w/AAlwijkse en LAnqstRAAtse couRAnt
Zeeuwen springen spoedig over de zee armen
samen wenken
samen leven J
Provinciaal nieuws
l
t
De langste brug van Europa
haalt Zeeland tien jaar eerder uit isolement
Een brug
Uit het isolement
De laatste sprong
Prefabricatie
VRIJDAG 20 MAART 1964
86e JAARGANG No. 22
e tcho van het Zuióem
Uitgever
Waal wij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
p. week (0.24+ let. inc.k.) f 0.25
p. mnd. (1.00+ 5 ct. inc.k.) J5
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO
Van Kats, het kleine plaatsje op de zuidoostpunt van Noord-Beveland,
loopt onder langs de dijk een smalle weg naar het noordoosten. Het is
een simpele landweg, waarop nauwelijks twee auto's elkaar kunnen
passeren en die even voor Colijnsplaat uitloopt in een grote, zanderige
open vlakte, waar men plotseling voor een onwezenlijk groot viaduct
komt te staan. Dit viaduct vormt voorlopig het eindpunt van de grote
weg die van zuid naar noord over het eiland zal lopen, een weg die in
het zuiden voert over de dam die Zuid-Beveland met Noord-Beveland
verbindt en bij Goes ontspringt aan de drukke verkeersweg van Bergen
op Zoom naar Middelburg en Vlissingen. Nu staat dit viaduct nog als
een doodlopend einde aan de oever van de Oosterschelde. Maar wie de
moeite neemt eens over de dijk te klimmen en over de vijf kilometer
brede water te blikken, ziet op regelmatige afstanden uit de kust enor
me betonnen bouwsels uit het water opreizen, die met elkaar de peilers
zullen vormen waarop de langste brug van Europa zal komen te
rusten.
Bedrijvig varen de bootjes van de bouwmaatschappijen af en aan en
wanneer we later in de directiekeet te Kats een gesprekje hebben met
de heer H. C. Geuze, technisch hoofdambtenaar van de Provinciale
Waterstaat van Zeeland, dan beseffen we pas dat we daar op die tijd
getuigen waren van de werkzaamheden aan een gigantisch kunst
werk, dat het uiterste vergt van het technisch kunnen op waterbouw
kundig gebied van deze tijd.
De voorgeschiedenis van de bouw van deze unieke brug is op zich al
iets bijzonders.
nen voldoen, alsmede aan water
bouwkundige werken als havens,
aanlegsteigers en dergelijke vele
tientallen miljoenen guldens zou
vergen. Bovendien had men de er
varingswetenschap, dat dergelijke
veerdiensten nooit zichzelf kunnen
bedruipen op financieel gebied. De
berekeningen wezen uit, dat men er
rekening mee zou moeten houden
dat buiten de vele miljoenen voor
aanschaf en opbouw er jaarlijks nog
zo'n drie miljoen bijgepast zou moe
ten worden.
OVERFIAKKEE
DUIVE
v\f:
V <r
V V- -■
Roompot^ H
Stiveniu*
OORD-BE
WALCHEREN
Middelburg
F I V -
cuir^- Vw--V M liT*,
tmmti'tel
ZUID -B E V
v v;Ö- Gissingen
De Zeeuwse eilanden en hun voornaamste verbindingen.
Sinds mensenheugenis tobt Zee
land met een hinderlijk isolement,
veroorzaakt door de ligging der
eilanden temidden van grote zee
armen die 'n obstakel vormen voor
het verkeer met de rest van Neder
land.
Na de watersnoodramp van 1953
kwamen de grote plannen. Het Del
ta-plan zou Zeeland voorgoed vrij
waren tegen de gevaren van de zee
en zou tevens de oplossing beteken
en voor het contact met de Rand
stad. Er werd met grote ijver be
gonnen aan de werkzaamheden. We
hebben ze allen kunnen volgen. De
dijken werden gedicht, vergroot,
verzwaard en versterkt, zodanig
dat menselijkerwijs gesproken Zee
land nooit meer zo'n ramp als in
1953 zal kunnen overkomen. Daar
na begon men aan de afsluiting van
de zeegaten en het construeren van
kunstwerken die de verbindingen
zouden moeten verbeteren. Noord-
Beveland werd in het Westen met
Walcheren en in het oosten met
Zuid-Beveland verbonden. Dit klei
ne eiland werd als eerste uit zijn
isolement verlost.
Ook vanuit de richting Rotterdam
ging men naarstig aan het werk.
Het Europoortproject was oorzaak
dat men snel de verbindingen ver
beterde tussen Rotterdam, Voorne-
Putten en de Hoekse Waard. Mo
menteel sluit men het Haringvliet
af en komt er een keurige verbin
ding tussen Voorne en Goeree-
Overflakkee. Ook de Grevelingen
korte termijn een magnifieke snel-
korte termijn een magnifieke snel
weg tussen Goeree en Schouwen.
In het Deltaplan is echter ook nog
een afdamming van de Oosterschel
de geprojecteerd, waardoor de kust
weg tussen de Europoort en Vlis-
smgen voltooid zal worden. Met de
bouw van de laatste dam tussen 't
Plaatsje Burg op Schouwen en de
noordwestpunt van Noord-Beveland
zal in verband met waterstaatkun
dige problemen echter pas in.... 1978
kunnen worden begonnen. Tot die
tijd zouden de ten noorden van de
Oosterschelde gelegen eilanden wel
onderling en met Rotterdam ver
bonden zijn, doch de ten zuiden er
van gelegen eilanden zouden behal
ve onderling slechts toegang tot
Noord-Brabant hebben.
De Oosterschelde vormde een
enorme, moeilijk te overtrekken
grens tussen twee belangrijke ge
bieden. In de jaren dat men op een
verbinding zou moeten wachten,
Op een speciaal werkterrein worden de delen van de brug gepre
fabriceerd.
zouden de noordelijk gelegen gebie
den industrialiseren, economisch
vooruitgaan en goede verbindingen
hebben met het hart van Holland,
terwijl het zuidelijk gebied toch nog
in zekere zin geïsoleerd zou blijven.
Dat was een situatie, die de Provin
ciale Staten van Zeeland niet be
paald aanlokkelijk vonden.
Zij besloten hier iets aan te doen.
Intensivering van de veerdienst
tussen Noord-Beveland en Schou-
wen-Duiveland zou een oplossing
kunnen zijn, maar men berekende
dat dit een aanschaf van grote veer
boten die aan de eisen van het mo
derne intense verkeer zouden kun-
SB
veer een miljoen auto's deze nieuwe
brug zullen passeren. De afstand
Rotterdam-Middelburg zal dan niet
meer 130 kilometer, maar 90 kilo
meter bedragen, een winst van 40
kilometer ofwel een derde van de
totale afstand. Het wegdek van de
brug krijgt een autobaan van 7,60
meter breed (twee rijstroken) en
daarnaast een 2,75 meter brede weg
voor langzaam verkeer, allemaal
voldoende om de verwachte stroom
te kunnen verwerken.
Alles bij eikaar zal de brug die
nen om het eiland Schouwen-Duive-
land, een welvarend eiland met
20.000 bewoners, uit zijn isolement
te verlossen, 's Zomers wachten,
terwijl ook de auto's met vee, vlas,
Zo rekenende, voelde men wel
iets voor het prachtige plan van een
vaste brug over de Oosterschelde,
een plan dat in 1956 al door de in
middels overleden ir. J. G. Snip,
hoofdingenieur-directeur van de
Provinciale Waterstaat was ontwor
pen. Rekening houdend met de be
scheiden financiën van de provincie,
was de bouw van de brug zodanig
gecreëerd, dat deze een minimum
aan kosten zou vergen en wel een
bedrag van slechts 64 miljoen gul
den, niet veel voor een brug die de
langste van geheel Europa zal wor
den. En zeker niet veel, als men be
denkt dat een veerdienst, hoe goed
en hoe duur ook, nooit kan concur
reren tegen een brug.
Provinciale Staten besloot in 1962
tot de bouw van de brug. Snel
kwam van de overheid de goedkeu
ring. Om in de kosten een tegemoet
koming te ontvangen, besloot men
op bescheiden wijze tolgeld te hef
fen in de toekomst, maar aangezien
de provincie geen brug mag exploi
teren, werd besloten tot de oprich
ting van de n.v. Provinciale Zeeuw
se Brug Maatschappij, die het be
heer over de brug voert en 't werk
aanbesteedde. De brug zal op 31
december 1965 gereed moeten zijn
en voorlopig ziet het er wel naar
uit dat dit gerealiseerd zal kunnen
worden.
Om de kosten belangrijk te be
perken, werkt men volgens een
uniek systeem. Alle onderdelen
worden op het land geprefabriceerd.
Daartoe is bij de veerhaven van
Kats een speciaal bouwterrein in
gebruik, waar betonpalen, waarvan
er 162 in de bodem van de Ooster
schelde moeten worden geheid, cais
sons, peileropzetstukken en de brug-
stukken zelf worden gemaakt. Wat
klaar is, wordt over water naar de
plaats van bestemming gebracht en
daar geplaatst. Een speciale bok en
een hei-inrichting zorgen er voor
dat alle betonpalen op de juiste
plaatsen in de grond worden gedre
ven. Langzaam maar zeker groeit de
rij, die over een afstand van vijf
kilometer van de dijk op Noord-
Beveland naar Zierikzee loopt.
Daarop komt dan later de brug met
52 overspanningen en een bascule-
brug, een beweegbaar deel dus,
waardoor ook hele grote schepen in
staat zullen zijn de brug te passeren.
Het wegdek komt 17 meter boven
herzien Amsterdams Peil (N.A.P.).
Men verwacht dat in 1966 onge-
stro, suikerbieten, garnalen, groen
ten, aardappels, graan en al die an
dere belangrijke producten geen
onnodig tijdverlies zullen ondervin
den.
PROVINCIALE WEG
LOON-OP-ZAND - KAATSHEUVEL
EERSTE BETON GESTORT.
De werkzaamheden aan de Provinciale
weg Loonopzand - Kaatsheuvel worden ten
dele wat tegengehouden door de vorstperio
de. Het tracée-werk heeft hiervan geen hin
der en gaat met grote vorderingen voort.
want de fundering is al heel ver klaar. De
steunlblokken voor onder 't wegdek, liggen
reeds tot aan café „De Efteling" en het
loopwerk voor de machines om het beton te
storten, -wacht op een mildere tempera
tuur. Vrijdag heeft men op een klein ge
deelte reeds beton gestort, zodat mag wor
den aangenomen, dat als 't weer zachter
wordt, dit gestaag doorgaat.
De parkeerhavens langs de weg worden
meteen aangebracht, alsmede de riolering.
Hier en daar wordt een lboefht afgesneden
om 't verkeer overzichtelijker te doen wor
den. Laten we hopen dat het weer wat mee
wil werken, dan is deze weg op 't vastge
stelde schema 'klaar, ongeveer rond de ope
ning van de Efteling, al lijkt dat wat vroeg.
Vanaf de dijk op Noord-Beveland ziet men een lange rij peilers zich uitstrekken in de richting
Zierikzee.
Een volgende brief, ter
beantwoording ingezonden,
wordt hier bijna in z'n ge
heel afgedrukt. De inhoud
ervan is wel zeer aktueel.
Ik ben me er ten voile
van bewust dat er vóór
mij meer vermetelen ge
weest zijn die iets gezegd
en geschreven hebben
over dit onderwerp, ik be
doel de medezeggenschap
in het bedrijf, t.w. in de
leiding van het bedrijf. Ik
ben een gewone werkman
al zeg ik het zelf, een
vakman. Om verder elk
misverstand uit de weg te
ruimen, ik ben geen com
munist al wor'je dat
gauw genoemd wanneer
je over het onderwerp
spreekt waarover ik nu
schrijf.
Dagelijks hindert het mij
dat ik orders moet „slik
ten" van mensen die het
vak bij lange na niet ken-
,ien zoals ik.
?o ik al de moed op kan
brengen om iets ten goe
de op te merken, zetten ze
een grote mond op. Ik
moet WERKEN, ZIJ spre
ken en bevelen!
Op 'n luxe kantoor wordt
bij ontelbare kopjes kofie
en dito dikke sigaren
nog een geluk dat het
niet gezond is) bekok
stoofd wat wij in de fa
briek moeten doen en
(nog erger!) hoe we het
moeten doen.
En dan komt het daar op
neer dat ik 's avonds op
mijn fietske stap en dat
„de grote heren" me in
hun grote slee voorbij
spatten!
Ik neem een aspirientje
voor de hoofdpijn en de
mensen met de grote sa
larissen een tabletje om
niet te dik te worden!
Als U eens wist hoeveel
Chalatans er in een flinke
zaak rondlopen, mensen
die alleen praten en met
hun armen zwaaien. Ik
kan me niet voorstellen
dat DIE voor een bedrijf
van nut zijn.
En nou wil ik heus niet
zélf in een witte jas
rond gaan stappen, maar
een mens moest toch zelf
ook eens wat te berde
kunnen brengen, door de
jaren heen heb je immers
zóveel ervaring opgedaan
en zóveel kijk op werk en
mensen gekregen, 'n Mens
wil ook eens wat preste
ren dat in wijdere kring
gewaardeerd kan worden.
Ik heb me al vaak afge
vraagd of de weg naar
meer zeggenschap door de
vakbeweging niet krach
tiger aangepakt kan wor
den. NU, in deze tijd van
schaarste op de arbeids
markt is de onderhande
lingspositie van de WER
KERS toch gunstiger dan
ooit
Goed, laten de bazen
BAAS blijven en de ei
genaren DIRECTEUR, er
zou veel geldsmijterij ver
meden kunnen worden
wanneer de werkend©
klasse een woord in het
kapitaal had. Neem zon
der meer de schandalige
salarissen en tantiemes
van directeuren en com
missarissen van grote on
dernemingen. Dan is
het toch duidelijk dat er
geen loon naar werken
betaald wordt. Dan is het
toch duidelijk dat we in
een onrechtvaardige we
reld leven. Dan is het toch
duidelijk dat zoiets op de
duur fout MOET gaan
Heus, laten de Heren fa
brikanten en ondernemers
gerust ook eens gebruik
maken van de HERSENS
van de werkman en laten
ze desnoods zélf hun han
den wat meer gebruiken.
Wat zegt U, aalmoezenier
Jansen?!
Ja, wat zegt U ervan.
Schrijven over deze proble
matiek noemt de inzender
terecht vermetelEn dat is
niet alleen zo als 't door „de
gewone werkman" gebeurt.
Voor praten over 'n kwestie
als medezeggenschap geldt
wat Bertus Aafjes zegt
„wij stamelen in wrakke
beelden". Bepaalde proble
men zijn daarom zo ingewik
keld, omdat de wereld tel
kens zo anders is. We leven
snel.
Vandaar dat Mgr. de Vet
schrijft blijf in 't experi
ment. En de Bossche bis
schop ik preek onzeker
heid.
- Vaak handelen ge
sprekken op 't bedrijf s-
apostolaat over 't onder
werp medezeggenschap.
Wat bedoelen we er mee?
Als je bedoelt„wij ma
ken 't voortaan uit", dan is
dat niet juist. De leider van
de onderneming heeft eigen
verantwoordelijkheid en
neemt besluiten.
Als je bedoeltik moet
mee mogen praten in de tot
standkoming van 'n maatre
gel en in de besluitvorming
van de ondernemer, dan heb
je gelijk.
Je zoudt kunnen zeggen
op 'n bedrijf moet 't er meer
democratisch naar toe gaan.
In onze moderne tijd moet
ik mee mogen denken en
mee mogen werken aan de
besluiten die over mij en m'n
werk genomen worden.
In 'n gespreksgroep over
deze zaken kun je iemand
een opmerking horen maken
als wat geeft hem (de di
recteurde chef) 't recht om
mij opdrachten te geven?
En inderdaad, we leven
in 'n gecalculariseerde we
reld. We leven binnen-we-
reldsWe geloven niet meer
dat alle gezag van God
komt; we geloven niet meer
aan blinde gehoorzaamheid.
Laatst maakte iemand
daaromtrent 'n aardige op
merking. Hij zeiAls ik 'n
opdracht krijg in de geest
van „dit en dat zou je 'ns
moeten doen, want 't is no
dig; immers, anders loopt
dat en dat mis", zo'n op
dracht is voor mij te aan
vaarden. Ik krijg 'n motive
ring en 'n verklaring voor
de opdracht. Maar 'n bevel
als „kerel, doe jij dit; ik
wil dat 't zo en zo gebeurt",
bij zo'n opdracht denk ik
chef, stik jij.
Ik geloof dat er dit ach
ter steekt: heerschappij van
'n mens over 'n mens is in
onze maatschappij gelukkig
voorbij. Welhet werk, 't
product, 't bedrijf stelt
eisenDe vooruitgang is er
mee gemoeid. Maar geen
heerschappij van man over
man!
Nu kom ik in 't straatje
van de geachte briefschrij
ver, die wenst dat de chef
'n overleg-type is, die - zou
je kunnen zeggen - 'n warm-
te-verhouding schept.
Enkel dicteren schept 'n
koele distantie. "Ik moet
werken, ZIJ bevelen".
Inderdaad,, mensen van
de bedrijfsleiding die toeval
lig 'n ongelukkig brokje ge
zag hebbenl moeien wel met
de tijd meegaan!
Wat de briefschrijver be
doelt, kan ook al gedeelte
lijk worden opgevangen in
'n goed functionerende be-
drijfsraad, bestaande uit
mondige mensen!
Volgens 't S.E.R.-infor-
matie-documentatie bulletin
(No. 2 april '62), wordt in
Duitsland de ondernemings
raad tijdig ingelicht over de
functie en verdere gegevens
van een sollicitant.
In geval van ontslag wordt
de ondernemingsraad ge
hoord. Zo ook bij de vast
stelling van werktijd en
schafttijden, bij invoering
van nieuwe loonsystemen,
enz.
- Dan iets over die lui
in 't bedrijf met witte jas
sen aan„die alleen maar
praten en met de armen
zwaaien"en iets over de
directeurs, die in 'n grote
slee voorbij spatten".
Ik denk in alle niveaus
zitten klungelaars en niets
nutten". Dat zit aan de ty
pen vast. En, natuurlijk, alle
mensen hebben hun fouten
en tekortkomingen, ook
chefs, ook directeuren. „Er
was 'ns een mens zonder
fout hij was zelf 'n fout!"
Maar je moogt zo maar
niet heiveren - heel in 't
algemeen - dat witte jas
sen enz. voor 't bedrijf geen
nut hebben."
Ik vind altijd dat wij heel
veel eerbied moeten hebben
voor goede wetenschappen,
voor goede leiders en goede
chefs. Daar hangt zo ont
zettend veel van af! Wat
dacht U, als onze arbeiders
woningen - om 'n voor
beeld te geven - zo zeer
veranderd zijn, dat wij meer
comfortabel wonen, dan de
vorst van voorbije tijden in
z'n paleisdan is dat voor 'n
groot stuk te danken aan
mensen, die na gedacht te
hebben - leiders waren en
in de toekomst zagen.
Natuurlijk, er wordt ook
veel gepraat en met de ar
men gezwaaid! Maar nog
maals, heb eerbied voor
mensen met hoge niveaus,
die nadenken over de zaken,
mensen met perspectiefdie
de wereld openhouden voor
onmigelijke mogenlheden.
Maar heb ik dan geen
verstand en ervaring?
Zeer zeker. Ik geloof
zelfs dat verstand niet al
leen in 't hoofd zit, maar
evengoed in de vingers.
We zeggen dan ook hij
heeft 't in z'n vingertoppen
zitten. En verstand zit niet
alleen ook in de vingers,
maar vooral in 't hart. Ik
bedoelook de werkman
heeft z'n inbreng. Onge
twijfeld. En hij heeft erva
ring. Maar toch wil ik daar-
iets bij aantekenen. Met er
varing is 't - vind ik altijd
- vreemd gesteld. Ervaring
heb je n.l. opgedaan van
VERLEDEN toestanden,
die nu vaak niet meer be
staanDe tijd is veranderd.
Jouw ervaringen passen als
't ware niet meer op deze
werkelijkheid van nu.
Ik geef toe, sommige er
varingen blijven gelding
houden, omdat er ook din
gen zijn die blijven.
Maar in heel moderne be
drijven zie je 't verschijn
sel dat daar telkens pas af
gestudeerde ingenieurs wor
den aangetrokken, omdat zij
weer 't nieuwste hebben,
voor de toekomst.
In 't kort 'n antwoord op
de kwestie van de „schan
dalige salarissen en tan
tièmes van directeuren en
commissarissen"
Laat ik er bij zeggen dat
ik daar ook niet alles van
snap. Ik weet ook niet hoe
veel belasting er betaald
wordt van zo'n tantième.
Maar ik weet wel, dat niet
alleen de ondernemingen,
maar ook 't Nederlandse
volk ervan profiteert als de
bedrijven werkelijk be
kwame directeuren en com
missarissen aantrekken.
Daarvoor moet worden
betaald. Maar 't knelpunt
is - dacht ik - dit. De ene
groep kan zich in volle vrij
heid - zonder enige beper
king - zeer ruim bedelen; de
andere groepmist alle vrij
heid om aanspraken te ma
ken, omdat de overheid mi-
nitieus regelt welke loons
verhogingen toegestaan
worden.
Al weer enkele maanden
geleden, toen er stakingen
in de lucht zaten, schreef P.
Hoeffgnagels „de arbei
ders zou' de mogelijkheid
moeten gegeven worden, om
het de ondernemers moeilijk
te maken hoge winsten te
maken, zonder dat verhin
derd wordt dat de onderne
mer voor uitzonderlijke on
dernemers pre staties ook uit
zonderlijk hoge beloning
kan verlangen".
-Tot slot, waar heel dit
schrijven op neer komt, en
wat achter elke zin klinkt,
is geef mij waardering,
behandel mij menselijk.
'n Zeer menselijke vraag.
Hoe 't allemaal in 't be-
bedrijfsleven moet, is nog
niet heel helder. Als we
maar, zegt St. Paulus „rijk-
halzend uitzien naar verlos
sing" en als de tijd gekomen
is - „en 't is later dan ge
denkt!" - het nieuwste
van 't nieuwste toepassen,
vooral op sociaal gebied.
'n Directeur komt er niet
meer mee, om goed koop
man of 'n goed ondernemer
te zijn. Onze tijd vraagt dat
hij menselijk met z'n men
sen omgaat. Maar dat
vraagt ook veel van de kant
van briefschrijvers
M. JANSSEN,
Bedrijf saalmoezenier
Tel. 3716, Markt 8.