BUITENLAND.
PLAATSELIJK NIEUWS.
BINNENLAND,
men. L. hing zich op, O. werd ter dood ver
oordeeld, H. en de Groot tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld. H. is op Loeve-
stein, onze Tower, overleden, De Groot zoo
als met weet, gelukte het met behulp zijner
vrouw Maria van Reigersbergen, met wie hij
in 1G07 gehuwd was, te ontvluchten, en naar
Frankrijk te ontkomen.
De man, dien wij uitwierpen, werd met
open armen in Frankrijk ontvangen, waar
de Koning hem terstond een jaargeld toe
stond. In den vreemde schreef hij zijne Ver-
antwoordingterwijl hij op Loevestein Prins
Maurits reeds in den breede zijn verhouding
tot het gebeurde uiteengezet had. Binnen
die muren schreef hij ook de Inleiding tot
de Ilollandsche rechtsgeleerdheid en zijn Be
wijs van den waren godsdienst.
Wel mocht Vondel zingen:
Hoe zou de duisternis dit Hollandsch licht
gedoogen,
Dat al te hemelsch scheen in aller blinden
oogen
Het ging een wyle schuil om klaerder op
te gaen,
Wij haten 't groote licht, een ander bid
het aen.
De Staten beantwoorden zijne verantwoor
ding met een vogelvrijverklaring.
In Frankrijk schreef hij zijn meest beroemd
werk het recht van oorlog en vrede (de Jure
Belli ac PacisJ een kostbare bijdrage tot het
volkenrecht, waarin hij voor 't eerst aan
drong op 't maken van een scheiding tus-
schen het recht en den godsdienst. Dat
werk is in alle Europcesche talen overgezet
en tallooze malen herdrukt, het laatst te
Londen in 1854.
In 1631 waagde de Groot 't zijn vader
land op te zoeken, waarnaar zijn hart steeds
trok. Hij hoopte veel veranderd te vinden
en dat was ook zoo. Maar de gemoederen
waren nog in lang niet bedaard en de Sta
ten stelden f 2000 op zijn hoofd. Daarom
vertrok hij ten tweedenmale en zijn voet
heeft slechts eenmaal meer den vaderland-
schen bodem gedrukt, n.l. in 't jaar '45 bij
zijn doorreis naar Zweden, waarheen hij trok
om te sterven.
Vondel dichte bij zijn vertrek:
's Avonts daelt het Piemels wonder
Met zijn stralende aengezicht;
Maer de Groot, ons Hollands licht,
Gaet, helaes! hier 's morgens onder.
Hoe gelukkig is de nacht
Die den dag uit hem verwacht
De Groot reisde naar Zweden, waar Koning
7 o
Gustaaf Adolf hem zoo hoog vereerde dat
hij op zijn krijgstochten steeds Do Groot's
f/recht van oorlog en vrede" meedroeg. Nu
G. A. dood was benoemde hem diens doch
ter tot staatsraad en ambassadeur bij het
ÏYansche hof en als zoodanig woonde hij van
163445 te Parijs. In laatstgenoemd jaar
werd hij teruggeroepen en met veel eerbewij
zen te Stokholm ontvangen. Daar zijn ge
zondheid veel geleden had, besloot hij zich
in Duitschland metterwoon te vestigen doch
hij verminderde zoo zeer, ook door een storm
achtige reis over de Oostzee, dat hij reeds
eenige dagen daarna, op 28 Aug. te Rostok
overleed. Hij werd te Delft begraven en
tot zijn eer richtte men een graftombe op.
Maria van Reigersbergen stierf in 1653.
//En rekent d'uitslag niet, maar telt het
doel alleen" zong Tollens. Juist zoo, wan
neer men de Groot naar dien maatstaf meet,
dan was hij een bijzonder man, misschien
wat zwak voor zijn tijd, maar een geleerde
zooals de 17de eeuw geen tweede heeftop-
geleverd.
Is 't geen eer voor ons kleine land dat
men in alle oorden der wereld Hugo de
Groot kent en wordt het geen tijd dat zijn
nazaten toonen die eer op prijs te stellen
Een standbeeld dus voor 't Delftseh orakel
t SPRANG, 24 Jan. Gisteren is door Dirk
Vos Dz. terwijl deze bezig was zand uit te graven
in een stuk bouwgrond, toebehoorende aan de wed.
Jac. van Loven alhier, een gouden penning ter
grootte en zwaarte van een tienguldenstuk gevon
den. Aan de eene zijde staat een wapen, bestaande
uit een schild, waarop een kruis met een kleiner
schild ligt; aan de andere zijde een bisschop in vol
ornaat. Rondom het schild en de bisschopsflgnur
staan randschriften in lettervormen zooals die in
de lie en 12e eeuw gebruikt werden. Men ge
looft er uit te lezen„sancte mertin' epis'c
traject' mox' (otn.)*
t GENDEREN, 25 Jan. Door den gemeenteraad
alnier is benoemd tot wethouder de heer J. C.
Branderhorst.
V DUSSEN, 24 Jan. Bij de stemming voor een
lid van den gemeenteraad, ter Vervanging van
wijlen den heer J. R. Verschoor, werden 84 brief
jes ingeleverd, waarvan 6 blanco. De heer P.
Verschoor vereenigde op zich 73 st. en werd dus
gekozen.
tDROXGELEN. In den nacht van 22 op 23
Januari j.l. is uit een gesloten hok op het erf
van den landbouwer V. te Drongelen ontvreemd
een twaalftal tamme konijnen. Uit een ingesteld
onderzoek door de maréchaussees te Heusden is
gebleken, dat een 6-tal dier konijnen geborgen
waren in het schuurtje van zekeren V. te Veen.
Men is de daders op het spoor.
t BAARDWIJK, 23 Jan. In deze gemeente
is eene tooneelvereeniging opgericht onder den
naam van vDe Eensgezindheid". Gisteren avond
gaf deze vereeniging eene eerste voorstelling ten
huize van den heer A. Mulders alhier. Een zeer
talrijk publiek was opgekomen en hoogst voldaan
keerde het huiswaarts, want de tooneelisten heb
ben goed gewerkt en zelfs de verwachting over
troffen. Gebreken kleven aan alle menschenwerk
en dus ook hiei, doch als de vereeniging voort-
m O O
gaat zooals ze begonnen is, dan zal ze bepaald
succes hebben en op den steun van een groot
aantal honoraire leden mogen rekenen.
t DRUNEN, 25 Jan. De gemeenschap tusschen
hier en Baardwijk is zeer gebrekkig. Er staat veel
ijs op het water in den overlaat, wat het varen
zeer bemoeielijkt, zoodat men al schommelende
wordt overgezet. Enkelen wagen met waterlaarzen
aan van hier naar Baardwijk en omgekeerd te komen.
t ALMKERK, 23 Jan. Heden morgen ontstond
omstreeks ö1/» Ullri door eene tot nog toe onbe
kende oorzaak, brand in eene met vlas gevulde
schuur, toebehoorende aan de wed. Jan Kol ff aan
den Almkerkschen dijk.
Aangezien er al werkvolk in aanwezig was met
het bereiden van liet vlas, had men spoedig het
ongeval bemerkt. Men gist dat het aangekomen
is in een gedeelte der schuur waar geene werk
zaamheden verricht werden, door het in aanraking
komen van een brandende lantaarn met vlasvezels,
welke zicli hadden vastgezet aan het hout, waar
aan die lantaarn bevestigd was. De brandspuit was
spoedig in werking, doch de geheele schuur is
met den inhoud, naar men verneemt 2000 steen
vlas, 15000 kilo hooi, een partij boonen, 1000
takkenbossen, een partij zwaar brandhout, bene
vens landbouwwerktuigen, eene prooi der vlam
men geworden. Daar de wind in deze gunstig
mocht genoemd worden, zijn de in de nabijheid
zijnde woningen bevrijd gebleven. De brandweer
bleef nog lang werkzaam om op het smeulende
vlas en hooi een waakzaam oog te houden.
De schuur en het vlas waren tegen brandschade
verzekerd.
HED1KHUIZEN, 23 Jan. Door den raad dezer
gemeente is bij den Koning voorziening gevraagd
van een besluit van Gedep. Staten, waarbij de
goedkeuring is onthouden aan de begrooting voor
1883, als zijnde daarop uitgetrokken een bedrag
van f 2500 als opbrengst eener aan te gane
geldleening, welk bedrag zal worden aangewend
tot gedeellelijke dekking der aannemingssom van
den bouw eener nieuwe school en onderwijzers-
woning.
WAALWIJK. De grintweg Besoijen-Drongelen
is droog, zoodat de communicatie daar weer hersteld
O
is. De doorbraken in de Maaskade onder Baard
wijk en in de Waahvijksche havenkade brengen
bij eiken vloed opnieuw water in den buitenpol
der; hierdoor wordt het verder uitloopen van de
binnenpolders tegengewerkt.
De weg in den Baardwijkschen overlaat wordt
met karren en door voetgangers met flinke laar
zen aan gepasseerd; de weg schijnt echter nogal
geleden te hebben, zoodat hij voor rijtuigen nog
niet goed bruikbaar is.
Door Gedeputeerde Staten dezer provincie
is goedkeuring verleend aan het besluit van stem
gerechtigde ingelanden van het waterschap van
den Hoogen Maasdijk van Stad en Lande van
Heusden c. a., krachtens hetwelk aan voormalige
dijkgeslangden onder de gemeenten Wijk en Veen
een gedeelte zal worden gerestitueerd van de bij
gedragen kosten in het leggen eener bazaltglooi-
ing op hunne dijkvakken iu die gemeenten.
Het is wellicht niet overbodig, belanghebbenden
te herinneren, dat alle declaratiën, kwitantiën enz.
ter zake //schoolgeld" vrij zijn van zegelrecht, mits
op die stukken gesteld worde: //Vrij van zegel in
gevolge Kon. besluit van 14 April 1871, no. 11."
De firma II. E, O ving Jr. te Rotterdam is
kooper geworden van de door de Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen bij inschrij
ving te koop aangeboden 6,700,000 kilo oude
ijzeren spoorstaven en toebehooren, en wel voor
231,217,
,/üe Verzameling" voor de posterijen bevat de
mededeeling dat briefkaarten, waarbij de ontvangst
van gelden bericht wordt, mogen voorzien wordgu
van een plakzegel, met geschreven hand- en dag-
teekening.
Ook de vast hechting van een plakzegel op ge
drukte kaart- of andere formulieren, mits geen
andere schriftelijke bijvoeging bevattende dan de
hand- en dagteekening op het plakzegel, is ge
oorloofd.
Ter bevordering eener eenparige wijze van han
delen ten aanzien van duplicaat-kennisgevingen
wegens aangeteekende brieveu, wordt bepaald, dat
deze moeteu worden afgegeven, indien de brief
niet binnen 24 uren na de eerste bestelling is
gehaald. Blijft ook de duplicaat-kennisgeving zonder
gevolg, dan wordt na verloop van vier dagen een
derde kennisgeving afgegeven, onder mededeeling
dat de brief, na verloop van tien dagan niet
afgehaald zijnde, aan den afzender zal worden
toegezonden.
Het aantal invaliden, dat thans te Bronbeek
de welverdiende rust geniet en in de voorrechten
deelt aan die uitnemende instelling verbonden,
bedraagt 192. Hiervan zijn 117 Nederlanders,
34 Belgen, 22 Duitschers, 12 Zwitsers, 5 Fran-
schen, 1 Oostenrijker en 1 Zweed.
Onder die 192 personen is er een van 91, een
van 86 en een van 81 jaar, 21 zijn tusschen
de 70 en 80, 60 tusschen de 60 en 70, 54 tus
schen de 50 en 60, 28 tusschen de 40 en 50,
21 tusschen de 30 en 40 en 5 tusschen de 20
en 30 jaar. Het gezamenlijk aantal jaren bedraagt
10.702, dus de gemiddelde leeftijd is 56 jaar.
Namens het Barends-comité is aan L. Bakker,
te Brielle, een fraaie zilveren tabaksdoos met
inscriptie uitgereikt, als een bewijs van waar
deering der diensten, door hem verleend als
bootsman op de Noordpooltochten in 1881 en 1882.
Te Oijen doet zich het geval voor dat iemand,
die aldaar geboren is en zich voor de militie
kwam aangeven, niet in het geboorteregister in
geschreven bleek te zijn. Men meent dat de vader,
die tevens aangifte moest doen van het overlijden
zijner vrouw, 't welk kort na de bevalling ge
schiedde, vergeten heeft van de geboorte des zoons
aangifte te doen, of wel dat, gelijk vroeger op
de dorpen wel meer gewoonte was, de aangifte op
een kladje werd geschreven en later vergeten is,
haar in het register over te schrijven.
Men schrijft uit Gelderland
Duitschers en Russen blijven de prachtigste
drachtige runderen opkoopen en besteden fabel
achtige prijzen. Enkele landbouwers bedingen tot
280 per stuk. In het vorig jaar kocht men er
voor dien prijs 2.
Te Borkel is in een stal een rund gestorven,
dat volgens verklaring van den heer F. Boots,
veearts te Tilburg, was bezweken aan parelziekte
in den hoogsten graad. Op last van den veearts
zijn de ingewanden en het vleesch, als voor het
gebruik ongeschikt, begraven.
Ten bewijze, dat ook in Friesland de waarde
der landerijen aanmerkelijk dalende is, kan dienen,
dat dezer dagen in Achtkarspelen eene boeren
hofstede met 14 H.A. bouw- en weiland voor
nog geen 7000 werd geveild, terwijl dezelfde
hoeve voor ongeveer 10 jaar voor bijna f 14000
werd verkocht.
Te Koevorden is gevankelijk binnengebracht en
vervolgens naar Assen getransporteerd zekere
J. B. M., beëedigd klerk aan het kantoor der
rijksbelastingen te Dongen in Noord-Brabant, als
voortvluchtig gesignaleerd en beschuldigd van ver
duistering van gelden en van valschheid in geschrifte.
Uit de Schie te Rotterdam is opgehaald het
lijk van een 14-jarigen knaap, te Overschie tehuis
behoorende, die bij het naar school gaan, bij on
geluk in het water geraakt schijnt te zijn.
Een landbouwer uit Ilpendam, van de markt te
Purmerend komende, is met zijn rijtuig in het
kanaal geraakt. Een jongetje en een meisje, die
met hem in het rijtuig zaten, zijn daarbij ver*
dronken. Te Diemerbrug is een metselaar met
een gedeelte van het verwulf in een nieuwge-
metselden regenput gevallen met moeite werd
hij er uitgehaald.
Een landbouwer van Gestel spande een poney
voor zijn wagen en ging met zijn zoontje op reis,
Vroolijk ging het door Eindhoven en Woensel
naar Son. Daar werd uitgestapt om eene verver-
sching te gebruiken; vader en zoon deden zich
te goed aan een geestrijk teugje en verwarmden
zich aan eene gloe'ende kachel. Weldra veran
derde echter hunne vroolijkheid in onrust en
droefheid, toen zij buiten kwamen waren poney
en yoertuig verdwenen en niemand wist waar het
ontrouwe dier met den wagen gebleven was. pon
der talmen maakten vader en zoon van de gele
genheid gebruik om in een voorbijkomend rijtuig
te stappen en gingen op zoek van hun beest. Zoo
kwamen z'j te St. Oedenrode en later te Veghel,
doch niemand had het voertuig met het paardje
gezien. Moedeloos sloegen zij den weg in naar
huis; tg Woensel gekomen vond men den lief
hebber van avonturen terug» die zijn megstgr doof
een vroolijk gehinnik verwelkomde,
Des anderen daags ging de baas weer op reis,
doch was zoo voorzichtig zijn poney de gelegen
heid niet meer te geven om te ontsnappen.
Te Westergeest (Friesland) is dezer dagen weer
een grof voorbeeld van bijgeloof vertoond. Een
echtpaar aldaar heeft eeu driejarig zoontje, dat in
dgn jongsten herfst eenigszins kwijnende was.
Nadat men keur van huismiddeltjes had gebruikt
en geen baat had gevonden, achtte men het kind
z/betjoend" en ging men den wonderdokter te
Kuikhorne raadplegen. Deze zeide dat er een
booze geest in het spel was, doch overigens ver
mocht hij niets.
Een tuinman te W. echter wist raad, naar aan
leiding van Peut. 23, vers 13, laatste gedeelte.
/Neemt die stof," zei deze man, ,/leg Haar in
een bordje en braadt haar. Dan zal de tjoenstep
er uit vallen en tot asch verbranden. Eohter moet
gij zorgeu, dat de schoorsteen, de deuren, zelfs
de sleutelgaten en alle andere kleine openingen
gesloten en gestopt worden. Niemand der aanwe
zigen mag gedurende het braden de kamer ver
laten." Zóó gezegd, zóó gedaan. Het spel begon
en twee guiten, die van de zaak wisten, be
gonnen buitenshuis een kattengeluid te maken.
Reeds toen kregen de onderzoekers het zoo be
nauwd, dat de vrouw van angst naar bed vluchtte,
de mao beangst naar de tang greep en een ander
Bij Bazel is weder eeu dubbele moord gepleegd.
Tw<'e rijke Israëlietische kooplieden, Meijer genaamd,
vader en zoon, die van de jaarmarkt in het Baden-
sche stadje Haudern terugkeerden, zjjn in een bosch
door roovers aangevallen en vermoord. De Meyers
deden altijd groote zaken op de jaarmarkt en de
moordenaars hadden het waarschijnlijk voorzien op
bet geld dat zij meebrachten. Zij vonden echter
slechts weinig bij hen. Een der vermoedelijke moor
denaars is te Bazel en een ander te Miilheim gevat.
Stoombaggermolens van zeer aanmerkelijk ver
mogen zijn hier te lande sedert jaren in gebruik,
maar van stoomgravers, namelijk machines, waar
mede putten voor den bouw van huizen enz. wor
den gedolven, is hier nog geen gebruik gemaakt.
Sedert ongeveer drie maanden worden dergelijke
werktuigen met het beste gevolg in Noord Amerika
en Nienw-Schotland aangewend.
Een dergelijke toestel rust op wielen op de manier
van een locomobiel en deze brengt een viertal mes
sen bij wijze van circuleerzagen in beweging. De
losgemaakte grond, zelfs van een steenaehtigen bo
dem, wordt opgeworpen en verzameld in een grooten
yzeren bak, die zoo noodig wordt geledigd gelijk
geschiedt met de bakken van een moddermolen. In
10 uur tijds wordt op die wijze een hoeveelheid van
50 kub. meter /gedolven, naar de,mededee-
ling van het bekende Engelsche blad Engineering,»
hetwelk een beschrijving en afbeelding van derge
lijk werktuig bevat.
Om zoodanige machine gemakkelijk te verplaatsen,
legt men rails op de openbare wegen of straten,
waarover het moet worden vervoerd. Te New-York
worden zij gebouwd.
Eeu advocaat van Pest heeft 200 florijn vermaakt
aan de academie dier stad, tot belooning voor hom,
die het raiddel zal vinden zich met de bewoners van
de maan in betrekking te stellen.
De »New-York Herald* bracht in 1882 aan haar
eigenaar Gordon Bennett 850,000 dollars (zuivere
winst) op.
Ongeveer een drietal jaren geleden bevond zich
wijlen Gambetta te Genève, alwaar hij naar ouder
gewoonte, zijne intrek had genomen in het hotel
de la Paix, alwaar ook de hertog van Aumalo en
prins Jéröme Napoleon gewoonlijk logeerden. Iu
een gespiek destijds gevoerd door Gambetta, waarbij
ook de beide genoemde prinsen ter sprake kwamen
en dat plaats had in tegenwoordigheid van den
eigenaar van genoemd hötel, bezigde de heer Gam
betta o. a. de volgende woorden: »'tZou mij niets
bevreemden, dat we te eeniger tijd in de straten
van Parijs eeu manifest van prins Jéröme zien
aanplakken. Maar dit weet ik, dat de Kamers na
mijn terugkeer te Parijs alles in 't work zulleu
stellen, om een vijandelijke demonstratie tegen de
republiek deu kop in te drukken.*
Hierop keerde Gambetta zich tot den heer
Frieschmann, den vroeger genoemden eigenaar van
't hotel en zei: «Wees niet verbaasd als de her
tog van Aumale en prins Jéröme beidon hier te
gelijk komen logeeren. In dergelijk geval zou ik u
in uw eigen belang en in dat van de overige be
zoekers van het hotel ten dringendste aanraden,
alle pogingen in het werk te stellen, om te ver
hoeden, dat zij elkander hier ontmoeten. Ik weet
hoe zij elkander haten, en, geloof me, het loopt
uit op een groot schandaal, indien ze elkaar ont
moeten. Gebeurt het evenwel, dan houd ik don
hertog van Aumale best er toe in staat, om met
zijn handschoen prins Jéröme een tik op zijn ge
zicht te geven.*
Hetgeen Gambetta hier als waarschijnlijk had
aangeduid, is werkelijk gebeurd. De hertog van
Aumale en prins Jéröme zijn inderdaad beiden te
gelijk in het hötel de la Paix komen logeeren. En
gedachtig aan hetgeen door Gambetta was gezegd,
heeft de genoemde hötelhouder allerlei pogingen
en met goed succes aangeweud om het ontmoe
ten der beide personages te voorkomen en heel wat
bezwaar en moeito heeft het gekost om te voor
komen, dat zij elkander 't zij op de trap, 't zij in
de eetzaal of elders onverhoeds tegenkwamen.
De heer Frieschman voegde er nog de bijzonder
heid bij, dat hij zich het gehoorde gesprek zoo
duidelijk herinnert als had het gisteren plaats ge
had en tevens dat het hom heel wat bedruktheid
veroorzaakte. Dat bet bedoelde gesprek inderdaad
van dien inhoud was, wordt nog door andere perso
nen bevestigd die er bij tegen wooi'dig waren.
Gustave Doré, do groote kunstenaar, die Dinsdag
overleed, werd deu 9den Jan. 1833 te Straatsburg
geboren. Reeds als knaap toonde hij grooten aan
leg voor het teekanen, zoodat hij reeds op zijn
elfde jaar eene reeks schotsen vervaardigde betref-
fendo de geschiedenis der zeden in het departement
do l'Ain. Sedert zijn 15de jaar leverde Doré schet
sen voor het «Journal pour rire«, terwijl hij spoedig
als eeu der meest bekwame teekenaars bekend
stond. Het meest bekend zijn de illustraties van de
«Juif errant,* «Gargantua en Pantagruel,* Dantes
Hel,* «De Sprookjes van Moeder de Gans* en »De
Bijbel.
Als schilder had Doré minder succes dan als
teekenaar. Wol vonden enkele zijner schildorjjen
grooten bijval, maar toch scheen zijn zin voor kleu
ren niet voldoende ontwikkeld otn ook in dit op
zicht groote lauweren te oogsten. Als teekenaar
echter verwierf Doré spoedig een grooten naam,
die ver buiten de grenzen van zijn vaderlaud bo-
kend was, zoodat niet alleen iu Frankrijk het over
lijden van deu populairen kunstenaar zal betreurd
worden.
Ter erkenning zijner groote verdiensten benoemde
de Fransche regeeriug Doré iu 1861 tot ridder
van het legioen van eer.
Het geschil tusschen de Gothard-Spoorwegmaat-
scbappij en de aannemers van de tunnel, Favre Co.,
zal nu eerlang iu rechten beslist worden. Alle po
gingen tot een minnelijke schikking zijn vruchteloos
gebleven.
De Maatschappij eischt van de aannemers, wegens
niet tijdige aflevering, ongeveer 9 millioeu francs,
en de aannemers eischen op hun beurt 14,350,000
fr. van do Maatschappij, wegens schade die deze
hun berokkend heeft, door het niet nakomen van
verbintenissen.
Waarschijnlijk zal het proces lang duren en zeer
veel geld kosten.
De reeks van schouwburgbranden is weer met
een vermeerderd. In do Russische stad Mitau is
het Schrickeuhöfor-Theater in de ascb gelegd. De
brand ontstond 's avonds te half elf uren, door een
tol. nog toe onbekende oorzaak. Gelukkig gingen
geeu menscbenloveus verloren; er werd dien avond
geen voorstelling gegeven. Men slaagde er in, den
brand tot het schouwburggebouw te beperken.
