naar ar chitectuur, kwaliteit en inhoud nage noeg overeenkomen, met de op basis van de continubouw Brabant II in het uitbreidingsplan Baardivijk gebouwde woningen. Alle woningen zullen vier slaapkamers bevatten. EENVOUDIGE TOT NORMALE MIDDENSTANDSWONINGEN De vorige Minister van Volkshuis vesting en Bouwnijverheid heeft eni-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1963 | | pagina 15