\\A aï wijk se en lAnqstRAAtse couraiu
't Aardgas is in aantocht
Jarige Vrins
jp
fit
Hete brei geconsumeerd
vreedzame missie
Ziekenfondswet in Tweede kamer:
van een oud-terrorist
Ogen vragen brillen
van STASSAR
25
20
Niet geheel
Amendement
MAANDAG 22 JUNI 1964
85e JAARGANG No. 50
De tcho VAn het Zuióen
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
HoofdredacteurJAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) f 0.25
p. mnd. (1.00+ 5 ct. inc.k.) j J5
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 1 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO
Op 6 april 1963 werd de N.V. Nederlandse Gasunie opgericht.
In september 1963 werd de eerste productieput in Groningen in ge
reedheid gebracht.
In oktober 1963 werd tussen de Commissie Samenwerking Regionale
Organen Gasvoorziening (S.R.O.G.) 'en de Gasunie overeenstemming
bereikt over de inkoopprijs voor de gasdistributiebedrijven. Tegelijker
tijd werd door de S.R.O.G. een advies uitgebracht inzake detailtarieven
voor de consumenten.
Op 9 december 1963 kwam de eer
ste hoeveelheid Gronings aardgas in
de transportleidingen en enkele uren
later maakten de eerste Nederlandse
huisvrouwen gebruik van onze nieuwe
bodemschat.
Op 20 januari 1964 kwam de eer
ste pijp met een doorsnee van 90 cm
in Nederland aan.
Op 26 februari werd de uitvoering
van het hoofdleidingnet aan aanne
mingsmaatschappijen gegund.
Het directe voordeel van de aard
gasvondst in Groningen voor het Ne
derlandse volk begon omstreeks de
jaarwisseling 1963-1964 toen vele
gemeenten in het midden, noorden
en oosten van ons land belangrijke
reducties in hun gastarieven afkon
digden. Zij werden daartoe in staat
gesteld door een drastische verlaging
van hun inkoopprijs van het aardgas,
die dank zij de komst van het Gro
nings aardgas mogelijk is geworden.
In vele gemeenten in het midden,
het noorden en het oosten van ons
land is van 1 januari 1964 af aardgas
de meest aantrekkelijke bron van ver
warming geworden.
Aardgas is in aantocht - maar
het komt niet vanzelf.
Alvorens geheel Nederland van het
aardgas kan profiteren moet er heel
wat werk worden verzet.
Jaren zullen er mee gemoeid zijn
om de vele tientallen putten te boren
naar de bijna 3.000 meter diep gele
gen gashoudende formatie.
Er moet een hoofdnet met groot
diameter van ongeveer duizend kilo
meter worden aangelegd om de be
staande lange-afstandleidingen, die
3.000 km meten, te voeden.
Daarnaast zullen vertakkingen ter
lengte van duizenden kilometers moe
ten woden gebouwd.
Steden en dorpen moeten omschake
len van stadsgas op aardgas en dat
betekent veel werk aan de uitgestrek
te gemeentelijke distributienetten en
aan 4 a 5 miljoen verbruikerstoestel
len.
De fabrikanten zullen in verband
met de ombouw een grote productie
van vervangingsonderdelen moeten
realiseren en ook in steeds stijgende
mate apparaten voor de verwarming
van huizen en gebouwen moeten pro
duceren.
Een veelomvattend werk waar over
heid en bedrijfsleven gezamenlijk de
schouders onder moeten zetten.
Hoe zit nu de organisatie van op
sporing en winning, transport en ver
koop van het aardgas in elkaar?
OPSPORING EN WINNING
De N.Y. Nederlandse Aardolie
Maatschappij en de Staatsmijnen be
palen gezamenlijk het beleid bij de
opsporing en ontginning van aard
gas binnen de concessie Groningen.
De opsporing en winning wordt uit
gevoerd door de N.A.M., waarin
Shell en Esso ieder voor 50 deel
nemen.
De N.A.Mé en de Staatsmijnen de
len de kosten en baten van opsporing
en winning in de verhouding 60 40.
TREIN GRIJPT BUSJE
Drie doden
Drie inwoners van het Overijsselse
dorp Vroomshoop zijn donderdagmor
gen in hun woonplaats om het leven
gekomen, toen het busje, waarmee ze
naar hun werk reden, op een niet-be-
veiligde overweg werd gegrepen door
de goederentrein van Almelo naar
Mariënberg. De vierde inzittende van
het busje, dat in een droge sloot werd
geslingerd, is zwaar gewond in het
ziekenhuis van Almelo opgenomen
De slachtoffers - werknemers van
een straatmakersbedrijf uit Heinoord
- zijn de 20-jarige chauffeur H.
Mollen, de 28-jarige bijrijder R. Kok
en de 24-jarige H. Brunink.
N.V. NEDERLANDSE GASUNIE
Het transport en de verkoop van
het in Nederland gewonnen aardgas
met inbegrip van al het andere gas,
dat de Shell, de Esso en de Staats
mijnen produceren, zijn toevertrouwd
aan de N.V. Nederlandse Gasunie. In
de Gasunie neemt de Staat voor 10[%
deel, Shell en Esso ieder voor 25 i%
en de Staatsmijnen voor 40
Van de Staat werd het bestaande
Staatsgasbedrijf overgenomen met 'n
2100 km lang buizennet, dat reeds
jaren aardgas uit concessies in het
oosten en westen van ons land ver
voerde.
De inbreng van de Staatsmijnen is
o.m. het gasdistributienet van 800 km
lengte in de zuidelijke provincies. Dit
leidingnet zal straks, wanneer het
aardgas door de grote hoofdleidingen
naar het zuiden van het land kan wor
den getransporteerd, voor het vervoer
van het nieuwe gas worden gebruikt.
Shell en Esso hebben tenslotte in tal
rijke landen ervaring met 't transport
en de verkoop van gas opgedaan,
waarvan in ons land ten volle kan
worden geprofiteerd.
Op deze wijze is in de Gasunie
veel waardevolle ervaring op gasge-
bied ingébracht.
TRANSPORT EN VERKOOP
De Gasunie gaat een nieuw hoge-
druk-gastransportnet aanleggen met
diameters tot 90 cm, berekend op
drukken van 60 tot 70 atm. Er wordt
naar gestreefd 485 km van dit net in
1964 gereed te krijgen.
In de daarop volgende jaren wordt
de bouw van het net voortgezet, zo
dat na verloop van niet al te lange
tijd (4 a 5 jaar) vrijwel overal in Ne
derland aardgas beschikbaar komt.
Het bouwprogramma voor 1964 en
latere jaren ziet er in grote lijnen als
volgt uit.
Vanaf het zgn. overslagstation in
Hoogezand-Sappemeer gaat een lei
ding met een diameter van 90 cm naar
Ommen. Bij Ommen splitst de ijei-
ding zich in twee richtingen; één tak
van 90 cm doorsnede gaat in weste
lijke richting, naar de omgeving van
Gouda. De andere leiding ook met
een diameter van 90 cm, gaat tot
Boxtel. Nabij Grave heeft deze lei
ding een afsplitsing naar Geleen. De
pijpdoorsnede van dit traject zal 60
cm bedragen.
De plannen voor 1965, die de Gas
unie zich voorstelt het volgend jaar
ter goedkeuring aan de Minister van
Economische Zaken voor te leggen,
zullen o.m. betrekking hebben op het
aanleggen van vertakkingen van het
net in het westen, het doortrekken van
de leiding van Boxtel tot in Zeeland,
op de verlenging van de hoofdleiding
van Geleen naar het overige gedeelte
van Zuid-Limburg, alsmede op de
aanleg van enkele andere leidingen
naar gebieden van Nederland, waar
de te verwachten vraag naar aardgas
een grotere aanvoer noodzakelijk
maakt.
DE AARDGASPRIJS VOOR DE
►GEMEENTE
De Minister van Economische Za->
ken heeft zich het recht van goed
keuring voorbehouden voor wat be
treft de prijzen die de Gasunie aan
de gemeenten en de industrie in re
kening gaat brengen. Hij houdt voorts
toezicht op de bestemming van het
aardgas, waarbij hij uiteraard reke
ning houdt met het gehele in Neder
land te voeren energiebeleid.
Over de leveringsprijs aan de ge
meenten heeft de Gasunie onderhan
deld met de Commissie Samenwer
king Regionale Organen Gasvoorzie
ning (S.R.O.G.), als vertegenwoordi
gend lichaam van de gemeenten.
Op 30 oktober werd overeenstem
ming over de inkoopprijs van de ge
meenten bereikt; de Minister ver
klaarde zich bereid hieraan zijn
goedkeuring te hechten. De inkoop
prijs van het door de gemeenten af
te nemen aardgas, zal, afhankelijk van
de gelijkmatigheid waarmee dit ge
beurt, variëren van ca. 6 tot ca. 6,5
cent per kubieke meter aardgas van
7.980 kilocalorieën.
Voorts werd overeengekomen, dat
de Gasunie aan de gemeenten 'n een
malige vergoeding zal uitkeren van
f 50 per bestaande aansluiting tenein
de de financiëel moeilijke aanvangsja
ren voor de gemeenten te verlichten.
VEBRUIKERSPRIJS
De gemeenten bepalen de eindprijs
van het aardgas voor huishoudelijk
gebruik en voor dat gedeelte van het
industriële gebruik, dat van gemeen
tewege geleverd wordt
De S.R.O.G. heeft op basis van de
nieuwe inkoopprijs het volgende ver
bruikerstarief aan de gemeenten ge
adviseerd
meentenet door de duizenden kleine
vertakkingen een kostbaar apparaat
is; ieder aangeslotene heeft een gas
meter, aan iedere aansluiting zijn ad
ministratiekosten verbonden, enz. Dat
wil dus zeggen dat een aansluiting
zonder dat men een m3 gas afneemt,
reeds betrekkelijk hoge kosten voor
het gasbedrijf met zich meebrengt, die
uiteindelijk door de verbruiker moe
ten worden betaald.
De kleine verbruiker zal, in ver
band met deze vaste kosten die op
zijn aansluiting drukken, per m3 meer
moeten betalen dan een grote ver
bruiker.
Voor wie aardgas voor ruimtever
warming gebruikt en dus veel af
neemt, werkt het tarief voordelig. De
vaste kosten worden dan als het ware
slechts dun over de vele afgenomen
m3 uitgesmeerd.
Wie uit wil rekenen wat aardgas
voor ruimteverwarming kost, zal er
bovendien rekening mee moeten hou
den, dat de vaste kosten reeds groten
deels zijn verrekend in de prijs van
het gas, dat hij voor koken en water
verwarming gebruikt. Voor de ver-
I
II
III
Afname
per maand
0-25 m3
25-50 m3
meer dan
50 m3
per jaar
0-300 m3
300-600 m3
meer dan
600 m3
Vastrecht
per maand
f 1.-
f 2.25
f 7.25
m3-prijs
per jaar
f 12.-
f 27.-
f 87.-
ct.
ct.
10 ct.
In vergelijking met de tarieven
voor stadsgas moet men steeds voor
ogen houden, dat aardgas per kubieke
meter vrijwel twee keer zoveel warmte
geeft als stadsgas. M.a.w. heeft men
voor een bepaalde hoeveelheid warm
te 1 m3 stadsgas nodig dan zal men
bij gebruik van aardgas voor dezelfde
afgifte Vi m3 nodig hebben.
De vaststelling van de verbruikers-
tarieven wordt in sterke mate beïn
vloed door de distributiekosten van de
gemeenten. De vaste kosten per aan
sluiting zijn hoog, omdat een ge
warming neemt hij goedkope m3's af.
Steeds geldt dus de aftreksom
De kosten van ruimteverwarming
zijn gelijk aan de totale gasrekening
minus kosten basisverbruik voor ko
ken en warm water.
Het aardgas, dat voor verwarming
sterk met de traditionele brandstof
fen concurreert, heeft bovendien het
voordeel dat het gemakkelijk regel
baar .is, schoon verbrandt, dus geen as
of sintels achterlaat en de verbrui
kers geen zorgen voor opslagruimte
geeft.
Z.K.H. Prins Bernhard der Nederlanden, die vandaag zijn 53ste verjaardag viert.
Onze beste wensen gaan uit naar de jarige en de gehele Koninklijke familie.
FotoMax Koot
heeft
in ons
De Tweede Kamer heeft de vorige week met de afhandeling van mi
nister Veldkamps voorstel voor een (nieuwe) Ziekenfondswet een
heel belangrijk werk verricht, dat niet overal de publiciteit
verkregen, die deze totstandkoming van een nieuwe schakel
sociaal verzekeringsbestel zonder twijfel toch wel verdient.
Het is juist, dat de nieuwe wettelijke regeling merendeels een al ja
renlang bestaande situatie bestendigt. Maar men mag daarbij toch
niet uit het oog verliezen, dat die wettelijke regeling dan nu toch maar
onder het bewind van Dr. Veldkamp eindelijk tot stand is gekomen,
nadat voorgaande bewindslieden lange jaren besluiteloos (of juist niet)
om de hete brei waren heengedraaid. Louter politiek gezien, viel
er immers aan deze wet niet veel eer te behalen, tenzij het wellicht
zou gelukken haar in sterk socialistische zin om te buigen. Die „eer
loosheid" hing samen met veel haken en ogen die aan deze moeilijke
materie inherent zijn en die regering en Kamer nu gelukkig zoveel
;mogelijk hebben weggewerkt. Over het gehouden debat van de Kamer
heen is in alle geval zoveel meer dan duidelijk, dat Dr. Veldkamp met
de indiening van zijn voorstel lof en waardering van allen heeft ge
wonnen, hetgeen trouwens ook in de socialistische oppositie eerlijk,
onomwonden en bij herhaling tot uiting kwam
hogere uitgaven zullen hebben,
doordat ze (ook) grote gezinnen
tot cliënt hebben. Een wat vreemd
standpunt anno 1964, zou men
zacht gezegd - kunnen menen En
merkwaardig dat socialisten en li
beralen elkaar weer vonden toen
het grote gezinsbelang in de verte
als achtergrondsverschijnsel op
doemde.
Men mag het immers als een niet
gering winstpunt beschouwen, dat
bijna twintig jaren na de oorlog
eindelijk dit stuk bezettingsrecht
gaat verdwijnen, al moet daarbij
onmiddelijk worden aangetekend,
dat het door toedoen van oprechte
landgenoten bepaald niet het
slechtste van dat bezettingsrecht
werd.
Minister Veldkamp heeft zijn
wetsvoorstel niet geheel zien aan
aanvaarden, zoals hij het naar bes
te weten en willen had ingediend.
Zeer essentiële onderdelen zijn ech
ter naar onze overtuiging niet aan
getast en menig belangrijk winst
punt ten opzichte van de bestaan
de situatie is gebleven, zoals bij
voorbeeld het beroepsrecht. Jam
mer is wel, dat geen voor eenieder
bevredigende oplossing kon worden
bereikt ten aanzien van de premie
betaling van vrijwillig verzekerden.
Wat dat bereft, had dr. Veldkamp
een uniforme premie voor alle zie
kenfondsen in het gehele land
voorgesteld, waarbij echter wèl 'n
landelijke verevening zou gelden,
teneinde de „duur" werkende zie
kenfondsen, die tengevolge van 'n
grotere „medische consumptie"
zoals het gebruik van geneesmid
delen e.d. wordt genoemd - hogere
uitgaven hebben tegemoet te ko
men.
Een deel van de kamer, waaron
der socialisten en liberalen, vonden
zulk een regeling helaas zoiets als
een verkapte vorm van iknderbij-
slag, omdat uiteaard die „dure" zie
kenfondsen in een aantal gevallen
De KVP-fractie diende daarom'n
amendement in om tenminste eni
ge spreiding naar draagkracht in
de premieheffing aan te brengen,
hetgeen in de sociale verzekering
toch niet zo'n vreemd element be
hoeft te worden geacht
Niettemin kon die gedachte geen
genade vinden in de ogen van de
liberaal-socialistische kamermeer
derheid; men nam een PvdA-amen-
dement aan om de fondsen zelf
(weliswaar onder toezicht van de
Ziekenfondsraad) de premie te la
ten vaststellen. Men moet het - ge
loven wij - betreuren, dat het ex
tra-sociale element uit 't wetsvoor
stel is verdwenen.
Wat tenslotte de zoëven genoemde
Ziekenfondsraad aangaat: ook ten
aanzien van de samenstelling daar
van heeft de Kamer - maar dan
eensgezind - een wijziging ten op
zichte van het voorstel-Veldkamp
aangebracht door de bestaande si
tuatie te handhaven, waarin naast
vertegenwoordigers van de over
heid en werkgevers en werknemers
(deze laatsten als voonaamste dra
gers van deze verzekering) ook af
gevaardigden van de fondsen en
hun medewerkers (artsen e.a.) zit
ting hebben.
De minister was van oordeel, dat
de besluitvorming in de raad zon
der deze direct belanghebbenden
„zuiverder" zou zijn, maar vpof
het hebben van medeverantwoorde
lijkheid en vooral mede-zeggen-
schap van de direct betrokkenen
'is zonder twijfel ook veel te zeg-
'gen. Alles bijeen is door de samen
werking van regering en Kamer
stellig waer een belangrijke wet
ten zegen van de bevolkingsgezond
heid tot stand gekomen.
probeerd had Grivas over te halen
naar het eiland terug te keren. Toen
zou de Griekse regering dit hebben
verboden, omdat ze geen lust had op
die manier de strijd op het eiland nog
hoger te laten lopen.
Bij Griekenland?
Met Grivas doet bovendien een
nieuw element zijn intrede in het con
flict hij is vanouds een voorstander
van Enosis, 't aansluiten van Cyprus
bij Griekenland.
In Athene is men daar minder
voor men zou er een kokende ruzie
mee in huis halen, de betrekkingen
met buur Turkije nog meer verslech
teren en bovendien heeft Athene de
De Griekse oud-generaal Grivas is
voor een persoonlijk bezoek naar Cy
prus gegaan om te helpen met vreed
zame middelen de verhoudingen tus
sen de Griekse en Turkse gemeen
schappen daar te verbeteren. Zo wil
Athene het tenminste laten geloven.
Dat is een beetje moeilijk de heer
Grivas is in ieder geval niet erg er
varen in het omgaan met vreedzame
middelen, zoals de Britten kunnen ge
tuigen die jarenlang tegen zijn ter-
reurbenden van de E.O.K.A. hebben
moeten vechten op het eiland. Het
lijkt er daarom meer op, dat Grivas
in Cyprus is om - al dan niet of
ficieel - de zogenaamde veiligheids
troepen van de Cyprische regering te
gaan leiden. De meeste leden daarvan
hebben trouwens indertijd ook in de
E.O.K.A. gediend. Voor de Turkse
Cyprioten is er geen reden zich hier
op te verheugen.
Enige maanden geleden ging het
gerucht dat president Makarios bij
een bezoek aan Athene al eens ge-
onafhankelijkheid van Cyprus nu
eenmaal gegarandeerd. Het is trou
wens bekend dat ook Makarios niet
meer zo'n verwoede voorstander van
Enosis is, sinds hij hoogste en onaf
hankelijke autoriteit op het eiland
werd
Voor het overige is er geen voor
uitgang te melden van het diploma
tiek overleg over Cyprus. De Turkse
premier Inönü is in Washington en
zou daar hebben ingestemd met het
voorstel van president Johnson om
de zaak met regelrecht Grieks-Turks
overleg op te lossen. Als de volgende
bezoeker van Johnson, de Griekse
premier Papandreou daarmee ook in
stemt, dan is er werkelijk een begin
gemaakt met de enige manier waarop
de netelige zaak kan worden gere
geld. Maar niemand die voorlopig
rekent op een einde aan de zorgen om
het eiland.
15 JAAR GEËIST.
Vijftien jaar met aftrek heeft de
officier van justitie bij de rechtbank
in Den Bosch donderdag geëist tegen
de 59-jarige vrouw Chr. W., die op
22 maart een jonge kostganger hielp
om haar 61-jarige echtgenoot te wur
gen. De zaak van de jongeman, de
24-jarige glazenwasser J. K., met wie
de vrouw een verhouding had, werd
terugverwezen naar de rechter-com-
missaris voor het inwinnen van een
psychiatrisch rapport.
