No. 278.
Zaterdag 31 Mei.
1884.
""feuilleton"
P A NIE
Uitgever: L. J. VEEUMAN Ileusden.
Met "PmksteYÏeest
zw\ Met eerstvolgend "No. een
dag later verschijnen.
GORDON BALDWIN.
VOOR
//Een panische schrik maakte zich van
de harten meester."
//Ter beurze heerschte heden een ware
paniek."
Deze uitdrukkingen, ontleend aan een
roman en een dagblad, zijn onze lezers ge
was niet onbekend. Wanneer in het Oosten
een verdwaald roofdier zich op een troep
feestvierende inlanders werpt, of wanneer
in het Westen de telegraaf het springen
van een bankiershuis vermeldt tengevolge
van een enorme daling van zekere effecten,
dan staan ze verlamd van schrik die inlan
ders en die effectenrnannenze staren het
monster aan, hetwelk zich voor de eersten
vertoont met een gapenden mui] en uitge
strekte klauwen, voor de laatsten als een
onpeilbaren afgrond, die armoede heetze
zijn panisch geschrokken.
Wanneer men 't niet wist, zou men 't
ook niet vermoeden dat. deze uitdrukking
haar oorsprong ontleent aan een verliefden
gek uit de oudheid. En toch is 't zoo. De
oude Grieken, die aarde en hemel bevolk
ten met de schepselen hunner fantasie, en
aan elk dezer een rol opdroegen in de huis
houding der natuur, stelden de herders, de
bosschen en velden onder 't oppertoezicht
van den god Pan, geboren uit het huwe
lijk van een anderen god Mercurius en een
dier liefelijke wezens, die bosschen en vel
den tot lustoorden maakten en nimfen ge
noemd werden. Ofschoon vader en moeder
toonbeelden van schoonheid waren, was de
jonge Pan zoo leelijk, dat zijn mama Dry-
ope hem ontvluchtte en zijn vader hem in
een hazenvel gewikkeld op den Olympus
bracht, waar men zich ongemeen vermaakte
met het wanstaltig schepsel. Pan had horens
op het hoofd, het aangezicht van een bok,
een behaard lichaam, bokspooten en een
staart. Dit monster werd opgedragen het
landelijk bedrijf te bewaken. Waarschijnlijk
omdat dit hem goed afging en hij tijd in
overvloed had, interesseerde hij zich sterk
voor de Najaden, Dryaden en andere vrou
welijke schoonen, die de stroomen, wou
den, bosschen en bergen bewoonden en
voor een dezer, de nimf Syrinx, ontbrandde
hij in hartstochtelijke liefde. Daar dit zeer
lastig was voor deze jeugdige schoone, die
er natuurlijk niet aan denken kon met den
duivelachtigen Pan te huwen en hij 't haar
op zijn tochten erg lastig maakte, smeekte
ze hare zusters om hulp en deze verander
den haar in een riethalm. Daar stond Pan.
Op de plaats waar hij meende de geliefde
nimf in de armen te drukken, vond hij
slechts een rietboschje en de wind speelde
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.Franco per post
verhooging.
zonder
pnjs-
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
De vader van het Nederlandsche recht, Hugo de
Groot, gaf de volgende definitie: »de wet is een
werk des redens, iets, dat eerlijk is sckickende ten
gemeenen ber.teu, ingesteldt eude gekondigt door
yemanfc die 't gezag over eenige geineeuschap heeft.
Iedere wet zal den toets van die vereischten
moeten kannen doorstaan en wanneer hij wordt
aangelegd aan hot wetsontwerp betreffende den
Nieuwou Maasmond, zal zelfs de meest onpartijdige
beoordeelaar hetgeteld, geteld, gewogen, te licht
bevonden, over dien wetgevenden arbeid moeten
uitspreken.
»Iets dat eerlijk is schickende ten gemeenen boste.
Wie zal dit durven verklaren van het plan der
nieuwe rivier door het land van Alteua en Heusden,
indien het ongewijzigd tot wet wordt verheven
't Is een recht voor de talrijke bewoners der pro
vincie Noord-Brabant, die jaren achtereen door het
water werden gekweld, om daarvan verlost te
worden 't is een recht, dat niet langer een groot
gedeelte der provincie tot kwijning worde gedoemd,
ten bate van andere landstreken en 'tis» een werk
des redens-c om zoo spoedig mogelijk Noord-Bra
bant te bevrijden van zijn jaarlijksche overstroo
mingen, maar wanneer dit alweder zou moeten ge
schieden ten kosten van anderen, dan zou een nieuw
onrecht worden begaan, Toch schijnt do regeering
blijkens haar ontwerp daarvoor niet terug te deinzen.
Wie tegenwoordig de heerlijke streek tusscheu
de Maas en Langstraat, het land van Alteua en
Ileusden doorwaudelt, met zijn vruchtbare akkers,
schooue weiden en fraaio boomgaarden, met zijn
talrijke en welvarende dorpen, die zal erkennen,
dat de algemeene toestand hier uitmuntend is
goede afwatering, prachtige wegen, gemakkelijke
communicatie in alle richtingen, vooral ook met
de plaatsen waarmede de bewoners het moest te
doen hebben 's Bosch, Waalwijk en Heusden. Aan
dien gelukkigen toestand zal een einde komen
eene rivier van 500 meters breedte zal die schoono
laudstreek doorsnijdeu, waardoor tal van bunders
best land in water zullen worden herschapen, waar
door de goede afwatering zeer twijfelachtig wordt,
waardoor de uitstekende communicatie wordt afge
sneden en gevaar voor hoog water en ijsgang in
het leven wordt geroepen: het land van Altenaen
Heusden wordt afgesneden van het overige Noord-
Brabant en slechts door één dijk verbonden aan
NOVELLE VAN RUDOLF LI ND AU.
29)
De kapitein der »0sakka« was terstond bereid
Baldwin als passagier mede te nemen. Deze kon
toen verder zijn reis na een kort oponthoud te Yoko
hama voortzetten en kwam reeds den 3den Augustus
op de plaats zijner bestemming aan.
Terwijl het schip voor de stad in de haven ma
noeuvreerde, om een geschikte plaats tot ankeren
te vinden, naderden er eene menigte booten, waarin
Chineesche en Europeesche kooplieden zaten, die aan
boord van de «Osakka* brieven of berichten in ont
vangst wilden nemen. Baldwin bespeurde onder de
aankomende vaartuigen de boot van zijn eigen huis,
en daarin een jong Engelschman, Ho well geheeten,
die reeds geruimen tijd als boekhouder in zijn zaak
werkzaam was. Eenige oogenblikken later kwam Bald-
v.in hem aan den steiger tegemoet. Howell week
ontsteld een schrede terug, toen hij zijn chef daar
zoo onverwachts voor zich zag staan. Daarna gaf hij
hem de hand en dadelijk daarop vroeg hij bezorgd,
of mijnheer Baldwin ziek geweest was en of hij zich
nog niet wel gevoelde. Baldwin antwoordde het
zelfde wat hij zijn vrienden te Yokohama gezegd
den Gelderschen wal. Is het wonder, dat men niet
is ingenomen met zoodanige verandering 1 Niet
dat men zich zon. willen verzetten togen het recht
vaardige werk der waterbevrijdiug, maar waar
offers worden geëischt om anderen te helpen, moe
ten toch die offers tot don minst mogelijken om
vang worden beperkt en wanneer in den Staat
noodzakelijk aan de burgers lasten moeten worden
opgelegd om anderen te helpen, moeten de belan
gen van hen die getroffen worden zooveel mogelijk
in het oog worden gehouden.
Dit nu verzuimt de regeering geheel. De be
zwaren uit het land van Ileusden en Alienaschij-
neu haar ternauwernood een ernstig antwoord waar
dig, want van hetgeen dezerzijds wordt gevraagd,
acht zij het één niet noodig, in het ander voldoende
voorzieu eu van »eeu werk des redens* blijkt in
dit opzicht al zeer weiuig. Of wat moet men zeg
gen van het antwoord op de vraag, om althans
over de nieuwe rivier één vaste brug bij Heusden
te verkrijgen, dat daar in do communicatie even
goed door een stoombootenveer kan worden voor
zien als tusschen Gorinchem en Sleeuwijk. De be
volking van het land van Heusden en Altena heeft
geen wettelijke betrekkingen met Gorinchem
of met Gelderland, maar wel met 's Bosch, Heus
den en geheel Noord-Brabant en de heer 't Hooft
heeft er in de Tweede Kamer zeer juist op gewe
zen, welk een toestand men in het loven roept
door de rechtzoekcnden te noodzaken, ingeval van
buitengewonen watertoestand of ijsgang via Hedel
naar 's Bosch te gaanen nog veel erger is
de stoornis in het dagelijksche vorkeer. Tusschen
de beide oevers van de Maas aan de zijde van
Gorinchem en Sleeuwijk bestaan niet die betrek
kingen, die men tusschen de beide oevers van de
nieuwe rivier zal vinden; menig landbouwer aan
de eene zijde zal zijn gronden hebbeu aan de andere
zijdeterwijl zijn huis op den linkeroever blijft,
moet hij op den anderen oever zijn landen gaan
bebouwen. Men moet bedenken, dat door de nieuwe
rivier een eeuwenouden toestand en bestaande be
trekkingen geheel worden gewijzigd en dat do
landstreek een geheel ander aanzien krijgt, welke toe
standen en betrekkingen nooit tusschen do Gorin-
chemsche en Sleeuwijksche zijden bestonden.
De vergelijking door de regeering gemaakt gaat
volstrekt niet op en van een voldoende communi
catie met een stoombootenveer kan dus geen sprake
wezen voor zóó exceptioneele toestanden, als dooi
de Nieuwe Maas in het leven zullen worden ge
roepen. De verhouding tusschen de bevolking aan
haar oevers zal geheel anders zijn dan tusschen
die aan de zijden van Gorinchem en Sleeuwijk.
Met één slag de banden en de betrekkingen te
verbreken, die door de jaren zijn bevestigd; een,
voor een bevolking van 21,000 zielen en een op
pervlakte van 20,000 hektaren gunstigen toestand
te veranderen in een, minst genomen, zeer tvvijfel-
achtigen; uitmuntende verkcerwegen te verbreken
en de communicatie geheel afhankelijk te maken
van de gesteldheid eener groote rivier; een groot
gedeelte eener provincie daardoor af te snijden en
dat alles om anderen te helpen en zonder te ge-
moet te komen aan billijke eischen, om althans de
i handels- en landbouwbetrekkingen te verzekeren
door een schutsluis voor Waalwijk en een vaste
brug bij Heusden, dat is niet een »werk des re-
dens«, niet »eerlijk« en niet »schickende ten ge-
meeneu beste*.
Wanneer nog de kosten om die billijke eischen
te voldoen te zwaar waren zou men, bij den finan-
tiëelen nood waarin de schatkist verkeert, moeten
berusten in de voorstellen der regeering, maar
waar minstens 13 millioen moeten worden ten koste
gelegd om het Zuid-Oostelijke Noord-Brabant van
water te bevrijden, kan toch een ton gouds niet
te veel worden geacht om te voorzien in do drin
gende behoeften van hen, die alleen de lasten van
die vrijmaking zullen ondervinden. Aangenomen
al dat werkelijk een brug bij Heusden 900,000
zou kosten, dan kan er toch zeker minstens
250,000 worden afgetrokken voor kosten van
aanleg eu hooger kosten van exploitatie van eeu
stoombootenveer.
Zou een bedrag van 650,000 voor het rijke
Nederland te zwaar zijn. waar het geldt billijke
vergoeding voor belangrijke offers, die van een
aanzienlijke landstreek en een talrijke bevolking
ten behoeve van anderen worden geëischt?
Wij hopen eu vertrouwou dat dc volksvertegen
woordiging, die geroepen is aller belangen in de
weegschaal te leggen en van wie wij geen barm
hartigheid vragen, het aanhangige wetsontwerp zal
maken tot. »een werk des redens, iets dat eerlijk
is schickende ten gemeenen beste.
Videant consules ne quid detrementi Respublica capiat
haddaarna vroeg hij, wanneer Graham op reis
was gegaan.
«Mijnheer Graham is in Hakodate,antwoordde
Howell, «en gij zult hem dver een kwartier zien.
Hij ontving een paar weken geleden een brief van
u en nam toen inderdaad het besluit om naar
Europa te gaandoch voor dat het schip vertrok
kwam hij tot andere inzichten en bleef hij hier. Hij
heeft u sedert dien tijd tweemaal geschrevengij
hebt u met zijne brieven gekruistze kunnen pas
een maand geleden te Londen aangekomm zijn.
Howell nam nu de noodige beschikkingen om de
bagaadje van zijn patroon in de boot te laten dra
gen. Deze had dus eenige minuten tijd om zijne ge
dachten te verzamelen. De ontmoeting met Graham
was nu onvermijdelijk geworden Baldwin moest er
zich in schikken. Hij kon voorloopig niets doen als
afwachten welken loop de zaken zouden nemen. Hij
klim, schijnbaar kalm, in zijn boot af; Howell ging
naast hem zitten en beiden bereikten kort daarop de
kade, waar zij aan land stapten. Onderscheidene
Japanneczen wisselden een groet met Baldwin, die
zoo lang in hun midden gewoond had. Zij, die hem
van nabij genoeg kenden om hem aan te spreken,
deden hem allen dezelfde vraag: Zijt ge ziek ge
weest, mijnheer Baldwin
Graham zat in zijn kamer te lezen Hij sprong met
och uitroep van blijde verrassing van zijn stoel op,
toen de deur open ging en Baldwin's welbekende
slem «goeden dag, Thomastoeriep. Maar onmid-
delijk daarna week hij verschrikt terug en zeide«Er
is een ongeluk gebeurd, Baldwin Om Godswil, wat
scheelt u?«
Baldwin voelde iets in de borst en de keel, dat
hem eenige seconden lang sprakeloos maakte. Daarop
antwoordde hij: «liet is mij niet goed gegaan, Gra
ham maar daar zullen wij later over spreken. Hoe
komt het dat ge niet op reis zijt gegaan? Ik dacht
dat ge reeds lang op weg waart naar Europa, en ik
ben herwaarts gekomen, om uwe plaats in te nemen.
Thomas kon de oogen niet van Baldwin afwenden.
Hij bleef hem gadeslaan met de zorgvolle teederheid van
een moeder, wier kind thuisgebracht wordt.
«Gordon, wat scheelt u?« zeide hij zacht en vleiend.
«Ik kan niet rusten voor dat ik het weet.«
llij nam Baldwin's rechterhand tusschen zijn beide
handen en zag hem een tijdlang ernstig aan. Dat
was de vertrouwende blik, waarvoor Baldwin zoo be
vreesd was geweest
«Ik heb mij van mijne vrouw moeten scheiden,*
antwoordde hij, met neergeslagen oogen.
«Mijn arme vriend
Een poos was alles stil. Baldwin bedekte het ge
laat met beide handen.
«Arme vriend!* herhaalde Graham.
Baldwin begreep plotseling dat hij, om zich zeiven
vrij te pleiten, den naam zijner vrouw aan een ver
denking bad blootgesteld. Neen, dat mocht niet wezen
Die ongelukkige daad had hem zijn geheele geluk ge
kost. Hij klaagde er niet over. Het vergoten bloed
moest gewroken worden! Maar zijn eer, zijne achting
voor zich zeiven, zou hij er nooit aan ten offer brengen.
Hij mocht geen lafheid begaan en de verdenking om
trent bet door hein gepleegde misdrijf niet v;in zijne
schouders op Johanna wentelen, llij liet de handen op
de knieën rusten en vroeg zachtkens:
«Graham, gij zijt mijn vriend?*
«Ja dal ben ik. Ik heb niemand op de wereld dart
u. Gij kunt mij alles toevertrouwen, wat uw hart
v'roritrust, en ik zal doen wat ik kan om u te helpen,*
11J wachtte een oogen blik, en voegde er toen op
p ehtigen toon bij: «Zoo waarlijk helpe mij God!«
Voor liet venster der kamer, waar de beide vrien-
d n zich bevonden, strekte zich de breede haven van
Hakodate uit. Zware jonken met bruine, vierhoekige
zj ilen, en tallooze visschersbooten wiegden zich op de
donkerblauwe, schuimende golven der rivier. Baldwin
richtte de oogen op dit uitgebreide tafreel, en, zon
der zijn vriend aan te zien, verhaalde hij met een
schier klanklooze stem, de geschiedenis van zijn on-
g ink. llij klaagde Forbes niet aan; hij wist immers
niet eens, dat deze zich jegens hem misdragen had
hj poogde ook niet zich zeiven van schuld vrij te
peilen. Hij zeide dat hij opgewonden, toornig geweest
w; sh;j had, zonder te weten wat hij deed, For
ti s van zich afgestooten en deze was. gevallen.
over hem heen en zag hem sterven.
«ik boog mij
lk zie hem in dit oogenblik voor mij, stervende, door
mijne hand.
(Slot volgt.)