wAAlwijkse en lAnqstRAAtse couRAnt
Van 17 - 26 september 1944 woedde
Onderhandelingen voor 1965
1
ZDogaertó
20 JAREN GELEDEN
Laat Uw brat
van tijd tot tijd eens bijstellen
HET KOST U NIETS
S3U.
Lekker... die zachte
echteVirginia
Lekker... die zachte
echte Virginia
Baby-Paradijs
Kinder-Paradijs
Lekker... die zachte
echte Virginia
Premier Grotewohl
overleden
OOK MET FILTER
man doodde vrouw met
OOK HIER WORDT GEEN
WAARDE GEHECHT AAN DE
RAPPORTEN UIT NEDERLAND
OOK MET FILTER
Borduren
Pliseren
Stofknopen
Stofceintuurs
Knoopsgaten
Stoppen
Verkorten van
rokken en
mantels
Damesmode
Tilburg
TILBURG
Brillenspeciaiist
Optica
Houdt Bogaerts voor ogen
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1964
85e JAARGANG No. "75
e Tcho vAn het Zuióen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 1069687
jjjj blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) f 0.25
P mud. (1.00+ 5 ct. inc.k.) j V 05
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO'
de slag
Op een dag in september van het
jaar 1949 gaat - zoals op iedere an
dere dag - in Hoek van Holland 'n
aantal passagiers van de Harwich-
boot aan wal. De groep wandelt ge
animeerd pratend ovei; de loopplank
naar de kade. Terloops laten de rei
zigers hun papieren aan de doua
ne-ambtenaren zien. De controle
van het paspoort duurt voor iedere
reiziger slechts enkele seconde, zo
dat deze noodzakelijke formaliteit
spoedig wordt afgehandeld. Plotse
ling ontstaat echter een opstopping
in de rij van passagiers. De waak
zame grenspolitie houdt de papie
ren van een persoon wat langer
vast, hij vergelijkt de foto op het
om
Arnhem
POOLSE PARACHUTISTEN-GENERAAL MOET NOG STEEDS EEN
INREISVISUM KOPEN OM DE GRAVEN VAN ZIJN GEVALLEN
SOLDATEN TE BEZOEKEN
document met het gezicht van de
man, die voor hem staat. Dan zegt
hij: „Het is wel erg jammer me
neer, maar U mag Holland niet bin
nen.
„Waarom niet....!" vraagt de(
aangesprokene.
„Omdat U niet in het bezit bent
van een inreisvisumU zult
met de boot terug moeten keren
„Nou, dat gaat hier wel een
beetje anders aan toe dan toen ik
de vorige keer in Holland was
„Wanneer was dat..!" vraagt de
ambtenaar.
„September 1944
„September 1944..!" De ambte
naar is nu bepaald argwanend ge
worden. „Hoe kan dat.
„Wel, toen sprong ik met mijn
parachutisten bij Arnhem af
De thans geheel onthutste ambte
naar leest de naam van de hem on
bekende man nog eens aandachtig
over, Stanislaw Sosabowski.
De „ongewenste vreemdeling" is
niemand minder dan de comman
dant van de 1ste Poolse Parachutis
ten brigade, die, bij. Driel, een
plaatsje ten Zuiden van de Rijn,
onder de rook van Arnhem, tijdens
die enerverende dagen van septem
ber 1944, is geland en daar dagen
lang heeft standgehouden.
Nu deze Poolse generaal de gra
ven wil bezoeken van zijn soldaten,
die gesneuveld zijn voor de bevrij
ding van ons land,moet hij eerst 'n
visum kopen. En hoewel in Hoek
van Holland de zaak spoedig is op
gelost en de autoriteiten de bezoe
ker een goede reis toewensen, is
voor deze militair een inreisvisum
voor Nederland nog altijd voor-
schrift gebleven. Generaal Sosa
bowski vindt het feit, dat hij een
dergelijk document moet kopen
olke keer als hij ons land wil be
zoeken, het land, dat hij heeft hel
pen bevrijden, wel een beetje pijn-
PARATHION
39-jarige bulldozer-machinist
j*' uit Roermond heeft maandag
oekend zijn 34-jarige vrouw Bar-
met het landbouwvergif pa-
athion te hebben vergiftigd. De
.rouw is zondag 6 september in 't
'ekenhuis te Roermond overle-
oen, De politie heeft sindsdien ruim
wee weken vergeefs gezocht, maar
e verdenkingen tegen S. werden
eeds zwaarder. Sectie had uitge-
«en dat inderdaad parathion-
wiging de dood van mevr. S.
toorzaakt had. Men nam echter
n dat het slachtoffer wellicht per
róssing het zeer dodelijke ver-
811 '"genomen had.
BOUND BY FRIENSHIP
AND GRATITUDE
VERBONDEN DOOR VRIEND
SCHAP EN DANKBAARHEID
Veel beter dan over het officiële,
ambtelijke Nederland is de Poolse
commandant te spreken over de
Nederlandse bevolking. Hij bewaart
nog altijd de levendigste en dier
baarste herinneringen aan de dap
perheid van ons volk, een dapper
heid, welke hij vooral aantrof bij
de gewone mannen en vrouwen en
zelfs bij kinderen, die hun leven
waagden om de Polen te helpen,
iets, dat hij nimmer zal vergeten.
Maar de generaal zegt nog meer
over het contact met de Hollanders.
Hij gewaagt van de vele rapporten,
die werden ontvangen van de Ne
derlandse „ondergrondse", waarin
geheime gegevens van de grootste
betekenis werden verstrekt betref
fende uitse eenheden en hun sterk
te. De Britse geheime dienst echter,
trok geen profijt uit deze rappor
ten, maar legde deze, als onbe
trouwbaar, terzijde. Sosabowski
zelf stelde wel vertrouwen in de in
lichtingen, temeer, daar - na de
landing - bleek, dat deze met de
werkelijkheid klopten. Burgers ver
telden de generaal, waar de Duit
sers zich bevonden, welke wegen
nog Vrij waren, welke bruggen al
dan niet door de vijand bezet wa
ren. Zodra hij geland was, deelde
bijvoorbeeld een koerierster van de
verzetsbeweging de Poolse com
mandant mede, dat de oversteek-
moest oprukken, en welke volgens
plaats aan de Rijn, waarheen hij
de Engelse inlichtingendienst in
handen van de Britten moest zijn,
werd bewaakt door Duitse solda
ten, die de veerboot reeds tot zin
ken hadden gebracht.
Ook generaal Urquhart, de lei
der van de gehele operatie bij Arn
hem, die - evenals Sosabowski - z'n
belevenissen te boek heeft gesteld,
vertelt over de inlichtingen van
Nederlandse vezetsmannen omtrent
aanwezigheid van pantsereenheden
in de buurt van het gebied, waar
de landingen zouden plaats heb
ben.
En ook deze commandant - een
maal bij Arnhem geland - trok voor
deel uit de inlichtingen van de
Hollanders. Zo meldde een aan de
parachutisten toegevoegde Neder
landse officier, Wolters, per tele
foon - hij had op het telefoonkan
toor in Arnhem de beschikking ge
kregen over het normale burger-
net - aan de Engelse generaal, dat
zestig tanks uit het noorden in de
richting van Arnhem oprukten.
Verder spreekt de Engelse com
mandant over koeriers en verzets
lieden, die telkens om inlichtingen
op pad gingen.
De te laat opgemerkte Duitse
tankeenheden vormen een factor,
die de slag om Arnhem deed mis
lukken. Eén factor.er waren
meer factoren.
Gedurende de strijd, die de
Engelsen en Polen, neergelaten per
parachute of zweefvliegtuig, negen
dagen temidden van de Nederland
se bevolking voerden tegen de Duit
sers, is er een hechte band gesmeed
tussen geallieerden en Nederlan
ders. Die band is daarna nog ver
stevigd toen, met behulp van de
bevolking, nog tientallen Engelse
soldaten illegaal over de Rijn naar
bevrijd Nederland werden gebracht.
Die band is blijven bestaan en be
staat nu nog; zowel Urquhart als
Sosabowski gewaagt hiervan.
Voor de luchtlandingstroepen
zijn monumenten opgericht. Aan de
militaire leiders zijn vele geschen
ken en ereburgerschappen aange
boden. Het uniform van Sosabow
ski werd gesierd met vele onder
scheidingen, echter geen enkele
Nederlandse decoratie wordt door
hem gedragen die is hem nim
mer uitgereikt. Ook hier heeft de
Nederlandse ambtelijke molen stil
gestaan. De militaire ambtelij
ke molen in Engeland ging voor
deze Pool zelfs teruglopen. want
kort na de gevechten bij Arnhem
werd deze generaal - die wegens
zijn dappere gedrag zeer wordt ge
prezen - ontheven van zijn post..,
hij werd voor de Engelse legerlei
ding te lastig
WAARDOOR WERD ARNHEM
EEN MISLUKKING
Toen de Engelse generaal Urqu
hart vroeg hoe lang de operatie
„Market Garden" - de codenaam
voor de slag om Arnhem - zou du
ren - antwoordde generaal Mont
gomery: „slechts twee dagen, dan
zullen we jullie hebben bereikt".
„We", dat was het Tweede leger,
dat in België ten Zuiden van Val-
kenswaard, aan het Maas-Schelde
kanaal stond. In Brabant zou de
101e Amerikaanse Airborne-divisie
worden gedropt en rond Nijmegen
Amerikaanse parachutisten van de
82e Airborne-divisie. Bij Arnhem
zouden de Polen en de Britten lan
den en inmiddels zou het 30e korps
van het Tweede leger door de smal
le corridor snel oprukken over de
bruggen bij Nijmegen en Arnhem.
Aldus zouden de geallieerde troe
pen een doorbraak over de Rijn
forceren. Men hoopte kort daarna
het IJselmeer te bereiken en, zo
doende, de in West-Nederland ge
legerde Duitse eenheden te isole
ren. Tevens zou men doordringen
naar de Duitse laagvlakten, om de
setrk verdedigde Siegfriedlinie
heen. De eerste twee operaties, in
Brabant en bij Nijmegen, gelukten.
Bij Arnhem is het misgegaan.
In plaats van twee dagen hebben
de Engelse en Poolse luchtlandings
troepen negen dagen volgehouden.
Wel hebben de Engelsen de brug
jaar is verlengd, is veel te doen ge
weest. Er is gesproken over ver
raad, maar dat schijnt niet waar te
zijn, al is het wel zo, dat de Duitse
legerleiding al twee uren nadat de
eerste landing was begonnen, op de
hoogte was van de geallieerde ope
ratieplannen, gevonden op het lijk
van een Amerikaanse soldaat in 'n
zweefvliegtuig, dat even buiten
Vught was neergestort.
Ook heeft het gebrek aan goed
radio-contact tussen de troepen on
derling de apparatuur was on
toereikend en het berichtenverkeer
w;erd sterk gehinderd door het
zwaar bebost terrein een geco
ördineerd optreden van de para
chutisten belemmerd. Gaat men na
wat de generaals Urquhart en So
sabowski verder als oorzaken van
de mislukking opgeven, dan ziet
men een merkwaardige overeen
komst van opvatting. Beiden zijn
van mening, dat de Duitse tegen
stand is onderschat. Hier heeft, zo
zeggen zij, de Britse inlichtingen-
bereikt, drie dagen hebben een ba
taljon, onder leiding van de luite
nant-kolonel Frost en een verken
ningsgroep, onder bevel van de
majoor Cough de brug bezet ge
houden. Deze soldaten waren ech
ter van de andere gescheiden door
het Duitse front, en uiteindelijk
konden zij het tegen de toenemen
de Duitse druk, met behulp van
zware artillerie en moderne pant
serwagens en tanks, niet langer
volhouden.
Over het hoe en waarom van de
Arnhemse nederlaag, waardoor de
oorlog met een voor ons Neder
landers zeer zwaar winterhalf-
Heuvelstraat M
Telefoon 2oS8Z
Heuvelstraat 85, Telal. 21625
speciaal wiegen en
baby-uitzetten
Jul. v. Stolbergstraat 10
Telefoon 32909
speciaal kinderwagens
dienst gefaald. Meer vertrouwen in
de burgerbevolking, vooral in het
begin, zo meent de Engelse gene
raal, zou de operatie niet hebben
beperkt tot de hoofdwegen, welke
door de Duitsers gemakkelijk on
der vuur waren te nemen.
De landingsterreinen waren, vol
gens beider inzicht, te ver verwij
derd van het aanvalsdoel, dat niet
moeilijk door de vijand te raden
viel.
De Engelse deskundigen hadden
landingen dichter bij ontraden van
wege de bodemgesteldheid van het
polderland rond de brug en wegens
de sterke Duitse luchtafweer al
daar. De commandanten wijzen
deze Britse zienswijze af.
Bovendien zijn de twee leiders
van mening, dat het Tweede Leger,
vooral na het bereiken van Nijme
gen, te traag voorwaarts is gegaan.
Wel is er contact geweest met de
Polen in Driel, maar het laatste
tiental kilometers werd niet afge
legd. Gebrek aan eigen luchtsteun
na de snelle Duitse reactie is het
verwijt van Urquhart aan de RAF.
Wat ook de oorzaak moge zijn
van het verliezen van de Slag om
Arnhem, deze lag niet bij de solda
ten. Het was, zoals Churchill het
kenmerkte: „Door hun gedurfde
aanvallen, hun listige verdediging,
hun prachtig volhouden, hebben zij
een wapenfeit verricht, dat herin
nerd en verteld zal worden zolang
deugden, zoals moed en vastbera
denheid, nog de harten van de
mensen kunnen inspireren en ver
warmen.
In ieder geval moet worden voor
komen, dat de loononderhandelin
gen dit jaar in een even gespan
nen sfeer plaatsvinden als vorig
jaar. In 1965 zullen zeer hoge eisen
worden gesteld aan -het -sociaal-
economisch beleid, opdat herstel
van het evenwicht binnen het be
reik komt. Allereerst dienen on
gewenste gevolgen van de grote
loonsverhogingen van dit jaar op
de economische ontwikkeling in de
nabije toekomst, te worden voor
komen of hersteld. Minister Veld
kamp (Sociale Zaken) geeft deze
waarschuwingen in de toelichting
op zijn begroting voor volgend jaar.
Tot en met 31 juli van dit jaar
bedroeg de loonkostenstijging vol
gens de bewindsman 13,7 percent.
Ondanks de verdere overschrijding
van het loonakkoord blijft de mi
nister bij de raming, dat de totale
loonkostenstijging voor 1964 toch
op ongeveer 15 percent neer zal ko
men. Rekening moet worden ge
houden met het bouwbedrijf, dat
JONGEN STAK VRIEND DOOD
De 12-jarige Raymond ter H.,
leerling van een lyceum, heeft
maandagmiddag rond half vier in
de keuken van zijn woning aan de
Trompenburgstraat in Amsterdam-
Zuid zijn 14-jarig vriendje, de mu
lo-scholier Ben van Aalst, tijdens
een „spelletje" met een kris in de
borst gestoken. De jongen werd zo
ernstig gewond dat hij onderweg
naar het ziekenhuis in de ambu
lance-auto is overleden.
Grotestraat 220, Waalwijk
Telefoon 3560 b.g.g. 4140
een extrastijging van 1 percent
veroorzaakte. In sommige bedrijfs
takken heeft ook de minimum
loonbepaling, waarover eind vorig
jaar in de Stichting van de Arbeid
overeenstemming werd bereikt, het
gemiddelde sterk omhoog gebracht.
TEKENEN DES TIJDS
INGEMETSELD
Een koperen kist met „typische
produkten van deze tijd" heeft de
burgemeester van Den Haag, mr.
H. Kolfschoten, maandagmorgen
ingemetseld in het nieuwe gebouw
van V. en D. in Den Haag, dat het
grootste warenhuis van Nederland
is geworden. De koperen kist mag
pas over honderd jaar worden geo
pend om een beeld te kunnen ge
ven hoe men anno 1964 leefde.
In de kist zit een televisietoestel
van het laatste model, materiaal
voor de doe-het-zelvers, grammo
foonplaten (o.a. van de Beatles),
gebruiksvoorwerpen, een zakje ha
gelslag, sigaretten, sigaren, een
pocket-uitgave van „Gesponnen
Suiker" van Jan Wolkers en een
nachtjapon. In totaal worden een
zestigtal artikelen met een waarde
van 200 gulden ingemetseld.
Mevr. M. A. van de Boogert-Sel-
horst van de Ned. Ver. van Huis
vrouwen, de journaliste Eva Smit
en de heer H. C. J. Ribbens, direk-
teur van het Centrum voor Indu
striële Vormgeving hebben de „ty
pische tijds-produkten" uitgekozen.
In de kist is ook een oorkonde
geworpen, waarin staat, dat de kist
pas over 100 jaar geopend mag
worden en dat de goederen er in
strekken „tot meerdere kennis van
komende generaties omtrent de
levensomstandigheden in het Ne
derland van deze tijd."
^VlKIXGS
De 70-jarige premier van Oost-
Duitsland, Otto Grotewohl, is j.l.
maandag in Oost-Berlijn overleden.
Premier Grotewohl was al jaren
lang ziek. Aangenomen wordt, dat
hij leed aan leukemie. Hij oefende
zijn functie niet meer uit, sinds hij
eind 1960 tijdens een officieel ver
blijf in de Sovjet-Unie ziek werd.
Zijn functie werd waargenomen
door vice-premier Willi Stoph, die
thans wordt genoemd als opvolger
van de overleden premier.
LEO PAGANO VERLAAT KRO
Verslaggever Leo Pagano gaat
de KRO verlaten. Hij heeft het be
stuur van zijn omroep gevraagd
hem tegen het einde van dit jaar
ontslag te verlenen. De heer Paga
no aanvaardt dan een functie bij
de Amerikaanse oliemaatschappij
Mobil Oil, die hem gaat belasten
met de verzorging van haar exter
ne betrekkingen in de Benelux.
SALARIS MINISTERS
NAAR 66.000.—.
Nederlandse ministers zullen in
1965 het laatste deel krijgen van 'n
belangrijke salarisverhoging van in
totaal veertig percent. In januari
zullen de jaarwedden van de mi
nisters met bijna 18 percent stijgen
van 56.460 gulden tot 66.000 gulden.
Hier gaan riog wel belastingen en
premies af.
Minister De Jong van Defensie
krijgt wat meer. Zijn jaarwedde
gaat met ruim 25 percent omhoog
van 56.460 gulden naar 70.700 gul
den. Ook daar gaat nog wel het een
en ander af. Hoewel deze minister
meer krijgt dan zijn collega's, zal
hij volgens begroting wel iets min
der vakantiegeld onvangen 2700
gulden de andere leden van het
kabinet ontvangen 2880 gulden.
De nieuwe verhogingen zijn onder
deel van het plan-Toxopeus om de
salarissen van ambtenaren in vier
jaar tijds (1962-1965) met acht per
cent (lagere ambtenaren) tot veer
tig percent (hogere ambtenaren)
op te trekken. De ministers lopen
mee in de groep hogere ambtena
ren.
Ter vergelijking in 1963 bedroeg
hun jaarwedde nog 52.325 gulden.
Vreemd genoeg had toen de minis
ter van Defensie met 52.450 gulden
een achterstand op zijn collega's.
BOUWBEDRIJVEN
ZONDER WERK
De Nederlandse Katholieke Aan
nemers-patroonsbond gaat de ko
mende dagen een neiuwe inventa
risatie opmaken van de onbenutte
capaciteit in de woningbouw in
Brabant. Enkele tientallen aanne
mers uit het midden- en kleinbe
drijf zitten dringend verlegen om
werk in de woningbouw.
Het blijkt, dat 26 grote aanne
mersbedrijven of bouwcombinaties
een zeer groot deel van het wo
ningbouwvolume in continubouw
of arbeidsbesparende systemen
hebben opgeslokt.
OPBRENGST EIEREXPORT
DAALT 78 MILJOEN
De export van pluimveehouderij-
produkten heeft tot en met augus
tus van dit jaar 301 miljoen gulden
opgebracht, ongeveer 68,5 miljoen
minder dan in de overeenkomstige
periode van 1963.
Deze teruggang is vooral te wijten
aan de tegenvallende eiesexport.
Hoewel er maar 250 miljoen eieren
minder werden uitgevoerd dan vo
rig jaar, namelijk 1150 miljoen,
daalde deopbrengst van 198,3 mil
joen gulden in 1963 tot 120,7 miljoen
gulden dit jaar.
De export van broedeieren is in
dezelfde periode bijna gehalveerd
tot 9,7 miljoen gulden, tegen 17,1
miljoen in 1963.
De uitvoer van eendagskuikens
handhaafde zich vrijwel op het
zelfde niveau. De hoeveelheid ge
slacht pluimvee, die de grens over
ging, was iets groter dan verleden
jaar, maar de opbrengst steeg ster
ker en wel met 12 miljoen tot 123,7
gulden. De uitvoer van levend
s!achtpluimvee gaf een geringe da
ling te zien, die van conserven en
soepen steeg daarentegen van 7,9
miljoen tot 11,5 miljoen gulden.