Proefnummer. ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1881.
No. 1.
I D
olksYsr maken*
EEGAAN
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
f
E e ii w o o i' cl v o o r a f.
VOOR
TC
ia
e'
sna
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1Eranco per post
verhooging.
zonder prijs-
sen -i
een.
opor
stdri
pooi
iie liet zal zeker niet overbodig worden geacht, dat
ie Redactie van het uit te geven Nieuwsblad bij het
rthtiaanbieden van dit proefnonimer een woord tot inlei-
mlc-ding en aanbeveling van den eersteling meêgeeft.
Wat is het doel van de Redactie vraagt de
lezer.
Het antwoord luidt als volgt:
Wij willen een blad uitgeven, dat tweemaal per
week zal verschijnen, een blad dat tegen een onge
kend lagen prijs in uwe huizen toegang hoopt te
verkrijgen en zich dien toegang wil verwerven, door
u op de hoogte te houden, in korte trekken natuur
lijk, van het buitenlandsch nieuws; door u het be
langrijke in het binnenland in aangenamen vorm mede
te deelen, door u bekend te maken met alle groote
en kleine gebeurtenissen in uwe omgeving en in de
plaats uwer inwoning, voor zoover zij namelijk ge
wichtig genoeg zijn om de kennis er van in eenigs-
zins wijderen kring te verspreiden.
Wij willen een blad uitgeven, dat uw huisvriend
moet worden en dat het zal worden, daar staan wij
u borg voor.
Om tot dat doel te geraken, hebben wij ons van
de medewerking van verschillende personen verzekerd,
s voor de rubriek: hoofdartikelen, feuilleton en wetens-
waardigheden van allerlei aard.
Maar om te kunnen slagen zijn twee zaken hoog
|a noodig, te wetenEen groot aantal abonné's en een
Ljgroot aantal advertentiën. Want voor het oprichten
lteen in stand houden van een nieuwsblad is geld noo-
{q dig in de eerste, tweede en in de derde plaats. Daarom
Aliet een gedeelte van het publiek moeten wij
daOebben, maar het geheele publiek. Wij zijn ook
rip het van plan oni te schrijven voor eene bepaalde
p'^oterie of voor eene bepaalde partij, neen, wij willen
pFtrikt onzijdig blijven, wij willen nieuws gevenwij
s Villen aangenaam zijn; er is al zooveel onaangenaams
i de wereld, dat wij het wel zonder dat kunnen
je(pcn. Uit het bovenstaande vloeit van zelf voort, dat stuk
en, die personaliteiten bevatten, steeds zullen worden
dsworpen in den snippermand. Ingezonden stukken
rallen den toets van bovengenoemde beginselen moeten
urinnen doorstaan, willen zij worden opgenomen.
De uitgever zal zorg dragen, dat het blad met
Advertentiën 16 regels 60 et. Elke regel meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
eene duidelijke letter gedrukt wordttal van agenten j
zullen hem bijstaan om de algemeene verspreiding te
bevorderen; op bijna alle plaatsen van het land van
Ileusden en Altena, in de Langstraat en in den Bom-
melerwaard zullen correspondenten gevestigd zijn om
ten spoedigste plaatselijke berichten te kunnen meê-
deelen.
Terwijl Redactie en Uitgever met de beste plannen
tegenover het publiek bezield zijn, vragen beiden een
rechtvaardig oordeel.
Hoewel het plan tot de uitgave reeds lang in
overweging was, hebben beiden met dit proefnummer
eenigen haast moeten maken om met 1° October werke
lijk te kunnen aanvangenverschillende omstandigheden
waren daarvan de oorzaak. De Redactie vermeent
echter, dat die omstandigheden geen ongunstigen in
vloed hebben gehad op dit nummer.
De Uitge\
Steunt hem met uw abonnement niet alleen, maar
steunt hem ook met uwe advertentiën. Het blad wil
uw huisvriend worden, laat het dan ook de tolk van
uwe industriëele ondernemingen, de middelaar tus-
schen kooper en verkooper, de aankondiger van blijde
en droeve gebeurtenissen in uw huiselijk leven zijn.
De Redactie.
verzoekt uwen krachtdadigen steun.
Onder de zaken, waarover van tijd tot
tijd gesproken en geschreven wordt, behoo-
ren zeker de volksvermaken. Is het kermis
geweest, heeft men weder eens gezien, op
welk een wijze een groot gedeelte der be
volking de zuur verdiende spaarpenningen
verkwist, hoe losbandigheid en ongebonden
heid voor vermaak en ontspanning moeten
gelden, dan denkt menigeenAch, wanneer
zullen de kermissen, die overblijfselen van
verleden tijden, voor goed verdwijnen? En
men behoeft waarlijk geen puritein te zijn om
met dien wensch in te stemmen Gaat men na
welke genoegens de kermissen vooral ten
platten lande verschaffen, overdenkt men
wat niet zelden de gevolgen zijn van een
driedaagsche brooddronkenheid, dan zal men
zich zeker aansluiten bij hen, die afschaffing
der zoogenaamde kermissen in het waar
achtig belang des volks verlangen. Wat kun
nen toch de tegenwoordige kermissen voor
waar genot geven? De meer ontwikkelden
onthouden zich, omdat zij walgen van de
tooneelen, die de kermis te zien geeft; de
schorre zangers van het café chantant, de
halsbrekende toeren in een paardespel, de
monsterdrama's of de flauwe grappen in
den schouwburg, boezemen hen niet het
minste belang in, en zij blijven tehuis of
verwijderen zich zoo mogelijk uit de ge
meente. Maar is er dan meer genot voor
hen die aan de zoogenaamde kermisvreugde
deel nemen Zou er niet iets anders, niet
iets beters te verkrijgen zijn? In vele ge
meenten zijn reeds voorstellen gedaan om
de kermis af te schaffenmeestal echter
zijn die verzoeken niet ingewilligd, omdat
de gemeentebesturen niet weten wat voor
de kermis in de plaats te stellen, want op
het gebied der volksvermaken, hetzij wij
het weten willen of niet, zijn wij nog niet
ver gevorderd. Bij afschaffing dient op den
voorgrond te staan, dat men iets beters in
de plaats kan stellen. En nu moge men
vragen, waartoe dit noodig ismen moge
op vermaak en ontspanning als iets zondigs
nederzien en oproepen tot boetedoening en
bekeering, het volk heeft nog te veel levens
lust om zich te onderwerpen aan die boet
predikers het wil na maanden achtereen de
zorgen des levens getorscht te hebben eenige
ontspanning en het vindt die, uit gebrek aan
beter, op de kermis. Geef het voor de ker
misvermaken iets anders, iets beters, en
het zal de kermisvreugde niet betreuren.
Men heeft wel eens beweerd, ons volk
kan geen feest vieren, maar wat is geble
ken bij onze nationale feesten? wie herin
nert zich niet de dagen van het kronings
feest, toen in alle gemeenten, groot en
klein, is feest gevierd, toen aanzienlijk en ge
ring, arm en rijk medewerkten om ieder een
dag van waar genot te bezorgen. Welk een
drukte bij de voorbereidselen, welk een ijver
en inspanning van alle zijden, en welk een
streven bij allen om op den dag van het feest
door niets de feestvreugde te storen. Her
denkt men die dagen, dan behoeft men waar
lijk niet te vreezen dat niet nog eens de ker
missen zullen vervangen worden door volks
feesten die door allen met genoegen zullen
worden bijgewoond
Daartoe is slechts noodig, dat men de
vervanging der kermissen ernstig wil, dat
men zich niet bepaalt tot het indienen van
adressen aan de gemeenteraden, maar dat
men zelf de handen uit de mouwen steekt
om iets anders daarvoor in de plaatste stellen.
In sommige gemeenten zijn reeds ver-
eenigingen tot stand gekomen om op bepaalde
tijden volksfeesten te organiseerentegen
betaling eener geringe bijdrage is men lid,
en die gelden worden gebruikt tot goed
making der kostendie natuurlijk aan
het organiseeren van feesten verbonden zijn.
Werden alom zulke vereenigingen in het
leven geroepen, stelden mannen van inGoed
zich in iedere gemeente aan het
deden zij zich inlichten op de vergaderingen
omtrent de meest gewenschte besteding der
gelden, ondersteunden de gemeentebesturen
de zaak, door zoo noodig eeriige subsidie
toe te kennen, dan zou men spoedig goede
vruchten van zijn werk zien, en meer toe
gebracht hebben om de kermissen voor goed
te doen verdwijnen, dan door honderden
adressen en waarschuwingen tegen de ker-
misuitspattingen.
Bovendien zou men dan in de gelegen
heid zijn zaken tot stand te brengen, die
langer genot verschaffen dan een paar dagen.
Men zou dit geld bijv. kunnen gebruiken
I.
Ia liet jaar 1864 woonde'er te Yokohama, in Japan,
tf in zekere Parker, die bij alle voorkomende gelegen-
Loden eene buitengewone belangstelling in het alge-
r een welzijn der aldaar gevestigde vreemdelingen aan
til dag legde en zich daardoor den eervollen bijnaam
,he Public Spirited,de behartiger van 't alge
een belang had verworven,
a Deze Public SpiritedParker, of P. S. Parker,
J elijk hij door al zijne vrienden genoemd werd, had
ne bijzondere liefhebberij hij stichtte clubs. De
rdloopersclub, de schaatsenrijdersclub, de cricketsclub
i racketclub, de Ragattaclub, de Yokohama United
,ib« eindelijk, hadden allen aan hem haar bestaan
danken. Parker bezat een niet alledaagsch talent
or organiseeren en administreeren en zou in zijn
norland, Engeland, een man van be teekenis gewor-
dt zijn, zoo hij zich de een of andere bepaalde car-
rje gekozen had, waarin hij zijne natuurlijke be-
gilheden had kunnen dienstbaar maken. Dit was
(tker niet het geval geweest; de Public Spirited
bad op jeugdigen leeftijd zijn vaderland verlaten en,
jjji zucht naar avonturen gehoor gevend, gedurende
(fikste jaren zijns levens in vreemde landen rondge-
ZVi.^en. Hij was in Indië, aan de Kaap de. Goede
Hooi1- 'n Australië en in China geweest, totdat het
toevil hem in het jaar 4 864 naar Japan deed ver-
dw
p schoone, destijds nog weinig bekende land be-
Lgbjl hem beter dan eenig ander, zoodat hij besloot,
zich daar voor goed te vestigen. Rij werd er na
weinig tijds een algemeen bekend, bemind en geacht
man. Als ik mij niet vergis, leeft hij er tegen
woordig nog, als eigenaar van een klein landgoed,
dat de Europeesche markt tc Yokohama van boter,
melk, koffie, gevogelte, vruchten en groenten voorziet.
In de bovengenoemde «United Club« verzamelde
zich eenige jaren geleden eiken avond het meerendeel
der inwoners van Yokohama. Parker had, als secre
taris van de club, een Franschen kok in dienst ge
nomen, die een tamelijk goed diner wist gereed te
maken. Ook kon men in de club billard spelen, een
partij kegelen of in de gelagkamer, aan het buffet,
de nieuwtjes van den dag uit Yokohama hooren,
verspreiden en controleeren. Bals bij inteekening
veertig dansers en acht dames en feestmaaltijden
werden eveneens in de club gegeven.
Yokohama was toen ter tijd een stad, waar men
zich in het geheel niet met veroordeelen ophield, en
de «United Club« kon dan ook niet exclusiefge
noemd worden. De commissie ballotteerde wel over
elk nieuw op te nemen lid, maar het gebruik der
zwarte ballen scheen haar vrij wel onbekend te zijn.
Iedereen die zich in een onbezoedelden naam ver
heugde, kon van zijne opneming in de club verzekerd
zijn. Men vond er de officieren van het Engelsche en
het Fransche garnizoen te Yokohama, van den kolonel
af tot den jongsten vaandrig toe de chefs van Euro
peesche en Amerikaansche handelshuizen, en tevens
de klerken die op de kantoren dezer heeren werk
zaam warengezagvoerders van koopvaardijschepen
en officieren van de vreemde oorlogsbodems, die in de
havens van Yeddo en Yokohamav-voor anker lagen.
Allen leefden er vreedzaam en vriendelijk met en
naast elkander. Ieder vreemdeling, die te Yokohama
daar den eigen avond nog al de inwoners van Yoko
hama, aan wie hij wenschte voorgesteld te worden,
te leeren kennen. Yokohama was een kleine stad,
maar er heerschte met dat al geen kleinsteedsche
toon. Vreemde bezoekers werden in de club niet met
wantrouwende blikken aangegaapt, maar konden inte
gendeel onopgemerkt en ongehinderd doen en laten
wat zij wilden, zoo lang zij zich binnen de ruime
grenzen van het reglement der club bleven bewegen.
Op zekeren avond in de maand Juni des jaars 1864
zat ik op de hooge sopha in de billardkamer, om
een mooie partij tusschen twee bekwame spelers
gade te slaan, toen ik mij plotseling door de P. S.
Parker bij mijn naam hoorde roepen. De «Public
Spiritedhad een luide, heldere stem, en iedereen in
de ruime billardkamer kon even goed als ik hooren,
wat Parker mij te zeggen had. Het was geen ge
heim. Parker kende dan ook over 't algemeen slechts
zulke geheimen, die hij met een gerust geweten op
de hoeken der straten had kunnen uitroepen.
Hier stel ik u Dr. Heinrich Günther voor riep
hij. «Hij heeft brieven voor u van gemeenschappelijke
vrienden uit Duitschland. Hij is heden namiddag met
de P. 0. mailboot aangekomen en kan u de
nieuwste berichten uit het vaderland brengen.Daarop
verdween Parker weder om straks aan het andere
einde van de club bij een ander een soortgelijke taak
te vervullen.
De nieuw aangekomene scheen min of meer ver
legen, nu hij op zulk een luidruchtige manier aan het
geheele gezelschap voorgesteld wasen zijne stem
klonk zacht, bijna fluisterend, toen hij met mij een
gesprek aanknoopte. Ik had hem vluchtig gemonsterd
en zijn uiterlijk voorkomen bracht een hoogst aange
namen indruk bij mij te weeg.
kwam dat eerst later te hooren, want hij zag er
ouder uit. Hij had grijs haar en een buitengewoon
ernstig, ik mag wel zeggen zorgelijk, droevig uit
zicht. Zijne ingevallen, bruine oogen echter zagen
iemand zoo vrijmoedig aan, als ik het ooit bij eenig
ander mensch heb opgemerkt. De vergelijking, die ik
hier ga neerschrijven, is niet dichterlijk, maar zij
kwam terstond bij mij op en is ook volkomen juist
de blik van mijn landgenoot deed u denken aan den
melankolieken, schoonen blik van een trauwm^SiruL^
Giinthers voorhoofd was breed en edel gevormd, zijn
neus misschien wat te sterk ontwikkeld en hij droeg
een langen vollen baard. Zijn gestalte bereikte nau
welijks de gemiddelde grootte, maar zij was krachtig
en goed geproportioneerd.
«De heer Parker heeft u reeds gezegd, dat ik de
overbrenger van brieven voor u ben,begon hij.
«Ik heb inderdaad brieven en commissies voor u
van uwen broeder en van Förster en van Ribbeek.
In het jaar 1864 zou een niet gastvrij man de
zeldzaamste uitzondering te Yokojü
Later moet daarin echter eeïuge
men zijn.
In den tijd waarvan ik nu spreef
deling met goede aanbevelingsbrief
komen, of terstond werden de lij,
opend van al degenen, aan
medegebracht.
Förster
van mij,
en
en ïei
kon mij te Yok
Nadat i
Günther u'
digde, vlucht!
natuurlijk, da
mijnent
NIEÏÏWSBLA*
RH Laml van Huisden en Alten,
DE LANGSTRAAT EN DE ROMMELERWAARD