Couranten.
FEUILLETON.
COLA.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER.
1889,
1
Uitgever: L. J. YEERMAU, Heusden.
VOO li
Dit bind verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prijsverhooging.
Agent voor Gorcum en OmstrekenBosch Broes van Dort.
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Agent voor FrankrijkWester Co., 20 Rue Hérold, Parijs.
IV.
(Slot.)
In een laatste artikel willen we nu nog
trachten onzen lezers een overzicht te ge
ven vanhoe een groot dugblad gemaakt
wordt, hoeveel stoffelijke en geestelijke krach
ten er toe vereischt worden, hoeveel geld
het vereischt, hoeveel het opbrengt, hoeveel
menschen er van leven, hoeveel goed het
doet, in 't kort wij willen, zooals wij aan
't hoofd van ons eerste artikel zeiden, nog
het leven van een groot dagblad nagaan,
en kiezen daartoe als voorbeeld de Figaro
omdat we van dat dagblad de volledigste
meedeelingen ontvingen op de Fransche
tentoonstelling.
Eiken morgen levert de Parijsche pers
50 dagbladen; de Fransche pers 1500; de
Europeesche 6000, de geheele pers levert
er misschien 12000; maar de »Figaro« is
de Figaro. Dat is te zeggen, een eenig blad
in zijn soort.
Hoewel nog jong, zouden toch tot het be
schrijven van zijn geheele leven boekdeelen
noodig zijn, en daarom willen we ons bepalen
tot de laatste 10 jaron. In die jaren is de
Figaro steeds vooruitgegaande prijs der
aandeelen was in 1878... fr. 650, in 1889...
fr. 1,350; de dagelijksche oplaag was in
187868.000 exemplaren, in 1889
80.000 ex. Dat zijn cijfers die spreken. De
2.400 aandeelen elk van 500 fr., waaruit
het kapitaal eerst bestond, zijn in 1873 ver
dubbeld en tot 4.800 gebracht, in 1874 tot
9.600, in 1878 tot 19.200. Elk van die
19.200 aandeelen vertegenwoordigt er dus
8 van 't oorspronkelijk kapitaal; elk van
de aandeelen van 500 fr. van 't oorspron
kelijk kapitaal heeft dus in de laatste 10
jaar opgebracht als dividenden, daar elk
aandeel 697,70 fr. is gerezen, tienmaal
697,50 fr. of 6975 francs. De aandeelhou
ders hebben dunkt ons redenen van tevreden
heid. De Figaro is zoodoende niet alleen
't meest gelezen dagblad van Parijs, maar
tevens de beste geldbeleggingal de aan
deelhouders zijn zijn vrienden, die eiken dag
gaarne de deur voor hem openen.
In de afdeeling, die tot het zetten der
courant dient, zijn dertig uitgezochte zetters
bezig van 's avonds 7 uur tot 2 uur 's nachts
om de letters weer op hun plaats te bren
gen en de langste artikelen te zetten.
De Figaro heeft 4000 regels met inbe
grip der advertentiën, en voor de nummers
van Woensdag en Zaterdag, wanneer er
een bijblad wordt uitgegeven, 8000 regels.
Zoodra de vormen gezet zijn, brengt men
ze naar de afdeeling voor het gieten, waar
men er metalen afdruksels van maakt
zoodra deze koud en op de cylinders be
vestigd zijn, begint het drukken van, zoo
als we zeiden, 80.000 ex. Vijfenvijftig werk
lieden, zetters, afgieters van vormen, drukkers
en machinisten zijn met die verschillende
werkzaamheden bezig.
De Figaro heeft in gewone omstandig
heden 25,000 abonné's en 55,000 koopers
langs de stratenmaar als buitengewone
voorvallen plaats hebben en de nieuwsgie
righeid der Parijzenaars is geprikkeld, zorgt
de Figaro steeds er het eerst bij te zijn en
geeft dan eenige duizenden nummers meer uit.
36)
Hij was in Duitschland, en voor zoover
Carters goed geïnformeerd was, in dezelfde
stad met haar.
O, als ze hem slechts zien kon, slechts
éénmaal zienOog in oog wilde ze hem
vragen of 't waar was, wat Carters haar
had gezegd. En als 't niet waar was, waarom
ontvluchtte hij haar dan?
Waarom verliet hij haar, daar hij toch
wist, wat ze om hem leed? Was hij slecht?
Was hij zoo, als tante hem noemde? Zij
kon 't niet gelooven, en als haar geloof al
begon te wankelen, dan herinnerde ze zich
zijn angstige vraag: »zult ge ter wille van
deze ure me eens niet haten, mijn kind?*
Hem haten! Nooit, nooit! Zelfs al was
't schrikkelijkste waar! In zulke treurige
mijmeringen verdiept, was ze de Tiergarten
in gegaan en diep in 't dichte houtgewas
doorgedrongen. Waar 't het eenzaamst was,
daar dreef haar hart haar heen. Hier ont
moette ze niet de blikken van tante, de
vragen van Thesi en de bezorgde, ernstige
oogen van Wendlin, waarvoor ze zich
schaamde, zonder te weten waarom.
Boven haar in 't houtgewas zongen de
vogels. Dat klonk vroolijk, bijna jubelend.
Cola moest er naar luisteren en plotseling
kwam die andere namiddag voor haar geest,
de laatste, die ze met hem had doorgebracht.
Ook toen was 't stil als nu hier, ook daar
woei een zacht, fluisterend windje en tusschen
de hoornen van een der dicht begroeide lanen
naast haar was toen plotseling die schocne
mannengestalte te voorschijn gekomen
Ze wendde 't hoofd ter zijde en gaf een
luide schreeuw. Was 't een droom, was 't
werkelijkheid, daar vóór haar, op een bank,
Om bij een ongeluk niet verlegen te staan,
heeft de Figaro 4 machines die alle te ge
lijk in beweging kunnen zijn door 4 mo-
teursdrie met stoom en één met gas. Elk
van die stoommoteurs is van 10 paarde-
krachten, de gasmoteur van 25 paardekr.;
de Figaro beschikt dus over 55 paardekr.
voorzien. Tachtig rondbrengers staan ge
reed voor de nummers bestemd voor Parijs;
20 mannen zijn bezig de pakken couranten,
die bestemd zijn voor Frankrijk en 't bui
tenland in zakken te doen; 10 rijtuigen bren
gen die zakken naar de verschillende stations.
Om die pakken moet een touwtje gebonden
worden. Welnu, aan bindtouw gebruikt de
Figaro jaarlijks 3955 francs
Samenstelling161.528 fres.
Voor inpakken enz. 37.310
Drukken enz. papier en belas
tingen 1,503.741
Porten350.123
Verschillende uitgaven 6.383
Administratie, vouwen, rond
brengen enz281.409
Totaal 2,340.594 fres.
Voeg hierbij voor verlichting 33.397 en
voor verschillende uitgaven 70.047, dan heeft
men twee en een half millioen per jaar.
zijn, doch spoediger dan de politie alles
heeft uitgevorscht. Dezen agenten ontbreekt
het nooit aan geldde Figaro geeft per
maand 2000 fr. uit aan rijtuigen en deinst
voor- geen enkele uitgave terug. In een
daartoe ingericht salon komen door elkan
der per dag 200 personen van allerlei rang
en stand; van den minsten burger tot den
onttroonden vorst brengen er hunne mede-
deelingen, die al naar hare belangrijkheid
een grootere of kleinere greep in de geld
kist noodzakelijk maken.
't Geldt hier: »wat niets kost is ook niet
veel waard,* en »niets is kostbaar zoodra
't wat opbrengt.De Figaro denkt: »om
goed te weten, moet men 't zien en om
te zien, moet men er zijn.* In 't Russische
en Turksche leger, in de Transvaal, bij den
oorlog met 't land der Zoeloe's, op den zil
veren bruiloft van Oostenrijks keizer, waar
maar iets belangrijks voorvalt, zendt de
Figaro een correspondent.
Maar wij moeten eindigen. Wij willen
alleen nog vermelden, dat de Figaro in de
laatste 10 jaar heeft ontvangen 58,280.605 fr.
en 35 cent., dat bij de redactie voor verschil
lende liefdadige doeleinden in dien tijd in
kwam aan giften 3,963.622 fr. en 15 cent.,
dat, toen in Dec. 1879 de mindere stand
in Parijs veel te lijden had door kou en wer
keloosheid, de Figaro een inteekening opende;
die gestalte met het gebogen hoofd, Waldorf,
hij zelf, Otto Waldorf!
Geen woord, geen geluid kwam over beider
lippen. Stom hield de man 't sidderende
meisje in zijn armen, stom lag ze aan zijn
borst met gesloten oogen en doodsbleek gelaat.
Minuten gingen voorbij, minuten, die aan
't Paradijs ontstolen moesten zijn, zoo over
weldigend, zoo zalig waren ze voor hem
en haar.
Maar 't oogenblik van ontwaken kwam.
't Was een bitterzoet oogenblikop de hoogste
zaligheid volgde de diepste ellende.
Ze stonden tegen elkander geleund. Ze
had haar vraag gedaan, hij had geantwoord,
en geen klacht, geen verwijt kwam over
haar lippen. Maar uit zijn omhelzing had
ze zich losgemaakt en slechts als om hem
te troosten heur kleine hand op zijn arm
laten rusten. En die arm legde hij zwaar
en zuchtend om 's meisjes schouders en zoo
bleven ze staan.
De vogels zongen niet meer; de wind
ruischte niet meer; de natuur was stil ge
worden.
Spreek nu van haar,« zei Cola eindelijk,
haar gelaat omwendend, zoodat haar wang
zijn schouder aanraakte. »Ze heeft je lief,
ze lijdt- om je?«
Onbeschrijfelijk, Cola.*
Arme vrouw!*
»Je hebt meelij met haar?*
»Mijn hart bloedt om haar.«
>Hoe goed, hoe edel ben je! Ik dank je
voor haar, wier leven vreugdeloos is en wier
dagen eenzaam doorleefd worden. Heeft ze
geen bloedverwanten, geen betrekkingen,
die haar lief hebben?*
De man zag voor zich op den grond.
^Niemand Cola. Ze verliet allen om mjj.«
Langzaam en nadenkend hief 't meisje
heur hoofd op. Wat was er in die woorden,
dat haar zoo vreemd aandeedwaar had
ze eens gehoord van iets, dat haar thans
onduidelijk voor den geest zweefde?
»Ze verliet allen om u? Allen; wil dat
zeggen haar vader, haar ouderlijk huis?«
Waldorf's antwoord kwam heel langzaam,
't klonk bijna angstig.
»Veel meer, Cola, 't wil zeggen een thuis,
een man, een gezin.*
»Cola, om godswil, Cola!«
Hij trachtte haar te vatten, te steunen.
Vergeefs! Met een ijzingwekkend, half ver
stikt keelgeluid was ze achteruit gedeinsd.
Als met geestenoogen staarde ze hem aan,
hief toen met een angstroep van schaamte
en smart de handen op en bedekte haar
brandend gelaat.
»Cola, kind!«
Ze hoorde hem niet meer. Als een gejaagd
dier vluchtte ze van hem, zijn aanraking
afschuddend, alsof die haar bevlekte, bijna
zonder bewustzijn, en rillend voor een schrik
kelijk voorgevoel, dat in haar ontwaakte.
Zekerheid, zekerheid moest ze hebben en
dan van schaamte sterven.
Hoe ze door de straten was gekomen,
wist ze niet. Ze vloog voort, alsof haar
leven afhing van een spoedige ontdekking.
Eén was er, die alles wist; één wiens uit
spraak alleen geldig was voor haaréén
tot wien ze werd heengedreven als tot den
redder van haar verstand, dat dreigde haar
te verlaten. Wendlin!
Hij, hij, slechts hij zou hooren, slechts
hij zou spreken, hij zou den smaad van haar
nemen, den smaad bemind te worden door
den man, wien haar moederze kromp
rillend ineen.
O, God! Welk een gedachte! Welkeen
afgrijzen overviel haar. Het bloed joeg ver
terend door de aderen, en zoo kwam ze in
de kamer barer tante en bij Wendlin, die
ze te vergeefs in zijn woning had gezocht.
Toen ze beproefde te spreken, verstikten
de woorden in haar keel. Tante Harland
greep haar bij de schouders en schudde haar,
en Wendlin, op wien haar hulplooze, sta
rende blikken groot en met vurig verlangen
gericht waren, schoof de kleine, zenuwachtige
vrouw op zij en greep met een hem tot nu
toe vreemde hartstochtelijkheid het doods-
bleeke meisje aan.
»Spreek, Cola, spreek! Wie dit gedaan
heeft zal met mij te doen hebben
En nu kreeg 't meisje de spraak weer.
Ze ging rechtop staan voor den vriend harer
kindsheid en zag hem met schrikkelijk sta
rende, gebiedende blikken aan.
»Hoe heet de man om wien mijn moeder
mijn vader verliet? Ik vorder antwoord in
naam mijns vaders!*
Een korte wijfeling, en toen kwam over
de doodbleeke, bijna opeengeknepen lippen
't antwoord.
»Zijn naam is Waldorf!*
Doodelijke stilte in de kamer. Toen een
schrikkelijke kreet, en 't meisje viel als leven
loos op den grond.
Toen de man haar opnam en in zijn
armen naar 't naaste vertrek droeg, volgde
Mevrouw Harland hem, bijna bewusteloos
en met wringende handen.
»Dat vervloekte mensch giet ik, als ik
hem eens in handen krijg, vitriool in zijn
gezicht,* riep ze op de tanden knarsend en
toen haalde ze, hevig bevend, haar huis
apotheek voor den dag.
Mevrouw Waldorf stond in 't avonduur
voor 't atelier van haar man. Ze hield zich
nauw aan de huizen gedrukt. Ze droeg een
sluier voor 't gelaat, dien ze nu en dan
zorgvuldig ophief om de gestalten, welke
het huis naderden, van verre te bespieden.
De invallende schemering verborg de uit
drukking van haar trekken, maar haar borst
joeg geweldig en haar lichaam bewoog zich
onrustig.
Ze had lang gewacht, met koortsig on-
geduld gewacht. Loodzwaar lag 't op haar
borst; ze wist nu, heden had ze 't ondekt,
dat de geliefde van haar man in deze stad
was. Ze wist nog meer; ze wist, dat ze
elkander ontmoetten, in 't geheim ontmoet
ten, en hij, de verrader, had haar verzekerd,
dat nog alles goed tusschen hen kon worden.
De verraderZe had hem gezien, hem
en haar in de verte, uit haar schuilplaats
in 't bosch. Een nevel was voor haar oogen
gekomen, haar verstand had gedreigd haar
te begeven. Ze had niets kunnen herkennen
dan de omtrekken van een slanke, nette ge
stalte, een teedere, buigzame gestalte en deze
stond bij haar manen ze zag, dat heur han
den elkander aanraakten, ze zag en door
een plotselinge duizeling overvallen zag ze
niets meer.
Daar, waar ze stond, was ze ineen ge
zonken, en toen ze weer bijkwam voelde ze
een scherpe, stekende, wilde smart in de
borst en een razend kloppen in haar slapen.
Alle wilde hartstochten werden bij haar
wakker en kampten met onmachtige woede
in haar hart. Ze raasde, ze greep zich bij
't hoofd en tuimelde als een onzinnige langs
den weg.
Verder, verder! riep 'tin haar, 'k moet
meer weten, 't laatste, alles! En als ze alles
wist, dan zou ze voor hen beiden gaan staan
en hen het verraad in 't aangezicht slinge
ren. Verraad! Dat woord stond eensklaps
met vlammende letters voor haar geest. Ver
raad! Had zij niet eens 't zelfde gedaan?
Geschiedde haar thans anders, dan zij eens
een andere had gedaan, een ander, die den
slag niet had overleefd? Was dat Nemesis?
Sloeg Gods hand haar met vergelding, een
slag, die haar vernietigen zou? Neen, neen!
Ze wilde zich verweren, haar rechten als
vrouw verdedigen't was toen toch anders
geweest! Die man was oud en alledaagsch
geweest, ze paste niet bij hem, haar jeugd
gaf haar rechten op 't leven, ze had Waldorf
moeten volgen, haar liefde, haar hartstocht
weer stokten haar gedachten. Weer voelde
ze dien slag. Als de liefde over alle wetten
mocht heen stappen, dan konden ook haar
man en dat meisje daar neen, neen,
,\i 820.
fvc
■téi-
angstraat en de
dmmelerwaard.
De drukkerij. De drukkerij der Figaro,
bestuurd door Marinoni, kan tot model die
nen voor die van alle dagbladener bestaat
misschien geen andere, die beter is inge
richt, en waar de werklieden zich gemak
kelijker kunnen bewegen.
De machines. In twee uur worden
80,000 exemplaren gedrukt; 20,000 per uur
met een gewone machine; maar mot de
rotatiepers van Marinoni kan dit gemak
kelijk verdubbeld worden; dit is vooral
noodig 's Woensdags en 's Zaterdags, wan
neer er minstens 160,000 bladen gedrukt
moeten worden, soms zelfs 200,000.
Het papier. Om geen last te hebben
van de minste scheur of vouw, gebruikt de
Figaro zeer goed papier op rollen van 8000
Meters langdat papier moet, om alle op
onthoud te voorkomen, overal volmaakt
even dik en even zwaar zijn. De Figaro
mag dan ook wel van zijn papierfabrikan
ten, de lieei en Darblay, eenige oplettend
heid eischen, want hij gebruikt per jaar
1 millioen 330 KG. papier, dat hem om
streeks 1,500.000 fr. kost. Als men die
rollen papier van één jaar naast elkander
legde (let wel, wij zeggen de rollen) dan
kan men er juist eenmaal de aarde mee
omgevenals de nummers van één jaar op
elkander gestapeld werden, kreeg men een
toren van 10.2000 Meters, dus 350 Eiffel-
torens op elkander.
Verzending. »Nog vochtig van de kussen
van de pers« gaan de 80 Woensdag en
Zaterdag de 160 duizend ex. naar de afdee
ling voor het vouwen. Onder opzicht van
den »chef van verzending* en zijn 8 agenten
zijn daar 60 vouwsters bezig; zij moeten
ook de nummers voor de abonné's van de
gedrukte en vooraf gefrankeerde omslagen
Uitgaven (per jaar)
Samenstellen. Voor een groote courant
kan natuurlijk anders gehandeld worden dan
voor een kleine. In ons land gelijken de cou
ranten wanhopig veel op elkaar. Wie er éen
gelezen heeft, heeft er zes gelezen. Bij de
Figaro is alles oorspronkelijk. Er zijn drie
soorten van medewerkersvooreerst de ge
wone redactie, specialiteiten op verschillend
gebied, die elk voor hun rubriek het voor
naamste geven van wat den lezer belang kan
inboezemendan een stoet van uitgezochte
berichtgevers en eindelijk Zijn Majesteit
Iedereenwij zeggen Iedereenen niet
Parijs, omdat de Figaro berichten ontvangt
uit de verste lauden. Is er een misdaad ge
pleegd, de Figaro zendt naar de plaats der
misdaad zijn eigen agent, die niet zelden
even spoedig, dat zou zoo'n wonder niet
Het feuilleton. De beroemdste schrijvers
zorgen voor afwisselende feuilletons, die aan
den verschillenden smaak kunnen voldoen.
Om zooveel monden gaande te houden, moet
men wel voor een afwisselend menu zorgen.
Xavier de Montépin, Hector Marlot, Edmond
Tarbé, George Ohnet, Alphonse Daudet, Mau-
repassant, Pierre Zaccone en anderen, te veel
om te noemen, zorgden voor een feuilleton,
dat jaarlijks uit een 20tal boekdeelen bestaat.