aF en kleedde en voedde men 25,000 hunner
soldaten. Onze regeeringsvorm werd weldra en
telkens weer veranderd, onze koopvaardijsche
pen door de Engelschen afgenomen, onze
Oost- en West-Indische bezittingen veroverd;
handel en scheepvaart stonden stil, alleen de
ontvangers der belastingen, natuurlijk ten voor-
deele der Franschen, hadden 't druk.
In 1799 kreeg Napoleon als Eerste Consul
't bewind in handen, maakte een eind aan de
gruwelen, die in Frankrijk in naam der vrijheid
werden bedreven, en drong de Franschen door
zijn krijgskundige bekwaamheden en door zijn
goed geluk weldra tot onbepaalde gehoorzaam
heid. Eerst Rutger Jan Schimmelpenninck als
hoofd der Bataafsche Republiek, weldra Lodewijk
als koning van Holland, moesten dansen naar
de pijpen van Napoleon. - Maar 't moest erger
worden: bij Frankrijk ingelijfd verdwenen we
geheel uit de reeks der Europeesche Staten. Uit
geperst, door Fransche ambtenaren gebrutaliseerd,
door laaghartige Fransche spionnen zelfs in het
familieleven begluurd, door den Franschen keizer
naar allerlei slagvelden meegesleept om voor
kanonvleesch te dienen, beroofd van drukpers
vrijheid maar wie zal al de ellende op
noemen, toen geleden Wij kunnen 't niet, al was
't daartoe hier de plaats.
Daar maakte de wereldveroveraar zich gereed
tot een geweldigen kamp. In 1811 werden alle
weerbare mannen van 17881791, dus van drie
jaar tegeljjk, in zijn legers ingedeeld. In 1812
werden drie bannen, van 1826, van 2640,
en van 4060 jaar opgeroepen en aldus meer
dan een half millioen soldaten naar Rusland ge
voerd. Met welken uitslag? 't Is onzen lezers
bekend: bang voor pestziekten werden 240 dui
zend gesneuvelde of bevroren soldaten, waaronder
vele Nederlanders, in Rusland verbrand; van 't
4e Armeekorps, sterk 48000 man, kon het treurige
overschot zich bergen in een kamer. Voor 't eind
van 1812 was op Russische bodem geen vijand
meer. De held van Europa keerde in zijn hoofd
stad terug als een vluchteling, nauwelijks her
kend aan de poorten van zijn paleis.
Oostenrijk, Rusland, Engeland en Pruisen
verbonden zich tegen Napoleon en versloegen
in een reeks van veldslagen de nieuw gewor
ven legers. Zoo hield Napoleon bij Leipzig
(1619 Oct. 1813), van zijn 170 duizend man
er slechts 70 duizend over.
Nu werd zijn val als zeker beschouwdmaar
vooral voor ons land zou de marteling hevig
en langdurig zijn. 16 Nov. zei Napoleon nog
tegen Schimmelpenninck: »laat men in Holland
toch verstandig zijn en zich wel overtuigd hou
den, dat ik 't land liever aan den Oceaan af
zal staan, dan 't terug te geven.
>Maar Nederland gaf door zelfbevrijding daarop
een beslissend antwoord.Door verdrukking
waren we tot eenstemmigheid, door slavernij
tot het waarachtige gevoel van vrijheid, door
geleden ellende tot een alles opofferende vader
landsliefde gekomen; en wakkere mannen met
Yan Hogendorp aan 't hoofd behoefden slechts
de vaderlandsche driekleur te ontplooien, om
weldra den kreet Oranje bovenin in de straten
te doen weergalmen. 15 en 16 Nov. hadden
er onstuimige volksbewegingen te Amsterdam
plaats en rukte men de Fransche wapenborden
af; den 17 Nov. volgde daarop de Omwente
ling te 's Hage, waar de Keizer afgezworen en
door G. K. Yan Hogendorp, Van der Duijn
Van Maasdam en Van Limburg Stirum in naam
van den Prins Van Oranje de regeering werd
aanvaard.
Daarvan en daarom viert Nederland thans na 75
jaar zijn bevrijdingsfeest; die dag wordt door
ieder, die zijn land en volk, zijn taal en vrij-
heid lief heeft, dankbaar herdacht.
Buitenland.
De dichter Jan van Beers is, na eene ziekte
van weinige dagen, in den ouderdom van 67 jaren
overleden.
Hertog Maximiliaan is Donderdagmorgen ten
halfvier uren overleden.
Hériot, de eigenaar van de Louvre-magazijnen
te Parjjs, is onder curateele gesteld.
De bladen bevatten een telegram uit Weenen,
waarin melding wordt gemaakt van het gerucht,
dat een poging tot moord op den vorst van
Bulgarije is gepleegd.
Een latere tijding zegt, dat het bericht om
trent den aanslag op Prins Ferdinand onwaar
is. Overal heerscht volkomen rust.
De rekening van het onlangs aan Boulanger
te Parijs aangeboden feestmaal, door zijn be
wonderaars van het 15e arr., was niet geheel
afbetaald en Boulanger zelf zal 600 frs. moeten
bijpassen
Mevrouw Boulanger wil van haar echtgenoot
scheiden. Zjj heeft, volgens een correspondent
te Parijs, de aanvraag tot echtscheiding reeds
ingediend, welk nieuwtje in de Parijsche pers
geen geringe sensatie zal maken.
Koningin Nathalie heeft voor 1.800.000 roe
bels land gekocht. De Servische Regeering
heeft te Weenen geklaagd over het verschijnen
van spotprenten aldaar op Koning Milan en de
uitgevers van humoristische bladen hebben thans
van de Oostenrijksche Regeering last gekregen
geen caricatures op den Koning op te nemen.
De vermoedelijke moordenaar van Mary Jane
Kelly werd Vrijdagmorgen gezien door een man,
die een zeer uitvoerige beschrijving van hem gaf.
Men hoopte hem nu te vinden, maar tot hiertoe
is geen spoor ontdekt.
Bij Holborn is gearresteerd zekere Thomas
Murphy, die in het bezit werd gevonden van
een extra groot meshij ziet er uit als een ma
troos en gaf een verward relaas van zich zelf.
Men verwacht, dat de tentoonstelling te Glas
gow, die Zaterdag is gesloten, een saldo van
40.000 pd. st. zal opleveren. De tentoonstelling
werd bezocht door 5f millioen menschen.
Te Barcelona steeg in den laatsten tijd her
haaldelijk de Fransche luchtschipper Baday op,
die met zijn ballon »Montgolfier< heel gevaar
lijke kunststukken uithaalde want hij hield zich
enkel aan een afhangend touw vast en maakte
daaraan gymnastische toeren.
Eenige dagen geleden zou hij wederom op
stijgen. De ballon was gevuld, wiegelde heen
en weder boven de in de aarde geheide palen
en rukte aan de touwen, waaraan hij vastge
houden werd. Het commando om los te laten
weerklonk, de ballon steeg met den luchtschip
per omhoog, maar rukte tot algemeene ontstel
tenis een der palen uit den grond, waarom een
touw was verward geraakt.
De paal trof den ongelukkige Buday met
zooveel geweld dat hij bewusteloos omlaag
stortte. Pijlsnel steeg de ballon omhoog en was
weldra uit het oog verloren.
Het onheil was daarmede echter niet geëindigd,
want de paal raakte van het touw los en viel,
van groote hoogte, midden onder de toeschou
wers een persoon werd dadelijk gedood en
verscheidene kijkers kregen zeer ernstige ver
wondingen. Een der ongelukkigen wiens been
moest worden afgezet, stierf tijdens die bewer
king. De toestand van vele gekwetsen en die
van den luchtschipper is hopeloos.
Te San Francisco heeft een fabrikant lijk
kisten met treurmuziek in den handel gebracht,
die psalmen en gewijde gezangen doen hooren
zoolang de kist in beweging is bij het ver
voer naar en het neerdalen in 't graf.
Een te Liverpool uit den Congo ontvangen
bericht luidt, dat volgens een Duitscher, die aan
de mond van de rivier was aangekomen, en die
pas uit majoor Bart.telots kamp kwam, het met
dat kamp treurig gesteld was. Er was weinig
voorraad en veel ziekte. Men vreesde dat Stanley
een ongeluk was overkomen. Het land, waardoor
hij moest trekken, was zeer moerassig, zoodat
het niet mogelijk was te kampeerende expeditie
moest dus terugkeeren, of zeer ver voortrukken;
het eerste had zij niet gedaan en indien zij ver
was gekomen, zou men wel iets van haar heb
ben moeten vernemen. In de moerassen te blij
ven, zou gelijk staan met den dood tegemoet gaan.
Naar men verzekert, heeft een Duitsch ont
dekkingsreiziger aan de Kingu, een bijrivier van
de Amazone, een stam van Idianen aangetroffen,
die het gebruik van metalen niet kennen en hun
gereedschap en wapenen van steenen, beenderen
en schelpen vervaardigen. Er heerscht onder hen
zeker familieleven en de veel wij ver jj is er onbe
kend.
Een ontploffing van mijngas had plaats in
de put Frederic. Men denkt dat 30 man zijn
omgekomen. - Te Woolwich is het lijk van een
kind gevondenhoofd, armen en beenen waren
afgesneden. - Bij Borki heeft weer een spoor
wegongeluk plaats gehad. Een goederentrein
derailleerde. Eenige spoorwegbeambten werden
gewond. - Te Derscheid (Luxemburg) zette een
bedelares zich op den grond neer, om wat uit
te rusten. Zij viel in slaap en werd door de
koude bevangenmen vond haar den volgenden
morgen dood op de plaats. - De kerk te Mon-
tivilliers (Beneden-Seine), is 's nachts door brand
vernield. Vier spuitgasten werden bij de poging,
om het orgel te behouden, onder het puin be
dolven. Een stierf, de anderen werden zwaar
gewond. De schade wordt op f75,000 geschat. -
Het kasteel te Liebenwerda (Pr. prov. Saksen),
is door brand vernield. Vijf menschen kwamen
in de vlammen om. - Twee jongens van 12
13 jaar vermaakten zich te Hoei met steentjes
naar elkander te werpen. Een der jongens werd
aan de slaap getroffen. Hij viel buiten kennis
neer; na eenige oogenblikken tot zichzelven
komende, kon hij naar huis gaan, maar hij
stierf twee dagen later. De onvrijwillige moor
denaar is aangehouden. Zijne ouders hebben
eene vergoeding van 2000 frs. aangeboden, maar
deze is geweigerd en de aanhouding bekrach
tigd.
Plaatselijk Nieuws.
HEUSDEN, 14 Nov.
Op het werk aan den Nieuwen Maasmond,
nabij deze gemeente, had heden morgen een
treurig ongeval plaats. De zestienjarigen zoon
van den putbaas Boeren, die als wissel wachter
dienst deed aan de daar aangebrachte spoorlijn,
geraakte onder de zand wagens, met het nood
lottig gevolg dat hem een been onder de knie,
nagenoeg werd afgereden en het andere been
werd gekneusd.
De eerste geneeskundige hulp werd verleend
door dr. Huber alhier; later is de patient naar
het gasthuis te 's-Bosch overgebracht. Zijn toe
stand is hoogst ernstig
15 Nov. Naar wij vernemen zal de wal
nabij het vroegere bastion >Hollandia« weer
eene nieuwe versiering ondergaan, die onze ge
meentenaren voorzeker op prijs zullen stellen.
De burgemeester Honcoop heeft nl, aan de ge
meente twee prachtige zwanen ten geschenke
gegeven, die de oude haven als vijver ontvan
gen. Een rasterwerk wordt reeds voor dat doei
aangebracht en de bewoners zelf worden heden
verwacht.
Bij kon. besluit is de met verlof hier te
lande aanwezige officier van gez. Ie kl. van
het leger in Ned. Indie F. G. A. Huber, tijde
lijk alhier woonachtig, ter zake van lichaams
gebreken, met 1 Dec. eervol uit den militairen
dienst ontslagen, met toekenning van pensioen.
17 Nov. Nederland viert feest! De her
innering der bevrijding van de overkeersching
der Franschen is dan ook waardig op feestelijke
wijze herdacht te worden.
Het getal dergenen, die zich het tijdvak van
vóór 1813 herinneren is zeker gering in deze
gemeentemaar die weinigen, ze zouden u kun
nen zeggen, met welk een verruimd gemoed men
destijds de Franschen de Herptsche poort zag
uittrekken, toen de Pruisen op den Aalburg-
schen dijk in aantocht waren.
Dit Heusden's feit is echter nog geen 75
jaren geledenwant reeds vele plaatsen waren
van Franschen gezuiverd, toen hier nog steeds
het oranje zorgvuldig werd verborgen gehouden.
Wij hopen daarom op de vrijmaking van Heus-
den later terug te komen.
De dag van heden is niettemin voor Neder
land een dag van groot gewicht. Op 17 Nov.
toch, werd de eersten stoot gegeven, die weldra
door het geheele land weerklonk en het Oranje
huis verscheen gevolgelijk weder op den troon
om onder zijn bestuur eene grondwet en een
regeeringsvorm te verkrijgen, waardoor Neder
land voortaan zich zelf regeeren zouvrij van
buitenlandsche inmenging.
Wij vertrouwen dan ook dat de nationale
driekleur en het oranje heden bewijzen zullen
geven, dat ook Heusden dankbaar erkent, de
verlossing in Nederland van buitenlandsche heer
schappij en dwingelandij.
BAARDWIJK, 13 Nov. Door den Raad
dezer gemeente is voor 1889 de begrooting
vastgesteld op f 11065,35^ in ontvangst en uit
gaaf.
Den heer H. Fooij, 2e onderwijzer al
hier, is eene gratificatie van f 15 toegekend.
Er zullen op den stationsweg van ge
meentewege eenige lantaarns geplaatst worden.
Dezen morgen brak het paai'd voor de
mulderskar door de lijn, verbrijzelde in het
achteruitrijden een paar hartsteenen palen voor
de woning van Mevrouw Loeff, en werd door
den knecht toen gelukkig tegengehouden, anders
zou de kar door de ruiten gevlogen zijn en de
schade heel wat grooter omvang gekregen hebben.
WELL, gem. AMMERZODEN, 15 Nov.
Gisteren avond gaf de zangvereeniging »Euterpe«
alhier, hare herfst-uitvoering in het schoolge
bouw. Konden wij bij de uitvoering in het begin
van dit jaar reeds zien, dat »Euterpe« over flinke
krachten kan beschikken, gisterenavond gaf de
uitvoering blijken, dat de leden groote vorde
ringen gemaakt hebben.
De meeste liederen werden zeer goed gezon
gen en de beide tooneelstukjes, vooral het laatste,
voldeden uitstekend. Jammer maar, dat de op
komst van het publiek niet grooter wasde
entree was laag genoeg gesteld. Zij, die weg
bleven, hebben groot ongelijk. »Euterpe« verdient
aller steun. Wij wenschen, dat de vereeniging
op den ingeslagen weg moge voortgaan en ons
nog menigen genoeglijken avond bezorgen zal.
NIEUWKUIK. Voor de aanbesteding van
het maken der aardebaan en het met klinkers be
straten van twee wegen in deze gemeente, t. w.
de Molensteeg en Kerksteeg, te zamen lang 958
Meter, werd ingeschreven als volgt:
M. Verhoeven, Drunen, f4731.79 J. Barb en
Co., Tilburg, f 5005 T. van Lee, Veghel, f4180;
M. van Eindhoven, Tilburg, f5495; A. de Kort,
Baardwijk, f4373; A. Wilgers, Nieuwkuik,
f4345; M. Visser, Drunen, f4169; P. Uijt-
jens, Tilburg, f4770; J. de Leeuw, Vlijmen,
f4097; C. D. Klein, Raamsdonk, f5050;
J. van Tuijll, Heusden, f 4848J. van den
Dungen, Schijndel, f 4800 I. Schouten, Via-
nen, f4480. Het werk is aan J. de Leeuw
te Vlijmen voor f 4097 gegund.
WOUDRICHEM, 13 Nov. In het vischwater
dezer gemeente zijn gevangen en aan den afslag
alhier verkocht, van 5 tot en met 1 0 November,
1 winterzalm, prijs per half kilo f 1.50 a f 0.00
en 730 houting, prijs 5£ a 9 cent per stuk.
Binnenland.
Z. M. de Koning is, hoewel zwak, steeds voor
uitgaande.
De Minister van Marine is lijdende aan een
z.g. negenoog aan den hals en is onder behan
deling van den inspecteur van den geneeskundigen
dienst der zeemacht, dr. F. J. Van Leent.
De toestand van Z. Ex. is vrij zorgelijk.
De bierbrouwerij »de Haan en Sleutels,te
Amsterdam, is dezer dagen voor de som van
f200.000 aangekocht door een consortium, waarbij
de heeren L. Van Bakel en A. Vos Rz. aan 't
hoofd staan.
Er worden onderhandelingen gevoerd om ook
de retourkaarten in rechtstreeksch binnenlandsch
verkeer largeren geldigheidsduur te verleenen bij
gelegenheid van de a.s. Kerstdagen.
Te Amsterdam krijgt men bestellers op rij
wielen. De firma Samuels en Co. heeft die nieuwig
heid ingevoerd onder den naam vanSportpak-
ket-dienst.
Tusschen Duisburg en Rotterdam wordt bin
nenkort het nieuw vervoermiddel voor petroleum
op den Rijn in werking gebracht, namelijk in
daartoe bijzonder ingerichte ijzeren schepen met
vakken, waarin de olie wordt gepompt om op
de plaats van bestemming op gelijke wijze gelost
te worden.
Sedert Zaterdag 10 tot Dinsdag 13 November
zijn aan de vischmarkt te Gorinchem afgesla
gen: 5 zalmen van 21 tot 25 halve kilo's, prijs
per half kilo f 1,73 tot f 1,87.
Van 10 tot en met 13 November werden ter
markt te Kralingen aangevoerd 76 winterzalmen,
prijs per 5 ons f 1,73 a f 0,00.
Als eene bijzonderheid wordt medegedeeld,
dat in de gemeente Zaandijk en Koog a./d. Zaan
gedurende drie maanden geen enkel sterfgeval
is voorgekomen.
Een treffend geval van hondentrouw vond
Zaterdag plaats te Noordbroeksterhamrik. Twee
kinderen van den heer B. aldaar speelden bij
een hoop zand, waarin een vrij diep gat was
gegraven, en door de bovenste vastgevroren
korst helden de wanden sterk over. Een der
meisjes geraakte onder eene massa zand bedol
ven. Het schreien van het andere kind werd
niet opgemerkt. Een groote hond, die dagelijks
met de kinderen omging en daarbij ook tegen
woordig was, begon met alle geweld in de zand-
massa te krabben en te woelen, dat nog even
bij tijds werd opgemerkt door de dienstboden,
in de schuur werkzaam, die het geluk hadden
het kind nog levend uit het zand op te delven.
Aan den hond is derhalve de redding te danken.
Na afloop der veemarkt te Gorinehem zijn
niet minder dan zeven koeien door de politie in
bewaring genomen en geschut, als zijnde onbe
heerd achtergelaten, terwijl twee koeien als ver
mist bij de politie zijn aangegeven.
Zekere Pluymakers, bloemist te Maastricht,
is daar door een brouwerswagen overreden en
zwaar verminkt. - Te Olst is een man van 25
jaar bij het schaatsenrijden verdronken. - Te
Versen is een houthakker bij het opladen van
boomen met het hoofd tusschen twee stammen
bekneld geraakt en aan de gevolgen overleden. -
Een brigadier van politie te Amsterdam be
merkte rook, die onder een brug over de Prin
sengracht te voorschijn kwam. Hij deed onder
zoek en bevond dat een 74-jarige bewaker der
sluis in brand was geraakt. De man was in
slaap gevallen, en zijn kleederen waren toen
door een in de nabijheid staand komfoor met
vuur in brand gestoken. De politiebeambte dom
pelde den brandenden man een oogenblik onder
water, waarna deze, bedekt met brandwonden,
per raderbaar naar het Binnengasthuis is ge
bracht. - Een strooper te Hilvarenbeek heeft
een maréchaussee, die hem achtervolgde in de
beenen geschoten. De dader werd gepakt. - In
een gezin te Geldersch-Venendaal is een 9 jarige
kind plotseling overleden, terwijl de ouders
ernstig ziek zijn. Men denkt aan vergiftiging. -
Te Sneek is een vrouw in de jenever gestikt;
een werkman aldaar, die in het donker bezig
was jaloeziën af te nemen, viel van de ladder
en bleef op de plaats dood. - Een vrouw,
wonende in de Saenredamstraat te Amsterdam
heeft bekend in den vroegen morgen van Zon
dag het kindje, waarvan hare ongehuwde 28-
jarige dochter den vorigen nacht was bevallen,
op een stuk land achter de Ceintuurbaan, waar
het is gevonden, te hebben nedergelegd. - Te
Sappemeer heeft een spekslager een paar man
nen, die zijn winkel binnendrongen en vleesch
wilden wegnemen, ernstig gewond.
Te Kromvoort (N.-Br.) wordt sedert Maandag
avond een meisje van 18 jaar vermist. Men
vermoedt dat zij uit Vucht komende bij onge
luk te water is geraakt en verdronken. - Bij
Amsterdam is een lampenist door een sneltrein
uit Rotterdam overreden. Het hoofd werd hem
letterlijk van het lichaam gesneden. - Onder
Vucht is een werkman, die vsj een zandtrein
stapte en viel, door den stoomtram overreden
en gedood. Men moest de locomotief oplichten
oui het lijk te kunnen verwijderen. - Op de
Rijkswerf te Amsterdam kreeg een werkman,
wonende in de Kleine Wittenburgerstraat, een
groote ijzeren plaat op het lichaam, waardoor
zijn armen en beenen gebroken werden.
Burgerlijke Stand.
Heusden van 8 tot 15 Nov.
Geboren: Karei Antoon, z. v. Johannes
Antonius Albertus de Mol en Elisabeth Johanna
van Delft.
Baardwijk.
Over de maand October 1888.
Gehuwd: G. van den Hooven, wedr. van
J. Verkuijl 33 j., en Maria van Es, 24 j., J.
M. Verhulst, 23 j., en J. van den Hoeve, 24 j.
Geboren: Antonie Geertruidis, z. v. J. M.
van Herwijnen en G. Nieuwkoop; Maria Jo
hanna Hubertina d. v. H. H. H. Keijenberg en
C. M. BoomLambertina Maria, d. v. A. van
der Hammen en A. C. Neelis.
Overleden: Maria Hubertina Baijens, 4 in.;
Johannes Livinius Fhjjssen, echtgen. van Petro-
nella Kleijberg 53 j.; Laurens Pullens, 4 w.
Woudrichem, van 1 tot 31 Oct.
Ondertrouwd: Izailk Vergouwe, 32 j.,
wonende te 's Bosch, met Jannigje Swart, 29 j.
Getrouwd: Wouter de Groot, 26 j. met
Gijsje Vink. 22 j.; Matthijs Kentie, 41 j. met
Anna van Vugt, 25 j.
Geboren: Jenneke, d. v. T. Biesheuvel en
P. van den Oven; Johannes, z. v. D. Daim en
A. NieuwenhuizenHuibertje Johanna, d. v. J.
Bax en J. S. Redert; Jannetje, d. v. D. J. de
Joode en M. W. van der Klooster; Maaike, d. v.
K. van der Stelt en A. van der Giessen; Johanna,
d. v. F. Baks en A. van EsJohanna Elizabeth,
d. v. J. Baks en W. H. v. DongenGerrit Leeu-
dert, z. v. J. C. v. Weveriug (ongehuwd); Wouter,
z. v. M. Havelaar en R. Maas; Johanna, tl. v.
O
