wAAlwijkse en UnqstRAAtse cour An t
Afscheid van
de heer J.A. Middelhuis
Burgemeester Teijssen
12VZ jaar in Waalwijk
I
Van liet Binnenhof
50 JAAR GELEDEN:
i
van Mierlo
Startschot tot Wereldoorlog klonk op 28 juni 1914
i
Baby-Paradijs
Kinder-Paradijs
Som van conflicten
:m
De Oostenrijkse
overheersing
Het vonnis
Eerste bom
De moord
t/m zaterdag 4 juli
Speciale verkoop
speciaal wiegen en
baby-uitzetten
speciaal kinderwagens
TILBURG
VRIJDAG 26 JUNI 1964
85e JAARGANG No. 49
v ivijjl-'/vvj é-u juin i.u\j~i mm
3e tcho vAn het Zuióen
Uitgever
Waal wij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielei)
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Abonnement
p. mnd. (1.00 5 ct. inc.k.) 1.05
p. kwrt. (3.00 10 cl- inc.k.) f 3.10
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) 0.25
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tariel
Opgericht 1878
Bureaux: Giotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
De moord te Serajewo
Op een hoogte van 537 meter in het prachtige Dinarisch gebergte ligt
aan beide oevers van het snelstromende heldere riviertje de Miljacka
Serajewo. Dit moderne stadje is een mengeling van verschillende bouw
stijlen, waarvan de oosterse overheerst. Prachtige moskeeën, grote flat
gebouwen, kleine huisjes, nauwe steegjes, maar ook brede winkelstra
ten geven aan dit plaatsje, dat hier magnifiek is gelegen, een bijzonder
cachet. Menige toerist staat verbaasd van de prachtige oosterse kerken,
graftombes en tempels, met daarnaast moderne winkelgalerijen. Sera
jewo is een centrum van de Islam bij uitstek, een gevolg van de eeu
wenlange Turkse overheersing. Nu ligt dit stadje vredig en rustig onder
een wolkenloze hemel, blakerend in de hete zon.
Slechts een gedenkplaat herinnert aan de moordaanslag die 50 jaar
geleden de directe aanleiding zou worden tot een verschrikkelijke oor
log tussen de volken van een groot deel van onze aardbol.
De eerste wereldoorlog is eigenlijk
een produkt van een groot aantal con
flicten. Conflicten, die al jarenlang
bestonden en die na die rampzalige
schoten op aartshertog van Oosten
rijk, Frans Ferdinand en zijn gema
lin Sophie, gravin van Chotek, vor-
tin van Hohenberg, gelijktijdig wor
den uitgevochten. Conflicten, die
echter weinig of niets met elkaar te
maken hadden.
De dubbelmonarchie Oostenrijk-
Hongarije had een geschil met Servië,
hetgeen eigenlijk een voortzetting van
de strijd van Eugenius van Savoye te
gen Turkije was.
Bovendien wilde het keizerrijk zich
verdedigen tegen de Zuidslaven van
de Balkan, die hun stamverwanten aan
de Habsburgse monarchie wilden ont
trekken. Van Servische kant was het
conflict met Oostenrijk een voort
zetting van de gelukkig gevoerde Bal
kanoorlogen van 1912 en 1913, die
hun eigenwaarde en nationale trots
zo hadden geprikkeld, dat de Servi
ërs in hun geheime genootschappen
de oorlog tegen Oostenrijk aandurf
den.
De onverwachte moord op aarts
hertog Frans Ferdinand, oudste zoon
van Karei Lodewijk, de 'broer van
Frans Jozef, keizer van Oostenrijk-
Hongarije, werd door Oostenrijk on
middellijk aangegrepen om de agita
tie te onderdrukken en de Habsburg
se macht en invloed in de Balkan te
vergroten, en mede daardoor het af
vallen van eigen Slavische groepen te
voorkomen.
Frans Ferdinand, die door de zelf
moord van kroonprins Rudolf te
Mayerling in 1889, en de dood van
zijn vader, de enige troonpretendent
van Oostenrijk-Hongarije was ge
worden, werd in 1898 aangesteld als
plaatsvervanger van de keizer als op
perbevelhebber. Dit commandant
schap zou hem op die beruchte 28ste
juni noodlottig worden.
De inlijving van de provincies Bos
nië en Herzogowina bij Oostenrijk in
1908 was de Serviërs een doorn in 't
oog, Door deze annexatie was voor
Servië voorgoed de kans voorbij een
uitvoerhaven aan de Adriatische kust
te verwerven, waardoor dit land onaf
hankelijk van het machtige Oostenrijk
had kunnen worden.
Deze ergernis had in 1910 al geleid
tot een aanslag op keizer Frans Jozef,
die mislukte. Juist door deze teleur
stelling en schrik waren de verschil
lende tegenstellingen gegroeid en
vierde de nationale eenheidsgedachte
van Bosnië en Heregowina hoogtij.
De bevolking van de beide inge
lijfde provincies voelde zich veel meer
aangetrokken tot de Serviërs en de
Russen dan tot de Oostenrijkers.
Daarom is het beslist niet verwon
derlijk, dat vooral vele jongemannen
uitweken naar het naburige Servië en
zich aansloten bij de genootschappen
die tegen Oostenrijk vochten. Deze
genootschappen, werden het meest
bezocht door studenten en schudden
een sterk nationaal gevoel bij hen
wakker.
Toen bekend werd, dat de aarts
hertog met zijn gemalin, in functie
van opperbevelhebber van het Oos
tenrijkse leger, de troepen welke bij
Serajewo waren gelegerd zou komen
inspecteren, werden direct maatrege
len getroffen en een moordaanslag op
de troonopvolger voorbereid.
Zes studenten, onder leiding van
een zekere Danilo Ilitsj zouden het
vonnis, dat zij over Frans Ferdinand
hadden geveld, voltrekken. Op de
ochtend van de aankomst van het
aartshertogenlijke paar stonden zij
verdeeld in drie groepen van twee
langs de route, welke niet was afge
zet.
Precies twintig minuten over negen
stapte de aartshertog, geflankeerd
door zijn vrouw en hoogste autoritei
ten, onder wie maarschalk Potiorek,
in een open auto, die hem zou leiden
naar Ilidja, waar 'n kampement werd
geïnspecteerd. Bij hun terugkomst
naar Serajewo werd de stoet opge
vangen door een militaire escorte; de
intocht was begonnen.
De stoet passeerde het eerste paar
moordenaars zonder kleerscheuren.
Dezen bleken zo gefascineerd door 't
bijzonder kleurrijke schouwspel, dat
zij hun opdracht niet tot uitvoer kon
den brengen. Inmiddels was de stoet
genaderd tot de universeiteitsbrug,
toen 'n projectiel over de aartsbis
schoppelijke wagen heen suisde en
tussen deze en de volgende wagen tot
ontploffing kwam.
Even leek er sprake van volledige
paniek, maar toen de stofwolk was
opgetrokken, bleek de schade nog al
mee te vallen. Verschillende omstan
ders waren gewond, terwijl slechts
één van de officiële gasten, luite
nant Erich von Marizzi, een wonde
aan het hoofd had opgelopen.
Na dit hachelijke incident zette de
feestelijke stoet, die door dit voorval
wel aan vrolijkheid had ingeboet,
koers naar het stadhuis, waar Frans
Ferdinand zijn verbolgenheid over 't
gebeurde tegenover zijn directe be
schermers en vooral tegenover de bur
gemeester niet onder stoelen of ban
ken stak.
Toen het gezelschap zich gereed
maakte om het stadhuis te verlaten,
drong Sophie, de gemalin van de
aartshertog, er op aan een bezoek te
brengen aan het ziekenhuis, waar
Erich von Morizzi direct na de aan
slag was heengebracht.
Opnieuw zette de rij wagens zich
in beweging, maar zij kwam enkele
minuten later weer tot stilstad, toen
men bemerkte dat men verkeerd was
gereden. Het noodlot had niet beter
gekozen kunnen worden. Precies op
de plek waar de derde moordenaar,
Gabriël Princip, stond, stopte de auto
waarin Frans Ferdinand en Sophie
waren gezeten. Twee schoten weer
klonken door het geroezemoes en ge
juich van de bevolking langs de weg.
Iedereen was met stomheid gesla
gen. De chauffeur, die geen opdracht
ontving verder te rijden, bleef staan
waar hij stond. Sophie, die niet be
greep wat er aan de hand was, richtte
zich op. Op het hetzelfde moment
kruiste een kogel uit Princip's revol
ver, welke gericht was op maarschalk
Potiorek, haar baan en trof de aarts
hertogin dodelijk. Enkele ogenblik
ken later stierf Frans Ferdinand,
slechts luttele minuten overleefd door
zijn vrouw.
De diepe stilte op straat maakte
plaats voor volkomen verwarring, een
verwarring die vooralsnog niet zou
zijn opgelost en die zou uitgroeien tot
een complete chaos, verwezenlijkt in
Wereldoorlog I.
Burgemeester Teijssen en Mevrouw Teijssen tijdens hun eerste bezoek aan Waalwijk op
7 maart 1952, in gesprek met loco-burgemeester F. C. Smolders en de gemeente
secretaris de beer J. van Mierlo.
Vrijdag 7 maart 1952 stelde de
Commissaris van de Koningin in N.
Brabant om ongeveer tien uur 's och
tends de burgemeester van Ouden
bosch, J. L. P. M. Teijssen op de
hoogte van zijn benoeming tot burge
meester van Waalwijk door H. M. de
Koningin.
De benoeming die in ging op 16
maart, veroorzaakte vanaf dat mo
ment een koortsachtige bedrijvigheid
zowel in Oudenbosch als in Waal
wijk.
Kleren maken
de man
Mannen kopen
bij
- TERLENKA PANTALONS v.a. 19.75
- WEEKENDERS v.a. 9.95
EXCLUSIEVE
HERENKLEDING
WAALWIJK Greteitraat 192 Tel. 2507
Óudenbosch moest afscheid gaan
nemen en Waalwijk moest zijn nieuw
benoemde eerste burger installeren.
Reeds in de namiddag van die ze
vende maart verscheen Burgemeester
Teijssen ter kennismaking in onze ge
meente, die hem in de personen van
de loco-burgemeester F. C. Smolders
en gemeente-secretaris J. van Mierlo
enthousiast op het stadhuis begroette.
15 Maart 1952 nam Oudenbosch
afscheid van Burgemeester Teijssen
en 22 maart bereidde Waalwijk hem
een groots onthaal.
Er worden thans voorbereidingen
getroffen om het 121/2-jarig ambts
jubileum van de Burgemeester op 19
september a.s. de nodige en verdiende
luister bij te zetten.
Deze 19e september is waarschijn
lijk gekozen, omdat een zaterdag
zich gemakkelijker leent voor een of
ficiële huldiging, waarbij gemeentebe
stuur en bevolking zijn betrokken,
dan de eigenlijke feestdag, 16 sep
tember, die op een woensdag valt.
Te zijner tijd hopen wij nog uitvoe
rig aandacht te besteden aan de
ambtsperiode van de jubilerende Bur
gemeester.
NIEUWE VOORZITTER N.K.V.
De heer P. J. J. Mertens benoemd
tot voorzitter van het N.K.V.
De Verbondsraad van het Neder
lands Katholiek Vakverbond heeft
maandagmorgen in Utrecht met alge
mene stemmen de heer P. J. J. Mer
tens benoemd tot voorzitter van het
N.K.V. De heer Mertens volgt de
heer J. A. Middelhuis op, die wegens
het bereiken van de pensioengerech
tigde leeftijd de vakbeweging verlaat.
De heer Mertens is de afgelopen tien
jaar secretaris van het N.K.V. ge
weest, speciaal belast met vraagstuk
ken op het gebied van de sociale ver
zekering.
De scheidende voorzitter van het
Nederlands Katholiek Vakverbond,
de heer J. A. Middelhuis, heeft j.l.
maandagmiddag op een buitengewone
verbondsraadvergadering van het N.
K. V., te Utrecht, tweemaal het hoofd
moeten buigen voor een lintje. Be
halve de versierselen van het com
mandeursschap in de Orde van Oran
je Nassau, die hem door de minister
van Sociale Zaken en Volksgezond
heid, dr. G. M. J. Veldkamp werden
omgehangen, kreeg hij van aartsbis
schop kardinaal Alfrink de versierse
len die behoren bij het commandeurs
schap in de Orde van de H. Sylvester.
Paus Paulus heeft met deze laatste
onderscheiding de verdiensten van de
heer Middelhuis voor de Katholieke
Vakbeweging in Nederland willen er
kennen.
Kardinaal Alfrink zei in zijn rede,
dat een noodzaak van het hebben van
een eigen katholieke sociale organi
satie niet tot de geloofsleer van de
kerk behoort. Over de nuttigheid er
van mag iedere katholiek denken wat
hij wil. Het patroon van het Neder
landse katholieke organisatieleven is
in bepaalde Nederlandse historische
omstandigheden gegroeid, aldus de
kardinaal, en dit patroon heeft goed
gewerkt. Een nieuwe tijd met een we-
zelijk veranderde situatie zal het
gaan van een nieuwe koers kunnen
aanbevelen, maar dan zal men zich
moeten realiseren, waarom men die
koers kiest en men zal zioh moeten
realiseren dat het een groot risico zou
zijn verborgenheden van het verleden
zomaar prijs te geven.
"Als katholieke organisatiever-
banden alleen, maar als pressure-
groups functioneren is dat zonder
meer uit den boze", aldus de kardi
naal, "maar bij de kathoileke organi
saties gaat het uiteindelijk ook om
een positieve beïnvloeding". Hij be
toogde dat katholieke organisaties in
een bepaald opzicht ook een stuk
zielzorg vertegenwoordigen en dat de
kerk daarom in dit soort verbonden
bijzonder geïnteresseerd is. "Deze
verbonden", zo zei kardinaal Alfrink
tenslotte, "kunnen hun predicaat "ka
tholiek" alleen maar waar maken, als
zij dit pastorale element waar kunnen
maken".
Minister Veldkamp sprak namens
de regering zijn grote waardering uit
voor de persoon en voor het werk
van de heer Middelhuis. "In de afge
lopen vijftig jaar heeft de arbeid
rechtsgelijkheid gekregen", zo zei hij,
„en aan die ontwikkeling heeft dhr.
Middelhuis in grote mate bijgedra
gen."
De heer J. van Eibergen, voorzit
ter van het Christelijk Nationaal Vak-
verband, bood de scheidende N.K.V.-
voorzitter namens het N.V.V. en het
C.N.V. een enveloppe met inhoud
aan. Hij verklaarde dat de drie vak
centrales elkaar nodig hebben en dat
de heer Middelhuis in het contact
tussen hen het constructieve element
was. N.V.V. en C.N.V. zullen de
nieuwe N.K.V.-voorzitter, de heer
P. J. J. Mertens, al hun vertrouwen
geven, omdat zij weten wat hij op
verschillende terreinen waard is.
De heer Middelhuis werd voorts
toegesproken door drs. J. W. de Pous,
voorzitter van de Sociaal-Economi
sche Raad, ir. J. Bosma, voorzitter
van de Stichting van den Arbeid en
van het Centraal Sociaal Werkgevers-
Verbond, en prof. dr. A. H. M. Al-
bregts, voorzitter van de Katholieke
Raad van Overleg voor Sociaal Eco
nomische aangelegenheden.
De afscheidsbijeenkomst werd ook
bijgewoond door drs. P. C. W. M.
Bogaers, Minister van Volkshuisves
ting en Bouwnijverheid, dr. J. de
Meijer, staatssecretaris van Sociale
Zaken en Volksgezondheid, mr. F. J.
E. M. van Thiél, voorzitter van de
Tweede Kamer en mr. J. A. Jonk
man, voorzitter van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal.
De heer J. A. Middelhuis heeft
maandag j.l. afscheid genomen als
voorzitter van het Nederlands Ka
tholiek Vakverbond.
Daarbij heeft hij twee keer het
hoofd gebogen voor een lintje voor
de versierselen van het Commandeur
schap in de Orde van Oranje Nassau,
door Minister Veldkamp omgehan
gen en die van het Commandeurschap
van de Orde van de Heilige Sylves
ter, waarmede kardinaal Alfrink
naar de buitengewone verbondsverga
dering was gekomen.
De symboliek van de beide onder
scheidingen is duidelijk de katholie
ke arbeidsbeweging heeft in de eco
nomische ordening van Nederland een
uitermate belangrijke rol gespeeld.
Juist de katholieke leiders van
werknemersorganisaties hebben na de
oorlog overtrokken looneisen achter
wege gelaten om de Nederlandse ex
port-positie niét in gevaar te bren
gen. Daardoor is de volledige werk
gelegenheid in ons land geen sprook
je maar werkelijkheid.
Dat Paus Paulus de heer Middel
huis ook met zijn verdiensten voor de
katholieke vakbeweging inNederland
heeft willen erkennen is juist van
daag een pleidooi te meer voor ka
tholieke organisatievorm in onze
steeds meer door technocraten be
stuurde samenleving.
Vrijheid van meningsuiting is een
groot goed. De Nederlandse pers weet
zich op dat terrein echter beter te ge
dragen dan de buitenlandse.
Vorige week is een geveltourist-fo
tograaf uren doende geweest van
Prinses Irene, die zonnebaadde op 't
balkon van haar Madridse flat, een
foto te nemen. Tenslotte is de man
in zijn opzet geslaagd en de buiten
landse sensatiepers hééft weer wat
een Prinses in bikini.
Voor ons gevoelen is dit een walge
lijke inbreuk op iemands privéleven,
zoals dat enkele maanden geleden ook
was de foto van de in een Spaanse
kerk biddende prinses.
De Nederlandse televisie weet zich
minder goed te beperken.
Talrijk zijn de scherpe veroorde
lingen van personen 'en toestanden in
actualiteitenrubrieken, waar vaak de
zaken éénzijdig worden voorgesteld.
Het heet dan dikwijls, dat "me
neer X" niet aan het program wilde
meewerken en dat is wel de genade
slag voor diens prestige.
Zo verzorgde vrijdag de NCRV 'n
uitzending over de bouw van het te
levisie-eiland van de R.E.M. Wat
bitter vroeg de presentator van de
uitzending zich af of de Marine geen
saluutschoten zou afschieten, nadat
van die zijde was verklaard, dat het
eiland eerder een gunstig baken dan
een obstakel was.
We kunnen die bitterheid van de
N.C.R.V. en de overige zuilen wel be
grijpen, maar objectief was de uitla
ting niet. En objectiviteit is een eer
ste vereiste voor hen die beweren,
dat de waarde van televisie-uitzen
dingen alleen bij hen veilig is.
Heuvelstraat 85, Telef. 21625
Jul. v. Stolbergstraat 10
Telefoon 32909
