-
Met welk recht?
854.
ZATERDAG 11 JANUARI.
1890.
V00K
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
j
- -
1 - V -1
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.00.
verhooging.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Agent voor FrankrjjkWestee Co., 20 Rue Hérold, Parijs.
i.
Begeef u in uw gedachten naar buiten,
in het vrije veld en laat uw oog dwalen
over de akkers en weiden; schijnbaar on-
beheerd liggen zij daar, de langwerpig vier
kante strooken, door slooten afgescheiden
en slechts op één plaats door een dam met
den weg verbonden, op welken dam een
licht houten hek eiken voorbijganger »tot
hiertoe en niet verder« toeroept. In het
schoone seizoen, wanneer de veldvruchten
rijp zjjn, zou het weinig moeite kosten,
zich daarvan een deel toe te eigenen, doch
wie het hart daartoe heeft, krijgt met de
Justitie te doen, want dat schijnbaar on
beheerd daar groeiende gewas heeft een
eigenaar, die ieder, welke het wagen durft
zijn hand uit te strekken, als dief vervol
gen kan.
Welk recht hij daartoe heeft?
Eenvoudig omdat hij het land voor eenige
jaren gehuurd heeft en dus, 't geen hij er
op zaait, zijn onbetwist eigendom is.
Daartegen zal niemand iets kunnen in
brengen.
Een andere vraag is: met welk recht
noemt die verhuurder zich eigenaar?
Wel, antwoordt ge, dat is even eenvou-
dig: hij erfde het van zijn vader.
In orde; en die vader heeft het waar
schijnlijk gekocht van een ander, die het
op zijn beurt weer geërfd had.
Zoo zouden we kunnen voortgaan, wan-
neer ons de bronnen ten dienste stonden
om de geschiedenis van dat bewuste stuk
bouwland te boek te brengen, 't Is echter
niet noodig, want ook zonder die lijst van
eigenaars, kan ieder, zelfs de eenvoudigste
begrijpen, dat men ten slotte komt op den
eersten eigenaar, d. w. z. op hem, die het
stuk grond eigenmachtig tot zijn eigendom
verklaard heeft.
Merkt ge dat de tweede vraag niet zoo
eenvoudig is, als zij schijnt?
Gesteld eens, dat die eerste eigenaar op
de vraag »met welk recht geen afdoend
antwoord kon geven, gesteld dat een ander
op dat stuk grond evenveel of evenmin
recht had als hij, doeh toevallig te laat
kwam om het zich toe te eigenen, wat zou
men dan van al de latere eigenaars, wat
van den tegenwoordigen eigenaar moeten
zeggen? Dat ze er evenmin reeht op heb
ben als iemand anders.
Een zware beschuldiging, zult ge zeggen,
Toch niet. Bedenk dat die eerste eigenaar
reeds eeuwen lang rust, dat de tijden zijn
erfenis hebben zien overgaan van vader op
zoon, dat de wet ze beschermt en den tegen-
woordigen eigenaar rechtmatig toewijst en
ge bemerkt dat geen grondeigenaar zich
over deze beschuldiging warm behoeft te
maken.
Ze is ook nog van jonge dagteekening.
Een eeuw geleden twijfelde niemand aan
het recht van den grondeigenaar, noch van
eiken anderen, doch in de laatste helft dezer
eeuw is dat recht druk besproken. Com
munisten en socialisten verklaren den grond
eigendom een onzinnig iets, die zoo spoe
dig mogelijk moet te niet gedaan worden.
De eersten gingen zelfs nog verder en ver
klaarden allen eigendom onrechtvaardig.
»Eigendom is diefstalis van hen afkom
stig en de socialisten die dezen dooddoener
gebruiken, hebben daarbij in de eerste plaats
den grondeigendom op het oog.
Zonder ons in beschouwingen te verdie
pen willen we deze kwestie eenigszins nader
bezien. Ze laat zich in drie gedeelten be
handelen: lo. om welke redenen boven
staande vraag ontkennend bpantwoord wordt;
2o. waarom die vraag naar ons oordeel een
bevestigend antwoord eischt en 3o. wat naar
de meening van de ontkenners dient te ge
schieden om aan het onrecht een eind te
maken.
We keeren dus tot de vraag terug; welk
recht kon de eers+e eigenaar doen gelden?
Geen enkel recht, werd er geantwoord.
Al wat een mensch door arbeid voortbrengt
en tot vervulling van zijn behoeften noodig
heeft, moet hij zich toeëigenen, dat kan een
maal niet anders. Maar de grond, waarop hij
woont en dien hij bebouwt, kan nooit zijn
eigendom worden, omdat hg geen voort
brengsel van arbeid is en evenmin kan heeten
te dienen tot vervulling van eenige behoefte.
De bron, waaruit al 't geen de mensch bezit,
voortspruit, is de aardedoch deze zelf is
niet een deel van zijn rijkdom. Zij is het ge
meenschappelijke eigendom van het mensche-
lijk geslacht, de algemeene werkplaats van
den menschelijken arbeid, zij kan niet en
mag niet in stukken worden afgepaald en
onder enkelen verdeeld.
»Daar is in de natuur niets dat op een ge
schenk in grond geljjkt. Al wat door arbeid
gewrocht is, huizen, torens, machines, geld,
kan op een eigenaar wijzen, doch er is geen
macht op aarde, die met recht grondbezit
kan toekennen. Hebben wij de aarde gemaakt?
Hebben wij dan het recht te bepalen, wie ze
na ons zullen bezitten De Almachtige, die
de aarde voor den mensch en de mensch voor
de aarde schiep, heeft haar in gebruik ge
geven aan alle menschenkinderen. Er mogen
zooveel eigendoms-bewijzen zijn als men wil
en het bezit kan eeuwen hebben geduurd, de
rechtvaardigheid verbiedt aan één persoon
het genot te verzekeren van den grond. Al
hebben geslachten op geslachten berust in de
aanspraken van den Hertog van Westminster
op zijn grondbezittingen het armste kind
dat te Londen geboren wordt, heeft daarop
evenveel aanspraak als 's Hertogs oudste
zoon en erfgenaam.*
Aldus spreekt een der apostelen van de
nieuwe leer, Henry George, die lang door de
socialisten tot de hunnen gerekend werd,
doch thans om zijn geloof verzaakt wordt.
De heeren dulden geen geloof.
Met welk recht nam die eerstkomende
bezit van den grond, vraagt ook hij. En
't antwoord is, met geen enkel. Heeft hij,
die 't eerst aan tafel verschijnt, 't recht
alles tot zich te nemen? Krijgt hij, die 't
eerst den schouwburg binnentreedt, het reeht
de deur te sluiten en de vertooning voor
zich alleen te doen geven?
Neen, evenmin had die eerste eigenaar
het recht zich als zoodanig op te werpen.
Wij zijn als gasten aan een grooten maal
tijd, als bezoekers van publieke plaatsen,
wij komen en gaan en hebben geen recht
anderen uit te sluiten. Ons recht tot nemen
en bezitten kan niet onbeperkt zijn, maar
moet evenwicht houden met gelijke rechten
van anderen.
Ziedaar in 't kort weergegeven wat de
vijanden van den grondeigendom aanvoeren
tot verdediging hunner leer, dat aan allen
grondeigendom een eind dient gemaakt te
worden.
Men zal, indien men onpartijdig leest,
erkennen moeten, dat hun taal verleidelijk
klinkt, zoodat niet weinigen, vooral de niet-
bezitters, met graagte ja en amen daarop
zullen zeggen.
Toch is er wel 't een en ander tegen in
te brengen en vooral met het oog op ons
eigen land gaat hun theorie in geenen deele
door. We willen dat in het volgend artikel
aantoonen.
JESnitenliirtri.
Uit Brussel wordt d.d. 7 Jan. gemeld:
Het Théatre de la Bourse is hedennacht
geheel door brand vernield.
Omtrent dezen brand schrijft men o a.
het volgende
Des avonds was 't stampvol geweest en
toen de voorstelling was afgeloopen, werd
de ronde gedaan en alles in de beste orde
bevonden toch werd 's nachts tusschen half
drie en drie uur de concierge, die met de
zijnen in de diepe rust lag, gewekt door
't gelui van de bel door eenige van een
studentenbal komende jongelieden, die brand
ontdekten, blijkbaar in de machinekamer.
De bewoners hadden nauwelijks tijd zich
half te kleeden en moesten in allerijl vluchten,
want in een oogwenk stond 't geheele theater
in lichterlaaie. Toen de drie eerste stoom
spuiten aanrukten, was er reeds geen kans
meer om in 't gebouw door te dringen en
moest men het aan de vlammen prijs geven,
om zich tot de redding der omgeving te
beperken. Te 4s/i uren was de schouwburg
geheel vernietigd.
Het Hotel en Café Central, de winkel
huizen in de Rue August Orts en de groote
magazijnen »de la Bourse*, die het bran
dend gebouw omgaven, liepen groot gevaar.
Gelukkig zijn ze alle gespaard gebleven
enkele achter 't schouwburggebouw gelegen
huizen hebben, wat de zolders betreft, door
de vlammen en vonken, en een 7-tal winkels
in de Rue Orts, vooral door waterschade,
veel geledende bewoners der huizen en
en ruim 100 personen uit 't hotel Central,
waar 20 kamers bezet waren, ontkwamen
aan alle gevaarvelen ijlden ongekleed
naar buiten. Persoonlijke ongelukken van
ernstigen aard zijn niet bij den brand te
betreuren.
De gebouwen waren door de heeren
De Luyck (wiens familie eigenares is
van den schouwburg en al de omliggende
huizen, ook het hotel), voor 1,600.000 frs.
verzekerd, maar de vernietigde cédoors, cos
tumes, tooneelbehoeften, machineriën enz.,
vertegenwoordigden een waarde van minstens
een paar ton gouds en dat alles was, daar
de Assurantie-Maatschappijen een te hooge
premie bedongen, niet verzekerd. En daar in
deze schouwburg alle denkbare voorzorgen
tegen brandgevaar genomen waren men
was zelfs reeds bezig met de plaatsing van
de dynamo's voor de vervanging van het gas
door electrisch licht, hadden de Direc
teuren de risico maar op zich genomen.
Meer dan 150 artisten en geëmployeerden
Van den schouwburg zijn tijdelijk door deze
ramp broodeloos. De heeren De Luyck, die,
te Molenbeek woonachtig, 's nachts werden
gewekt met de tijding, dat hun schouwburg
in brand stond, hebben echter reeds ver
klaard, dat zij in September e. k. het theater
zullen heropenen.
In een klein station der provincie Hene
gouwen in België werd het volgende held
haftig feit verricht door een werkman. Eene
wisselnaald werkte niet en een trein moest
in volle snelheid voorbij stoomen. Kwam het
gevaarte op een verkeerde baan, dan liep
het onvermijdelijk op eenen personentrein,
welke ook passeeren moest. Goede raad is
duur. Zonder aarzelen snelt de man naar
de baan, gaat tusschen de rails liggen, wringt
de naald op zij, houdt het ijzer vast, terwijl
de geheele trein over zijn lichaam henen
rijdt, en staat op alsof hij een zeer gewoon
werk had verricht.
In een te Charleroi door de patroons ge
houden vergadering is besloten de loonsver-
hooging, welke door de arbeiders in de steen
koolmijnen gevraagd is, niet toe te staan.
Voor de rechtbank te Parijs is een proces
ter zake van spionnage begonnen tegen
zekeren Yanault, zich noemende graaf
Mahlberg. Volgens de bepaling der wet op
de spionnage wordt het proces met gesloten
deuren behandeld.
De Duitsche Keizerin weduwe Augusta,
is Dinsdag halfvijf, in den ouderdom van 78
jaar, overleden.
Bij de steenkolenmijnen in Pruisisch-Silezië
hebben nieuwe werkstakingen plaats gehad.
Laatstleden Donderdag begon het bij een
mijnwerk te Zabrze. Nadat het personeel van
ongeveer 700 man op het appèl was versche
nen, weigerden allen, aan den arbeid te gaan,
op grond dat het loon te laag en de werktijd
van 12 uren te lang was. De directie ver
klaarde zich bereid, met hen in overleg te
treden, wanneer zij hiertoe eene commissie
uit hun midden benoemden. Eenige mijn
werkers toen als onderhandelaars optredende,
eischten hooger loon en slechts 8 uren werk
tijd. De directie verklaarde Zaterdag in de
loonsverhooging te bewilligen en stelde den
werktijd op 10 uren. De meeste mijnwerkers
waren toen bereid, op die voorwaarde den
arbeid voort te zetten, maar eenige van de
jongsten onder hen wisten de hoofden zoo
danig op hol te brengen, dat ten slotte allen
heengingen. Eenige uren later gaf de directie
ook aan den eisch van 8 uren werktijd toe.
Een onmiddellijk gevolg hiervan is, dat het
werkpersoneel moet worden uitgebreid, ten
einde de directie op tijd aan de contracten
van levering kan voldoen. Opeen ander mijn
werk is aan dezelfde eischen toegegeven. Op
twee andere, te zamen met 800 man, waar
het personeel sinds Vrijdag is weggebleven,
schijnt de direetie alleen door vermindering
van werktijd het geschil te kunnen bijleggen.
In eene andere mijn heeft 1/6 van het per
soneel den arbeid voortgezet, zonder dat eene
dadelijke invoering van 8 uren werktijd was
toegestaan. De werkstakers hebben een voor
hunne beweging geschikt tijdstip waargeno
men, naardien er in de laatste dagen van
December 130 Galiicische werklieden waren
verdreven. Intusschen is onder dit alles ner
gens de orde gestoord en hebben de werklie
den zich tot nog toe fatsoenlijk gedragen.
Op Sicilië heeft weder eene geweldige or
kaan gewoed. Bij Ficuzza slingerde de wind
een gebeelen spoortrein van een brug naar
omlaag. De reizigers, slechts vijf in getal,
bleven als door een wonder ongedeerd. Twee
beambten werden echter ernstig gewond.
Het stoffelijk overschot van de keizerin
van Brazilië is met groote plechtigheid in
de kathedraal te Oporto bijgezet. Behalve
door de genoodigde hooge militaire en burger
lijke ambtenaren, werd de plechtigheid bij
gewoond door de vertegenwoordigers der
meeste mogendheden en bovendien door een
talrijke menigte nieuwsgierigen, die het
cordon der politie verbraken en met den
stoet in de kerk doordrongen.
De Braziliaansche regeering heeft Dom
Predo doen weten, dat de eigendommen,
welke de keizerlijke familie in Brazilië heeft
achtergelaten, door haar zijn geschat. Het
zilverwerk is geschat op 180,000, de juweelen
en andere kostbaarheden op 3,600,000, de
boekerij op 60,000, de paarden op 45,000
en de meubelen op 450,000 francs. Het ge
heele bedrag is 6,795,000 francs en dit zal
den gewezen Keizer worden uitgekeerd.
Berichten uit Rio-Janeiro, loopende tot
18 December, houden in, dat het Brazili
aansche leger verdubbeld zou worden, tot
eene sterkte van 24,877 man.
De hitte was in de stad bijzonder groot
en volgens particuliere brieven was de gele
koorts in bijzonder kwaadaardigen vorm
uitgebroken.
Volgens den New-York Herald* heeft de
Amerikaansche regeering besloten, de land
verhuizing-commissie van den Staat New-
York op te heffen wegens gebleken knoeie
rijen. De Amerikaansche regeering zoude
nu zelve het toezicht over de immigratie
regelen en onder door haar benoemde com
missarissen stellen.
De berichten uit Central-Afrika, Dinsdag
publiek gemaakt, hebben in alle kringen een
diepen indruk gemaakt en een talrijk deel
van het publiek spreekt reeds van een oorlog
met Portugal als op het punt van uit te bre
ken. In de staatkundigeen diplomatieke krin
gen is men veel meer gereserveerd in zijn
uitingen en niets rechtvaardigt dan ook een
zoo pessimistische conclusie van 't publiek.
Gelele, de oude Koning van Dahomey,
een van de weinige Negerstaten, die nog
geheel in barbaarschheid verzonken zijn, is
gestorven. Terstond werpen de Duitschers
begeerige blikken op zijn land, waar thans
nog de menschenoffers in gebruik zijn en
een leger van amazonen den troon beschermt.
Portugal alleen had er in de laatste jaren
eenigen invloed, maar die invloed nam eer
af dan toe.
Een wolkbreuk boven de stad Sierra City
in Californië heeft verscheiden huizen en
een Roomsche kerk vernield, waarbij zes
vrouwen en een jongen het leven verloren.
Vele anderen ontkwamen ternauwernood
een dergelijk lot, daar zij onder het puin
bedolven werden, doch gelukkig nog gele
genheid vonden er het leven af te brengen.
Volgens de Riforma is er een overeen
komst geteekend tusschen de Italiaansche Re
geering en een Engelsch-Italiaansche Maat
schappij tot het vestigen van een directe
stoombootlijn tusschen Londen en Napels,
welke driemaal per maand een stoomboot
zal laten vertrekken.
sPi is
Hl
til
L
lig
SB
1 V
let Land van
en Aitena,
Be Langstraat en de
Boninielerwaard.
Franco per post zonder prijs-