No. 300.
W oensdag 3 October.
Zondagsrust.
FEUILLETON.
VOOR
UitgeverL. J. VEERMAN Hcusdcn.
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en Z ATERDA G.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.Franco per post zonder
verhooging.
prijs-
Advertentiën 16 regels 60 et. Elke regel meer 10 ct. Groote letten ir plaatsruimte,
Ingezonden
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
Sedert eenigen tijd hoort men verschil
lende stemmen opgaan die er op aandrin
gen dat de Zondag, de eerste dag van de
week, meer aan zijne oorspronkelijke be
stemming behoort te beantwoorden en
weer werkelijk een rustdag zal worden. Het
is niet te ontkennen dat in onze dagen de
Zondag voor velen heel wat anders is dan
een rustdag dat het integendeel een dag
voor hen wordt van meer dan gewone in
spanning. Wij behoeven slechts te denken
aan hetgene van spoorwegambtenaars op
don Zondag wordt gevorderd, hoe vele
stoombooten des Zondags overladen zijn
met reizigers, om te begrijpen, dat de per
sonen, die dienst doen bij de algemeene
vervoermiddelen, den Zondag voor alles,
behalve voor een rustdag zullen houden.
En toch hebben zij evengoed behoefte aan
een dag van ontspanning als al die lieden,
te wier gerieve zooveel meer van licn wordt
gevorderd.
Er zijn er die den Zondag als rustdag
weer in eere willen horstellen, grootendeels
daarom, dewijl zij oordeelen dat de mensch
er werkelijk groote behoefte aan heeft zich
soms te verpoozen van den dikwijls lichaam
en geest beide afmattenden arbeid dat de
mensch, wil lvij niet voor zijn tijd versleten
zijn, per week minstens een dag moet hebben,
dat hij alle zorgen op zij kan zetten.
Er zijn er ook die van den Zondag weer
zouden willen maken den ouden Sabbath
van de Israëlieten, een dag dus, waarop
het verboden zal zijn eenigen lichamelijken
arbeid te doen, om zich geheel en onverdeeld
te kunnen wijden aan de zorg voor zijne
ziel. Zij beschouwen eiken arbeid op den
Zondag gedaan als eène zonde en zouden
willen hebben dat de Staat tusschen beide
trad, om dien arbeid in eens af te verbie
den. Er zijn betrekkelijk maar weinig men-
schen die weten dat er werkelijk eene
Zondagswet bestaat, die, als zij gehandhaafd
werd, aan dat doel ongeveer zou beant
woorden. De pas benoemde burgemeester
van Amersfoort, lid van de Tweede Kamer,
heeft dezer dagen beproefd om die wet
weer te doen herleven. Hij heeft daarvoor
in zijne gemeente bevolen, dat aan de
handhaving der Zondagswet beter de hand
moet worden gehouden, en de winkeliers
niet mogen verkoopen, dan met dichte
deuren en zonder uitstallingen te houden.
De beide categorieën, zij, die slechts
Zondagsrust verlangen, zonder meer, en zij,
die Zondagsheiliging verlangen, hebben in
zooverre een zelfde doel dat zij van den
Zondag weer een rustdag willen maken,
maar hunne beginselen loopen zooverre uit
een, dat er tusschen hen geene samenwer
king schijnt mogelijk te zijn. De geschie
denis in Rotterdam toont het ten duide
lijkste aan. In die stad werd een veertien
dagen geleden eene v«rgadering gehouden
van de vereeniging tot bevordering dor
Zondagsrust. De vereeniging is, naar hare
jeugd gerekend, reeds vrij sterkzij telt
namelijk 850 leden. Het plan bestaat bij
die vereeniging om door middel van de
pers propaganda te maken en dus de open
bare meening te bewerken. Maar de geld
middelen laten het nog niet toe. Er werd
op die vergadering besloten een onderzoek
in te stellen naar middelen om de Zon
dagsrust te bevorderen bij de beambten
der Staats-spoorwegen.
Een van degenen die tot lid was be
noemd van het Hoofdbestuur, stelde tot
voorwaarde der aanneming dat de vergade
ring zou verklaren //dat zij door haar stre
->)
jt Deze vraag die de heer King tot mij richtte, ves
tigde de aandacht van Ramirez op mij.
«Kijk! Ik heb nog de eer niet gehad mijnheer te
zien,» zeide hij.
»'tls mogelijk, waarschijnlijk zelfs, want ik ben
sinds een uur te Mazatlan aangekomen,antwoordde
ik hem. «Wat nu het voorstel aangaat, dat gij de
beleefdheid hebt mij te docn,« voegde ik, tot den
Engclschen koopman gekeerd, er hij, dat neem ik
met genoegen aan. Misschien geeft het mij stof om
een blaadje in mijn reisboek te vullen.»
«Dat blijft dan afgesprokenNu voorshands vraag ik
u wel zeer excuus, dat ik me voor heden van 't gc-
i oegen berooven moet om met u te dineerenmaar
ik heb al mijne cognossementen af te maken, en ik
ou een heel vervelend gastheer zijn. Heb de goed-
ieid slechts mij te doen weten waar gij woont, om
a dan te kunnen laten halen, van avond als wij zul-
en opbreken.»
«Dat is een zeer bezwarende vraag, want ik woon
'og nergens. Overigens zal ik mij dadelijk er mede
ezighouden om huisvesting te vinden. Zoodra ik daarin
nslaagd zal zijn, zal ik mij haasten u er kennis van
geven.
Tk heb juist een huisje te huur, dat u uitmuntend
*zou,» zeide Ramirez. «Indien uwe Excellentie
het wil bezichtigen, dan kan ik u daar terstond heen
geleiden.
Dit voorstel klonk me erg onaangenaam in de ooren,
en ik zou het dadelijk hebben afgeslagen, toen de heer
King, mijn besluit voorkomende, mij in 't Engelsch
toevoegde
«Neem 't zonder vrees aan; in uwe hoedanigheid
als huurder van dezen man hebt ge niets van hem te
duchten.terwijl hij u, in uwe positie van nieuws
gierig tourist, zeer nuttig wezen kan.»
«Laat ons dan uw huis eens zien gaan, Senor,
zeide ik tot den Capataz.
Wij gingen 't eerst naar beneden, de heer King,
zijn kantoorbediende en ik, daar Ramirez ons met alle
geweld den voorrang had willen afstaan.
«Ah! Ramirez,zeide de heer King, terwijl hij
den »buen muchuco« tegenhield, want zoo was toch de
bijnaam van den beroemden Capataz, «kom toch. eens
even hier op mijn bureauik zal u vast een baar
goud geven, die ge dan, wanneer er zich een goede
gelegenheid in den loop van den dag voordoet, met
een dadelijk scheep kunt brengen.
Waarachtig, eenige seconden later kwam Ramirez,
dien ik bij de deur wachtte, met de staaf goud terug,
die hij zorgvuldig in zijn zarapé 1) gerold vasthield.
»'t Is een mooi brokje,zeide hij, »'t is op zijn
minst wel 4000 piasters waard.
Het gedrag van den heer King, die zulk eene waarde
toevertrouwde aan een man dien hij op heeterdaad van
ven den Christel ijken Zondag niet wil ver
dringen, maar haar naaste doel is de rust,
om later te komen tot heiliging van den
Zondag." Dan zouden, zoo meende de spre
ker, meerderen tot leden worden gewon
nen, die nu vreczen dat enkel de rustdag
de dag der menschen en niet de dag des
Heeren bedoeld wordt.
De vergadering oordeelde echter anders
en meende dat zij zich moest bepalen tot
het verkrijgen van rust, en dat ieder dan
op zijne eigene wijze kon werkzaam zijn
ten opzichte van het besteden van den dag.
Over de motie werd niet gestemd, en het
benoemde lid van het Hoofdbestuur trok
zich daarom terug.
Wij voor ons zouden meenen dat de
vergadering het bij het rechte einde heeft.
Wanneer het er toe komen mocht dat de
Regecring er zich werkelijk mede ging be
moeien, dan zou het toch moeilijk gaan
de menschen voor te schrijven zich op den
Zondag alleen met louter geestelijke zaken
bezig te houden. Zoo iets laat zich natuur
lijk niet gebieden.
Niemand toch zal de tijden terug wenschen
dat de menschen gedwongen worden tot
kerkgaan, tot niets doen, als hun innerlijk
er hen niet toe drijft.. Want dan kweekt
men huichelaars in plaats van vromen. Nie
mand zal wenschen dat b. v. het zitten
slapen voor de ramen onder kerktijd met
boete wordt gestraft, dan zou men hoogst
waarschijnlijk op dekerkcrekeningenook weer
de post te lezen krijgen //zoo en zooveel
voor den jongen, die de slapenden in de
kerk wakker maakt."
Een Eldorado voor hen, die van den Zon
dag weer den Sabbath willen maken, is
Engeland en Schotland. Maar daar is in
beide landen toch nog veel verschil. In
beide landen is Zondagsheiliging verplichtend,
maar in Schotland komt zij overeen met het
1) De Zarapé is een wollen deken van inlandsch
maaksel, dien de Mexicanen in de plaats van een mantel
gebruiken. De Mexicaan verlaat nooit zijn Zarapé, en
't is bijna een oneer in zijne oogen, er geen te bezitten.
De prijs der Zarapé's verschilt van 25 fr. tot 1000 frs.
diefstal betrapt had, kwam mij onverklaarbaar voor en
wekte groote verbazing bij mij op; ik was nog niet
op de hoogte van 's lands zeden en gebruiken.
Wij vonden op het plein mijn bediende Tabaco,
ernstig bezig, met hijvoeging van de noodige variaties,
den laatsten Fandango van de mode te fluiten, 't Was
overigens niet dan nadat hij dien geheel ten einde
had gebracht, dat hij zich verwaardigde mijne tegen
woordigheid op te merken.
Tabaco en Ramirez wisselden een snellen blik, een
ongehoorde zaak, die ik tot dusverre onmogelijk zou
hebben geacht. De menschenhater Tabaco lachte den
«bucn muchuco« oolijk toe. Ik had reeds dikwijls mij
nen bediende verdacht, dat hij vreemde lotsverwisseling
ondergaan had. De vriendschappelijke glimlach tegen
Ramirez deed mijne vermoedens in zekerheid overgaan.
't Waren twee gelijkgestemde zielen, die elkaar waar
deerden en op 't eerste gezicht elkander begrepen.
liet huis, dat Ramirez mij voorgesteld had, indien
men ten minste vier muren van gedroogde modder,
ongelijk neergezet in 't zand, zonder fundeering en ge
dekt met een dak van palmbladen, waar 't daglicht
doorheen scheen, een huis kan noemen, was aan de
overzijde van het plein gelegen, nagenoeg tegenover
het paleis van Master King, op eenige passen afstands
verder van den oever, 't Was in twee vertrekken ver
deeld, of, om beter te spreken, in tweeën afgeschoten.
Achter 't huis bevond zich een klein lapje grond,
onbebouwd, en omringd door palissaden dat was de stal.
«Gij ziet, Excellentie, dat ik u niet bedrogen had,
toen ik u mijn huis aanprees,» zeide Ramirez met trots,
«gij zoudt in de geheele haven niets beters vinden.»
Aangezien dit laatste deel van den volzin ongelukkig
waar was, begon ik met den vermaarden Ramirez de
zaak af te maken. Wij kwamen overeen voor 20 pias
ters of circa vijftig gulden in de maand.
mm
gevoel en het karakter der bevolking <n En
geland niet, ten minste in 'e groote stedee
niet. In Schotland zou de groote meer
derheid het zelf niet anders willen, daar
geeft dus de wet eenvoudig wat iedereen
of nagenoeg iedereen wil. Daar is dus
werkelijk de wet wat zij behoort te zijn, do
uitdrukking van den wil des volks. En in hoe
verre de bevolking in Schotland geneigd is
aan de wet de hand te houden, is nog on
langs gebleken met de haringgeschiedenis.
De haring die in groote massa des Zater
dags avonds aan land werd gebracht, om
des nachts in spoorwegwaggons te wordon
geladen, opdat hij in verschen toestand in
het zuiden kon worden gebruikt, moest blij
ven liggen om te bederven, omdat de be
volking niet toestond dat er op den //Sab
bath" werd gewerkt. Wij mogen deze han
delwijze als overdreven afkeuren, wij moeton
toch zeggen dat Zondagsheiliging daar bij
het volk geworteld is.
In Engeland is het daarentegen heel iets
anders. Men moet in de groote steden, voor
namelijk in Londen, eene Zondaor hebben
o
bijgewoond om een denkbeeld te hebben
van den droefgeestigen indruk, die daar
zoo'n dag maakt. Te vergeefs beproeven
allerlei vereenigingen om verandering in dien
toestand te brengen. De vrouwen vereeni
ging wil liefde voor bloemen aankweeken,
en de inrichting bevorderen van tuinen, ge
lijk die, waarin op andere plaatsen de werk
man met vrouw en kinderen des avonds bij
eenkomt om onder het genot van een glas
bier naar muziek te luisteren. De vereeni
ging kan, als zoo menige andere, niet slagen;
zij wil biertuinen zonder bier. En dan daarbij,
de eenige dag, dat van die tuinen een ruim
gebruik kan gemaakt worden, is de Zondag.
Maar de overgeërfde Zondagviering verbiedt
het op dien dag. Men zou kunnen zeggen,
dat die Zondagviering voor de groote ste-
lllli ..li'ljULWlg
hier is de sleutel
«En nu Senor,» zei hij tot mij,
van uw huis.»
«Dank u wel; maar deze sleutel weegt minstens
tien pond. Ik kan dien niet hij mij dragen. Houd hém
zelf maar.»
«Maar dat kan ik niet. dat is te zep en, dan
zal ik zedelijk verantwoordelijk zijn voor uwe goederen
riep Ramirez uit, over wiens voorhoofd een wolk trok»
«Een mooi ongeluk!»
«Wat? Een mooi ongeluk? Weet gij wel dat ik
dadelijk de huur wel met vijf piasters 12.50) in
de maand mag opslaan, als ik mijn kosten goed ma
ken wil?»
«Ik begrijp dat niet al te best, maar dat doet er
niet toe. Laat ons besluiten tot 25 piasters.»
«Dat noem ik nog eens spreken, Excellentie,» ant
woordde Ramirez, weer vrooiijk geworden. «Wanneer
gij verlangt uit te gaan, behoeft gij slechts uwen sleutel
door het gat te werpen, dat ge daar ziet op mans
hoogte, in den muur; liet komt uit ii 't huis iikr-
naast, waar ik woon. Wanneer gij wilt binnenkomen,
dan zult gij den sleutel bij mij op den grond vinden
liggen, want ik laat altoos mijn deur open. Ik!» voegde
Ramirez er met hoogmoed bij.
't Is een koop als goud, dien uwe Excellentie daar
gesloten heeft,» zeide mij Tabaco op zalvcnden toon,
terwijl hij Ramirez met zwier groette, alsof hij hem
bedanken wou.
De Capataz gaf aan Tabaco een niet minder hoof-
schcn knik terug, die evenzeer door overlevering nog
uit den tijd der regeering van Karei den Vijfden scheen
af te stammen, als de twee kannonnetjes, geplaatst
voor 't fort van Mazatlan.
Mijn bediende ging eerst de paarden afzadelen, ont
pakte daarna dood op zijn gemak de muilezels en ver
waardigde zich vervolgens zich te, hevinn uen dat lin
DE
