Couranten. FEUILLETON. COLA. ZATERDAG 14 SEPTEMBER. 1889, 1 Uitgever: L. J. YEERMAU, Heusden. VOO li Dit bind verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prijsverhooging. Agent voor Gorcum en OmstrekenBosch Broes van Dort. Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht. Agent voor FrankrijkWester Co., 20 Rue Hérold, Parijs. IV. (Slot.) In een laatste artikel willen we nu nog trachten onzen lezers een overzicht te ge ven vanhoe een groot dugblad gemaakt wordt, hoeveel stoffelijke en geestelijke krach ten er toe vereischt worden, hoeveel geld het vereischt, hoeveel het opbrengt, hoeveel menschen er van leven, hoeveel goed het doet, in 't kort wij willen, zooals wij aan 't hoofd van ons eerste artikel zeiden, nog het leven van een groot dagblad nagaan, en kiezen daartoe als voorbeeld de Figaro omdat we van dat dagblad de volledigste meedeelingen ontvingen op de Fransche tentoonstelling. Eiken morgen levert de Parijsche pers 50 dagbladen; de Fransche pers 1500; de Europeesche 6000, de geheele pers levert er misschien 12000; maar de »Figaro« is de Figaro. Dat is te zeggen, een eenig blad in zijn soort. Hoewel nog jong, zouden toch tot het be schrijven van zijn geheele leven boekdeelen noodig zijn, en daarom willen we ons bepalen tot de laatste 10 jaron. In die jaren is de Figaro steeds vooruitgegaande prijs der aandeelen was in 1878... fr. 650, in 1889... fr. 1,350; de dagelijksche oplaag was in 187868.000 exemplaren, in 1889 80.000 ex. Dat zijn cijfers die spreken. De 2.400 aandeelen elk van 500 fr., waaruit het kapitaal eerst bestond, zijn in 1873 ver dubbeld en tot 4.800 gebracht, in 1874 tot 9.600, in 1878 tot 19.200. Elk van die 19.200 aandeelen vertegenwoordigt er dus 8 van 't oorspronkelijk kapitaal; elk van de aandeelen van 500 fr. van 't oorspron kelijk kapitaal heeft dus in de laatste 10 jaar opgebracht als dividenden, daar elk aandeel 697,70 fr. is gerezen, tienmaal 697,50 fr. of 6975 francs. De aandeelhou ders hebben dunkt ons redenen van tevreden heid. De Figaro is zoodoende niet alleen 't meest gelezen dagblad van Parijs, maar tevens de beste geldbeleggingal de aan deelhouders zijn zijn vrienden, die eiken dag gaarne de deur voor hem openen. In de afdeeling, die tot het zetten der courant dient, zijn dertig uitgezochte zetters bezig van 's avonds 7 uur tot 2 uur 's nachts om de letters weer op hun plaats te bren gen en de langste artikelen te zetten. De Figaro heeft 4000 regels met inbe grip der advertentiën, en voor de nummers van Woensdag en Zaterdag, wanneer er een bijblad wordt uitgegeven, 8000 regels. Zoodra de vormen gezet zijn, brengt men ze naar de afdeeling voor het gieten, waar men er metalen afdruksels van maakt zoodra deze koud en op de cylinders be vestigd zijn, begint het drukken van, zoo als we zeiden, 80.000 ex. Vijfenvijftig werk lieden, zetters, afgieters van vormen, drukkers en machinisten zijn met die verschillende werkzaamheden bezig. De Figaro heeft in gewone omstandig heden 25,000 abonné's en 55,000 koopers langs de stratenmaar als buitengewone voorvallen plaats hebben en de nieuwsgie righeid der Parijzenaars is geprikkeld, zorgt de Figaro steeds er het eerst bij te zijn en geeft dan eenige duizenden nummers meer uit. 36) Hij was in Duitschland, en voor zoover Carters goed geïnformeerd was, in dezelfde stad met haar. O, als ze hem slechts zien kon, slechts éénmaal zienOog in oog wilde ze hem vragen of 't waar was, wat Carters haar had gezegd. En als 't niet waar was, waarom ontvluchtte hij haar dan? Waarom verliet hij haar, daar hij toch wist, wat ze om hem leed? Was hij slecht? Was hij zoo, als tante hem noemde? Zij kon 't niet gelooven, en als haar geloof al begon te wankelen, dan herinnerde ze zich zijn angstige vraag: »zult ge ter wille van deze ure me eens niet haten, mijn kind?* Hem haten! Nooit, nooit! Zelfs al was 't schrikkelijkste waar! In zulke treurige mijmeringen verdiept, was ze de Tiergarten in gegaan en diep in 't dichte houtgewas doorgedrongen. Waar 't het eenzaamst was, daar dreef haar hart haar heen. Hier ont moette ze niet de blikken van tante, de vragen van Thesi en de bezorgde, ernstige oogen van Wendlin, waarvoor ze zich schaamde, zonder te weten waarom. Boven haar in 't houtgewas zongen de vogels. Dat klonk vroolijk, bijna jubelend. Cola moest er naar luisteren en plotseling kwam die andere namiddag voor haar geest, de laatste, die ze met hem had doorgebracht. Ook toen was 't stil als nu hier, ook daar woei een zacht, fluisterend windje en tusschen de hoornen van een der dicht begroeide lanen naast haar was toen plotseling die schocne mannengestalte te voorschijn gekomen Ze wendde 't hoofd ter zijde en gaf een luide schreeuw. Was 't een droom, was 't werkelijkheid, daar vóór haar, op een bank, Om bij een ongeluk niet verlegen te staan, heeft de Figaro 4 machines die alle te ge lijk in beweging kunnen zijn door 4 mo- teursdrie met stoom en één met gas. Elk van die stoommoteurs is van 10 paarde- krachten, de gasmoteur van 25 paardekr.; de Figaro beschikt dus over 55 paardekr. voorzien. Tachtig rondbrengers staan ge reed voor de nummers bestemd voor Parijs; 20 mannen zijn bezig de pakken couranten, die bestemd zijn voor Frankrijk en 't bui tenland in zakken te doen; 10 rijtuigen bren gen die zakken naar de verschillende stations. Om die pakken moet een touwtje gebonden worden. Welnu, aan bindtouw gebruikt de Figaro jaarlijks 3955 francs Samenstelling161.528 fres. Voor inpakken enz. 37.310 Drukken enz. papier en belas tingen 1,503.741 Porten350.123 Verschillende uitgaven 6.383 Administratie, vouwen, rond brengen enz281.409 Totaal 2,340.594 fres. Voeg hierbij voor verlichting 33.397 en voor verschillende uitgaven 70.047, dan heeft men twee en een half millioen per jaar. zijn, doch spoediger dan de politie alles heeft uitgevorscht. Dezen agenten ontbreekt het nooit aan geldde Figaro geeft per maand 2000 fr. uit aan rijtuigen en deinst voor- geen enkele uitgave terug. In een daartoe ingericht salon komen door elkan der per dag 200 personen van allerlei rang en stand; van den minsten burger tot den onttroonden vorst brengen er hunne mede- deelingen, die al naar hare belangrijkheid een grootere of kleinere greep in de geld kist noodzakelijk maken. 't Geldt hier: »wat niets kost is ook niet veel waard,* en »niets is kostbaar zoodra 't wat opbrengt.De Figaro denkt: »om goed te weten, moet men 't zien en om te zien, moet men er zijn.* In 't Russische en Turksche leger, in de Transvaal, bij den oorlog met 't land der Zoeloe's, op den zil veren bruiloft van Oostenrijks keizer, waar maar iets belangrijks voorvalt, zendt de Figaro een correspondent. Maar wij moeten eindigen. Wij willen alleen nog vermelden, dat de Figaro in de laatste 10 jaar heeft ontvangen 58,280.605 fr. en 35 cent., dat bij de redactie voor verschil lende liefdadige doeleinden in dien tijd in kwam aan giften 3,963.622 fr. en 15 cent., dat, toen in Dec. 1879 de mindere stand in Parijs veel te lijden had door kou en wer keloosheid, de Figaro een inteekening opende; die gestalte met het gebogen hoofd, Waldorf, hij zelf, Otto Waldorf! Geen woord, geen geluid kwam over beider lippen. Stom hield de man 't sidderende meisje in zijn armen, stom lag ze aan zijn borst met gesloten oogen en doodsbleek gelaat. Minuten gingen voorbij, minuten, die aan 't Paradijs ontstolen moesten zijn, zoo over weldigend, zoo zalig waren ze voor hem en haar. Maar 't oogenblik van ontwaken kwam. 't Was een bitterzoet oogenblikop de hoogste zaligheid volgde de diepste ellende. Ze stonden tegen elkander geleund. Ze had haar vraag gedaan, hij had geantwoord, en geen klacht, geen verwijt kwam over haar lippen. Maar uit zijn omhelzing had ze zich losgemaakt en slechts als om hem te troosten heur kleine hand op zijn arm laten rusten. En die arm legde hij zwaar en zuchtend om 's meisjes schouders en zoo bleven ze staan. De vogels zongen niet meer; de wind ruischte niet meer; de natuur was stil ge worden. Spreek nu van haar,« zei Cola eindelijk, haar gelaat omwendend, zoodat haar wang zijn schouder aanraakte. »Ze heeft je lief, ze lijdt- om je?« Onbeschrijfelijk, Cola.* Arme vrouw!* »Je hebt meelij met haar?* »Mijn hart bloedt om haar.« >Hoe goed, hoe edel ben je! Ik dank je voor haar, wier leven vreugdeloos is en wier dagen eenzaam doorleefd worden. Heeft ze geen bloedverwanten, geen betrekkingen, die haar lief hebben?* De man zag voor zich op den grond. ^Niemand Cola. Ze verliet allen om mjj.« Langzaam en nadenkend hief 't meisje heur hoofd op. Wat was er in die woorden, dat haar zoo vreemd aandeedwaar had ze eens gehoord van iets, dat haar thans onduidelijk voor den geest zweefde? »Ze verliet allen om u? Allen; wil dat zeggen haar vader, haar ouderlijk huis?« Waldorf's antwoord kwam heel langzaam, 't klonk bijna angstig. »Veel meer, Cola, 't wil zeggen een thuis, een man, een gezin.* »Cola, om godswil, Cola!« Hij trachtte haar te vatten, te steunen. Vergeefs! Met een ijzingwekkend, half ver stikt keelgeluid was ze achteruit gedeinsd. Als met geestenoogen staarde ze hem aan, hief toen met een angstroep van schaamte en smart de handen op en bedekte haar brandend gelaat. »Cola, kind!« Ze hoorde hem niet meer. Als een gejaagd dier vluchtte ze van hem, zijn aanraking afschuddend, alsof die haar bevlekte, bijna zonder bewustzijn, en rillend voor een schrik kelijk voorgevoel, dat in haar ontwaakte. Zekerheid, zekerheid moest ze hebben en dan van schaamte sterven. Hoe ze door de straten was gekomen, wist ze niet. Ze vloog voort, alsof haar leven afhing van een spoedige ontdekking. Eén was er, die alles wist; één wiens uit spraak alleen geldig was voor haaréén tot wien ze werd heengedreven als tot den redder van haar verstand, dat dreigde haar te verlaten. Wendlin! Hij, hij, slechts hij zou hooren, slechts hij zou spreken, hij zou den smaad van haar nemen, den smaad bemind te worden door den man, wien haar moederze kromp rillend ineen. O, God! Welk een gedachte! Welkeen afgrijzen overviel haar. Het bloed joeg ver terend door de aderen, en zoo kwam ze in de kamer barer tante en bij Wendlin, die ze te vergeefs in zijn woning had gezocht. Toen ze beproefde te spreken, verstikten de woorden in haar keel. Tante Harland greep haar bij de schouders en schudde haar, en Wendlin, op wien haar hulplooze, sta rende blikken groot en met vurig verlangen gericht waren, schoof de kleine, zenuwachtige vrouw op zij en greep met een hem tot nu toe vreemde hartstochtelijkheid het doods- bleeke meisje aan. »Spreek, Cola, spreek! Wie dit gedaan heeft zal met mij te doen hebben En nu kreeg 't meisje de spraak weer. Ze ging rechtop staan voor den vriend harer kindsheid en zag hem met schrikkelijk sta rende, gebiedende blikken aan. »Hoe heet de man om wien mijn moeder mijn vader verliet? Ik vorder antwoord in naam mijns vaders!* Een korte wijfeling, en toen kwam over de doodbleeke, bijna opeengeknepen lippen 't antwoord. »Zijn naam is Waldorf!* Doodelijke stilte in de kamer. Toen een schrikkelijke kreet, en 't meisje viel als leven loos op den grond. Toen de man haar opnam en in zijn armen naar 't naaste vertrek droeg, volgde Mevrouw Harland hem, bijna bewusteloos en met wringende handen. »Dat vervloekte mensch giet ik, als ik hem eens in handen krijg, vitriool in zijn gezicht,* riep ze op de tanden knarsend en toen haalde ze, hevig bevend, haar huis apotheek voor den dag. Mevrouw Waldorf stond in 't avonduur voor 't atelier van haar man. Ze hield zich nauw aan de huizen gedrukt. Ze droeg een sluier voor 't gelaat, dien ze nu en dan zorgvuldig ophief om de gestalten, welke het huis naderden, van verre te bespieden. De invallende schemering verborg de uit drukking van haar trekken, maar haar borst joeg geweldig en haar lichaam bewoog zich onrustig. Ze had lang gewacht, met koortsig on- geduld gewacht. Loodzwaar lag 't op haar borst; ze wist nu, heden had ze 't ondekt, dat de geliefde van haar man in deze stad was. Ze wist nog meer; ze wist, dat ze elkander ontmoetten, in 't geheim ontmoet ten, en hij, de verrader, had haar verzekerd, dat nog alles goed tusschen hen kon worden. De verraderZe had hem gezien, hem en haar in de verte, uit haar schuilplaats in 't bosch. Een nevel was voor haar oogen gekomen, haar verstand had gedreigd haar te begeven. Ze had niets kunnen herkennen dan de omtrekken van een slanke, nette ge stalte, een teedere, buigzame gestalte en deze stond bij haar manen ze zag, dat heur han den elkander aanraakten, ze zag en door een plotselinge duizeling overvallen zag ze niets meer. Daar, waar ze stond, was ze ineen ge zonken, en toen ze weer bijkwam voelde ze een scherpe, stekende, wilde smart in de borst en een razend kloppen in haar slapen. Alle wilde hartstochten werden bij haar wakker en kampten met onmachtige woede in haar hart. Ze raasde, ze greep zich bij 't hoofd en tuimelde als een onzinnige langs den weg. Verder, verder! riep 'tin haar, 'k moet meer weten, 't laatste, alles! En als ze alles wist, dan zou ze voor hen beiden gaan staan en hen het verraad in 't aangezicht slinge ren. Verraad! Dat woord stond eensklaps met vlammende letters voor haar geest. Ver raad! Had zij niet eens 't zelfde gedaan? Geschiedde haar thans anders, dan zij eens een andere had gedaan, een ander, die den slag niet had overleefd? Was dat Nemesis? Sloeg Gods hand haar met vergelding, een slag, die haar vernietigen zou? Neen, neen! Ze wilde zich verweren, haar rechten als vrouw verdedigen't was toen toch anders geweest! Die man was oud en alledaagsch geweest, ze paste niet bij hem, haar jeugd gaf haar rechten op 't leven, ze had Waldorf moeten volgen, haar liefde, haar hartstocht weer stokten haar gedachten. Weer voelde ze dien slag. Als de liefde over alle wetten mocht heen stappen, dan konden ook haar man en dat meisje daar neen, neen, ,\i 820. fvc ■téi- angstraat en de dmmelerwaard. De drukkerij. De drukkerij der Figaro, bestuurd door Marinoni, kan tot model die nen voor die van alle dagbladener bestaat misschien geen andere, die beter is inge richt, en waar de werklieden zich gemak kelijker kunnen bewegen. De machines. In twee uur worden 80,000 exemplaren gedrukt; 20,000 per uur met een gewone machine; maar mot de rotatiepers van Marinoni kan dit gemak kelijk verdubbeld worden; dit is vooral noodig 's Woensdags en 's Zaterdags, wan neer er minstens 160,000 bladen gedrukt moeten worden, soms zelfs 200,000. Het papier. Om geen last te hebben van de minste scheur of vouw, gebruikt de Figaro zeer goed papier op rollen van 8000 Meters langdat papier moet, om alle op onthoud te voorkomen, overal volmaakt even dik en even zwaar zijn. De Figaro mag dan ook wel van zijn papierfabrikan ten, de lieei en Darblay, eenige oplettend heid eischen, want hij gebruikt per jaar 1 millioen 330 KG. papier, dat hem om streeks 1,500.000 fr. kost. Als men die rollen papier van één jaar naast elkander legde (let wel, wij zeggen de rollen) dan kan men er juist eenmaal de aarde mee omgevenals de nummers van één jaar op elkander gestapeld werden, kreeg men een toren van 10.2000 Meters, dus 350 Eiffel- torens op elkander. Verzending. »Nog vochtig van de kussen van de pers« gaan de 80 Woensdag en Zaterdag de 160 duizend ex. naar de afdee ling voor het vouwen. Onder opzicht van den »chef van verzending* en zijn 8 agenten zijn daar 60 vouwsters bezig; zij moeten ook de nummers voor de abonné's van de gedrukte en vooraf gefrankeerde omslagen Uitgaven (per jaar) Samenstellen. Voor een groote courant kan natuurlijk anders gehandeld worden dan voor een kleine. In ons land gelijken de cou ranten wanhopig veel op elkaar. Wie er éen gelezen heeft, heeft er zes gelezen. Bij de Figaro is alles oorspronkelijk. Er zijn drie soorten van medewerkersvooreerst de ge wone redactie, specialiteiten op verschillend gebied, die elk voor hun rubriek het voor naamste geven van wat den lezer belang kan inboezemendan een stoet van uitgezochte berichtgevers en eindelijk Zijn Majesteit Iedereenwij zeggen Iedereenen niet Parijs, omdat de Figaro berichten ontvangt uit de verste lauden. Is er een misdaad ge pleegd, de Figaro zendt naar de plaats der misdaad zijn eigen agent, die niet zelden even spoedig, dat zou zoo'n wonder niet Het feuilleton. De beroemdste schrijvers zorgen voor afwisselende feuilletons, die aan den verschillenden smaak kunnen voldoen. Om zooveel monden gaande te houden, moet men wel voor een afwisselend menu zorgen. Xavier de Montépin, Hector Marlot, Edmond Tarbé, George Ohnet, Alphonse Daudet, Mau- repassant, Pierre Zaccone en anderen, te veel om te noemen, zorgden voor een feuilleton, dat jaarlijks uit een 20tal boekdeelen bestaat.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1889 | | pagina 1