wAAlwijkse en LanqstRAAtse coupant Misverstand rond vlucht van Hugo de Groot Grote bos- en heidebrand Ogen vragen brillen van STASSAR <Avwwv\wvvyvvvvvwM Borduren Pliseren Stofknopen Stofceintuurs Knoopsgaten Stoppen Verkorten van rokken en mantels Damesmode Tilburg MAANDAG 31 AUGUSTUS 1964 85e JAARGANG No. 68 De ïcho vau het Zuióen Xfksche Stoomdrukkerij "a Antoon Tieler Hoofdredacteur TIELEN Gironummer 1069687 nrf blad verschijnt 2x per week Abonnement p. mnd. (1.00 5 ct. inc.k.) 1.03 p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10 p. v/eek (0.24 1 ct. inc.k.) 10.25 p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling (bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra) Advertentieprijs: 11 cent per mm. Contractadvertenties: speciaal tariel Opgericht 1878 Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002 Telegram-adres „ECHO' Onder de titel "Rond onze twin- tigduizendsteverscheen enige tijd geleden in een weekblad een door de heer Renèee Bijnen ver zorgde reportage, waarin, na een korte beschouwing over de groei van Waalwijk in de laatste jaren, een overzicht gegeven werd van enkele belangrijke historische gebeurtenissen lit het verleden van deze stad. Uit één van deze voorvallen trok een passage mijn bijzondere aan dacht, n.l. die waar over het verblijf van Hugo de Groot in het, destijds bestaande, Waalwijkse Veerhuis en bet verwisselen van zijn metselaars plunje met dat van een hem meer pas send pak aldaar gesproken werd. In het bestek van een dergelijke reportage kan geen uitvoerige be schrijving van elk historisch feit tot in alle onderdelen daarvan verwacht worden. Toch was het voor mij aanleiding om voor bovengenoemde gebeurtenis meer aandacht te vragen, omdat, te oordelen naar de beperktheid waar mede deze ook in het verleden bij voorkomende plaatselijke gelegenhe den steeds gepubliceerd is geworden, bet mij voorkomt dat daarover nog veel onbekendheid bestaat. Het is, naar ik meen, daarom in teressant over bovengenoemd feit iets meer te vernemen, vooral omdat daar door duidelijk wordt dat de bewering sis zou het toenmalig Waalwijkse Veerhuis hetzelfde, hoewel intussen verbouwde, bouwsel zijn waar thans de familie van der Phiijm woont en waar volgens Renée Bijnen de kle- dingverwisseling plaats had, alle grondmist. Bovendien wordt het daarbij 'begrij pelijk waarom het verblijf van Hugo de Groot te Waalwijk zo kortstondig was. In een boekwerk over het leven en de lotgevallen van Hugo de Groot, door de firma J. Laarman te Amster dam in 1841 uitgegeven, dat mij en kele jaren geleden toevallig in han den kwam, vond ik voldoende en betrouwbare gegevens om enige bij zonderheden die met het verblijf van deze grote geleerde te Waalwijk in verband staan, bekend te maken. RELIGIEUZE GEVOELENS Alvorens daartoe over te gaan moet eerst in herinnering worden gebracht dat na het sluiten van het Twaalfjarig Bestand (9 april 1609) de reformatie in, het destijds tot Holland behorende en onmiddellijk aan Waalwijk gren zende, Besoijen, sterk was toegeno men en onder zijn bewoners aanhan gers zowel der Romonstrantse als Contra Remonstrantse beweging tel- SOLDAAT OVERLEDEN. Op een pad in de Drunense Duin- nen is dinsdagavond de 19-jarige, uit Amsterdam afkomstige, dienstplich tige soldaat L. W. Mense, levenloos aangetroffen. Soldaat Mense was met zijn een heid van de in Den Bosch gevestigde kaderschool Infanterie op oefening in de Drunense Duinen. Het slot van ®e oefening was een terugkeer naar de kazerne in groepen van drie man, al kaartlezend door het terrein. Om rogeveer acht uur in de avond sloeg Mense, die vóór zijn twee groepsge noten uit was gaan lopen, een pad in dat zijn kameraden verkeerd achtten. j r'epen hem terug, maar kregen ?Een antwoord en vervolgden toen hun weg. Even later vond een oer op datzelfde pad het levenloze achaam van soldaat Mense. Het medisch onderzoek naar de oodsoorzaak gaf als aanvankelijke conclusie dat de jongen een natuur- ijke dood was gestorven, vermoede ns als gevolg van een plotseling zon- ei duidelijk aanwijsbare oorzaak S 1 8aan functioneren van de bloed: zoek wordt Het medisch onder- nog voortgezet. Hoewel deze laatsten een minder heid vormden, moest met hun religi euze gevoelens toch rekening worden gehouden. Beide groepen onthielden zich ech ter van elke partijdweperij en in hun dagelijks omgang was geen zweem van vijandige gezindheid te bespeu ren. Men leefde, uiterlijk althans, vreedzaam naast elkander en het ge vaar voor rustverstoring in deze ge meenschap kon ook alleen door inci denten van ver buiten de dorpsgren- zen worden gevreesd. Waalwijk was toendertijd op Spaans Brabants gebied gelegen en om zijn verdraagzaamheid tegenover vreemde ling en andersdenkende bekend, Epis- copius en tien andere Remonstrantse predikanten hielden aldaar in 1619 verblijf en predikaties, was daarente gen de Roomse godsdienst trouw ge bleven. Mede doör zijn ruime opvatting in zake religie bleef de vrede en vriend schap die van oudsher tussen de be woners van beide plaatsen, en die van sommige families in het bijzon der, bestond, bewaard en vonden de bezoeken, die van tijd tot tijd tussen hen en hun Besoijense vrienden wer den afgelegd, voortgang. Echter de confessionele gespleten heid te Besoijen maande voortdurend tot waakzaamheid om in het onder- ^>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA linge verkeer niet door een onbedacht woord of onbewuste daad de goede verstandhouding en in enkele geval len het zakelijk contact tussen de, ook op staatkundig gebied gescheiden, be woners van beide plaatsen te versto ren. Onder deze omstandigheden 'be reikte Hugo de Groot op 22 maart 1621, tegen het vallen van de avond, Waalwijk in de woning van een ze kere, aldaar woonachtige, Gerben Koppestok, waar hij een welkom ont haal vond. Deze Gerben Koppestok, welke zich met een neringhe negeerde en deswege te Besoijen vrienden had die hij meermalen tot zijn en 'hun ver maak in zijn woning ontving, was door zijn vrouw verwant aan Abraham Daetselaer in Gorcum woonachtig en alwaar Hugo de Groot, na zijn ont snapping uit Loevesteijn, van een met- selaarspak voorzien werd. Volgens een vrij nauwkeurige be schrijving in het door mij aangehaal de boekwerk, was het huis waarin Koppestok destijds woonde gelegen op de plaats waar thans de drogisterij van Loek Mertens gevestigd is. Wanneer wij dit en het daaraan belendende pand, door de familie v. d. Dungen bewoond, nader beschou wen, valt ons, ondanks de, sinds eni ge jaren geleden aan de eigentijdse bedrijfsuitoefening aangepaste res tauratie en verbouwing, hun oud-Hol landse bouwstijl op. Ook kan het de ouderen onder ons nog wel hekend zijn, dat in 'hun jeugd op de historische betekenis van bo venbedoeld huis, als tijdelijke verblijf plaats van Hugo de Groot geweest zijnde, gewezen werd. Uit het voorgaande blijkt ongetwij feld dat het huis, thans door de fami lie van der Pluijm bewoond, niet het huis geweest is waar Hugo de Groot overnachtte en in een hem meer pas sende kleding gestoken werd. Bovendien klinkt het ook erg on waarschijnlijk dat het destijds 'be staande Waalwijkse "Veerhuis" op zo grote afstand van de overzetplaats aan het Oude Maasje stond. Het is vermakelijk te vernemen wat een oude overlevering ons nog over deze kwestie vertelt. Een der voormalige eigenaars van het tegenwoordig door de familie van der Pluijm uitgeoefend, café-bedrijf, 't "Oud Schippershuis" genaamd, zou het historisch geval met de Groot heb ben uitgebuit om aan zijn zaak een attractief tintje te geven. Daarvoor was in de gelagkamer een oud metselaarspak aanwezig dat de bezoekers ais overtuigend bewijs van Hugo's verblijf aldaar werd ge toond, terwijl op een uithangbord buitenshuis als uitnodiging tot bin nentreden geschreven stond Wie wordt gekist door (dienst)maagd of wijf, Vindt binnen vrijheid en goed verblijf. Het was, zoals reeds kon worden vastgesteld, ten huize van Gerben Koppestok dat Hugo de Groot zijn metselaarspak met een meer toepasse lijk dan met een hem meer passend pak verwisselde. Te dien tijde was het bij gelegen heid van familie- of vriendenbijeen komsten gebruikelijk dat bij wijze van tijdpassering of huiselijkvermaak een gezelschapsspel, waaraan zowel man nen als vrouwen, in twee gemengde partijen verdeeld, konden deelnemen, beoefend werd. Men speelde daarbij elkander een bal toe, die, hetzij van nature of wel op voorschrift, door de mannen en vrouwen op uiteenlopende wijze op gevangen en weggeworpen werd. Het toeval wilde dat op de avond van de dag waarop Hugo de Groot zo onverwacht ten huize van de familie Koppestok verscheen, aldaar een ge zellig samenzijn met enkele van hun Besoijense vrienden en hun vrouwen zou plaats vinden en waarbij, als naar gewoonte, een partijtje balspel ge speeld zou worden. Niet weinig verrast door de, komst van Hugo de Groot kon door tijds gebrek het 'bezoek van die avond niet- meer worden afgezegd. Na enig beraad in de familiekring van Koppestok, achtte men, mits de nodige maatregelen werden getroffen, zijn aanwezigheid in deze bijeenkomst van geen bezwaar. Hoewel aangenomen mocht wor den dat het gerucht van zijn ont vluchting nog wel niet langs de weg der toen ten dienste staande middelen van berichtgeving tot in deze omge ving zou zijn doorgedrongen, over woog men toch de mogelijkheid van een eventueel ingezette achtervolging van de vluchteling. Ook het feit dat de dienstdoende veerman, welke voor de rappe over zet van de vreemde man een ruime be loning ontvangen had, met anderen over dit ongewone en onverklaarbare geval gesproken kon hebben, was niet géheel denkbeeldig. 'Bovendien gaf het spoorloos ver dwijnen van deze zonderlinge am bachtsman gemakkelijk reden tot al lerlei veronderstellingen. De gebeurtenissen die in Holland tengevolge der politieke en gods diensttwisten plaats hadden en die menigmaal tot uitwijking van be paalde personen leidde, gaven niet zelden voedsel aan de zucht tot ver dachtmaking. Door dit alles oordeelde men het raadzaam om ter voorkoming van het achterhalen van Hugo de Groot zijn persoon en daarmede een 'breuk in de vriendschappelijke omgang en zake lijke relaties met hun Bosoijense Heuvelstraat 14 - Telefoon 26882 vrienden de nodige maatregelen te nemen. Men besloot daarom Hugo de Groot een gedaanteverandering te doen ondergaan. Na van zijn gelaatstooi, knevel en sik, te zijn ontdaan, en in vrouwen kledij gestoken te zijn, zou hij die avond als een verre nicht van Kop pestok aan de gasten worden voorge steld. Niettegenstaande men zijn ver momming daarmede als geslaagd be schouwde, meende men door een, on der een of ander voorwendsel, ge temperde kamerverlichting, de mas kerade als volmaakt te kunnen zien. Dat de nicht uit bescheidenheid die avond minder spraakzaam zou zijn, was vanzelfsprekend. Zo wachte men met een gerust hart de komst der Besoijense vrienden families af. Nadat deze, de een na de ander, verschenen waren en het gebruikelij ke begroetingsceremonieel aohter de rug was, werd, onder hét genot van versnapering en drank, 'het nieuws van de laatste tijd besproken. Darbij kwam ook het door een van de gasten terloops opgevangen ge sprek tussen voorbijgangers over de ontmoeting van de veerman en de on bekende goedgeefse passagier, die nadien niet meer gezien werd, ter sprake. Koppestok, die dit onderwerp niet erg welkom was, wist echter de aan dacht van zijn gasten daarvoor af te leiden en stelde voor om tot een par tijtje balspel over te gaan. Ook zijn nicht nam daaraan deel VAL IN RAVIJN. De 37-jarige mej. M. Gulden uit Oudenbosch, lerares aan een huis houdschool in Dordrecht, is omgeko men bij een ongeval in de hergen bij de Oostenrijkse plaats Lahnesbach. Het stoffelijk overschot is woens dag gevonden. De Nederlandse toeriste was een toCht gaan maken met de 69-jarige Franz Kirchler uit Tux in het Tirool- se Zillerdal. Ook de Oostenrijker is omgekomen. Beide slachtoffers zijn in een ravijn gestort. Zij werden sinds zondag vermist. MAKARIOS RISKEERT WEER TURKSE INVASIE. Turken mogen soldaten niet aflossen. De Cyprische regering heeft Tur kije meegedeeld, dat zij n'iet zal in stemmen met de normale halfjaarlijk se aflossing van 250 militairen van het ongeveer 650 man sterke Turkse contingent op Cyprus. Deze aflossing zou maandag moeten geschieden. De nieuwe, onverwachte stap van de regering-Makarios heeft de span ning plotseling weer tot het kookpunt opgejaagd. Een Turkse militaire ac tie lijkt niet onwaarschijnlijk. In An kara heerst al een oorlogstemming. De Cyprische regering baseert 't rigoureuze besluit op 'haar eenzijdige opzegging van de overeenkomsten van Zürich in april j.l. In deze overeen komsten is de status van Cyprus ge regeld. Ook wordt daarin Turkije 't recht gegeven om 650 militairen op het eiland te legeren. Griekenland heeft recht op 950 man). De Turkse regering heeft destijds geweigerd de Cyprische opzegging te aanvaarden en zij verbond daaraan het dreige ment, dat elke actie tegen het Turkse contingent met geweld zou worden beantwoord. AARDGAS OP AMELAND AANGEBOORD. De NAM heeft donderdag op Ame land gas aangeboord. Omstreeks het middaguur werd het resultaat zicht baar een gasvlam boven de poorput. "Waarschijnlijk", zo deelde de NAM mee, "betreft het slechts een reservoir van geringe omvang, maar de struc tuur is van dien aard, dat het toch de moeite loont om het veld verder uit te diepen". en toonde daarin haar grote bedreven heid. Het viel enkele spelers echter op dat zij de bal daarbij op een, voor vrouwen, ongewone wijze hanteerde. Dit wekte enige twijfel omtrent ■haar persoonlijkheid. Tijdens de rust die kort daarna volgde werd deze twijfel nadrukkelijk, zij het op gedempte toon, door enkele deelnemers geuit en was een toene mende belangstelling voor de nicht van Koppestok merkbaar. Dit ontging de gastheer niet en met enige bezorgdheid volgde hij het ver dere verloop van dit samenzijn. Zijn vrouw die eveneens een en an der had waargenomen, maakte dan ook van de verplichtingen, haar ais gastvrouw opgelegd, gebruik, om Hu- go de Groot, die zich meer op de achtergrond hield, haar vrees voor zijn herkenning mede te delen en raadde hem aan om, onder voorwend sel van een lichte ongesteldheid en behoefte aan rust, zich uit de kring terug te trekken. De opzet om met deze uitvlucht de inmiddels ontstane achterdocht weg te nemen mislukte. Integendeel, zij nam daardoor nog meer toe. Het geval van de die namiddag als ambachtsman geklede, maar naar het scheen welgestelde seigneur en diens spoorloze verdwijning, de on voorziene komst en het onverklaarba re gedrag der nicht van Koppestok, gevoegd bij de berichten die hen zo nu en dan bereikten over bepaalde in cidenten in Holland, wekten gedach ten aan politieke intrige, waaraan hun vriend Koppestok zich schuldig maakte. Hun vertrouwen in hem was dan ook danig geschokt en riep rancuneu ze gevoelens bij hen op. Uit de starre houding die zij daar op verder tegenover Koppestok en de overige aanwezigen aannamen en de gereserveerdheid waarmede zij zich met hen onderhielden, bleek overdui delijk hun misnoegen. Toen dan ook enkele gasten, wiens politieke gezindheid Koppestok zeer goed kende, met een koel afscheid en vroeger dan gewoonlijk huiswaarts keerden, zag deze heel goed in dat een langer verblijf van de Groot wel eens zowel voor deze als voor 'hen zelf onaangename gevolgen kon heb ben. Na het vertrek van de laatste be zoeker deelde Koppestok zijn bevin dingen daarom aan Hugo de Groot mede. Ook deze achtte het veiliger om, niet, zoals eerst in zijn voornemen lag, de komst van zijn vrouw af te wach ten, maar zo spoedig mogelijk naar Antwerpen, waar zijn vriend Episco- pius verbleef, door te reizen. Als mo tief voor het plotselinge vertrek van de nicht zou Koppestok een dringen de familieaangelegenheid doen gel den. Het geluk was de Groot dienstig, want in de vroege morgen van de vol gende dag zou een diligence van Waalwijk naar Antwerpen vertrekken, waarin hij, als vrouw gekleed, kon plaats nemen. Ongetwijfeld heeft Hugo de Groot nadien nog vaak aan zijn avontuur in Waalwijk teruggedacht, terwijl de we tenschap zijn naam aldaar door een, hoewel onbeduidend, straatje ver eeuwigd te zien, hem met dankbare gevoelens jegens de historieminnen- de inwoners van deze stad zou ver vuld hebben. JEVO. Naar schatting 100 ha bos en heide zijn donderdagmiddag verloren ge gaan, toen aan de rond van de ge meente Oisterwijk brand ontstond op de uitgestrekte Campinaheide en het vuur zich met razende snelheid over een brede baan in de richting Boxtel verspreide. Aangewakkerd door de stevige zuidoostenwind, vond 't vuur gretig voedsel in het droge hout en de gloeiende hei. Het vrat zich eerst een weg door het dennenbos, waarna de vlammen een open vlakte bereik ten met hier en daar slechts kleine plukjes hei, die dank zij een speelse windvlaag aan vernieling ontkwamen. Het zonovergoten landsohap werd als een uitgestrekt slagveld overal zwart geblakerd gewas met aan de Oisterwijkse kant nasmeulend bos en, ver vooruit een geweldige 'hitte uit stralend, een donker rookgordijn met daartussen door fel gele vlammen, die telkens hoog opschoten wanneer een plukje bos ten offer viel. Voor de vele toeristen uit Oisterwijk was het een spectaculair schouwspel. Vele stonden in luchtige kleding met de neus op de vlammen, anderen trok ken zich van het onheilspellend ge beuren niets aan en bleven rustig zwemmen in de vennen, die schuil gingen achter een rookgewaad van smeulend naaldhout. De brandweren van Oisterwijk, Haaren en Boxtel waren spoedig na het uitbreken van de brand, dat moet omstreeks 12 uur zijn geweest, ter plaatse. Zij werden geassisteerd door BUDDEMEYER chemisch reinigen grotestraat 95 waalwijk de bedrijfsbrandweer van Lederfa- briek Oisterwijk. Later op de middag rukten honderden manschappen aan uit de kazernes in Den Bosch en Til burg.Tegen 5 uur werd ook de Til- burgse brandweer te hulp geroepen, die met twee tankauto's op het terrein van de 'brand verscheen. De Tilbur- gers hadden even tevoren een bos- brandje, waarbij! ha verloren ging in Moergestel, geblust, in samenwer king met de brandweer uit die plaates en Hilvarenbeek. Tegen de avond werd nabij Boxtel de brand 'bedwongen. Een sportvlieger vloog regelmatig over de heide om hier en daar weer oplaaiende vlammen terstond te kun nen melden. Ondanks de inspanningen van zeer velen is opnieuw een prachtig stuk natuurschoon verloren gegaan. Om trent de oorzaak tast men in het duis ter. TWEE MILJOEN PER JAAR VOOR BIJZONDERE RUILVERKAVELINGEN. Voor een selectie uit gebieden met omvangrijke ruilverkavelingen (onge veer 5000 ha en meer) en gelegen buiten de huidige probleemgebieden, zal de mogelijkheid worden geopend voor een „sociale planning". Dit blijkt uit een bij de Tweede Kamer inge diend wetsontwerp tot wijziging van de begroting 1964 van 'het departe ment van Maatschappelijk Werk. Voorgesteld wordt hiervoor een to taalbedrag van f 1.000.000 te be stemmen, waarvan 5 gebieden 200- duizend guldein krijgen, o.a. 't Land van Heusden en Altena. INBREKER STAL 80 MILLE VAN COMMANDO'S. Een bedrag van 80.000 gulden is maandagavond gestolen uit de kas van de administrateur van het Korps Commando Troepen in Roosendaal. De som was bestemd voor de uit betaling van de maandwedden aan of ficieren en onderofficieren van dit korps, dat onder meer speciaal ge traind wordt in nachtelijke overval len. De kas van de administrateur be vindt zich in het kantoor, dat in het complex van de Engelbrecht van Nas- saukazerne gelegen is, op enkele me ters van het wachtlokaal. MEESTE INDUSTRIE IN BRABANT. Het Economisch Technologisch In stituut voor Noord-Brabant draagt in zijn jaarverslag over 1963 met een artikel "Industrieterreinen als instru ment van regionaal-economische be tekenis", belangrijk bij in de studie over industrieterreinpolitiek. Een stu die, die des te belangrijker geworden is, nu Noord-Brabant in het verslag jaar ook in absolute cijfers de meest geïndustrialiseerde provincie van Ne derland is geworden. In september 1963 bedroeg het aantal industrie plaatsen in Noord-Brabant in de zui vere industriesector ruim 230.000.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1964 | | pagina 1