wAAlwijkse en lanqstRAAtse couRAnt
(0mdudêee
Buitenlands jaaroverzicht 1965
Meer dan landbouw
Eerst politieke
overeenstemming
Lichte dooi
PERFECT LONG-DRINK
Almdudler,
met
jonge jenever
Onvrede met
N.A.V.O.
de
Overwinning voor
Erhard
Het water van de
Jordaan
Zwenking in Indonesië
Tegenslagen voor
Peking
Peking versus Moskou
Vietnam
Kritiek in Amerika
Rhodesië roept
onafhankelijkheid
uit
Dominicaanse
Republiek
Staatsgreep in Kongo
Griekse crisis
Het concilie
VRIJDAG 31 DECEMBER 1965
.—J—86e JAARGANG No. 101
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Wsalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Opgericht 1878
Abonnement
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) 0.20
p. mnd. (100+ 5 ct. inc.k.) 1.05
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetalinf
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Bureaux Grotestraat 205, Waalwfjk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167 - 2002
Telegram-adres „ECHO*
Crisis in de E.E.G. en spanningen in Azië
beheersen het beeld van 1965
Wanneer op 31 december om
twaalf uur het nieuwe jaar wordt
ingeluid, is de ernstigste crisis
cfie de Europese Economische
Gemeenschap in zijn toch nog korte
bestaan te verduren heeft, een half
jaar oud. De aanleiding tot deze cri
sis was het landbouwbeleid, waarvoor
de voorlopige regelingen, op 30 juni
van dit jaar afliepen.
Maar al spoedig bleek, dat er meer
achter zat dan alleen de landbouw.
De Franse delegatie vertrok uit Brus
sel na verklaard te hebben, dat de ge
hele E. E.G.-kwestie teruggedraaid
moest worden naar 1962, dat er van
een versnelling van de afbraak van
de douanetarieven voor industriële
produkten geen sprake meer zou zijn
en dat (hier kwam de aap uit de
mouw) zonder de landbouw niet zou
worden overgegaan tot de zg. derde
fase van de E.E.G. aan het eind van
dit jaar. In deze derde fase wordt de
mogelijkheid geopend bij bepaalde
voorstellen met meerderheidsbeslui
ten was een doorn in het oog van De
Gaulle omdat daarmee de soevereini
teit van Frankrijk aangetast zou wor
den en anderen dus zeggenschap zou
den krijgen over Frankrijk.
Dat dit een van de voornaamste
Franse motieven was om 'het tot een
crisis te laten komen, ook omdat de
Commissie snel nieuwe voorstellen
had ingediend, waarin wat aan het
Franse standpunt tegemoet werd ge
komen, bleek duidelijk uit de pers
conferentie die president De Gaulle
begin september heeft gehouden.
Daarin gaf hij te kennen, dat het ver
drag van Rome, en dan vooral het
meerderheidsbesluit en de positie van
de Commissie (die hij sarcastisch een
groep technici zonder vaderland
noemde), op de helling moest.
Een maand later voerde Couve de
Murville, De Gaulles trouwe minister
van buitenlandse zaken, het woord in
het parlement. Hij betoogde, dat het
weinig zin had het overleg met de
partners te hervatten, als er niet eerst
een politieke overeenstemming tot
stand was gekomen. Dat betekent dus,
dat de anderen eerst het hoofd in de
schoot zouden moeten leggen voor
Frankrijk bereid was weer aan tafel
te gaan zitten. Het was niet helemaal
duidelijk, of Couve nu met politiek
alleen de herziening van het verdrag
van Rome bedoelde of dat hij een po
litieke unie wenste, waaronder ook
de defensie zou ressorteren. Dat is al
een oude gedachte van De Gaulle.
Eind oktober vergaderden de vijf
overgebleven partners in Brussel en
zonden een uitnodiging aan Parijs
het gesprek te hervatten. Als conces
sie zou dat gesprek kunnen plaats
hebben zonder aanwezigheid van de
Commissie. Maar zij maakten duide
lijk, dat zij binnen het kader van het
verdrag van Rome en de instellingen
van de E.E.G. wilden blijven.
In november begon het in Parijs
wat te dooien. Couve de Murville had
gesproken van een zich aftekenende
toenadering, o.a. van de kant van Bel
gië, Duitsland en Italië. Hierdoor
probeerde hij de indruk te wekken,
dat Nederland het voornaamste ob
stakel voor een compromis was. Een
Frans blad noemde minister Luns al
de Molotow van de E.E.G. Deze
voormalige minister van buitenlandse
zaken van de Sowjet-Unie heette in
dertijd Mr. Njet, mijnheer Neen, om
dat hij zo vaak in de Ver. Naties zijn
veto heeft uitgesproken.
Nog opmerkelijker was kort daar
op een mededeling van De Gaulle in
de Franse ministerraad, dat de hin
derpalen voor een toetreding van En
geland begonnen te verdwijnen. De
Gaulle had zelf in januari 1963 op 'n
persconferentie uitgesproken, dat En
geland wegens zijn vele andere bin
dingen o.a. met de Ver. Staten niet
Europees genoeg was om tot de EEG
te worden toegelaten. De Gaulle wil
laten geloven, dat er wat in het En
gelse standpunt is veranderd, maar
dat is heel moeilijk aan te tonen. Het
ligt dus voor de hand, dat de veran
derde houding eerder bij De Gaulle
te zoeken is. Sommigen menen, dat
hij in verband met de presidentsver
kiezingen van 5 december zijn tegen
standers het verwijt uit de mond wil
de nemen, dat hij door zijn politiek
Europa vernietigde en Frankrijk iso
leerde. Maar er kan ook meer achter
zitten. Het kan een poging van De
Gaulle zijn z'n partners in de E.E.G.
voor te spiegelen, dat er wel hoop is
op een Engels lidmaatschap, in de
verwachting, dat zij dan de bereidheid
zullen tonen onder het motto „voor
wat hoort wat" concessies aan
de Alpendrank uit Oostenrijk
Frankrijk te doen. Hij zou er b.v. op
kunnen wijzen, dat het schrappen van
supranationale elementen uit het ver
drag van Rome het voor Engeland
gemakkelijker zou maken toe te tre
den. Of hij oprecht is in zijn uitlatin
gen, is nog niet duidelijk. Zo ja, dan
kunnen wij volgend jaar een volledige
zwenking van De Gaulle verwachten,
maar dat lijkt wel wat al te sterk, nu
De Gaulle herkozen is, ook al was
dat niet zonder kleerscheuren.
De Gaulle heeft niet alleen onvrede
met de E.E.G. aan de dag gelegd,
maar ook zijn kritiek op de Noord-
atlantische Verdragsorganisatie is dit
jaar steeds scherper geworden. Op
zijn persconferentie in september
maakte De Gaulle ook duidelijk, dat
na 1969 de NAVO niet meer op
Frankrijk kan rekenen. Hij maakt
daarbij een onderscheid tussen het
Atlantisch bondgenootschap, waar
van hij wel deel wil blijven uitmaken
en de militaire, geïntregeerde samen
werking, waarvan hij niet weten wil,
omdat die een inbreuk op zijn onaf
hankelijkheid zou zijn, een onafhan
kelijkheid die hij ziet als de basis van
de Franse politiek.
Maar dat is niet het enige probleem
waarmee de NAVO op het ogenblik
tobt. Een bijzonder ingewikkeld pro
bleem is de nucleaire zeggenschap ge
worden.
Verkiezingen in West-Duitsland
hebben bondskanselier Erhard een
flinke overwinning bezorgd. De CDU
-CSU is van 4,3 tot 47,6 pet. geste
gen, de socialisten onder Willy
Brandt kwamen van 36,2 op 39,3
pet., terwijl de liberalen van 12,8 op
9,5 pet. vielen. Rechts-radicale par
tijen kregen verdere klappen en be
haalden met haar allen niet meer dan
2 pet. De CDU van Erhard kreeg
geen absolute meerderheid, zelfs niet
met de Beierse zusterpartij, de CSU.
samen, zodat het noodzakelijk bleek
de oude coalitie met de liberalen
voort te zetten. De uitslag was een
grote persoonlijke overwinning voor
Erhard, wat niet wegnam, dat de
CSU onder Strauss en de rechtervleu
gel van de CDU onder Adenauer Er
hard onder zware druk zetten om in
elk geval Schroder, de anglofiele mi
nister van buitenlandse zaken, te la
ten vallen. Erhard hield voet bij stuk.
Hetzelfde gebeurde toen deze zelfde
groeperingen de aanval openden op
de bezetting van de post van al-Duit
se zaken (een onbetekenend departe
ment) door de liberale leider Mende.
Ook hier hield Erhard voet bij stuk.
Zowel Schroder als Mende staat een
politiek van toenadering tot de Oost-
europese landen voor, waar Adenau
er c.s. fel tegen gekant is.
Deze overwinningen betekenen, dat
de Duitse politiek voor een nieuwe
periode Atlantisch gericht zal blijven
onder afwijzing van de gaullistische
plannen voor een Europa zonder spe
ciale bindingen met de Ver. Staten.
De spanning in het Midden-Oos
ten nam voortdurend toe, daar de
Arabische landen ernst leken te ma
ken met hun pogingen het water van
de Jordaan te gaan aftappen voordat
het Israël zou bereiken. Israël is nl.
bezig met een irrigatieproject van de
Negeb-woestijn, waarvoor het water
van de Jordaan gebruikt wordt- Is
raël heeft te kennen gegeven, dat het
iedere Arabische inmenging in de wa
terloop van de Jordaan als een vijan
dige daad zal beschouwen, voorzover
de Arabieren meer nemen dan hun bij
een weliswaar afgewezen, maar toch
als basis voor elke beoordeling ge
bruikt verdelingsplan van de Ameri
kaan Johnston aan Jordaanwater toe
gewezen wordt. De Arabieren maak
ten een vuist maar het moeilijke is,
dat de landen die het nauwst betrok
ken zijn bij de wateraffaire, Syrië en
de Libanon, het huiverigst zijn om
zich in militare nesten te steken, ter
wijl zij aan de andere kant weinig
voelen voor de Egyptische plannen
voor een Arabisch, d.w.z. vooral
Egyptisch leger op hun grondgebied.
Voor Nasser was dat bovendien een
mooie gelegenheid te klagen over het
gebrek aan Arabische solidariteit, die
het de Arabische landen onmogelijk
maakte iets tegen de voornaamste vij
and Israël, te ondernemen.
Van bijzonder belang zijn dit jaar
de ontwikkelingen in Azië geweest.
Er is een korte oorlog opgelaaid tus
sen India en Pakistan, die niet los te
denken is van de Chinese schaduw
over dit gebied. De oorlog in Viet
nam woedt met verhevigde kracht. De
onderdrukking van een staatsgreep
in Indonesië bood het leger de kans
zijn positie te versterken, hetgeen 'n
flinke tegenslag voor China was.
De ontwikkeling in Indonesië zal
misschien de belangrijkste Aziatische
ontwikkeling in dit jaar blijken te
zijn. In elk geval biedt Indonesië een
goed uitgangspunt, ook al doordat
een van de eerste gebeurtenissen van
het verstreken jaar de uittreding van
Indonesië uit de Ver. Naties was.
Aanleiding hiertoe was, dat Maleisië
per 1 januari lid van de Veiligheids
raad werd. Deze federatie, gevormd
door Malakka, Singapore en Noord-
Borneo, was van het begin, enkele
jaren geleden, af een doorn in Soe
karno's oog geweest. Aangezien Ma
leisië gevormd was op instignatie van
Engeland, dat een bondgenootschap
met de nieuwe federatie sloot, zag
Soekarno er een voortzetting in van
het imperialisme en kolonialisme, dat
hij voor alles bestrijden wil. Dat Ma
leisië in augustus uiteenspatte door
de afscheiding van Singapore was
echter meer te wijten aan interne te
genstellingen en spanningen dan aan
Soekarno's politiek- Soekarno zocht
in zijn anti-kolonialistische buiten-
- landse politiek voortdurend meer aan-
sluiting bij communistisch China, dat
zelfs met de gedachte heeft gespeeld
een soort contra V.N. van Aziaten en
Afrikanen op te richten. Maar daar
voor was de belangstelling toch te ge
ring. In het binnenland baseerde Soe
karno zijn machtspositie op een uit
spelen tegen elkaar van leger en com
munisten, waarbij in de loop van dit
jaar de communistische invloed steeds
aan invloed won. Eind september
kwam het evenwel tot een uitbarsting
waarvan de ware toedracht nog niet
geheel duidelijk is. Een groepje link
se officieren meende de behoudender
generaals te kunnen uitschakelen.
Zes generaals werden vermoord, ech
ter Nasution, de minister van defen
sie, ontsprong de dans en wist met de
trouw gebleven troepen de opstand te
onderdrukken.
De opstandige 'beweging vond weer
klank bij de communisten en geduren
de enige tijd heerste vooral op Mid
den Java een toestand, die op een
burgeroorlog leek. Het leger behield
de overhand. Door de felle actie te
gen de communisten en de zuiverin
gen, die het leger en de Masjoemi, de
mohammedaanse partij eisten, werd
tevens de machtspositie van Soekar
no ondermijnd, hoewel de uiterlijke
schijn wordt opgehouden. Het leger
heeft b.v- geen gehoor gegeven aan
Soekarno's herhaalde oproepen een
streep onder het gebeurde te zetten
en de toekomst van het land niet in
gevaar te brengen. Of dit nu betekent
dat Soekarno's macht gebreideld zal
blijven, is een andere zaak. Met poli
tieke sluwheid kan hij misschien het
politieke evenwicht wel weer hervin
den. Maar de communistische invloed
is een halt toegeroepen.
Dat is ongetwijfeld een slag voor
Peking, dat er dit jaar nog een aantal
te verwerken kreeg. Daarmee doelen
wij op het feit, dat de Algemene Ver
gadering van de V-N. het voorstel om
de Chinese zetel in de volkerenorga
nisatie door Peking en niet langer
door Tsjang-Kai-Sjeks Formosa te
laten bezetten heeft verworpen, maar
wel, dat de invloed, die China zich in
Afrika en Azië opgebouwd dacht te
hebben in zijn strijd niet alleen tegen
het kapitalistische Westen maar ook
tegen Rusland, toch minder groot
bleek te zijn dan sommigen gehoopt
en velen gevreesd hadden.
Naast Amerika is Rusland China's
voornaamste vijand. Al een aantal ja
ren spreekt men van het ideologische
geschil tussen beide landen. Men
denkt dan aan hun standpunten t.a.v.
revolutie en kernoorlog. China lijkt
radicaler doordat het meer steun aan
opstandige bewegingen propageert en
doordat het betoogt, dat de gevaren,
die daaruit voor 'n kernoorlog voort
vloeien geringer zijn dan de „lafbek
ken" in 't Kremlin menen. Het is re
visionisme de oude ideologische posi
ties t.a.v. revolutie op te geven en te
zeer aansluiting te zoeken bij enkele
economische factoren, die de kapita
listische wereld tot bloei brengen.
Want dat gebeurt in steeds sterkere
mate in Rusland, waar het winstbe
ginsel en rente op kapitaal begrippen
zijn, die bij moderne Russische eco
nomen geen verboden stof meer zijn.
In een aantal bedrijven neemt men al
proefnemingen met de nieuwe stijl.
Een meer tastbaar geschilpunt tus
sen Rusland en China is op het ogen
blik Vietnam, waar Rusland verloren
invloed tracht te herwinnen. In het
begin van het jaar is Kosigin, de Rus
sische premier, in Peking en Hanoi
op bezoek geweest, maar het is nog
niet duidelijk of Kosigin erin is ge
slaagd in Hanoi, de hoofdstad van
Noord-Vietnam, enig gehoor te vin
den voor zijn standpunt. Moskou
heeft wel wapens geleverd, maar het
heeft Hanoi tevens aangespoord tot
een vergelijk met de Ver. Staten te
komen, zoals China in november ont
huld heeft om Moskou te kijk te zet
ten als de verrader van de revolutie
en als de handlanger van Washington-
Toen Kosigin in februari in Hanoi
was, had het er alle schijn van, dat de
Vietcong, de opstandige communis
tische beweging in Zuid-Vietnam, in
het gezicht van de overwinning was
gekomen. Maar de Ver. Staten rea
geerden op het wankelen van het niet-
communistische Zuidvietnamese re
gime met luchtaanvallen op militaire
doelen in Noord-Vietnam. Dat was
vermoedelijk een grote blunder. Wel
iswaar hoopte Washington de Noord-
vietnamezen zo te dwingen de hulp
aan de Vietcong te staken, maar tege
lijk dreef het door deze politiek zon
der uitzicht de Noordvietnamezen in
de armen van China in plaats van
naar de conferentietafel onder voor
Amerika aangename omstandigheden.
Tegelijk begonnen de Ver. Staten
hun troepenmacht te verstreken, want
zij wilden van geen nederlaag in Zuid
Vietnam weten. Tegen het eind van
het jaar waren de 20.000 „waarne
mers" uitgegroeid tot 200.000 man
gevechtstroepen. De Vietcong nam
tegenover de nieuwe Amerikaanse
activiteit eerst een afwachtende hou
ding aan, maar in oktober begon zij
offensieven tegen Amerikaanse kam
pen te ondernemen.
In Amerika zelf zijn vooral de
laatste maanden onder studenten en
intellectuelen de bezwaren tegen de
Amerikaanse politiek in Vietnam lui
der geworden. Men protesteert tegen
de bombardementen in Noord-Viet
nam, tegen het in stand houden van
een reactionaire maatschappij door
Amerikaanse wapens, tegen het offe
ren van Amerikaanse levens en het is
koren op de molen van deze overi
gens kleine oppositie, dat president
Johnson in het najaar van 1964 niet
blijkt, te zijn ingegaan op polsingen
van Hanoi over onderhandelingen.
Toen stelde Johnson nog als voor
waarde, dat de steun van Hanoi aan
de Vietcong zou worden stopgezet.
Pas in april van dit jaar verklaarde
Johnson zich bereid tot onderhande
len zonder voorwaarden vooraf.
Maar nu was de tegenpartij minder
soepel.
Een van de voornaamste gebeurte
nissen in Afrika is de uitroeping van
de onafhankelijkheid door Rhodesië
geweest. Rhodesië is een Engelse ko
lonie met zelfbestuur, die sinds enige
tijd aandrong op het verkrijgen van
de onafhankelijkheid, zoals Zambia
en Malawi kortgeleden ook van En
geland hebben gekregen. Maar Rho
desië is een geval op zichzelf doordat
er zo'n grote blanke minderheid in 't
land aanwezig is. Op 4 miljoen Afri
kanen zijn er 250.000 blanken, die de
politieke macht volledig in handen
hebben en niet van plan zijn die uit
handen te geven. Engeland is volle
dig bereid Rhodesië onafhankelijk
heid te geven, maar op enkele voor
waarden, die waarborgen, dat de
meerderheid van de bevolking op de
duur toch volledig deel krijgt aan het
landsbestuur. Bovendien moet de
Afrikaanse bevolking volledig met de
onafhankelijkheid instemmen. Toen
de Rhodesische regering van Ian
Smith en de Engelse Labour-regering
na breedvoerig overleg niet tot over
eenstemming konden komen over de
voorwaarden, waarop Rhodesië on
afhankelijk zou worden, proclameer
de Ian Smith de onafhankelijkheid op
eenzijdige wijze.
De Engelse regering sprak van re
bellie en kondigde boycotmaatregelen
af- Rhodesië werden de voorkeursta
rieven van het Gemenebest ontnomen
er kwam een verbod voor Engelse fa
brikanten om Rhodesische tabak af
te nemen en een beroep op de Lon-
dense kapitaalmarkt werd voor Rho
desië onmogelijk gemaakt. Engeland
kende de Veiligheidsraad in de kwes-
tie.Daar bleek, dat de andere Afri
kaanse landen maar matig tevreden
waren met het Engelse optreden. Zij
wensten vooral militair optreden om
Smith tot de orde te roepen en in elk
geval een embargo op olieleveranties.
De Veiligheidsraad sprak zich uit
voor een olie-embargo, waarbij En
geland zich wilde neerleggen als het
doeltreffend zou kunnen zijn. Er zijn
nl. veel gaatjes waardoor olie een
land kan binnenstromen. Het ziet er
nog niet naar uit, dat de Engelse
maatregelen voldoende zijn om Smith
op de knieën te krijgen.
kei'..
Een van de voornaamste problemen
van de Amerikaanse buitenlandse po
litiek is Vietnam, maar het is niet de
enige. Wij hebben al gezien, dat ook
de crisis in Europa, vooral in haar
samengang met de NAVO en de ten
dens van De Gaulle om toenadering
tot Rusland te zoeken, de Ver. Staten
niet geheel onberoerd laat. Doch ook
Latijns Amerika is een ernstig zor
genkind, vooral sinds met Castro op
Cuba het communisme vaste voet ge
kregen heeft op het westelijk half
rond. Toen in april van dit jaar in de
Dominicaanse republiek, die met Ha
ïti het eiland Hispaniola deelt, een
groepje progressieve officieren in op
stand kwam tegen de rechtse junta,
zond Washington troepen, aanvanke
lijk om Amerikaanse levens te be
schermen, maar in feite om de rechtse
troepen te redden van een nederlaag.
Na een maand kwam het tot een be
stand, maar het duurde tot september
voordat er een toch nog labiele oplos
sing werd gevonden.
In de Kongo heeft president Kasa-
voeboe in oktober premier Tsjombe
ontslagen, hoewel deze over 'n meer
derheid in het parlement beschikte en
door zijn bekwame maatregelen de
chaos in het land wat had beteugeld
en de aanvankelijk nog gevaarlijke
rebellie in het oosten van het land on
schadelijk had gemaakt. Vermoedelijk
zag Kasavoeboe hem als een bedrei
ging voor zijn eigen positie. Toen
Tsjombe weg was en zijn opvolger in
het parlement geen meerderheid kon
krijgen, kwam het gevaar van een an
dere kant. Eind november zette ge
neraal Moboetoe, de opperbevelheb
ber van het leger, Kasavoeboe af en
riep zichzelf tot president uit voor
vijf jaren, hetgeen betekent, dat de
presidentsverkiezingen van volgend
jaar niet doorgaan.
Meer succes met het wegwerken
van een premier had koning Konstan-
tijn van Griekenland, die deze zomer
premier Papandreou ontslag had ver
leend in een geschil over een zuive
ring in 't leger. De koning beschouwt
't leger als 'n haast particuliere aan
gelegenheid waar de politici af moe
ten blijven, 'n Ernstige crisis volgde
met veel betogingen in de straten van
Athene die na enkele mislukte pogin
gen werd opgelost doordat vice-pre
mier Stefanopoulos zoveel leden van
Papandreous centrumpartij wist lost
te weken, dat hij met steun van de
conservatieven over een meerderheid
in het parlement kon beschikken. De
crisis is opgelost, maar de spaningen
werken nog door in het Griekse volk-
I -a
In december heeft de officiële slui
ting plaats gehad te Rome van het
Tweede Vaticaanse Concilie. Op deze
wereldberoemde kerkvergadring zijn
vle besluiten genomen voor de rooms-
katholieke gemeenschap, maar ook in
een breder gezicht gekomen is men in
de verhouding van de christenkerken
van de gehele wereld. Vel is er be
reikt wat de gemeenschappelijke vol
keren voldoening schenkt. Paus Pau-
lus heeft het werk van zijn grote
voorganger Paus Joannes voltooid.
Het jaar, dat achter ons ligt, heeft
vele verrassingen gebracht en al is er
in het algemene beeld niet veel ver
anderd, vooral in Azië, maar ook in
Europa zijn tendenzen aan het licht
gekomen of versterkt, die op de ge
beurtenissen van de komende jaren
hun stempel zullen drukken. In Azië
is dat in eerste instantie de toene
mende isolering van communistisch
China, o.a. door de ontwikkeling in
Indonesië, in Europa, de nationalis
tische politiek van De Gaulle en het
duidelijk in Duitsland naar voren tre
dende gevoel, dat de afsluiting van
de na-oorlogse periode een volledige
gelijkgerechtigdheid voor Duitsland
moet betekenen.