1
overrompelen, hebben gevuurd en enkele
personen gedood, hetgeen tengevolge zon
hebben gehad, dat de betrekkingen tusschen
de maatschappijen en de grevisten veel meer
gespannen zijn.
De minister van justitie heeft aan den
procureur-generaal te Douai instructiën ge
zonden, waarin hij hem aanbeveelt kloek
te handelen wat betreft de handhaving der
openbare orde en den eerbied voor de vrij
heid van arbeid, doch overigens verzoenend
te werk te gaan wat betreft de tegenover
elkander staande belangen.
De jongste berichten uit het Noorden van
Frankrijk gewagen van een onverwachten
en gunstigen keer in den toestand, dubbel
gelukkig, omdat juist de laatste tijdingen
minder gunstig waren. Onder den invloed
toch van zendelingen uit Parijs, die de op-
gewondenste redevoeringen hielden, en me
dedeelden, dat geheel Frankrijk gereed stond
een maand na den afloop van de tentoon
stelling het werk te staken, had de kalmte,
die tot dusver de beweging kenmerkte, voor
een noodlottige opwinding plaats gemaakt.
Op verschillende punten hadden kleine
groepjes werkstakers beproefd, zich van de
mijnputten meester te maken, waaruit bot
singen met de militairen macht waren ont
staan, waarbij reeds enkele dooden en ge
kwetsten gevallen waren.
Ook breidde de beweging zich voortdu
rend uit, zoodat Vrijdagavond reeds 15000
man leeg liepen, Dienzelfden middag had
echter te Douai een vergadering van het
comité der mynontginners te Lens plaats
gehad, en daar werd het voorstel gedaan
de gevraagde loonsverhooging van 50 cen
times per dag (10 pOt. van het gemiddelde
loon) toe te staan. Was het voor de groote
ondernemingen, die belangrijke reserves be
zitten, mogelijk hierin te treden, de klei
nere maatschappijen verzetten zich lang en
heftig tegen dit plan, dat den ondergang
der ondernemingen zou medebrengen. Ein
delijk werd bij meerderheid van stemmen
besloten tot de loonsverhooging over te
gaan, mits den volgenden ochtend het werk
hervat werd. Deze voorwaarden werden door
de leiders der werkstaking schriftelijk aan
genomen, zoodat de Boulangistische afge
vaardigde Laur, die ter Lens was aangeko
men, in de hoop naam te maken door als
bemiddelaar op te treden, kon terugkeeren,
zonder iets te hebben gedaan.
Reeds Zaterdag werd het werk in de
mjjnen, wier eigenaren hadden toegegeven,
hervat. In de andere duurt de werkstaking
nog voort, en wordt helaas de stemming
er niet beter op. Toch gelooft men, dat de
andere werkgevers, hoe zwaar het hun ook
vallen moge, niet achter zullen bljjven.
Minder gunstig big ft het in België uit
zien. In alle mjjnen is de loonvraag aan
de orde, en in alle bassins hoort men
van partieele werkstakingen, waaraan Vrij
dag 2000 man deelnamen, een cijfer Zater
dag met eenige honderden gestegen. Over
de beteekenis der beweging loopen de be
richten echter zeer uiteen. De »Réforme«
ziet b. v. den toestand veel ernstiger in dan
de »Indépendanee«.
Ondertusschen komt uit Engeland het be
richt eener nieuwe werkstaking in de mjj-
van koning Topiltzin, een dier daden had
verricht, die onsterfelijk maken. De generaal
erkende glimlachend dat rnjjn bewijzen hem
hadden getroffenmaar groote voorbeelden
prikkelen slechts groote zielen, en don
Ignacio de la Llave, die twee jaar later
door den kogel eens moordenaars moest
vallen, had een groote ziel.
Eergisteren dacht ik aan Gibbon; ik
dacht aan dat plechtig uur waarop de groote
historieschrijver, na het laatste woord van
zijn onsterfeljjk boek geschreven te hebben,
langzaam de pen neerleï, ten prooi aan een
zoo zware zielsgesteldheid, dat hij haar ver-
tellenderwjjze aan zijn lezers meedeelt. Voor
zeker heb ik niet de verwaandheid mjjn
opstel over de Tolteken te vergelijken met
het werk van Gibbon over de laatste Ro
meinen; mjjn werk heeft geen punt van
vergelijking met het zijne, als alleen de
lengte maar ik nader het einde van
mijn taak; sedert acht dagen heb ik 't aan
kolonel Ramon aangekondigd, dien ik slechts
steeds- verder zie gaan, als hjj mij eenige
der piasters terugbrengt, die ik zoo geluk
kig ben geweest hem te hebben kunnen lee-
nen. Het verheven gouvernement heeft acht
dagen geleden het edelmoedig gedrag van
generaal Llave bekrachtigdsedert dat
oogenblik is de kolonel vrjj. Zonderling
menseh is die soldaathij heeft de halve
soldij geweigerd, die Llave aanbood hem te
betalen, en hij heett van mij geleend,
onder eigen waarborg een honderdtal
piasters. Met behulp van dat geld heeft hij
talk gekocht en, door zijn kinderen gehol
pen, is hij begonnen kaarsen te fabriceeren.
Nu, in den eersten tijd zagen die kaarsen
ncn, en wel in het graafschap Durham,'
welke mijnen aan lord Londonderry belmo
ren. De eisch is loonsverhooging. Driedui
zend man nemen deel aan de beweging.
Men zegt, dat de Koning van België als
bemiddelaar zal optreden tusschen den Vorst
van Bulgarije en de Mogendheden.
Toen prins Wilhelm, kroonprins van Wur-
temberg, te Ludwigsbnrg naar de kerk reed,
heeft een welgekleed persoon een schot op
hem gelost, hetwelk echter miste. De dader
werd onmiddellijk gegrepen. In het verhoor
noemde hij zich Klaiber, 31 jaar oud, uit
Ulm, en verklaarde van daar te zijn over
gekomen om den prins dood te schieten,
omdat het voor Wurtenberg hoog tijd werd
om een katholieken koning te verkrijgen.
Voor zoover het scheen, was de man krank
zinnig. Toen hij uit het gerechtsgebouw
naar de gevangenis werd overgebracht barstte
de volksmenigte tegen hem uit in verwen-
schingen en bedreigingen.
Volgens nader onderzoek is de persoon,
die op den kroonprins geschoten heeft, niet
krankzinnig. De naam Klaiber, dien hij op
gegeven heeft als de zijne te zyR, is ver
zonnen. Naar verder bericht wordt, hield
hij niet vol dat hij den kroonprins heeft
willen dooden, opdat Wurtemburg een katho
liek koning zou verkrijgen. Hij beweert lid
te zjjn van een anarchistische vereeniging,
die besloten had alle vorsten uit den weg
te ruimen. Het lot om den prins te dooden
was op hem gevallen.
Een officieel bericht te dier zake is niet
verschenen,
De Keizer en de Keizerin van Duitsch-
land hebben zich naar Italië begeven. Zij
werden door de koninklijke familie zeer
harteljjk ontvangen.
De Parijsche tentoonstelling zal weldra
tot het verleden behooren.
De Annaraiten, de Tonkineezen enz. van
de Parijsehe tentoonstelling zijn reeds ver
trokken. Zij namen een groote hoeveelheid
koopwaren mede, die in hun land onbekend
zijn, en een herinnerings-medaille van nik
kel, opzettelijk voor hen geslagen. De man
nen kregen geweren, de vrouwen zjjden
foulards ten geschenke.
Ook de Javanen zijn vertrokken.
De Eiffeltoren heeft van 15 Mei tot 15
October fr. 5,813,657.80 opgeleverd.
In een dorpje in Tirol werd een afschu
welijke misdaad gepleegd. Uit een afgele
gen huis in een bosch steeg rook op, het
geen door bezoekers van de vroegmis bemerkt
werd. Men drong, daar de deur gesloten
was, door het venster binnen en vond drie
half verkoolde lijken: die van de vrouw des
huizes, een jong meisje en een kind van
acht jaar; een zuigeling van 6 maanden
werd half dood gevonden, en alleen een
meisje van drie jaar was naar het bosch
ontsnapt. Uit het huisje bleek al het geld
en linnen verdwenen.
De »Gen. Cour.* vestigt de aandacht op
het leerzaam verloop der pokken-epidemie
te Havre, welke door toepassing der vacci
natie werd bedwongen.
mijn beschermeling kwamen expres scheen
hij ze verbazend dun, gedraaid en ongelijk
van grootte te makentoch kocht men ze
van hemiedereen in de stad begreep wat
voor eerlijkheid, voor stoïcisme was in het
gedrag van dezen zoo dapperen officier, die
zich van den avond tot den morgen aan
een slecht betaald werk zette, zooals alle
beroepen, die een langen leertijd eischen.
Langzamerhand werden de producten van
den kolonel recht, glad, en werden zeer
gezochthij slaagde er in in eigen levens
onderhoud en dat der zjjnen te voorzien,
en zelfs mij bij kleine sommen terug te
betalen. Onze wederzijdsche bezoeken zijn
echter schaarschhij heeft op zijn kaarsen
te passen, ik heb mijn zieken te bezoeken,
mijn opstel af te maken; en noch hij, noch
ik behooren tot hen, die lange uren kunnen
vinden.
Overigens is de kolonel van een sombere
natuur, weinig geletterd en zeer weinig
mededeelzaam. Zijn vrouw, even flink als
hij, draagt zonder klagen dit duister en
noodwendig bestaan, zij die, in hoogere
kringen geboren, zich zoo smaakvol weet te
ontwikkelen in de plooien van een manteltje,
op groote, godsdienstige feestdagen. De ko
lonel draagt buitenshuis, onveranderlijk zijn
blauw vest met zwart passement, dat men
onbruikbaar zou noemen. Met graagte leest
hij de dagbladenalleen nederlagen of over
winningen van zijn party hebben het voor
recht hem te kunnen bewegen. Hij is over
tuigd catholiek, een oude kruisridder in
onze eeuw verdwaald. Toch zijn zijne staat
kundige denkbeelden vooruit strevend, en
als de vrgzinnigen de geestelijkheid met
vrede lieten, dan zou de kolonel in hen niet
meer vijanden ziendat heeft hij mij bekend.
De epidemie begon in de karzerne, waar
1800 personen te zarueii waren, met con-
fluente pokken bij oen niet gevaccineerd
jong meisje, en zij breidde zich snel uit.
Men entte onmiddellijk alle kazernebe
woners in, pulveriseerde de besmette loka
len met sublimaat, en kookte de besmette
goederen uit.
Nadat die middelen waren toegepast, hield
de epidemie in de kazerne terstond op. Vun
de 26 lijders overleed er één.
Nog bleek uit de uitkomsten der vacci
natie, hoe belangrijk de epidemie had kun
nen worden, door de groote vatbaarheid der
kazernebewoners, vermoedelgk tengevolge
van onvoldoende vaccinatie. Van 1436 re-
vaccinatiën toch. kwamen in 734 gevallen
(dus ongeveer 45 pet.) pokken op.
Door de snelle uitroeiing der ziekte bleef
de stad zelve van haar bevrijd.
In Tunes heeft men de vorige week eenige
aardschokken waargenomenop sommige
plaatsen wel acht. Er werd nog al schade
aangericht, terwgl eenige personen gekwetst
werden.
De keizer van Rusland is met zijn familie
behouden van zijn reis naar Duitschland
te Petersburg teruggekeerd.
Terwgl koningin Nathalie naar Bucha
rest vertrok, heeft men getracht den trein
te doen ontsporen.
De Koning van Portugal is Zaterdag
overleden.
Zijn oudsten zoon, de hertog van Bra-
ganza, geb. 28 Sept. 1863 zal de Regee
ring aanvaarden onder den naam van Don
Carlos I.
(Koning Lodewijk van Portugal werd ge
boren 31 October 1838. Na het overigden
van zgn broeder, Don Pedro, beklom hij
11 Nov. 1861 den troon. Den 6n Oct. 1862
trad hij in het huwelyk met de tweede
dochter van Koning Victor Emanuel.)
Volgens berichten heerscht te Johannes-
berg (Transvaal) door de droogte gebrek
aan levensmiddelen. De prijzen stijgen snel.
Een later bericht meldt, dat de droogte
aldaar heeft opghouden.
Volgens bericht uit Mexico is de Regee
ring voor meer dan een millioen dollars
bestolen, welke reeds te Londen geplaatst
zijn. Officieus wordt echter verzekerd, dat
de obligaties niet waren geteekend, geen
dagteekening droegen en ook niet het merk
van de schatkist hadden.
Vrijdagnacht woedde aan de Engelsche
kust een hevige storm, waardoor verschil
lende schepen vergingen. Bij Ilfracombe ver
ging een groot Fransch schip, waarvan door
het omslaan der boot een man verdronk2
werden door het vuurpijltoestel gered. Bij
Poole redde de reddingsboot de opvarenden
van het Engelsche stoomschip »West«. - De
bemanning van het Russische oorlogsschip
»Nasred-Din-Shah* blijkt gelukkig toch ge
red te zijn. Men hoopt het schip af te bren
gen. - 20 mijlen van de Portugeesche kust
had een aanvaring plaats van de »Hercules«
met de Engelsche boot »Deronda«; de eerste
boot zonk, de laatste werd zwaar bescha
digd. De »Bellorophon« redde de beman
ning van de Hercules*; de reederij van
laatstgenoemd schip liet de »Deronda« aan
den ketting leggen. - De Duitsche stoom
boot »Marcobrunner«, van Breinen naar
Calcutta, is in de Roode Zee gestrandde
bemanning is geredhet schip is waar
schijnlijk verloren.
1*1 ja ts el ij li Nieuws.
VEEN. De drie houten wijzerborden
van onzen kerktoren waren zoo bouwvallig
geworden, waarom de gemeente besloot ze
te vernieuwen door er 3 gegoten ijzeren
voor in de plaats te stellen. De fabriek van
de firma Pen Co. te Dordrecht leverde de
3 vervangers, die elk het respectable ge
wicht van 450 kilogram wogen en eene
middellijn 2,25 M. hebben.
Het aanbrengen, dat verre van gemak
kelijk was, geschiedde door de firma van
CampenHerrewijn alhier, die deze taak
bij aanneming op zich nam voor de luttele
som van f36.
De nieuwe wijzerborden voldoen uitmun
tend en versieren onzen kerktoreu in een niet
geringe mate.
BAARDWIJK, 20 Oct. In zijne verga
dering van den 18en dezer is de begrooting
voor 1890 vastgesteld op f7293,81 in uit
gaaf en ontvangst.
BRAKEL. Door een neerstroom liep
alhier een schip over zijn ankerketting,
kwam op het anker terecht en kreeg daar
door een lek. Men is terstond aan het los
sen der lading begonnen, die voor 't grootste
gedeelte nog kon geborgen worden.
i jr,x-
meente te Herwijnen, ds. Visch, heeft toe
zegging van beroep ontvangen naar T-r-
Neuzen.
ALMKERK, 19 Oct. Benoemd tot on
derwijzeres aan de openb. school te Nieowen-
dijk Mej. A. C. van Schaik te Drougelen.
DE WERKEN c.u., 18 Oct. In zake de
verkiezing van een gemeenteraadslid zal de
Raad van State, afdeeling voor de geschillen
van bestuur, op Woendug den 23en Oct.
1889, des vooruiiddags te elf uren, verga
deren en als-ian een besluit hieromtrent
nemen.
GORINCHEM. Naar men verneemt wordt
het vaai water van de Boven-Merwede langs
de zijde van Sleeuwijk zeer ondiep, en
moeielgk meer te gebruiken, en wordt dit
toegeschreven aan de groote massa's zand,
welke van boven worden afgevoerd. Dat
de scheepvaart daarvan veel hinder onder
vindt en uitkijken vooral hier de boodschap
is, behoeft niet gezegd te worden, te meer
daar van hier tot Hardinxveld zeer veel
zandbanken in het rivierbed aanwezig zijn,
waaronder eenige, die zoo steil opstaan, dat
men met gemak er rakelings langs kan varen.
Donderdagavond had alhier in de Ko
renbeurs de eerste openbare vergadering
plaats van het Leger des Heils. Eene af
deeling van twee heeren en vier dames tra
den voor een talrijk gehoor op. Op een
platvorm gezeten werd de vergadering, die
een Godsdienstig karakter droeg, afgewisseld
met gebed, gezang en het houden van voor
drachten, gekruid met mededeelingen van
ondervonden toestanden door het Leger des
Heils. Een der dames gaf na een solo ge
zongen te hebben, verslag van de wijze
waarop zij tgdens het volop genieten van
de Dordsche kermisvreugde, door een heil
soldaat tot bekeering was gebracht. Een
300-tal bezoekers was in de zaal aanwezig.
Volgens mededeeling van een der redenaars,
wordt men bij toetreding tot het Leger des
Heils, eerst bekeerling, daarna recruut en
dan sergeant, om later als luitenant te kun
nen optreden.
Dank zjj de zorg van den commissaris
van politie werden in de zaal geen perso
nen meer toegelaten dan zitplaatsen beschik
baar waren en werd de orde niettegenstaande
de drukkende hitte die in de zaal heerschte,
door niemand verstoord.
Den 31 October zal eene tweede open
bare vergadering plaats hebben.
Binnenland.
De heer J. J. A. Kuijs heeft bij den Raad
der gemeente Rotterdam concessie aange
vraagd voor den aanleg en de exploitatie
van een stoomtramweg en een aansluitenden
lokaalspoorweg van daar naar Brielle, met
een zytak naar Hellevoetsluis. Volgens het
door hem opgemaakte ontwerp zal de lijn
aanvangen bij deNoorderhaven opFeyenoord;
van daar loopt zij door de Rozestraat, gaat
nabij het Mallegat over het Spuikanaal,
(waarvoor een brug zal worden gemaakt),
kruist de beide goederensporen van den
Staatsspoorweg, en loopt vervolgens over
den hoogen berm van den dijk naar Hille-
sluis, snijdt den dijk te Charlois, en gaat
over de Barendrechtsche brug naar Oud-
Beierland. Met behulp eener overbrugging
van het Spui komt de lijn vervolgens te
Putten en loopt dan langs SpijkeDÏsse, Geer
vliet, door Oud- en Nieuw-Goedeland, over
Bernisse naar Brielle. Aan het kanaal van
Voorne komt de aansluiting naar Helle
voetsluis.
Een zeer welvarend gedeelte van het Zuid-
Hollandsche platteland wordt zoodoende met
Rotterdam verbonden.
Te Amsterdam heeft zich een commissie
gevormd tot het maken van plannen, om
den 70n verjaardag van Ten Kate (23 Dec.)
feestelijk te herdenken.
Naar men verneemt, bestaat het plan om
na de ontruiming der Ommerschans het ge
sticht voor een Rijks-krankzinDigengesticht
in te richten.
De Ministers van Binnenlandsche Zaken
en van Justitie worden er verwacht om
een onderzoek in loco in te stellen.
Voor de najaarsvergadering der Provin
ciale Staten van Zuid-Holland zijn o. a. aan
hangig gemaaktvoorstellen om aan Delft
en Dordrecht bijdragen, resp. tot een maxi
mum van f 90,000 en f 125,000, te ver-
leenen in de kosten van uitbreiding der
krankzinnigengestichten, waardoor de bouw
van een provinciaal gesticht niet noodig
wordt; tot verlenging van den toegaugs-
brug over de oude Maas op het eiland
IJselmondetot invoering van nachtdienst
op de brug over de oude Maas; tot wijzi
ging der provinciale grens tusschen Zuid-
Holland en Noord-Brabant, en tot regeling
van het gebruik van het jaagpad langs den
Rijn, ten behoeve van fabrieken, pakhuizen
en opslagplaatsen.
De Heilssoldaat* verschijnt thans reeds
in 26 verschillende uitgaven tegelijkertijd,
iqe^epdeels in verschillende talen, met eene
gezamenlijke oplage van 31,000,000 exeru-
Jaarlijks worden ongeveer 2.300,000 bij
eenkomsten gehouden in vijf-en-dertig talen.
Zooals wij gemeld hebben, werden de
vorige week door de Bakkersgezellen te
Rotterdam hun eischen gesteld, in afwach
ting dat de patroons huu antwoord (Zondag)
schriftelijk zouden inzenden. De patroons
hebben daarop opgaven gevraagd van de
namen dergenen, die aan de zaak deelna
men. Besloten is echter alleen het getal
deelnemers, niet de namen op te geven.
Zondag a.s. zal weder een vergadering
gehouden worden. Hebben de patroons als
dan niet toegegeven, dan zal Maandag daar
aanvolgende het werk gestaakt worden.
De rechtbank te Dordrecht heeft Jan
Levering, wegens doodslag op Tobias Mon
ster te Barendrecht, veroordeeld tot vijf jaar
gevangenisstraf.
De eisch van het O. M. was acht jaar.
In de vorige week had te 's-Bosch een
huwelijk plaats onder bjjzondere omstan
digheden.
Eenige jaren geleden vertrok J. S. ala
landbouwer naar Amerika met achterlating
van zijn huisvrouw. Daar kreeg hij kennis
aan een meisje, dat hij trouwde, zonder haar
mede te deelen, dat hij reeds gehuwd was.
Toen hij naar het vaderland was terug
gekeerd, waar zijn eerste vrouw nog in
leven was, kreeg de zaak ruchtbaarheid en
werd hij tot 5 maanden gevangenisstraf
veroordeeld, die hij thans ondergaat.
Middelerwijl nu is zijne eerste vrouw ge
storven en trouwde hij volgens de wet met
de vrouw, die hij uit Amerika meebracht.
Hij werd uit de gevangenis naar het stad-
huis geleid. De man is 70, en de vrouw
27 jaar oud.
Ten opzichte van het 5-jarig dochtertje
van den arbeider S. te Wijngaarden, dat
gestorven zou zijn tengevolge van mishan
delingen door hare stiefmoeder, heeft de
lijkaanschouwing aan het licht gebracht,
dat de rechterarm in den elleboog geheel
gebroken is en de linkerarm een aantal
blauwe vlekken vertoontverder is aan het
achterhoofd eene schedelbreuk geconstateerd.
Deskundigen aarzelen dan ook niet den
dood aan mishandeling toe te schrijven.
Twee huurlieden en een naaister verklaren
dan ook, dat ze er meer dan eens getui
gen van waren, dat de stiefmoeder het kind
mishandelde, terwijl het oudste dochtertje
aan de justitie mededeelde, dat haar zusje,
kort voor haar dood, geklaagd had, dat
moeder haar zoo op het hoofd had geslagen.
De beschuldigde echter, zoowel als haar
man, houdt haar onschuld vol. De eerste
verklaait zelfs, dat ze het k'nd nimmer een
klap gegeven heeft.
Onder Vlaardinger-Ambacht is een boe
renwoning afgebrand. Twee paarden en 1
koe kwamen in de vlammen om. - De her
bergier H. J. Iv., te Venloo, is verdacht van
het afleggen onder eede eener valsche ver
klaring in eene strafzaak in hechtenis ge
nomen. - Wederom is een der werklieden
van de suikerfabriek »De Phoenix* te Zeven
bergen een ernstig ongeluk overkomen. Bjj
het vervoeren van twee monte-jus is de
werkman v. B. tusschen deze werktuigen
beklemd geraakt. Een aantal ribben werden
hem gebroken, en zwaar gekwetst moest
hg naar huis worden vervoerd. - Een scheep
maker is te Rotterdam van het stoomschip
Afrikaan* in de Maas gevallen en ver
dronken. - Bij afwezigheid der moeder, is
te Ylissingen een 2l/s jarig kind van een
smidsknecht in een tobbe met kokend water
gevallen en is het ventje aan de gevolgen
bezweken. - Te Lobith is een persoon ge
vangen genomen, verdacht van aanranding
en verwonding der dienstbode van den heer
v. E. - Het lijk van den schipper W. M.,
uit Maasbracht, die aldaar verdronk, is
onder Herten uit dë Maas opgevischt. - Te
Aardenburg klom een knaap, oud 10 jaren,
op een goederenwagen van den stoomtram
en viel bij het in beweging komen er af;
zijn hoofd werd verpletterd en de djod
volgde onmiddellijk. - De man, die bij Rot
terdam van een der wieken van een water
molen een klap ontving, is aan de bekomen
wonden overleden. - Een 12-jarige jongen
is te Amsterdam aan den Westerdokdjjk
tusschen de buffers van een door de straat
jeugd in beweging gebrachten goederenwa
gen geraakt. Naar het gasthuis vervoerd,
overleed hij onderweg. - Te Hillegersberg
is een 9-jarige knaap van een hooizolder
gevallen en met het hoofd op de steenen
neergekomen. Tengevolge van dien val is
hij overleden. - Een 7-jarig meisje te Kat
wijk aan Zee, dat naar een wagen stond
■B|
i plaren per jaar.
