wAalwijkse en UnqstRAAtse couRant
WAT BRACHT 1967 VOOR NEDERLAND
Nieuwe Schiphol
Diplomatiek incident
Vet
Nederland leefde
mee niet gebserte
Prisis Alexander
Rampen
Rijksbegroting
Staatsie-bezoeken
IVÜgr. G. de
overleden
VRIJDAG 29 DECEMBER 1967
88e JAARGANG No. 103
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Axitoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Losse nummers 20 cent
Abonnement
p. week (0,28+ 2 ct. lnc.k.) 0,35
p. mnd. (1,20+10 ct. inc.k.1,36
p. kwrt. (3,40+10 ct. inc.k.) 3,50
p. kwrt. p. post 4,by girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 75 ct. extra)
Advertentieprijs: 14 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
B .reaus Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167-2002
Telegram-adres „ECHO"
Nederland heeft in 1967 alle aanleiding gehad om een wat zorgelijk gezicht
te trekken. Op tal van terreinen waren de vooruitzichten niet zo hijzonder
gunstig. Er zijn tamelijk sombere geluiden geweest over de economische situ
atie. De werkgelegenheid holde achteruit, de betalingsbalans leek danig te
verslechteren en met onze nationale liefhebberij redetwisten over de po
litiek - was ook iets aan de hand. De lieflijkheid verdween. Tegenstellingen
tussen de politieke partijen werden groter, de ruzies feller van toon en het
geroep om politieke vernieuwing belangrijk luider. De Tweede Kamerverkie
zingen, die op 15 februari werden gehouden en die een belangrijke winst
opleverden voor Nederlands jongste partij, Democraten '66, gaven geen be
slissende stoot in de door velen gewenste richting. Nu wij op de drempel van
1968 nog eens rustig achterom kunnen kijken lijkt er - gelukkig - weinig
te zijn uitgekomen van de sombere verwachtingen, waarmee wij weinig op
gewekt 1967 begonnen (op 3 januari 1967 kwam er nog een in mineur ge
stemd economisch verslag van het ministerie van Economische Zaken.) Het
is achteraf allemaal redelijk meegevallen. Alleen de werkgelegenheid, in het
afgelopen jaar enkele malen aanleiding tot bijzondere regeringsmaatregelen,
is nog niet veel verbeterd. De algemene economische situatie ziet er echter
toch een stuk beter uit dan aan het begin van het nu afgesloten jaar.
Het Koninklijk Huis stond in 1967
in een meer plezierige belangstelling
dan het jaar daarvoor. De discussies
over een republiek of het in stand
houden van de monarchie werden
rustig in stille kamers gevoerd in
plaats van rumoerig op straat. Wat
de koninklijke familie betreft, was er
vooral reden om feest te vieren. Op
27 april, 's avonds om drie minuten
voor acht, schonk prinses Beatrix in
't Academisch Ziekenhuis te Utrecht
het leven aan prins Alexander, die
tweede werd in de rij van erfopvol
ging (eerste is prinses Beatrix zelf).
De gynaecoloog prof. dr. W. P. Plate
en de kinderarts dr J. Drukker noem
den in hun medisch communiqué de
pasgeboren prins ,,e'en flinke, welge
schapen zoon". Het prinsje woog bij
de geboorte 3850 gram. Hij was 50
cm lang.
Prins Alexander werd op 2 sep
tember in de Grote of St. Jacobskerk
te 's Gravenhage gedoopt. Ds H. J.
Kater, hervormd predikant in Am
sterdam, bediende de doop. Op 10
maart 1966 had hij ook het huwelijk
van prinses Beatrix en prins Claus
ingezegend. Nog meer feest op Soest-
dijk en in Den Haag. Op 10 januari
trouwden in de Residentie prinses
Margriet en mr Pieter van Vollenho
ven. In de Grote of St. Jacobskerk
bevestigde prof. dr. H. Berkhof uit
Leiden het huwelijk. Hierbij werd
voor de eerste maal een nieuw huwe
lijksformulier gebruikt, dat nog niet
in het dienstboek van de Ned. Her
vormde Kerk was opgenomen. Het
burgerlijk huwelijk werd voltrokken
door burgemeester Kolfschoten van
Den Haag. In Den Haag deed zich
die dag een aantal kleine incidenten
voor. Tijdens de terugkeer van de
bruidsstoet van de kerk naar paleis
Huis Ten Bosch werd vlak voor het
passeren van de rijtuigen een rook
bom op de weg geworpen. De politie,
die 2500 man op de been had, hield
15 jongelui aan.
Amsterdam beleefde de nasleep van
het rumoerige jaar 1966; uiteindelijk
leidde dit tot het ontslag van burge
meester Van Hall. Het ontslag volgde
op het eerste interimrapport van de
commissie Enschedé over de gebeur
tenissen in Amsterdam sinds de forse
rellen tijdens het huwelijk van prin
ses Beatrix en prins Claus. Enkele
dagen (van 4 tot 9 mei) vergaderden
de ministers Beernink (Binnenlandse
Zaken) en Polak (justitie) met bur
gemeester Van Hall over de konse-
kwenties van het eerste interimrap
port. Op 9 mei had de burgemeester
een gesprek met premier De long.
Er bleek onenigheid over het tijdstip,
waarop Van Hall ontslag zou nemen.
Tenslotte besloot de burgemeester
zelf geen ontslag te vragen, doch het
initiatief geheel aan de regering te
laten.
,,Op 16 mei verscheen in 't Staats
blad het Koninklijk Besluit, waarin
aan burgemeester Van Hall van Am
sterdam 'met dank voor vele en ge
wichtige diensten in zijn functie be
wezen, eervol ontslag' werd verleend.
Zijn opvolger werd - met ingang
van 1 augustus - dr I. Samkalden,
oud-minister van justitie. De nieuwe
burgemeester stemde pas toe, nadat
hij van de regering toezeggingen had
gekregen voor ruimere financiële
middelen voor Amsterdam en een re
organisatie van het pclitie-apparaat.
Amsterdam en daarmee Neder
land - kreeg in 1967 het nieuwe
Schiphol. Koningin Juliana opende
op 28 april het nieuwe Schiphol Cen
trum. De bouw duurde vier jaren en
kostte 400 miljoen gulden. Revolutio
nair zijn de z.g. aviobruggen, die het
mogelijk maken, dat luchtreizigers
die meer door weer en wind van
vliegtuig naar aankomsthal moeten
lopen. De ingebruikstelling gaf de
nodige problemen. Er ging iets fout
met de ingewikkelde electronische
installatie, die administratie en trans
port van de luchtvaart regelde. Tal
rijke pakjes raakten zoek. Het laatste
woord is nog lang niet gezegd over
het lawaai van de straal^euzen, die
Schiphol aandoen. Door het gebruik
van nieuwe start- en landingsbanen is
een aantal woonkernen rond en in
het modewoord „scheiding der gees
ten" gaan toepassen. Er kwam een
nieuwe omroep - de Tros - bij en
een nieuwe, wat rechts geörienteerde
concentratie AVRO/RTN. Deze laat
ste fusie leek in eerste instantie ge
richt op het behoud van het familie-
annex omroepblad Televizier, dat
prompt via de AVRO/RTN televisie
een agressieve verkoopcampagne be
gon.
Ook Hilversum kende zijn traditio
nele, jaarlijkse schandaal. Het hoofd
van de AVRO-televisie, de heer Sie-
be van der Zee, werd met ontslag be
dreigd nadat bleek, dat hij forse be
dragen had aangenomen als beloning
voor publicatieadviezen aan een in
dat de werkloosheid in Twen the was
verdubbeld in één jaar tijd. De Twee
de Kamer hield in april een hearing
in Enschede over de economische si
tuatie in Twenthe.
Burgemeester Vleer van Enschede
vertelde, dat, ook bij een gunstige
ontwikkeling in de textielsector, al
leen al in Enschede de komende vijf
jaren werkgelegenheid moet komen
voor ruim 7000 mannen. De lijst van
textielbedrijven, die bijzondere maat
regelen moesten nemen, is lang. Drie
Almelose bedrijven vroegen in febru
ari werktijdsverkorting voor 3200
man. In april werden 400 personeels
leden ontslagen. De Koninklijke Ne
derlandse Textiel-Unie moest in april
reageerden op de overbekende wijze.
Tien dagen later arresteerden zij in
een Moskouse straat de stationsmana
ger van de KLM in Moskou, de heer
Donker. Hij werd beschuldigd van
spionage en uitgewezen wegens „da
den, die niet in het belang van het
land zijn"
Een ander diplomatiek incident,
waarin Nederland verwikkeld raakte,
speelde zich af in de jonge Afrikaan
se staat Guinee. Op 26 juni arres-
teer de de justitie van de Ivoorkust de
Guinese delegatie naar de Verenigde
Naties, nadat het KLM-vliegtuig,
waarmee de delegatie reisde, een on
verwachte tussenlanding maakte bij
Abidjan (Ivoorkust).
De werkgeversorganisaties veroor
zaakten nogal wat opschudding en
boze gezichten door in een brief aan
het kabinet te vertellen, dat de hou
ding van Nederland ten opzichte van
sommige buitenlandse regeringen de
handel nadelig beïnvloedde.
De politie heeft het in 1967 druk
gehad. Niet met het massaal bestrij-
kwamen de Nederlandse banken met
Op tal van terreinen waren
vooruitzichten niet bijzonder gunstig
Amsterdam in de z.g. „geluidstrog"
terecht gekomen.
Met de KLM ging het in 1967
goed. In het jaarverslag, dat in juli
verscheen, werd een winst gemeld
van 81,5 miljoen gulden over het
boekjaar 66/67. De regering besloot
de deelname van het rijk in de KLM
met nog eens ruim 50 miljoen gulden
uit te breiden om de financiële posi
tie van het bedrijf met het oog op be
stellen voor nieuwe vliegtuigen - te
versterken. Heel wat triester waren
de geluiden over het spoorwegverkeer
in Nederland. Over 1966 werd een
verlies geleden van bijna 80 miljoen
gulden. Minister Bakker (verkeer)
voorspelde voor 1967 een verlies van
130 tot 140 miljoen gulden. De
spoorwegen zouden zo'n 50 onren
dabele lijnen sluiten.
Nederland bleef niet gespaard voor
rampen. Op 25 juni trok een zware
wervelstorm een spoor van verwoes
tingen. Elf mensen werden gedood,
de materiële schade was aanzienlijk.
Vooral het dorp Tricht in de Betuwe
leed zwaar. Alleen in Tricht kwamen
vijf mensen om, 20 personen werden
gewond. Vijf en vijftig huizén werden
onherstelbaar, 93 zeer zwaar bescha
digd. Ook Chaam in Noord Brabant
werd zwaar getroffen. Hulp kwam
snel. Het Nationaal Rampenfonds,
onder aanvoering van Prins Bernhard,
stelde een schaderegeling op en orga
niseerde een inzamelingsactie
In Utrecht ontplofte op 12 juni 'n
munitieschip, waaruit oude munitie
werd gelost. Twee vissers, die in de
haven hun sport beoefenden, kwamen
om het leven. De materiële schade
was eveneens groot. Het Ministerie
van Defensie zou alles, wat niet door
de verzekering werd gedekt, betalen.
Dit jaar bracht Nederland de eerste
officiële uitzendingen van kleurente
levisie. Vanaf september werd weke
lijks zes tot acht uur in kleur uitge
zonden. De verkoop van de vrij dure
apparaten diep aanvankelijk niet best,
maar nadat eenmaal de grote radio-
en t.v.-tentoonstelling Firato was ge
houden gingen de verkoopcijfers met
sprongen omhoog. Het bericht, dat
het kijkgeld aanzienlijk zou moeten
worden verhoogd, bracht een domper
op de vreugde. Naar kleur kijken is
wél leuk, maar het wordt minder pret
tig als we. het in onze portemonnaie
gaan voelen. Het omroepwereldje
zorgde weer voor het nodige kabaal.
Ook hier kan men zo langzamerhand
opspraak gekomen Haags bedrijf.
Hij mocht tenslotte aanblijven als hij
het geld zou terugbetalen. Protesten
kwamen tegen de zendtijd, die de
NVSH kreeg. Een aantal mensen was
bang voor te veel sex op het scherm.
Die kwam toch wel. De VPRO had
de primeur van het eerste blote meisje
op het scherm. Het ontlokte heel wat
reacties.
Tekorten waren er ook genoeg bij
het rijk. Minister Witteveen (finan
cien) kwam in april met een somber
beeld. Het oorspronkelijke geraamde
tekort op de rijksbegroting 1967 van
1176 miljoen gulden was in de prak
tijk opgelopen tot liefst 2319 miljoen.
De begroting 1968, die op de derde
dinsdag van september werd inge
diend vermeldde een tekort van 2,7
miljard gulden. De geraamde uitga
ven waren 23,1 miljard, de inkomsten
20,4 miljard. Nieuwe belastingmaat
regelen bleken nodig, ondanks sterke
bezuinigingen op tal van overheids
uitgaven. Belangrijkste uitgaven ble
ven onderwijs (5,7 miljard), defensie
(3,2 miljard) en sociale voorzieningen
(2,5 miljard).
In de Troonrede besteedde Koningin
Juliana de nodige aandacht aan de
werkloosheid. „Ongeveer een jaar ge
leden begon de conjunctuur een aar
zeling te vertonen. De aanvankelijke
snelle toeneming van de werkloosheid
- die vooral regionaal een belangrij
ke omvang aannam - baarde de re
gering grote zorg. Zij voelt zich nauw
betrokken bij het leed, dat uit deze
werkloosheid voor de werknemer en
zijn gezin voortvloeit", aldus Konin
gin Juliana. De regering was bij de
presentatie van de nieuwe begroting
overigens optimistisch. Berichten over
bedrijfssluitingen en moeilijkheden in
diverse bedrijfstakken bleven schok
ken. Het plotselinge fiasco van het
Haagse bedrijf Van Heyst baarde
veel opzien. Talrijke werknemers wer
den de dupe van een slecht bedrijfs
beheer. Het versterkte de wens van
de vakbeweging naar meer insproak
van de zijde van de werknemers bin
nen de onderneming. De textielindus
trie kreeg zware klappen. Eind janu
ari vroeg het grote textielconcern Van
Heek en Co. te Enschede werktijds
verkorting aan voor 1950 van de
3700 werknemers. Het concern kwam
in januari 1965 tot stand door diver
se grote fusies. Op dat moment werk
ten er 5000 man. De vakbeweging
kwam met een rapport, waaruit bleek.
700 werknemers ontslaan. In dezelf
de maand ontsloeg een textielbedrijf
in Sas van Gent 190 van de 235
werknemers. April was wel de ramp-
maand voor de werknemers in de tex
tielindustrie. Andere bedrijven, die
mensen moesten ontslaan, waren:
Verenigde Tilburgse Weverijen (150
man), Ter Keule-Cromhoff in En
schede (200 man) en een kousenfa-
brielc in Schijndel (40 man). ïn to
taal werd die maand in de textielsec
tor voor 4000 man werktijdsverkor-
ting aangevraagd.
De Binnenlandse Veiligheids Dienst
(BVD) kwam, welhaast traditiege
trouw, weer in opspraak. Er zouden
allerlei informaties over studenten
zijn ingewonnen bij de Nederlandse
universiteiten. Daarover hebben wij
ons dan weer enige tijd druk ge
maakt. De BVD kreeg in september
een nieuwe leiding. Wegens het be
reiken van de pensioengerechtigde
leeftijd werd Nederlands geheim
agent nummer 1, mr S. Sinninghe
Damsté, opgevolgd door drs A. Kuy-
pers (50), die tijdens de oorlog al
inlichtingendiensten voor de gealli
eerden had georganiseerd. Zowaar
hadden wij ook iveer ons internatio
nale spionageschandaaltje. In 1966
was het hommeles met de Chinezen
in Den Haag, ditmaal ging het om
een Rus in Amsterdam. Op 12 april
arresteerde de rijksrecherche bij zijn
woning in Amsterdam de hoofdver
tegenwoordiger van de Sovjetrussi-
sche luchtvaartmaatschappij Aeroflot,
de heer Gloechow. Hij werd beschul
digd van uitlokking tot het leveren
van staatsgeheimen. Mr W. Kol-
kert, officier van Justitie in Den
Haag, zei, dat hij de indruk kreeg
met een goed opgeleide spion te ma
ken te hebben". Op 17 april vertrok
Gloechow naar Rusland. De Russen
den van ordeverstoringen, maar met
een toenemende criminaliteit. Er was
een verontrustend aantal moorden,
waarbij enkele tragische familiedra
ma's. Vooral de moord op een meisje,
gepleegd door een man, die werd
verpleegd in een psychiatrische in
richting, doch te veel vrijheid had,
was aanleiding tot veel commentaar
en discussie. De minister van Justitie
moest de verzekering geven, dat met
meer zorgvuldigheid zou worden ge
werkt. Enkele spectaculaire bankbe-
rovingen en inbraken gaven de justi
tie, handenvol werk.
Grote branden zijn er ook geweest.
In oktober werd de Danlonfabriek te
Emmen geheel verwoest. Twee andere
bedrijven waren evenmin te redden,
de totale schade was meer dan 35
miljoen gulden. In totaal 1180 werk
nemers werden door deze ramp ge
troffen. Hun lonen werden gelukkig
door de verzekering gegarandeerd.
Kort na deze brand verwoestten de
vlammen in Zeist enkele historische
gebouwen en een fabrieksopslag-
plaats van de Hernhutters. Ook hier
een gigantische schadepost: 30 mil
joen.
De Nederlandse banken hadden,
naast de beveiliging tegen overvallen
(die volgens een politierapport enorm
is bemoeilijkt doordat ook de onder
wereld zeer moderne vindingen ge
bruikt, waarmee het bijvoorbeeld mo
gelijk is in weinig minuten door me
tersdikke muren heen te branden),
nog heel andere zaken aan het hoofd.
Enkele bankiershuizen kwamen in op
spraak door wanbeheer. Een aantal
banken besloot tot fusies. De banken
in hun geheel besloten de handschoen
op te nemen tegen de girodienst van
de PTT, die een steeds groter aandeel
krijgt in het geldverkeer. In oktober
een nieuw betaalmiddeldoor de ban
ken gegarandeerde betaalohèques.
Met deze chéques kunnen bedragen
tot 50 gulden worden betaald. De
giro kent ook iets dergelijks (de blau
we kaart), maar geeft geen garantie
als de rekeninghouder in gebreke
blijft.
Veel sombere berichten. Maar het
verhaaltje, dat wij van huis uit zo vre
selijk pessimistisch zijn, ging toch
niet op. Wij nodigden vriendelijk bui
tenlandse gasten uit om eens te ko
men kijken, omdat tenslotte ons land
je nog tal van fraaie zaken heeft.
Het gaat hier niet alleen om de ruim
anderhalf miljoen toeristen, maar ook
om zeer officiële bezoekers. Het Ko
ninklijk Huis ging op statiebezoek.
In mei bezochten Koningin Juliana
en prins Bernhard Canada, waar zij
natuurlijk ook rondwandelden op de
wereldtentoonstelling. Prins Bernhard
hield tijdens dit bezoek een pleidooi
voor de synthetische produktie van
voedingsmiddelen ter bestrijding van
de voedselnood in de wereld.
In Nederland kwamen groothertog
Jan en groothertogin Charlotte van
Luxemburg op bezoek. Uit Nepal
kwamen koning Mahendra Bir Bi
kram en koningin Ratna Rajya Laxmi.
Onze nationale reiziger, minister
Luns van Buitenlandse Zaken (die je
tenslotte voornamelijk in het buiten
land moet afdoen), bezocht o.a. Oos
tenrijk, Polen en Roemenië. Ook ont
ving hij in Den Haag belangrijke gas
ten. Premier Wilson van Engeland en
zijn minister van Buitenlandse Zaken,
Brown. Zij kwamen praten over En-
gelands toetreding tot de Euromarkt.
De Amerikaanse vice-president, Hu-
bert Humphrey, kwam voor bespre
kingen over Vietnam naar Den Haag.
Nederland toonde zich op vele
gebieden weer zeer vooruitstrevend.
Nergens in Europa kwamen de „hip
pies" zo aan bod als bij ons. Am-ster
dam, Rotterdam en Utrecht organi
seerde festijnen voor de bloemenkin
deren, die tot ver over onze grenzen
werden besproken. Van onze spreek
woordelijke onverdraagzaamheid is
nog maar weinig overgebleven, al
waren er natuurlijk nog heel wat cri
tici te vinden, die een zeer radicale
oplossing voor het vermeende kwaad
wisten: „Ze moesten ze in een werk
kamp stoppen". Tot bijzonder kwa
lijke uitwassen is het echter niet ge
komen. Al was er wel aanleiding voor
toenemende zorg over het gebruik
van verdovende en stimulerende mid
delen door jongeren.
Een hoogtepunt uit 1967: het hutvelijk van Prinses Margriet
Ook op religieus terrein is ons
land haantje de voorste. De Neder
landse katholieken gaan in de wereld
voorop bij de speurtocht naar ver
nieuwing, die het geloof een nieuw
elan moet geven. De verhouding tus
sen Rome en de Nederlandse katho
lieken is nog al eens gespannen ge
weest, maar begin 1967 kwam duide
lijk een toenadering tot stand. De
R.K. Kerk verloor in Nederland een
van haar bisschoppen, mgr. G. H.
Vet, bisschop van Breda. Hij overleed
na een korte ziekte op 49-jarige leef
tijd. Elke klokslag van de tijd eist
zijn slachtoffers. Zo ook 1967. Wij
moesten afscheid nemen van een aan
tal bekende en vooraanstaande Ne
derlanders. De oud-minister J. G.
Suurhoff overleed vrij onverwacht.
In Maastricht overleed de dichter
Pierre Kemp, in Antwerpen de ro
manschrijver mr A. Roothaert.
Zo gleed 1967 voorbij. Met trieste
en met hartverwarmende gebeurtenis
sen. Met sensaties en de kleine zaken
van alledag, die nooit het nationale
nieuws zullen halen. Met grootse
prestaties en fatale vergissingen. Met
spanning en een reusachtige massa,
door vele naamlozen verricht routine
werk. Als we alles zo bij elkaar op
tellen en een balans opmaken, kunnen
we toch weer tevreden glimlachen.
En wie dan nog wil mopperen, die
mag dat op het weer doen. Een zo
mer. di eslecht begon, maar redelijk
eindigde. Een winter, die vroeg is in
gevallen en ons een koud afscheid
van 1967 voorbereidde.
