wAAlwijkse en lAnqstRMtse couRAnt
DOOS VAN (woningbouw)
VERRASSING SPOEDIG OPEN
Jampe
Burgemeester Teijssen
een nette jongeman
Bfonchiletten
.ECfib"
10538 21228
49
117
vertrek
10622
413
10489
457
21111
870
Damesmode
Tilburg
VRIJDAG 29 JANUARI 1965
86e JAARGANG No. 8
De tcho vAn het Zuióen
Uitgever
Wa-alwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieler
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Abonnement
p. mnd. (1.00+ 8 ct. inc.k.) ƒ1.08
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) 0.28
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tariel
Telegram-adres:
In de eerste vergadering van de
Waalwijkse raad, die donderdag werd
gehouden, heeft Burgemeester Teijs
sen de volgende toespraak gehouden:
Het begin van een nieuw jaar mar
keert steeds weer de gedachten. Nu
ik in Uw eerste vergadering van dit
jaar de gebruikelijke nieuwjaarsrede
ga uitspreken, wil ik mijn beschou
wingen vooraf enigermate karakteri
seren door op te merken, dat deze
rede per definitie zeker geen volle
dig en volwaardig jaarverslag is. Een
gedetailleerdheid van het jaarbeeld
wordt daarin derhalve zéér beslist
niet aangetroffen. Deze rede heeft
alleen tot doel een schets te geven
van enkele der belangrijkste uitgangs
punten van het beleid in een
bepaalde tijdsperiode, dus met terug
blik in het verleden en met een visie
op de toekomst, waaruit o.a. de ont
wikkelingspotentie van de gemeente
mag worden afgeleid.
DE ONTWIKKELINGS
POTENTIE DER
GEMEENTE
De ontwikkeling van de gemeente
tekent zich goeddeels af in het van
jaar tot jaar toenemende aantal in
woners.
Het overzicht van de loop der be
volking in 1964 biedt het volgende
beeld
Stand der bevolking per 1 jan. 1964
m v totaal
9894 9792 19686
Vermeerdering door
geboorte 257 239 496
vestiging 539 507 1046
10690
Vermindering door
overlijden 68
Bevolking per
31 dec. 1964
10209 10032 20241
Stand der bevolking per 31 decem
ber 1964 20241
Stand der bevolking per
1 januari 1964 19686
inwoners
inwoners
inwoners
inwoners
Vermeerdering 1964 555
Het aantal inwoners vermeerderde
in 1964 dus met 555, terwijl de ver
meerdering bedroeg in
1963 557
1962 467
1961 510
1960 735
Dit zijn wel zeer verheugende
groeicijfers, voor een deel veroor
zaakt door geboorten-overschotten en
voor een deel door vestigings-over-
schotten.
In 1964 bedroeg het geboorte
overschot (dus méér geboorten dan
overlijdens) 379 en het vestigings
overschot (dus méér gevestigde dan
vertrokken personen) 176.
In de tijdsperiode van 15 februari
1954 toen de gemeente een inwo
nertal van 15.000 bereikte - tot 26
augustus 1964 - toen het inwoner
tal 20.000 ging bedragen - dus
juist in tien jaren tijd, groeide de ge
meente met 5000 inwoners; een
sprekend bewijs van de leefkracht der
gemeente, want hoe sterker deze leef
kracht is, des te groter en sneller zal
ook de groei van het inwonertal zijn.
Nu de gemeente méér dan 20.000
inwoners heeft - zij is, naar inwo
nertal gerekend nog altijd de 15e ge
meente van Noord-Brabant in de rij
van de 141 gemeenten onzer provin
cie - is een bepaalde periode afge
sloten en een nieuwe periode aange
vangen.
De gemeentelijke schaalverhoudin
gen zijn anders en groter geworden.
Het aantal en de soort van de voorzie
ningen zullen moeten toenemen en
worden uitgebreid.
Deze schaalvergroting zal zich op
vele gebieden doen gelden. Waalwijk
is door de aanhoudende sterke groei
van het inwonertal als gemeente op
weg naar de stedelijke volwassenheid.
Dit is de betekenis van het passe
ren van een mijlpaal op het ogenblik,
dat Waalwijk 20.000 inwoners ging
tellen. De huidige ontwikkelingspo
tentie vraagt een duidelijk beleids-
program en 'n daarmede samengaand
slagvaardig beleid.
De mogelijke en noodzakelijke ex
pansie van de gemeente roept even
wel de problemen van de financiering
en van de budget-capaciteit op.
Een enkele maal - in een pessi
mistisch uur - overvalt wel eens
het gevoel, dat de verheugende groei
en bloei wat zullen gaan verminderen
en dat het aantal vruchten van de be-
stuursarbeid zal afnemen.
Zolang de situatie van de beper
king inzake het aantrekken van lang
lopende financieringsmiddelen en van
het verschralen van het budget blijft
voortduren, is het niet mogelijk om
ongenuanceerd investeringen tot
stand te brengen en vereist het inves
teringsbeleid een regime, dat geba
seerd is op het grondbeginsel van de
prioriteitenbepaling.
De ontwikkelingspotentie der ge
meente wordt sedert het vorige jaar
door deze tegen werkende factoren
in toenemende mate aangetast. Ik
kom daar nader op terug.
HET STREEKVERBAND
Niet alleen de gemeentelijke schaal
verhoudingen van Waalwijk zijn an
ders en groter geworden, zoals ik in
relatie tot de komst van de 20.000ste
inwoner reeds constateerde, ook de
plaats van Waalwijk - evenals van
elke andere gemeente - in het ge
heel van de streek wordt op het ter
rein van het openbaar bestuur door
allerlei inwerkende feitelijke omstan
digheden van jaar tot jaar minder ge
ïsoleerd en méér gebonden.
De gemeentelijke geïsoleerdheid da
teert uit een tijd, toen samenwerking,
harmonisatie en integratie voor de
gemeentelijke bestuurders nog vreem
de woorden zonder inhoud waren.
Het is voor de streek van essen-
tiëel belang, dat ook in de bestuur
lijke sfeer een schaalvergroting wordt
nagestreefd en beleefd.
Eerste pogingen daartoe werden
reeds ondernomen, o.a. door de aan
bieding van een interim-verslag om
trent de stand van de werkzaamheden
van de Streekraad Midden-Brabant
met betrekking tot de opstelling van
een streekstructuurplanalle daarbij
betrokken gemeenteraden hebben -
behoudens een enkele afwijking op
een bepaald onderdeel - de conclu
sies van dit rapport aanvaard. Daar
mede is een basis gevormd voor de
voorbereiding en totstandkoming van
een samenwerking in streek verband,
waarbij harmonisatie en integratie
opvallende en overwegende elementen
zullen zijn.
Sedertdien zijn de aard en vorm
van deze samenwerking in streekver-
band object van studie.
Het is U bekend, dat in het ge
noemde interim-verslag binnen het
raam van de structuur van Midden-
Brabant de creatie van de stadsge
westen Tilburg en Waalwijk was
voorzien.
Willen deze beide stadsgewesten
structureel betekenis hebben, dan zul
len zij in ieder geval de figuur van
rechtspersoon moeten bezitten en
door bestuursorganen moeten worden
gedirigeerd.
De samenstelling van deze bestuurs
organen - b.v. een dagelijks bestuur
en een stadsgewestelijke raad - zal
volgens door de samenwerkende ge
meenteraden te stellen regelen dienen
te geschieden.
De taak van de beide bestuursor
ganen zal zich behoren toe te spitsen
op de conceptie van een plan, waarin
de structurele mogelijkheden en wen
selijkheden van de toekomstige ont
wikkeling van het stadsgewest in gro
te lijnen worden neergelegd, terwijl
in dit vlak de stadsgewestelijke vraag
stukken mede tot het werkterrein te
rekenen zijn.
Deze nieuwe bestuurslaag zal alleen
dan fundering en hechtheid verkrij
gen, indien de in het leven te roepen
bestuursorganen ook met wezenlijke
bevoegdheden worden toegerust. Zon
der deze bevoegdheden zullen de in
te stellen bestuursorganen formeel en
feitelijk niet méér zijn dan gespreks-
colleges en daardoor tekort schieten
in de taakstelling, welke toch is ge
richt, althans gericht moet zijn, op 't
met rechtsgezag behartigen van door
de gemeenteraden gezamenlijk aan te
wijzen boven gemeentelijke belangen.
In de loop van dit jaar zullen in
grijpende beslissingen moeten worden
genomen omtrent de aard en vorm
van de samenwerking in streekver-
band en tegen de achtergrond daar
van ten aanzien van de samenstelling,
taak en bevoegdheden van bovenge-
meentelijke bestuursorganen met als
top een stadsgewestelijke raad.
De inzichten in de streek ter zake
van de hier aan de orde zijnde be-
ginselvragen variëren nog al. Juist
daarom poog ik vandaag en vanaf
deze plaats voor dit in draagwijdte
niet te onderschatten vraagstuk van
doelmatige bestuursorganisatie pu
blieke en politieke belangstelling te
wekken.
Wij groeien op ieder gebied naar
grotere eenheden en grotere gemeen
schappen en het is zéér bepaald gebo
den om ook vanuit gemeentelijke
kring een zodanige schaalvergroting
te aanvaarden, dat in de agglamera-
tie een sprekende gezamenlijke taak
met duidelijke bovengemeentelijke
aspecten wordt aanwezig gezien.
DE KERN VAN HET
BELEIDSPROGRAM
Op kleinere schaal, doch straks
passend in de grotere schaal van de
streek, zal de ontwikkelingspotentie
economisch als stedebouwkundig -
moet voor een goed deel de gestalte
en de omvang van het Waalwijk van
morgen opleveren.
Deze planologie moet mede het re
sultaat zijn van weldoordachte over
weging van alle groeitendenzen.
Bepaalde groeilijnen uit het verle
den kunnen niet zonder meer naar de
toekomst worden doorgetrokken.
De toeneming van het inwonertal
vormt een centrale groeifactor in de
gehele ontwikkeling. De doorwerking
van deze altijd wisselende factor is
slechts met reserves en restricties te
schatten. Verschillende prognoses in
zake een verwachte vermeerdering
van het inwonertal zijn in de loop der
jaren volkomen door de feiten achter
haald. Deze prognoses veronderstel
den de bereiking van een aantal van
20.000 inwoners in een veel verder
verwijderde toekomst.
De in 1959 verschenen studie in
zake de reconstructie van de Ooste
lijke Langstraat bevat voor de ge
meente Waalwijk de prognose van
een inwonertal in 1980 van 26.000.
De snelle groei van het inwoner
tal der laatste jaren doet al aan de
juistheid van deze prognose twijfe
len.
Daarnaast mag niet uit het oog
worden verloren, dat verschillende ge
wijzigde en nieuwe omstandigheden
dn sterke mate de opgang van het aan
tal inwoners zullen beïnvloeden.
Er is een duidelijk waarneembaar
vertrek uit het Westen des lands naar
overig Nederland vooral als gevolg
van het streven naar decentralisatie
zowel van werkgelegenheid als van de
woonmogelijkheid. Dit brengt mede,
dat Waalwijk met zijn industriële tra
ditie en zijn uitstekend woonklimaat
effect mag verwachten van dit door
de Regering geactiveerde spreidings-
beleid.
De versterking van de infrastruc
tuur van de streek door de verbete
ring en vermeerdering van de weg- en
waterverbindingen zal ook tot ver
snelling in de ontplooiing van krach
ten der gemeente voeren en een op
waartse druk geven aan het inwoner
tal.
Een nieuwe dynamiek in de ont
wikkeling is dan ook zeker te voor
zien.
Teneinde aan de planologie, die in
wezen het perspectief der gemeente
moet tonen, een verantwoorde grond
slag te geven, heeft het college van
burgemeester en wethouders een we
tenschappelijke prognose doen op
stellen voor wat betreft de vermeer
dering van het inwonertal tot 1980.
Deze zéér onlangs gereed gekomen
studie concludeert tot een te ver
wachten inwonertal van 40.000 in
Wegens militaire dienst van de tegen
woordige, zoeken wij voor zo spoedig
mogelijk
voor gevarieerde administratieve werk
zaamheden.
Zij, die mede ambitie voelen voor
redactie- en correctiewerk, genieten de
voorkeur.
WAALWIJKSE STOOMDRUKKERIJ
ANTOON TIELEN
Grotestraat 205, Waalwijk
Heuvelstraat 14 - Telefoon 26882
Exclusieve collecties
BLOUSES
VESTEN
ROKKEN
SHAWLS
PANTALONS
Atelier voor
PLISSEREN, BORDUREN,
STOFKNOPEN maken enz
van de gemeente nauwgezet en ver
antwoord moeten worden onderkend
en verkend.
Hiervoor kan vanzelfsprekend de
intuïtie geen grondslag bieden en ze
ker niet nu vooral de laatste jaren een
expansiedrift tempo geeft aan de ver
dere uitgroei van de gemeente.
Research en prognose, gepaard
gaande met pogingen om de onder
scheidene groeiproblemen en knel
punten aan te wijzen, zijn onmisbaar.
Het zijn weliswaar slechts hulp
middelen, doch in ieder geval uiterst
waardevolle hulpmiddelen om het
flexibele en veelomvattende beleids-
program een stevige en weloverwo
gen grondslag te geven.
De soms verrassende opeenvolging
van de totstandkoming van voorzie
ningen en werken wekt wel eens de
indruk, dat het leven zo nu en dan
een paar slagen sneller gaat, maar
daarin ligt juist een indicatie om ver
vooruit te zien en een aansporing om
te zorgen voor een programmatig be
leid op langere termijn.
De planologie - zowel sociaal-
1980, waaraan ik zou willen toevoe
gen, dat het toch wel van het hoog
ste belang blijft om de werkelijke ont
wikkeling periodiek aan de veron
derstelde ontwikkeling te toetsen.
Het planologisch stramien vormt
wel de kern van het beleidsprogram,
waarop ik doelde.
De voortschrijdende industrialisatie
en de massale woningbouw vinden in
dit planologisch stramien een stede
bouwkundig grondpatroon. De meest
directe en prevalerende norm voor de
bepaling van de omvang en diepgang
van het gehele planologische werk
gebied wordt echter afgeleid uit de
prognose inzake het te verwachten in
wonertal.
De thans verkregen prognose, voe
rend tot de veronderstelling van een
inwonertal van 40.000 in 1980,
plaatst de huidige uitbreidingsplan
nen in het licht van de actuele vraag
of en in hoeverre deze plannen op
korte en verdere termijn voldoende
capaciteit zullen hebben om de ko
mende ontwikkeling te dragen en te
omvatten.
Ik mag er aan herinneren, dat in
Uw vergadering van 26 sept. 1963
door U een nieuw uitbreidingsplan in
hoofdzaak met bijbehorende bestem
mingsbepalingen werd vastgesteld,
waardoor de ruimte aanwezig kan ko
men voor de bouw van pl.m. 3.750
woningen.
Dit nieuwe uitbreidingsplan in
hoofdzaak kwam in de plaats van het
in Uw vergadering van 31 januari
1957 vastgestelde plan, dat door de
elkander met vaart opvolgende ont
wikkelingen - ik behoef U slechts
te wijzen op de verschillende partiële
uitbreidingsplannen, welke in zéér
kort tijdsbestek werden gerealiseerd
- in zes jaren tijd nagenoeg geheel
ten uitvoer was gelegd.
Bij de opstelling van het nieuwe
uitbreidingsplan in hoofdzaak werd
er van uitgegaan, dat daarmede de
planologie voor een periode van on
geveer tien jaren zou zijn verzekerd,
daarbij, voor wat de woningbouw be
treft, uitgaande van de gedachte, dat
de groei van het inwonertal in 1972
zou gevorderd zijn tot 25.000.
De vraag is alleszins gewettigd of
dit inwonertal niet eerder dan in '72
zal worden genoteerd.
Indien deze vraag een begin van
een bevestigende beantwoording
krijgt, dan ligt daarin al een niet te
verwaarlozen indicatie om zich nu
reeds bezig te gaan houden met een
verdere uitleg van de gemeente dan
waarin het in 1963 vastgestelde nieu
we uitbreidingsplan in hoofdzaak
voorziet en wel door de agrarische
bestemming van een of meer delen
der gemeente door een andere be
stemming te vervangen.
Er is méér aanleiding om de be
doelde vraag in bevestigende dan in
ontkennende zin te beantwoorden en
het college van burgemeester en wet
houders heeft dan ook de eerste hand
gelegd aan de voorbereiding van een
schets van de planologische structuur
der gemeente welke méér omvat en
inhoudt dan het nieuwe uitbreidings
plan in hoofdzaak van 1963..
Op dit ogenblik is het nog niet zo
duidelijk in welke mate de door de
groei van het inwonertal nodige wo
ningbouw vóór 1972 door gebrek aan
ruimte knelpunten zal vinden in het
uitbreidingsplan in hoofdzaak.
Wél kan vandaag reeds worden
vastgesteld, dat dit uitbreidingsplan
in hoofdzaak zéér beslist zal tekort
schieten - en in een bepaald op
zicht spoedig tekort schiet - voor
wat de beschikbaarheid van industrie
terreinen aangaat.
In het uitbreidingsplan in hoofd
zaak is de bestemming van industrie
terrein gegeven aan gronden, welke
gelegen zijn in het havengebied -
de zogenaamde "natte" industrieter
reinen - en aan gronden, welke ge
legen zijn ten zuiden van de Zand-
donkweg - de zogenaamde "droge"
industrieterreinen, welke worden aan
geduid als 't industrieterrein "Zand-
donk".
De "natte" industrieterreinen in 't
havengebied zullen een netto-opper
vlakte van 54 ha beslaan en worden
gereserveerd voor industrieën, welke
naar de aard dan wel naar de wijze
van transport behoefte hebben aan
ligging aan vaarwater. In Uw verga
dering van 30 januari 1964 werd in
het kader van de verdere kredietver
lening voor de havenwerken besloten
tot de aanleg en het bouwrijpmaken
van deze 54 ha, welke - al naar ge
lang de uitvoering van de werken
vordert - gereed zullen komen.
De "droge" industrieterreinen van
"Zanddonk" zullen een netto-opper
vlakte hebben van 25 ha en zijn bin
nenkort bouwrijp, d.w.z. voorzien
van wegen, riolering, elektriciteit,
gas, water en verlichting.
Er is een bijzonder grote en reële
vraag naar deze "droge" industrie
terreinen van 'Zanddonk". Het col
lege van burgemeester en wethouders
heeft met de grootste zorgvuldigheid
en zoveel mogelijk rekening houdend
met de veelsoortige belangen van de
gegadigden het gehele terrein met zijn
netto-oppervlakte van 25 ha, op ba
sis van de behoeften van elk der te
vestigen bedrijven voorlopig verka
veld, waardoor aan 12 bedrijven een
industrieterrein zal kunnen worden
toegewezen, hetgeen echter ook be
tekent, dat het gehele industrieterrein
"Zanddonk" - als ik het in zaken-
termen mag zeggen - dan is "uit
verkocht" en wel reeds op een tijd
stip, waarop het terreinencomplex
zlefs nog niet geheel in bouwrijpe
staat voorhanden is.
Deze zeldzaam uitschietende voor
uitgang van de industrialisatie is een
maatstaf voor de ontwikkelingspo
tentie der gemeente en een tastbaar
bewijs, dat Waalwijk voor de indu
strie sterke trekkracht heeft. Zéér
Hootdrank in tabletvorm.95ct
spoedig zullen U de nodige voorstel
len bereiken om al deze industrieter
reinen van Zanddonk op door U vast
te stellen voorwaarden en aan de
hand van een door U te aanvaarden
exploitatie-opzet uit te geven. Deze
voorstellen zullen o.m. ook inhouden
de beschikbaarstelling van industrie
terrein aan de N.V. Philips Gloeilam
penfabriek voor de definitieve vesti
ging van een bedrijf, dat huisvesting
zal krijgen in een geregeld groeiend
aantal gebouwen.
Na deze mededelingen omtrent de
aanstaande mogelijke uitgifte van alle
industrieterreinen van "Zanddonk"
zal het U niet meer verwonderen, dat
ik onder Uw aandacht meende te
moeten brengen, dat het uitbreidings
plan in hoofdzaak - als gevolg van
een wel zéér voorspoedige en zeker
niet voorziene ontwikkeling - door
gebrek aan daartoe bestemde ruimte
spoedig niet meer de voor de zich
steeds voortzettende industrialisatie
nodige "droge" industrieterreinen zal
opleveren. Het college van burge
meester en wethouders gaat na aan
welke terreinen in het planologisch
patroon een andere dan industriële
bestemming kan worden gegeven en
verwacht U dienaangaande weldra
een voorstel te kunnen doen om nog
tijdig te voorkomen, dat een in het
verschiet liggend knelpunt zich zou
openbaren.
HET STRUCTUURPATROON
VAN DE TOTALE
INDUSTRIE
De nieuwe industrie betekent een
vergroting van de werkgelegenheid
en in het algemeen de bewerkstelli
ging van een meer geschakeerd struc
tuurplan van de totale industrie.
Waalwijk is een der alleroudste in
dustriegebieden van Noord-Brabant.
De industrie heeft historisch de eco
nomische grondslag aan de gemeente
gegeven. Daardoor ook heeft Waal
wijk steeds een relatief grotere wel
vaart gekend dan de streek en ver
schillende delen der provincie. De in
dustrie was, is en blijft de primaire
welvaartsbron voor Waalwijk. De
dienstensector, die een steeds bredere
grondslag krijgt, vormt het noodzake
lijke complement.
De industriële opkomst van Waal
wijk ving reeds aan in de vorige
eeuw. Toen ontlook de Waalwijkse
schoen- en lederindustrie, die later
een nationale en internationale naam
zou verwerven en "Waalwijk" in een
