wAAlwijkse en UnqstRaatse couRarrt Dramatische gebeurtenissen in Rood China hebben) lange voorgeschiedenis IVOROL n KJI V ijfentwintig „Slag in jaar gele d de Javazee en VOORSPEL TOT DRAMA BEGON IN 1911 OPEN OOG van <~lfYlierio Br'onchi letten «■■Éi Centrale verwarming LEENAARS verwarmings - industrie IN ZEESLAG GINGEN 1115 MARINE-MANNEN TEN ONDER De dramatische gebeurtenissen in rood-China hebben een lange voorgeschiedenis, die al in het begin van deze eeuw begint. In 1911 brak namelijk een revo lutie uit, die een einde maakte aan het eeuwenlange keizerlijke bewind. In feite had de keizerin reeds ja renlang de grootste moeite gehad om haar gezag te handhaven en toen zij in 1909 stierf, stond er nog maar weinig een revolutie in de weg. De aanleiding daartoe vond men in de pogingen om de spoorwegen te nationaliseren. Hiertegen rees veel verzet van de zijde der invloedrijke kooplieden en industriëlen, die de Mandsjoe-dynastie niet gunstig waren gezind en tamelijk westers waren georiënteerd. Dit wijst er reeds op, dat de omwenteling van 1911 een burgerlijk karakter droeg. Aan de politieke revolutie ging, zo als steeds, een geestelijke crisis vooraf en in de val van de verouderde maatschappelijke instellingen sleepte zij ook de staatsvorm mee. Confucius werd afgezworen een luxe...? 't valt mee! vraag vrijblijvend ons informatieblad Pakje boter 5 cent duurder Uitgehold Jachtterrein Tanden blank- Adem fris Onbetwist de beste tandpasta Wrange vruchten ^xcluóieve ^J-lerenkleclincj WAALWIJK Koningin gaf reddingsboot naam: Javazee" Leerplicht-wet gewijzigd Auto tegen trein in Bergen op Zoom: twee doden Drama Een van de zachtste winters van deze eeuw Getroffen Invloed IlilP' BB VRIJDAG 3 MAART 1967 De teho vAn het Zuiöen 88e JAARGANG No. 18 Uitgever Waal wij ksche Stoomdrukkerij Antoon Tieten Hoofdredacteur JAN TIELEN Gironummer 1069687 Dit blad verschijnt 2x per week Losse nummers 20 cent •Abonnement p. week (0,28+ 2ct. inc.k.) ƒ0,30 p. mnd. (1,20+10 ct. inc.k.) 1,30 p. kwrt. (3,40+10 ct. inc.k.) 3,50 p. kwrt. p. post 4,bij girobetaling (bij incasso p. postkwit. 75 ct. extra) Advertentieprijs: 14 cent per mm. Contractadvertenties: speciaal tarief Opgericht 1878 Bureaus Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167-2002 Telegram-adres „ECHO" Het gehele Chinese leven was tot het begin van deze eeuw doortrok ken met de zedenleer van Confu cius. Deze hield in dat niemand zich verzetten mocht tegen de wil van de keizer en dat een vader de onbeperkte beschikkingsmacht uit oefende over de levens van zijn vrouw en kinderen. Wie zich durf de te verzetten tegen de wil van zijn vader werd uit de maatschap pij gestoten. Noch een zoon, noch een dochter zou het zich ooit in zijn of haar hoofd halen om zelf een levensgezellin of echtgenoot te kiezen. Daar zorgden de ouders en speciaal de vader voor en er werd niet verder over gesproken. Ook werd de lichamelijke arbeid als minderwaardig beschouwd. Hoezeer deze leer was verlaten bleek ongeveer 10 jaar later in 1919 toen een aantal studenten in Peking een huis binnendrongen en daar een drietal ministers een pak ransel toe diende, waarmee men openlijk te ken nen gaf dat niet alleen de patriar chale verhoudingen in het gezin had den afgedaan, maar ook het staats gezag niet meer blindelings weTd ge hoorzaamd. Na de proclamatie van de republiek beschikte China zeker over figuren die tot regeren in staat waren. De voornaamste onder hen was wel Soen Yat Sen, die de be kende volkspartij en haar socialis tische programma betekende voor China veel vooruitgang. Het Chinese socialisme was niet te vergelijken met hetgeen er in West-Europa on der werd verstaan. De leden van de ze beweging waren geen arbeiders, maar aristocraten en kooplieden, of ficieren en industriëlen. Men wilde een parlement, een centrale regering, een sociale politiek en vermindering van de invloed van de buitenlanders. Kantoor: Tilburg, Koopvaardijstraat 43 Telefoon 04250-24529 na 18 uur 30367 PRIJS KAAS OOK OMHOOG Behalve het pakje boter (met 5 cent) wordt per 1 april ook de prijs van de kaas verhoogd met 5 cent per kilogram. Dit is het gevolg van de nieuwe richtprijs en verreken- prijs voor melk. Melk en overige melkprodukten worlen niet duur der, ook al is de richtprijs van melk op 35 cent gebracht. De kabinetsbeslissing is vrijdag bekend gemaakt, evenals de oriën tatieprijzen voor rund- en kalf- slachtvee. Ook hiermede heeft de regering een voorzichtig beleid ge voerd om de kosten van levenson derhoud zo laag mogelijk te hou den. Als gevolg van leze maatrege len bespaart de regering dit jaar 50 miljoen gulden. Deze verdwijnen echter weer in de exportrestitutie. Voor de volgende jaren wordt deze beslissing waarinder de sub sidie-afbraak op last van de EEG begrepen is, voor de schatkist voor delig. Volgens de cijfers zou een pakje boter 15 cent en de kaas 35 cent duurder moeten worden. De laatste maanden is de boter- en kaasprijs echter al voor een belang rijk deel opgetrokken, zodat nu nog vijf cent overblijft voor beide pro- dukten. Ook de bezitloze boeren stonden er buiten. Ondanks de bezielende leiding van Soen Yat Sen en de bekwaamheid van een groot aantal der leiders is deze Kwo Min Tang er niet in ge slaagd de beoogde eenheid van Chi na tot stand te brengen. Daarvoor heeft men te weinig oog gehad voor de geweldige sociale nood van de boeren, die geen grond bezaten, waar door men spoedig vergeefs zocht naar de noodzakelijke steun onder de mas sa. Zij werd door dit gebrek aan sympathie echter niet vernietigd, maar innerlijk uitgehold door de ma chinaties van de vreemde mogend heden. Geheel West-Europa heeft gedu rende tientallen jaren in China een rijk jachtterrein voor haar buiten landse handel bezeten. Dat was reeds gedeeltelijk het geval vóór 1911 en onder Soen Yat Sen is men niet be reid geweest deze politiek te mati gen. Men probeerde de verschillen de stromingen in de Kwo Min Tang tegen elkaar op et zetten. Overal vormden zich zogenaamde zelfstan dige rijkjes onder leiding van gene raals die door de mogendheden wer den gesteund. Een zwak China bete kende vrijhandel en de 400 miljoen Chinezen waarborgden een ruime klantenkring Deze politiek is zeer kortzichtig geweest. In die eerste jaren na de val van het keizerlijk bewind waren bijna alle leidende figuren van de Kwo Min Tang bereid hun nieuwe staat naar westers model met Euro pese hulp in te richten. Men heeft toen voorzichtige en onbaatzuchtige staatkunde opgeofferd aan winstbe jag. Later, in de dertiger jaren heeft Japan in China het westen verdre ven en daarmee dit afzetgebied over genomen. Ook Japan heeft China geëxploiteerd in plaats van geholpen, waarmee dit land in zijn onmiddellij- ke nabijheid een vijand heeft gekre gen, terwijl daar vriendschap had kunnen groeien. Gelukkig voor Euro pa overigens. De terugblik op de revolutie van 1911 heeft deze zin, dat zij ons de fouten leert van de Europese politiek uit die jaren. Men heeft de belan gen van China zonder meer gene geerd en daar plukt men nu de wran ge vruchten van. China greep naar de dictatuur van het proletariaat om dat langs deze weg zijn eenheid op nieuw kon worden verwezenlijkt. De oktoberrevolutie van 1911 bracht China de democratische republiek, en de westelijke invloed. Nog geen 40 jaar later werd de invloed van deze elementen praktisch uitgewerkt. Waar en op welke wijze zullen wij China weer ontmoeten „HARTENAAS" We hebben al eens dë aandacht besteed aan de sociale voorzienin gen, die nodig bleken voor een wereld, waarin ook de zieke, de ge handicapte en de oudere mens een menswaardige plaats krijgen. Maar we zijn er niet alleen met sociale voorzieningen. De mens die onze hulp behoeft, heeft meer nodig dan een goedgevulde hand, meer dan sociale bijdrage, meer dan een lintje na 40 jaren trouwe dienst. Zij willen aangesproken worden met het hart en niet met gespeelde woorden die volgens 't boekje" worden uitgesproken. Ook zij behoren nog volledig tot onze wereld. Zij verdienen onze belangstelling. De oude gasfitter in 't volgende fragment uit 'n ge dicht van Gerrit Achterberg mist hartewarmte, wat dat inhoudt is het gemis dat de volgende regels uitdrukken. „Er is tot aan zijn dood voor hem gezorgd, begrafenis en ziekegeld lonen de moeite om weldadigheid te tonen en maken dat de vader hem niet worgt. Publieke werken gaf hem onderdak. Hij mag beschikken over pruimtabak" Namens 't Bedrijfsapostolaat, Albert Me gens Ij I Op de steiger van de Kon. roei en zeilvereniging De Maas in Rot terdam heeft Koningin Juliana de nieuwe reddingsboot van de Kon. Zuid-Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen de naam Javazee gegeven. Deze nieuwe reddingsboot, waar van de bouwkosten voor ongeveer eenderde bijeen werden gebracht door 'n aktie onder het huidige en voormalig marinepersoneel, zal ge stationeerd worden in Breskens De naam Javazee werd gekozen ter herinnering aan de slag in de Java zee, maandag j.l. precies 25 jaar geleden, het meest dramatische ge vecht in de Tweede Wereldoorlog voor de Marine. Bij de Tweede Kamer is een ont- werp-leerplichtwet 1968 ingediend, dat de mogelijkheid opent om op een nader te bepalen tijdstip de leerplicht te verlengen tot 9 jaar. De nieuwe wet treedt op 1 augus tus van het volgd jaar in werking, maar de verlenging van de leer plicht zal wel wat langer op zich laten wachten. Op een onbewaakte overweg na bij het natuurbad „de Zanderijen" in Bergen op Zoom zijn maandag avond om half zeven twee inwoners uit Bergen op Zoom omgekomen, toen de auto waarin zij zaten werd gegrepen door een posttrein uit de richting Zeeland. De slachtoffers zijn de 50-jarige F. van de Kieboom en de 47-jarige G. van Capelle, de vermoedelijke bestuurder van de auto. De brokstukken van de wagen lagen ver verspreid naast en op de spoorbaan. Een begin van brand kon snel worden geblust. Het trein verkeer tussen Bergen op Zoom en Roosendaal moest tijdelijk worden stilgelegd. De reizigers werden met bussen vervoerd. Tegen half tien was het treinverkeer weer normaal. Precies 25 jaar geleden begon in de namiddag de beslissende fase van de Slag in de Javazee. Zonder ook maar een vijandelijk schip tot zinken te brengen, werd toen het geallieerde vlooteskader onder commando van Schout-bij-nacht Karei Doorman door de Japanners vernietigd. Voor de Koninklijke Marine, die met de kruisers De Ruyter'en Java en de torpedobootjagers Kortenaer en Witte de With aan de gevechten deelnam, betekende deze nederlaag een diepte punt in haar maritieme geschiedenis. Sedert anderhalve eeuw had Nederland geen zeeslag van enige omvang geleverd. Met hun sche pen gingen 1115 marinemannen ten onder. De slag begon op 26 februari, toen Doorman vanaf de commandobrug van het vlagge- schip De Ruyter de Comined Striking Fleet, waarin behalve genoem de Nederlandse schepen, de Austaliërs met één, de Engelsen met vier en de Amerikanen met vijf oorlogsbodems deelnamen, leidde in een poging de grote Japanse vlooteenheid te onderscheppen. De vol gende dag begonnen de eerste gevechten met het eskader dat de Ja panners ter bescherming van hun hoofdmacht hadden gegroepeerd. Zij maakten zeer taktisch gebruik van hun gevaarlijke torpedo's, die een groot bereik hadden. Ze zorgden voor een wijde spreiding en keken niet op een wapen meer of minder. derbaarlijke volharding teweer had gesteld. Voldoende tijd om gezamen lijk te oefenen was er niet geweest. Dat de verschillen in de verbin- dings- de codedienst van de gealli eerde schepen tal van moeilijkheden opleverden, laat zich gemakkelijk ra den. Het waren factoren die mede hun trieste rol speelden in het nau tische drama van de Javazee, die zich sloot boven mannen die in feite geen schijn van kans hadden. De meteorologische winter, is een van de zachtste winters van deze eeuw geworden. Met een gemiddelde etmaaltempe- ratuur, die in De Bilt bijna twee graden boven normaal lag, behoor de deze winter tot de vijf zachtste van deze eeuw. In De Bilt werden 19 vorst dagen tegen normaal 42 waargenomen. Vanaf 1850 was dit aantal vorstdagen alleen in de win ters van 1963 en 1877 kleiner. Al leen begin januari waren er twee ijsdagen tegen normaal 11 in De Bilt. Ook de sneeuwval had verge leken met de vorige winters weinig te betekenen. Er was een tekort van ruim 15 uren zonneschijn. In het hele land was de winter nat als gevolg van een regenrijke decem bermaand. Hierdoor kwam de neer slag ongeveer 100 millimeter boven normaal te liggen. Hoestdrank in tabletvorm.95ct Deze torpedo's hebben schip voor schip vernietigd. Het was laat in de avond toen de De Ruyter en de Java nog de laatste twee Nederlandse schepen waren, die aan de slag deel namen. Toen sloeg ook hun uur. Eerst werd de Java getroffen. Vanaf de De Ruyter zag men in een gewel dige explosie het achterschip van De Java afbreken. Vrijwel tegelijkertijd zag men de bellenbanen van andere torpedo's langs het eigen schip lopen. De volgende aanval was echter raak. Het achterschip van de wanho pig wegdraaiende kruiser werd ge troffen. „Het was", vertelde een overlevende, „alsof het schip uit het water werd gelicht. Alle lichten vielen uit. We maakten direct zware slagzij en er brak brand uit op het achter dek". Binnen de twee minuten waren zowel de Java als de De Ruyter „do delijk" getroffen. De De Ruyter zonk echter niet, zoals de Java, kort na de treffer. Het vlaggeschip van Door man bleef nog ongeveer drie uur, brandend als een fakkel, drijven. Ter wijl overal munitie explodeerde, trachtten de opvarenden het schip te verlaten. Een van de geredden ver telde later dat hij gezien had hoe de commandant van de De Ruyter, de overste Lacomblé, als laatste het schip heeft verlaten. Het schip waarop Karei Doorman een ziekenverpleger en de gewonden, die zich niet konden verplaatsen, achterbleven. De Schout-bij-nacht en zijn staf 'en de overste Lacomblé zijn nooit teruggezien. Van enige invloed op het verdere verloop van de strijd in de Oost is de Slag in de Javazee niet geweest. De Japanse overmacht was te groot; 't ge allieerde verweer was te gebrekkig, 't Ontbrak Doorman en de zijnen aan een behoorlijke coördinatie. Zij moes ten het stellen zonder de zo belang rijke verkenningen uit de lucht. Aan hen konden geen vliegtuigen ter be schikking worden gesteld. En vlieg tuigen waren toen nog de enige ogen van de vloot. Onder deze omstandig heden kon slechts worden gesteld dat de vloot zich moedig en met een won- Schout-bij-nacht Karei Doorman

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1967 | | pagina 1