wAAlwijkse en UnqstPAAtse couraiu
Laat Uw bril
van tijd tot tijd eens bijstellen
HET KOST U NIETS
<^Bogaertó
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1965
86e JAARGANG No. 10
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Oit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) f 0.2Ö
p. mnd. (1.00 4- 5ct. inc.k.) j'Wfl
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO
De K.V.P. in Noord-Brabant is het beu. Zeer binnenkort zal een start
schot worden gegeven voor een actie om meer rijkswegen voor Brabant
te verwerven. De werkgroepen gaan er zich nu reeds mee bemoeien.
We ontlenen aan de documentatie het volgende
In 1963 had Nederland in totaal 138.000 auto's; dit is 1 op 60 inwo
ners; het aantal personenauto's bedroeg 85.000, dit is 1 op 100 inwo
ners.
Prognoses in 1953 voorspelden het aantal auto's voor 1970 op ten min
ste 600.000 en ten hoogste 800.000. Dit aantal was echter al bereikt in
1960, dus na 7 jaar inplaats van na 17 jaar. In mei 1964 is de één
miljoenste auto in het Nederlandse wagenpark opgenomen.
Als deze ontwikkeling zich door
zet - en de tekenen wijzen erop, dat
de toeneming in werkelijkheid nog
sterker is zal het aantal auto's in
1970 2,5 x zo groot zijn dan in 1960
en in 1980 ongeveer 4 x zo groot.
Dit zijn geen onwaarschijnlijke cij
fers, want ze zijn niet groter dan in
verscheidene landen in West-Europa
nu reeds geconstaeerd worden.
De gemiddelde groei van het ver
keer in Nederland gedurende de laat
ste 10 jaar is ongeveer 8 per jaar.
De gemiddelde groei in Noord-Bra
bant bedraagt 10
vóór en na de oorlog
In de jaren dertig werd de Neder
landse wegenbouw voortvarend ter
hand genomen. Door de vaststelling
van het eerste Rijkswegenplan in
1927 werden wettelijke mogelijkhe
den geschapen voor de vernieuwing
van het net van landwegen.
De uitvoering ervan kwam in de
jaren voor de Tweede Wereldoorlog
snel op gang
- een vrij sluitend net van meren
deels autosnelwegen in de
Randstad Holland.
- de eerste doorbreking van het
isolement van de randprovin-
cies door
een verkeersweg over de af-
sluitlijk die in westelijke rich
ting werd doorgetrokken naar
Den Helder en in oostelijke
richting naar Heerenveen ('n
traject van bijna 100 km),
een betere verbinding van het
Zuiden van Nederland in die
zelfde periode met het Wes
ten des Lands, doordat een
aantal veerponten over de gro
te rivieren werden vervangen
door bruggen Moerdijk, He-
del, Zaltbommel, Keizersveer
en Grave.
De uitgaven van het Rijk t.b.v. de
wegenbouw stegen in die periode van
f 7 millioen in 1933 tot f 12 mil-
lioen in 1936 en f 30 millioen in
1938.
In de periode vóór de 'laatste we
reldoorlog werd in Nederland 590 km
rijbaanlengte van rijkswegen aange
legd.
Slechts 12,5 km hiervan ofwel 3,5
kwam in Nrd-Brabant tot stand. Na
de oorlog betrok het Rijk in veel gro
tere mate ook de zgn. randprovincies
in zijn activiteit, althans werd in het
noorden des lands het wegennet re
soluut met moderne autowegen uitge
breid, vooral in Groningen en Fries
land.
Het net van autobanen in de Rand
stad, werd voorts vanuit het Westen
doorgetrokken in oostelijke richting
(het zgn. Hazenpad naar Arnhem) en
de Zuiderzeestraatweg naar Zwolle en
in Zuidelijke richting (Dordrecht -
Breda en Utrecht - Den Bosch. De
weg Utrecht - Breda is thans in aan
leg).
Van de 956 km aan rijbanen, die
in Nederland tussen 1947 en 1962
werden gebouwd kwamen 180 km of
wel 18,8 tot stand in Noord-Bra
bant.
Het is van belang te stellen, dat -
helaas - deze verhoogde activiteit in
Noord-Brabant volstrekt onvoldoende
is geweest om de inmiddels opgelo
pen achterstand in te halen, omdat
die juist samenviel met de stormach
tige industriële ontwikkeling, die de
ze provincie vooral na de oorlog te
zien heeft gegeven en nog steeds te
zien geeft.
Het is interessant om een verge
lijking te maken tussen het bedrag dat
voor investeringen in wegen, bruggen
en tunnels op de Rijksbegrotingen van
voor de oorlog en thans wordt uitge
trokken en zulks dan in verhouding
tot het totaal van het Staatsbudget.
Dan blijkt, dat budgetair gezien ge
durende de laatste drie jaren slechts
38 van hetgeen voor de oorlog
voor investeringen aan rijkswegen ter
besdhikking werd gesteld, uitgetrok
ken en dit terwijl het verkeer verzes
voudigd is.
Hier is dus een relatie gelegd ten
opzichte van het nationaal budget.
Kijkt men naar de absolute cijfers en
houdt men daarbij rekening met de
prijsindex, dan ziet men dat het geld
bedrag, dat in het laatste jaar, 1964
dus, op de Rijksbegroting is uitge
trokken, overeenkomt met het niveau
van J939. Dit laatste omgerekend op
prijsbasis 1964.
En toen hadden wij ruim 150.000
auto's en nu is de éénmillioenste auto
op de Nederlandse wegen gearri
veerd.
Het heeft er alle schijn van dat de
wegenaanleg een sluitpost is in het
kader van de begroting van Verkeer
en Waterstaat.
Het voorstel, om door middel van
temporisering van bepaalde grote wa
terstaatkundige werken binnen de be
groting van Verkeer en Waterstaat
meer gelden voor de wegen ter be
schikking te krijgen is belangrijk,
doch van meer belang is, dat ook bui
ten Verkeer en Waterstaat wordt ge
keken als men op zoek gaat naar
middelen. De wegen zijn zo essentieel
en van zo dominerend belang, dat men
bij het zoeken naar middelen, welke
vrij gemaakt kunnen worden voor in
vesteringen in wegen, zich niet moet
beperken tot de begroting van Ver
keer en Waterstaat, doch dat men hier
alle andere begrotingen in moet be
trekken en men moet dan daar gaan
snoeien, waar het het meest verant
woord is.
Dit mag geen zaak zijn van de Mi
nister van Financiën, doch dit is een
zaak voor Kabinet en Parlement.
Als hier gesproken is over wegen,
dan gold het rijkswegen en men zal
wellicht zeggen, maar er worden ook
belangrijke bedragen door Provincies
en Gemeenten geïnvesteerd. Prof.
Bosman becijfert dat de uitgaven van
de overheid terzake van wegen en
oeververbindingen in 1962 hebben
belopen 632 miljoen. Hiervan kwam
voor rekening van de Gemeenten 362
miljoen. Het lijkt onjuist deze ge
meentelijke uitgaven te kwalificeren
als verkeersvoorzieningen. Verreweg
het grootste gedeelte van de gemeen
telijke uitgaven voor straataanleg
moet worden gerekend tot de woon
voorzieningen.
Tenslotte moge in het kader van
wat op het budgetaire vlak is gezegd,
niet onvermeld blijven, dat het ver
keer aan de Staat de volgende op
brengsten oplevert
Motorrijtuigenbelasting 245 milj.
Bijzonder invoerrecht
op benzine 595 milj.
Weeldebelasting auto's 185 milj.
Invoerrechten 9 milj.
1.034 milj.
HUIDIGE SITUATIE
IN NOORD-BRABANT
Uit een recente studie van de Prov.
Planologische Dienst van Noord-Bra
bant is gebleken, dat in 1962 slechts
80 km rijkswegen in Nrd.-Brabant of
wel 24 een voldoende capaciteit
bezat om het verkeer te verwerken.
De rest was overbelast, deels in
ernstige mate overbelast. Van de pro
vinciale wegen bleken in 1962 onge
veer 330 km van de 1034 km even
eens niet meer tegen hun taak te zijn
opgewassen.
De zware belasting van het ver-
keerswegennet komt niet alleen tot
uiting in een lage gemiddelde rijsnel
heid van de weggebruikers, maar ook
in hoge ongevallencijfers. Noord-
Brabant is in Nederland de provin
cie met het grootste aantal dodelijke
verkeersongevallen. Voor Nederland
waren dit er in 1962 in totaal 2.073.
In Noord-Brabant 368 ofwel 18
In Noord-Brabant had 1,8 van
de ongevallen een dodelijke afloop,
welk cijfer landelijk ligt op 1,1
In dit opzicht ligt Brabant dus 64
boven het Rijksgemiddelde en het lijdt
geen twijfel, dat de oorzaak van deze
ongunstige Brabantse situatie gezocht
moet worden in het feit, dat wij een
wegenstelsel hebben, dat zwaar over
belast is, van onvoldoende kwaliteit
en bijgevolg zo bijzonder gevaarlijk.
De situatie is het ernstigst op de
grote Oost-West traverse de rijksweg
T ilburg - Breda - Bergen op Zoom
Opvallend is, dat op de eveneens
drukke rijksweg nr. 16 (Breda-Moer-
dijk) minder ongelukken gebeuren
dan op de andere rijkswegen (o.a. de
weg Breda-Zundert-Antwerpen).
Dit houdt verband met het feit, dat
rijksweg 16 een moderne autosnelweg
is met veilige kruisingen en geschei
den rijbanen. Aangezien het Brabant
se wegennet zeer zwaar met verkeer
is belast en slechts voor een klein
gedeelte uit autowegen en werkelijke
autosnelwegen bestaat, ligt hier een
der oorzaken voor het ongunstige on-
gevalienbeeld, dat de provincie thans
biedt.
Ofschoon hier in het algemeen
over rijkswegen wordt gesproken, mo
ge daarnaast niet onvermeld blijven,
dat er natuurlijk ook vele problemen
en wensen zijn op het gebied van de
provinciale wegen en verkeerspleinen.
Wij denken bijvoorbeeld aan de
traverse 's-Hertogenbosch, beginnend
bij het verkeersplein bij Chalet Royal,
waar op het ogenblik per etmaal ruim
40.000 auto's en op de spitsuren
4000 auto's overheen geperst moeten
worden, waarna dan vervolgens weer
een ongelukkig verkeersplein na 1
km de stoplichten bij het zgn. Brug-
plein, waarna enkele honderden me
ters een wegkruising onmiddellijk ge
volgd door de Orthense overweg. Het
gevolg hiervan is kilometers lange
files met wachtende auto's. De Bos
sche traverse kost bijvoorbeeld tussen
5 en 7 uur des avonds normaal ge
sproken ongeveer 3 kwartier.
Indien niet vóór 1970 werkelijk in
grijpende maatregelen worden getrof
fen, zal in dat jaar nagenoeg het ge
hele rijkswegennet in Nrd.-Brabant
(nl. 300 km. van de in totaal 330 km)
met verkeer overbelast zijn en 800
km van de 1200 km van het provin
ciale wegennet. Deze overbelasting
zal nog grotere vertragingen, nog
meer ongevallen meebrengen op de
Brabantse wegen.
Hoe de Oost-West-weg Tilburg -
Breda het verkeer in 1970 zal moe
ten verwerken is vooralsnog een raad
sel. Momenteel passeren over deze
weg, die een toelaatbare capaciteit
heeft van pl.m. 9000 motorrijtuigen
per dag, reeds meer dan 15.000
auto's.
De weg van Tilburg naar Breda -
Bergen op Zoom is een enkelbanige
3-strookweg met talloze gevaarlijke
kruisingen, uitmondingen van parti
culiere erven en bebouwingen, waar
op bovendien langzaam verkeer is
toegelaten, die - om de maat vol te
men - door verscheidene bebouw
de kommen loopt.
Algehele vervanging van deze weg
zou reeds jaren een feit moeten zijn
geweest. Het tracé voor een derge
lijke vervangende weg is technisch
gereed. Op de vaststelling van het
tracé door de Minister van Verkeer en
Waterstaat wordt zeer gewacht.
HOE KON DEZE NOOD
SITUATIE ONTSTAAN?
1. Nederland is door de auto
overrompeld; men heeft kennelijk de
ontwikkeling van het verkeer voort
durend onderschat.
2. Meer dan elders in Nederland
bestaat er juist in Noord-Brabant een
ernstige discrepantie tussen de groei
van het economische leven en de ver
betering en uitbreiding van het net
van hoofd verkeerswegen.
In de afgelopen 10 jaar werd 34%
van de totale industrialisatie van Ne
derland gerealiseerd in Noord-Bra
bant. Tegen deze krachtexplosie van
het Brabantse industriële bedrijfs
leven steekt de activiteit van het Rijk
op het gebied van de wegenbouw in
Noord-Brabant wel zéér af.
De situatie is nu zo geworden, dat
alleen een even snel opkomende en
even explosieve golf van wegenbouw
kan voorkomen, dat het transport
systeem van Noord-Brabant in de
naaste toekomst op essentiële pun
ten zal worden verlamd.
De overbelasting van de wegen en
dit geldt wederom in het bijzonder
voor Noord-Brabant, heeft voor het
bedrijfsleven wel zeer bijzonder on
aangename financiële consequenties.
Dit geldt zowel voor het personenver-
voer als voor het goederenvervoer en
voor beide categoriën voor het parti
culiere zowel als voor het beroepsver
voer.
De overbelasting van de wegen,
waardoor het tempo waarin het ver
keer zich afwikkelt aanzienlijk bene
den het optimale komt te liggen en de
verkeersstagnaties hebben tot gevolg,
dat er een bijzonder groot aantal im
productieve uren wordt gemaakt en
dit geldt dan zowel manuren als ma
chineuren (auto-uren). Voor het ver
lies aan productieve uren in de sec
tor particulier personenvervoer is
geen schatting te maken.
In Brabant is de situatie wel bij
zonder slecht en dientengevolge het
vervoer in Brabant veel te duur, het
geen de concurrentiepositie van de
Brabantse industrie op de export
markt in ernstige mate verzwakt.
Het rijkswegenplan 1958 heeft in
dit opzicht aan Noord-Brabant weinig
te bieden. Naast de projectie van 184
km nieuwe wegen voorziet het vooral
in het verbeteren van een aantal be
staande wegen.
Het z.g. 1200 km-plan van de Mi
nister van Verkeer en Waterstaat
biedt intussen op papier wel betere
perspectieven. Dit overigens on
officiële - plan, ook wel 15-jaren
plan geheten, omvat 1200 km aan te
leggen autowegen in Nederland in de
periode van 1960 - 1975.
Het aandeel van Noord-Brabant
daarin is ongeveer 20 d.i. 230 km
weglengte of - omgerekend - 460
km rijbaanlengte.
De belangrijkste wegen van het
1200 km-plan voor Noord-Brabant
zijn
a. een geheel nieuwe weg langs
de grote Brabantse steden vanaf Ber
gen op Zoom naar Tilburg (een nieu
b. een nieuwe verkeersweg van
Den Haag - Rotterdam langs Ber
gen op Zoom (de Zoomweg);
c. nieuwe verbinding van Eind
hoven naar Arnhem;
d. en de reeds in aanleg zijnde
E-3 weg van Eindhoven naar Venlo.
Al deze wegen maken tevens deel
uit van het plan van zg. Europawe
gen van de Economische Commissie
voor Europa van de Verenigde Na
ties.
Ook al biedt het 1200 km-plan be
tere en meer mogelijkheden voor N.
Brabant dan 't reeds genoemde rijks
wegenplan 1958, het voldoet toch niet
aan de eisen die het verkeer in deze
provincie daaraan stelt. Dat er een
Benelux gegroeid is, kan er stellig
niet uit worden afgeleid, want geen
enkele grote verbinding is naar Bel
gië doorgetrokken, noch de Zoom
weg, noch Breda - Antwerpen, noch
Eindhoven-Antwerpen en Eindhoven
- Hasselt.
Er zijn slechts 2 bruggen gepro
jecteerd over de grote-rivieren-bar-
rière aan de noordgrens van de pro
vincie, (Volkerak en Ravenstein) hoe
wel rekeningen hebben uitgewezen
dat het aantal grote bruggen voor
1980 met 4 a 5 zal moeten zijn uit
gebreid.
bt voor Midden-Brabant zo be
langrijke verbinding Tilburg - Gorin-
chem, die als wtg no. 62 deel uit
maakt van het Rijksivegenplan 1958,
komt niet op het 1200 km-plan voor.
Aan het 1200 km-plan moesten ver
der nog worden toegevoegd een aan
tal projecten die Rijkswaterstaat al
onderhanden of in voorbereiding
heeft.
Het totale program van het Rijk
voor tussen 1960 en 1975 aan te
leggen of te reconstrueren wegen zal
naar schatting niet omvatten pl.m.
460 km rijbaanlengie maar waar
schijnlijk circa 730 km, ofwel bijna
50 km per jaar.
Dit nu komt neer op het 4,5 vouw
van het bouwtempo van 1947 - '62 en
op meer dan een verdubbeling van 't
(reeds verhoogde) bouwtempo in de
periode 1957 - '62.
Berekeningen als deze wijzen er op
dat het 1200 km-plan zeker voor wat
NoordBrabant betreft op zich on
voldoende is en dat het werkelijke
bouwprogram aanzienlijk groter zal
zijn en zal moeen zijn.
Het zuiden is stiefmoederlijk be
deeld. Wij hebben dus eigenlijk nu
de situatie In het westen goede we
gen met veel verkeer, in het noorden
goede wegen met weinig verkeer, in
het zuiden slechte wegen en veel ver
keer.
Voorzichtig wordt gesproken van
'n achterstand. In feite is hier sprake
van een acherstelling. Illustratief is
een overzicht, dat is opgenomen in
het „Interimrapport betreffende het
wegverkeer in de provincie Noord-
Brabant", dat verleden jaar is ver
schenen.
Vermoedelijke uitgaven aan land
wegen, bruggen en tunnels
1953 - 1963
Ned. abs.
in milj.
N.-Brab.
in v. N.
1953 f 17,4
1954 27,4
1955 34,4
Brillenspecialist
Optica
Houdt Bogaerts voor ogen
1956
50,0
3,6
7,2
1957
63,9
10,4
(16,3
1958
65,3
11,5
(17,6
1959
67,0
12,3
(18,4
1960
78,5
16,8
(21,4
1961
123,8
24,4
(19,7
1962
123,7
19,1
(15,4
1963
142,6
14,0
9,8
'53-'63
794,0
138,4
(15,1
2,1 (12,07)
1,3 4,74)
4,1 (11,92)
In deze tabel zien wij, dat in de
jaren 1957 t.m. 1961 in Brabant in
het kader van 'het nationale totaal een
redelijk bedrag werd besteed.
In 1960 en 1961 lagen wij op on
geveer 20 van het totaal in Neder
land bestede bedrag. In 1962 vallen
wij terug tot 15 en in 1963 tot
10
Zo op het eerste gezicht is dit on
begrijpelijk voor een provincie, die
zich de meest expansieve toont en die
centraal ligt ten opzichte van natio
nale en internationale verkeersstro
men.
In Brabant is als minimum-pro
gram nodig
- Realisatie van het Rijkswegen
plan, voorzover niet klaar.
- 3 wegen van het 1200 km-plan
(1960 - 1975) Korteven -
Oirschot; Eindhoven - N.O.
Ned.; Zoomweg.
- weg Tilburg - Gorkum
- Rondweg Den Bosch
- Doortrekken verbindingen naar
België (met name voor Breda).
Kosten 500 miljoen.
Dit komt neer op 50 miljoen per
jaar, gedurende de komende 10 jaar.
Ja. Maar men moet nauurlijk reëel
zijn. Een her-oriënatie en aanpak van
allure zijn niet op stel en sprong te
verwezenlijken. Wel kan onmiddellijk
met de nodige voorbereidingen wor
den begonnen, uitbouw apparaat dan
wel uitbesteding, tracé-vaststelling,
tekenwerk.
Dit is noodzakelijk en daarmee is
nog weinig geld gemoeid.
Inussen moet ingaande 1965 het
geld beschikbaar worden gesteld voor
die projecten, die op korte termijn
voor uitvoering vatbaar zijn.
Dit zijn eensdeels projekten, die
deel uitmaken van het wegenplan en
als zodanig te noemen
a. Rondweg Den Bosch - 12 km.
Kosten 25 miljoen.
Voor zuidelijke rondweg d.w.z. tot
Rijksweg is tracé vastgesteld. Voor
het noordelijke deel was enkele jaren
geleden tracé vastgesteld, maar dit is
nu weer opnieuw in studie. Zaak is,
dat dit tracé op korte termijn defini
tief wordt, zodat ook de uitvoering
van dit noordelijk deel spoedig ter
hand kan worden genomen.
b. Deel weg Korteven - Tilburg;
namelijk Tilburg - Breda.
Voor dit gedeelte, 27 km weg, dat
circa 27 miljoen kost, is de situatie
ook zodanig, dat tracé kan worden
vastgesteld en ook daarvoor is 'On
middellijk uitvoering dringende eis.
c. Zoomweg. Hier geldt tevens, dat
tracé geen moeilijkheden behoeft op
te leveren. De uitvoering schijnt op
korte termijn te realiseren.
Doch daarna is er een aantal ande
re projekten die beschouwd kunnen
worden als afrondingen van voltooide
projekten. Hier liggen de tracé's veel
al vast, plannen zijn ingediend, of le
veren de tracering en de uitwerking
geen problemen op, zodat het daar
uitsluitend een kwestie van geld is.
Te noemen zijn
De E-3 weg van Ommel
tot de Limb, grens
grens 13 km 15 milj.
Omlegging Boxtel
in E-9 8,5 km 8 milj.
Aansluiting bij
Enschot van weg
Vught-Tilburg naar
Tilb.-Eindh. 6,5 km 6 milj.
Oosterh.-Nieuwendijk
(Rijksweg 27) 12 km 15 milj.
Oml. Heesch 5,5 km 5,5 milj.
Verdubbeling
Heesch-Grave 13,5 km 12 milj.
Verbinding bij
*«#vv OUC J/-W"YI\Ajr/\l>Vjr PjO. 1U
De tcho van het Zuióen
Opgericht 1878
Te weinig wegen in N.-Brabant
TOEKOMSTIGE SITUATIE
IN NOORD-BRABANT
ECONOMISCHE CONSEQUENTIES
ONVOLDOENDE
we Oost-West-as);
ACHTERSTAND OF
ACHTERSTELLING
Grotestraat 220, Waalwijk
siW
Telefoon 3560 b.g.g. 4140
BUDDEMEYER
chemisch roini&en
grotestraat 9b v»ci«Jwijk
MINIMUM-PROGRAM
IS DIT ALLES TECHNISCH
UITVOERBAAR?
