WAT E R.
FEUILLETON.
669.
ZATERDAG 31 MAART.
Uitgever: L. J. YEEEMAM, Heusden.
1888.
VOOR
Buitenland.
NIEUWSBLAD
M L»!
m Alteoa,
en Ie
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prijs-
verhooging. Agent voor Frankrijk: Wester en Co., 20 Rue Iïérold, Parijs.
Advertentiën 10 regels 60 et. Elke regel meer 1 0 et. Groote letters raar plaatsruimte.
Adverteniiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht. Ingezonden stukken
tot Maandag- en Donderdagavond 8
uur.
TM n-"linT'Tr-"" itiit— L.FJT"Tr.~~ jTïïïrrTï Tjr ij; n 1.1 mil n i mini mi i i ih iih mi i m n nr uiiwiriirn in 11 nuïnnnrf --ir~_" i "ir m t rr i n mi i i 11 mrn"" t i~iinmni I'dTiiirmii MiWimmmiii
We krijgen ons drink- en werkwater le uit
onze vergaarbakken, dus regenwater; 2e uit den
bodem, dus welwater, en 3e uit de rivieren.
Het eerste, het regenwater, komt door de lucht
tot ons; die lucht is dikwijls bezwangerd met
schadelijke stoffen, Mie met dat water neerslaan
dan wordt het opgevangen door onze daken, die
meestal verre van rein zijn; geleid door goten,
waarvan de horizontaal liggende dikwijls ver
gaarplaatsen van rottende bladeren en duizenden
kleine insekten zijn. Geen wonder dat ons regen
water dan ook meestal zeer verontreinigd is.
In 1873 stelde men te Middelburg een onder
zoek in naar het water der stadspompen. Van
de 29, die er waren, gaf niet één zuiver water;
van 11 was 't ondrinkbaar, van 5 was 't af te
keuren en slechts 9 gaven drinkbaar water.
De regenbakken der rningegoeden zijn in dit
opzicht doorgaans minder af te keuren dan die der
meergegoedende woningen van de eersten heb
ben in den regel houten, zinken of ijzeren go
ten, nooit looden, en bovendien is op hun bak
zelden een pomp. Bij de meer gegoeden zijn de
goten vaak van lood en loopt in den regel een
looden pompbuis in den bak. Bij 't genoemde
onderzoek te Middelburg bleek dan ook, dat in
wijk Q, meest door arbeiders bewoond, 2 pet.
der regenwaters loodhoudend was; in wijk M,
waar grooter huizen staan, was de vergiftiging
al iets meer, nl. 7|- pet.; in wijk N, waar het
meerendeel der huizen bewoond wordt door den
gegoeden stand, toonde het onderzoek aan, dat
van de gepompte waters 43 pet. loodhoudend
waren en van de geschepte 17 pet.; samen was
dus 60 pet., of wel meer dan de helft van 't
water, vergiftigd.
Het water door de Oostkerk opgevangen was
in hooge mate loodhoudend, dus vergiftigd; en
in plaatsen waar men veel regenwater gebruikt
komen ziekten door loodvergiftiging ontstaan,
veelvuldig voor; cholera en andere besmettelijke
ziekten zijn gelukkig slechts sporadisch, die door
loodvergiftiging ontstaan vragen doorloopend
hare offers.
Het welwater biedt meer kans aan op zuiver
heid maar alles hangt hier af van den bodem
waaruit het komt, die bodem moet niet in aan
raking kunnen komen met ziektekiemenhet
water moet dus komen uit zeer diepe aardlagen,
waar 't hemelwater, al heeft dit in de hoogere
lagen schadelijke zelfstandigheden opgenomen,
geheel gezuiverd, gefiltreerd, aankomt; of 't moet
komen uit een bodem die onbewoond is. De
diepte, vanwaar men in bebouwde kommen het
water moet putten om stellig gevrijwaard te
zijn voor 't gevaar, is zoo aanzienlijk, dat die
met de gewone middelen niet bereikt kan wor
den men moet dus Nortonwellen slaan of
Artesische putten boren. Onze bodem toch is
door de opvolgende geslachten zoo doorwerkt
en doorwroet, dat men op een diepte van 7
nieter nog puin aantreft. Dit zegt genoeg om
een maatstaf aan de hand te geven voor de
vertrouwbaarheid van het welwater.
In de derde plaats hebben wc rivierwater
maar ieder weet aan welke veranderingen de
waterstand en daarmee het water onderhevig
is. De gewone uitdrukking: »'t water is weer
erg dikmaakt het reeds verdacht. En welke
vuile stoffen worden door schepen, booten en
aan de oevers wonenden er in uitgestort. Men
vergete ook niet, dat onze wateren vaak door
of langs steden loopen en dan uren ver veront
reinigd kunnen worden.
We zagen dit reeds ia ons vorig nummer,
toen we spraken van het water dat door de Lea
afgeleverd werd aan het oost-einde van Londen
en waardoor bij de epidemie van 1868 de sterf
gevallen in dat gedeelte der stad 8 a 10 maal
hooger stegen dan in andere districten.
Men denke niet als het water zeer helder en
geurloos is, dat het dan ook zuiver moet zijn.
Natuurlijk heeft men bij helder water meer kans
op zuiverheid; maar de wetenschap leert ons,
dat er vele schadelijke stoffen in opgelost kun
nen zijn al is 't kristalhelder; en ook onze tong is
bier niet eene afdoende raadgeefsterverontrei
nigd water kan heel lekker smaken.
En niet alleen om te drinken is zuiver water
noodigcok voor 't wasschen, schrobben enz.
Onze zindelijke vrouwen maken daarbij meestal
een ruim gebruik van water; bij 't verwerken
stijgen gassen uit dat water op, die de smetstof
in de lucht verspreiden; want de kiemen zijn
niet gauw te dooden, kookhitte is hier dikwijls
niet voldoendeen in elk geval kan men moei
lijk al het water koken dat noodig is om te
werken. Dit is ook het geval met het filtreeren
op kleine schaal. Van daar de verschillende
pogingen die men op veie plaatsen aanwendt
om plaatsen van eenig belang in 't groot te voor
zien van zuiver water, of teil minste van water
dat zooveel mogelijk liet gevaar van verontrei
niging buiten sluit en dat voldoet aan de eischen
die we aan goed water stellen mogen en moeten.
Dat streven is niet nieuw. Tot in de oudste
tijden kan men het vervolgen; de waterleidin
gen van het oude Rome, de zonnestralen der
wereld zon,genoemd, zijn bekend en beroemd.
Ook bij Babyloniè'rs, Perzen en Grieken vinden
we ze in de oudheid.
Elke waterverzorging in 't groot heeft steeds
te kampen met de moeilijkheid, dat de eischen,
die men aan goed drinkwater stelt niet. dezelfde
zijn als die, welke men zoekt in goed water voor
huishoudelijk en fabriekmatig gebruik; en moet
men daarom aan de eene of andere zijde al wat
opofferen, 'tis toch zeer goed mogelijk in 'tgroot
water te verschaffen dat geschikt is voor tech
nische doeleinden en tevens goud drinkwater
mag genoemd worden. Daarover later.
Omtrent de amnestie, welke men algemeen van
keizer Frederik verwacht, weet het »Berl. Ta-
geblatt« reeds te berichten, dat aan velen, die
tot langdurige opsluiting zijn veroordeeld, huil
straf zal worden kwijtgescholden, en dat ook
aan veroordeelden, wegens persovertredingeu en
majesteitschennis, gratie zal worden verleend.
De amnestie zal zich echter niet uitstrekken tot
veroordeelden wegens hoogverraad.
-o
De Duitsche Keizer heeft bevolen, dat in het
gebed der Luthersche liturgie voor hem do
woorden »uwen kneeht« zullen worden inge
voegd, zoodat die zinsnede voortaan zal luiden;
»Laat, o Heer! uwe genade groot worden over
den Keizer, onzen Koning en Heer, uwen
knecht.
De streng-conservatieve en orthodoxe »Kreuz-
zeituu£« zeo't daarvan: liet vroegere leven
O O O
van Keizer en Koning Frederik is rijk aan trek
ken, die hein reeds als Kroonprins de harten
deden winnen. Zulk een trek is nu ook de
heerlijke belijdenis, die Zijne Majesteit beeft
afgelegd door deze invoeging in liet kerkgebed
-.t> o o o
en die geplaatst zal worden naast de kostelijke
woorden zijner voorvaderen: »Den Heer alleen
zij de eer!« en »Ik en mijn Huis, wij willen
den Heer dienen.Voor zijn volk is die belij
denis een kostelijke parel, die toont, hoe rijk
de schat des harten van onzen hoogvereerden
heer en meester is, dien bij ootmoedig voor de
voeten legt ran den Heer aller Heeren. Wij
zeggen niet te veel, als wij beweren, dat tnil-
liornen christenharten bewogen zijn, toen zij
dat Keizerlijk bevel lazen.Het blijkt hieruit
op nieuw, dat men vrijmetselaar en tevens ge-
loovig christen kan zijn.
naak hkt duitsch.
VAN
EGBERT CARLSEN.
14)
Terwijl werd in het salon en de daaraan gren
zende muziekkamer koffie gediend, de adjudant
von Walsing hield de beide freules Haiufeld bezig
met Ostburgsche nieuwtjes en tijdingen uit de
residentie, maar deed dit fluisterend, want op
Martens verzoek was Carolin voor den vleugel
blijven zitten. Ook mevrouw von Pleiszenbacb
liet zich overhalen een lied ten beste te geven.
Ze had Schumann's »Lentenacht« gekozen
»Over den tuin hoor ik door de lucht trekvo
gels vliegenen zong het met een frissche,
heldere stem krachtig en jubelend, zij 't ook
zonder diepe opvatting, terwijl Carolin de innig
schoone pianobegeleiding uitmuntend weergaf.
Voor een muziekkenner, als Martens, was liet
spel van Carolin een veel grooter genot dan de
zang van mevrouw Georgine; hij vergenoegde
zich dan ook tegen haar met een kort: uit
muntend, heel uitmuntenden liet het aan de
anderen over haar verder te prijzen, terwijl hij
den jongen Pool zeer verplichtende woorden van
dankbaarheid wijdde. Carolin was daar hoog
mee ingenomen het gesprek werd tusschen hen
beiden voortgezet en Martens sprak, na eenige
vleiende woorden over Carolin's klankvol orgaan
zijn vermoeden uit, dat deze zelf ook wel een
zanger zou zijn. Ten minste zooveel,sprak
Carolin lachend, »als noodig om mijn leerlingen
de liedereu, die ze zingen leeren, voor te zingen.
Aan Marten's verzoek om het gezelschap met
een lied te verblijden, aarzelde hij te voldoen,
en eerst toen mevrouw Georgine hetzelfde ver
zocht, nam hij weer voor den vleugel plaats en
begon met zijn weeke tenorstem Schumann's
innig weemoedige compositie:
Nu 'k me alles moet ontzeggen,
Al, wat ooit mijn hart verrukte,
Wil ik op de plaats me legden,
Die uw lieflijk voetje drukte.
Mag 'k als ridder zonder vreeze,
LT mijn zwaard en dienst niet wijden,
Gun dat ik uw page weze
Om u naar de mis te leiden.
'k Zal u trouw en teer behoeden
's Daags uw minste woord beluistren,
En, hoe storm en hagel woeden,
's Nachts mij aan uw drempel kluistren.
'k Wil op uwe liefdeswegen
Zelf de fakkel voor u dragen,
Aan uw deur met blanken degen
Voor uw rust mijn leven wagen.
En geen zucht, geen klacht, geen rouwe,
Meldt u ooit rniju bitter lijden,
Als me voor mijn zorg en trouwe
Slechts een lachje mag verblijden,
Als, o, schoonste lieflings-sterre,
Om mijn moede ziel te drenken,
Mij uw oog, al zij 't van verre,
Slechts een enklen blik wil schenken.
Met neergeslagen oogeu, als moest hij met
zijne vingers de toetsen zoeken had Carolin dit
lied gezongeneerst bjj het slotcouplet hief hij
de oogleden op en zond zulk een dweependen
hartstochtelijken en smartelijken blik naar Ge
orgine, als ooit een ongelukkig beininnenden
page zijn meesteres geschonken heeft. Toen sloeg
de Pool de oogen naar Martens; maar toen hij
bemerkte hoe uitvorschend deze naar hem keek,
bloosde hij licht en stond eensklaps op.
Niemand van het gezelschap had hiervan
echter iets gemerkt; Martens twijfelde zelfs of
mevrouw von Pleiszenbacb dep eigenaardigen
blik, welken Carolin op haar geworpen had,
wel had opgevangen. Ook kwamen thans de
andere heeren uit de eetzaal; men hield nog
eenigen tijd een algemeen gesprek, toen vertrok
de een ra den ander.
Martens was de laatste. Mevrouw von Pleis
zenbacb gaf heru t-ot afscheid de hand en zei:
dit is de laatste uitnoodiging die gij van ons
ontvangt,en het verbaasde gelaat van haar
O
man bemerkende, voegde ze er bij: »Dat wil
zeggen, dat ge van nu af zeer dikwijls onge-
noodigd moet komen; 's morgens, 's middags en
's avonds, wanneer ge ook wilt, zult ge ons
welkom zijn.«
VIII.
De Koningsmarter en zijn heêr.
Vrool ijk dwarrelden op het plein voorde Apos
telkerk de eerste sneeuwvlokken uit den be
wolkten kernel en bedekten den hard bevroren
bodem met een dun wit kleed. Er waren er nog
niet veelwat men zag was nog maar de voor
hoede van het groote leger, dat onder het witte
vaandel van den winter strijdt. Vele bleven er
ook hangen aan de kale takken van boomen en
struiken in de boselrjes om de kerk; andere op
het lijstwerk en de daken der huizen en weder
andere verzamelden zich op het balcon van bet
hoekhuis dat door Martens werd bewoond.
Op dit balcon stond een jonge knaap met een
vriendelijk open gelaat, waaruit twee donkere
oogen vroolijk naar het dwarrelen der sneeuw
vlokken keken. Een smaakvolle liverei van don
ker groene kleur met purperen omslagen en
gouden kraag wees hem aan als een bediende;
in de hand hield hij een plumeau, waarmee hij
in kinderlijken overmoed de sneeuwvlokken van
de balconleuning veegde of ook wel bij wijze
van geweer op de voorbij vliegende musschen
of militaire exercitiën maakte geweer op schou
der! presenteer geweer! Met het laatste com
mando kwam hij echter niet geheel klaar; hij
maakte plotseling rechtsom keer en verdween in
het salon achter het balcon. Zeker had zijn oog
op het plein beneden iemand ontdekt door wien
hij niet noodig vond op het balcon gezien te
worden.
Sedert acht dagen was Eduard Merski want
hij was de jeugdige bediende in dienst van
den lieer von Martens, nadat hij drie weken in
't hotel van Pruisengeoefend was in de be
ginselen van zijn beroep. Deze tijd was voor
liern zeer nuttig geweest. Ontvankelijk en aan
neembaar van aard, bezield met den eerlijken
wil om hem, die algemeen als zijn weldoener
geprezen werd, te toonen wat hij vermocht, had
hij niet alleen van den huisknecht schoenpoetsen,
kleeren afborstelen en kachels aanmaken geleerd,
maar zich ook onder de leiding van den opper -
kellner de geschiktheid om te bedienen eigen ge
maakt en was hij in staat een boodschap, die
men hem opdroeg, nauwkeurig te doen. Wan
neer nu voor omstreeks drie weken de heer von
Martens zijn woning had ingericht en van 't
hotel van Pruisendaarheen verhuisde, stond
er niets in den weg om ook Eduard Mirski mee
te nemen, nadat hij vooraf zijn kellnerkleeding
voor de liverei van zijn nieuwen gebieder ver
wisseld had.
Toen Eduard Mirski nu in het salon was ge
komen, hield hij zich druk bezig om met den
plumeau de schilderijen aan den muur en eenige
meubels af te wisscheudaar er echter aan den
plumeau eenige sneeuwvlokkeu waren gebleven,
liet hij hier en daar natte sporen na. Overigens
werd de jongeling weldra van zijn bezigheden
afgeroepen door den heldoren klank der bel van
de voorzaal, op welk geluid hij vlug den plumeau
op zijn plaats hing en de deur opende. De
binnenkomende begroette hij met eene beleefde
buiging; het was de opperkellner van 't »kotel
van Pruisen,* welke door den huisknecht met een
groote mand op den voet werd gevolgd.
»Zoo, daar zijn we,« zei de eerste, terwijl hij
Eduard hoed en stok overgaf en daarna met
diens hulp zijn overjas uittrok. Daarop opende
Eduard de deur der eetzaal, welke de opper
kellner in zijn handen wrijvend binnentrad,
waarna hij den huisknecht wenkte hem te volgen.
»Ha, dat is hier heel netjes,sprak hij te
vreden en het matig hooge vertrek rondziende,
dat bij de vroeg invallende duisternis reeds door
