892. ZATERDAG 24 MEI IniMl LilljlSli Uitgever: L. J. YEERMAK, Heusden. Bij dit nummer behoort een bijvoegsel. Een kijkje in een Elastiek-molen. IfcilÓ. VOOK Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Franco per post zonder prijs- Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht. De meeste menschen weten heel goed dat elastiek eene zachte zelfstandigheid is, t die veel veerkracht bezit en vaak gebruikt wordt voor banden, gordels en schoenen. Maar behalve dit, alsmede dat elastiek ge- j maakt wordt van zjjde of andere stoffen en india-rubber, geloof ik niet, dat men er veel meer van weet, tenzij men een elastiek molen heeft zien werken, en met belang stelling de bewerking heeft gadegeslagen. De uitvinding van het elastiek wordt toegeschreven aan een officier van het Oostenrijksche leger. Het geheim daarvan werd spoedig in Engeland bekend, en het werd aldaar weldra even goedkoop ver vaardigd als in Frankrijk. Daar wordt het in zulk een groote hoeveelheid gefabriceerd, 'dat men het grootste deel der beschaafde wereld ervan vooziet. Er zijn evenwel maar drie steden in Engeland waar het gemaakt wordt, nameljjk in Leicester, Derby en Conventry. In de laatste stad wordt de grootste hoeveelheid gemaakt. Het was in het jaar 1833 dat elastiek voor het eerst aan kleedingstukken gebruikt werd. Zoo lang de lucht eene middelmatige tempera tuur had, ging alles goed, maar eene strenge vorst maakte het zoo hard als de huid van een nijlpaard, terwijl groote hitte alle veerkracht deed verloren gaan. Het kwam I er dus op aan, hoe het ongevoelig te maken zou zijn voor de veranderingen der tempe ratuur. Dit geheim werd bij toeval ontdekt. Men had steeds de gewoonte gehad om Fransche kalk te gebruiken, teneinde het aaneenkleven der stukken elastiek te voor komen. Op zekeren dag deze stof niet voorhanden zijnde, nam men wat bloem van zwavel en men bemerkte, dat elastiek op die wijze behandeld, minder gevoelig was voor de temperatuurs-verauderingen. Het was evenwel eerst in het jaar 1850, dat het elastiek voor heeren-schoenen ge bruikt werd. Wat nu een elastiek-molen aangaat, deze is alles behalve een toonbeeld van rust. Alles en een ieder is er in beweging, van het zware wiel van het stoomwerktuig af tot de fijnste deelen van het weefgetouw, en van de gespierde armen der mannen tot de dunne vingertoppen der meisjes, die fijne draden zjjde bewerken. De molen, die hier besproken wordt, is de grootste en oudste in Leicester en verschaft honderden handen werk. Schrijver dezes bezocht eerst het pakhuis waarin het caoutchouc of india- rubber bewaard wordt. Voor dat deze stof in den molen wordt opgenomen, wordt zij in draden van verschillende grootte gesneden. Dan windt men ze op klossen en bestrooit ze met fijn potlood of Fransche kalk, ten einde gedurende het weven de wrijving te voorkomen. De handen en aangezichten der jongens, die daarmede bezig zijn, geheel met potlood overdekt zijnde, geven hun het voorkomen van negers. Het vertrek van »den rubbers verlatend kwam hij in eene andere afdeeling van den molen, waar de zijde bewaard wordt. Zijde wordt gebruikt voor schoen-elastiek van de beste hoedanigheid. Elke draad elastiek moet door de bewerking van het weven zorgvuldig overdekt worden met zijde, ka toen, wol of eene andere stof. Voor hem lagen dan ook ontzaggelijke stapels van die verschillende stoffen. De zijde was nog ruw, zooals zij uit China of Italië was aangevoerd. Nadat de zijde verschillende bewerkingen heeft ondergaan, wordt zij tot strengen gewonden van omstreeks duizend meters lengte. Nadat de sterkte dezer stren gen beproefd is, worden zij ter bewerking gegeven aan zoogenoemde haspelaars of scheerders. De haspelaar plaatst de strengen op spillen, van welke zij gemakkelijk en schielijk op klossen gewonden worden. Deze bewerking heeft veel overeenkomst met het winden van garen op een spoeltje der naai machine. Daarna brengen de haspelaars de zijde terug naar de bewaarplaatsen, waar zij gewogen wordt, en als dat gewicht te licht bevonden wordt, dan worden zij, de haspelaars namelijk, voor dat verlies aan gewicht aansprakelijk gesteld. Alsdan is de zijde op de klossen gereed voor den scheerder, die al de draden uitspant op een breed raam van omstreeks acht meters omtrek. De scheerder heeft wel toe te zien, dat de draden niet verwarren, of elkander op eenigerlei wijze kruisen, en er is eene groote omzichtigheid noodig om dit gedeelte der bewerking naar behooren uit te voeren. Eene onbedreven hand zou spoedig eenen grooten warboel veroorzaken, oneindig veel moeielijker te ontwarren dan een kluwen wol, door ongeduldige handen opgewonden. Van dit raam wordt de zijde overgebracht naar den weversboom, waar zij behoedzaam om de draden caoutchouc geweven wordt, tot deze er geheel mede overdekt zijn. De soorten elastiek, die gebruikt worden voor bandjes van zakboekjes en kousebanden worden op dezelfde wijze vervaardigd als de elastieken voor schoenen. Bonte patronen worden gemaakt door verschillend gekleurde zijde of katoen op verschillende klossen te winden. Het elastiek voor geneesheeren wordt evenzoo vervaardigd, maar daarvan moeten de stoffen van de beste hoedanig heid zijn. Nadat het weefsel voltooid is, wordt het naar het pakhuis gebracht, waar het door eene nieuwe bewerking teruggebracht wordt tot zijn normalen toestand, daar het elastiek gedurende het weven op zijne volle span kracht gehouden is. Dan wordt het in ver schillende lengten afgesneden naar het doel waartoe het bestemd is, hetgeen alweder door machines geschiedt. Eindeljjk wordt het netjes op plankjes gewonden, in doozen gelegd en naar alle hoeken der wereld verzonden. Eerst sedert een dertigtal jaren maakt men voor al die werkzaamheden gebruik van machines. Het eerste stoom- weefgetouw werd opgericht in den molen van Henry Turner and Sons in 1848. Vóór dien tijd waren alle soorten van elastieken weefsels uit de hand gemaakt en daardoor een artikel van weelde. .Buitenland. Volgens Figarowil men te Parijs een hospitaal oprichten voor zieke en gewonde Franschen en Hollanders, die te Parijs ge vestigd zijn. De Nederlandsche consul-gene raal, de heer Van Lier, staat aan het hoofd der personen, die daarvoor werkzaam zijn. Reeds heeft hij tal van dames-patronessen voor de zaak gewonnen. Eene som van 300,000 fr. wordt noodig geacht om de weldadige onderneming voorloopig tot stand te brengen. Het hof van assises van het dep. Hérault heeft vrouw Enjalbert ter dood veroordeeld, haar zoon tot levenslangen dwang-arbeid wegens moord. Vrouw Enjalbert leefde slecht met haar man, had zoowat alle mannen in het dorp Gubian tot minnaars gehad en in den laatsten tijd een betrekking aangeknoopt met den vrij rijken, 67-jarigen grondbezitter Gely. Deze overreedde haar Enjalbert te ver moorden om meer vrijheid te hebben. Met behulp van haar 17-jarigen zoon Francis werd Enjalbert op gruwelijke wijze ver moord. Beiden trapten daarop op het lijk en havenden het met messteken, om het onherkenbaar te maken. Tot verdere ken schetsing der moeder dient nog, dat zjj haar eigen dochtertje van 12 jaren eerst aan haar zoon Frantpois, later aan Gely had geofferd! Gely werd door het hof niet schuldig ver klaard. De voormalige rijkskanselier Von Bismarck heeft op Friedrichsruhe een bezoek antvan- gen van den heer Henry des Houx, een medewerker van den Parijschen Matin. Natuurlijk kwam toen ook de politiek ter sprake, en wel in de eerste plaats de verhouding tusschen Duitschland en Frank rijk. Nimmer zeide vorst Bismarck zal Duitschland Frankrijk aanvallen of zelfs pogen een oorlog uit te lokken. Niet alleen is het Duitsche volk zeer vredelievend, maar ook zou Duitschland geen aanvallenden oorlog kunnen beginnen, want de landweer en landstorm mogen alleen worden opge roepen om het vaderland, als dit in gevaar is, te verdedigen. »En daarbij,voegde vorst Bismarck er bij, »waarom zouden de Duitschers Frank rijk den oorlog aandoen? Van Frankrijk hebben wij niets te begeeren. Naar Neder land heeft Duitschland evenmin verlangen als naar de Oostzeeprovinciën. Deze hapjes zouden trouwens moeielijk te verteren zijn.« Wat den politiek en toestand in Europa betreft, achtte Bismarck Frankrijks voort bestaan voor het evenwicht even onontbeer lijk als dat van Oostenrijk. Dat Rusland Frankrijk steunt, achtte de ex-kanselier daarom even natuurlijk als dat Duitschland Oostenrijk zal helpen, indien het door Rus land mocht worden aangevallen. i De gezamenlijke bierbrouwerijen te Keulen en omstreken zijn weder in volle werking. Alle werklieden die den arbeid hadden ge- J staakt zijn ontslagen en vervangen door anderen van elders, terwijl de brouwers zich onderling hebben verbonden, binnen den tjjd van een jaar geen der ontslagenen weder in dienst te nemen. In de staatsfabrieken te Spandau is aan de werklieden verboden, bij te dragen aan de gelden voor arbeidstakende werklieden. De werkstaking der gezamenlijke schoen makersgezellen te Munchen is geëindigd, ten gevolge eener schikking tusschen de patroons en werklieden. Reeds lang geleden is er herhaaldelijk melding gemaakt van het plan om een reus achtig vaartuig te bouwen en in te richten voor eene tentoonstellig van voortbrengselen der Duitsche njjverheid, ten einde in de havenplaatsen van een aantal kustlanden der wereld nieuwe markten voor de Duit sche goederen te openen, of op de bestaande markten den Duitschen handel uit te breiden. Er is toen veel voor, maar ook veel tegen dit plan aangevoerd. Intusschen wordt nu gemeld, dat het tot stand komen der on derneming verzekerd is. Er hebben zich een groot aantal fabrikanten tot medewerking en deelneming aangemeld; de teekeningen voor de constructie van het schip zijn ge heel afgewerkt en reeds binnenkort zal er met den bouw kunnen worden begonnen, die naar berekening een jaar zal duren. De 18-jarige dochter van een koopman te Berlijn was geëngageerd met een te Lon den gevestigd Duitscher. De jonge man had als procuratiehouder oneerlijke handelingen gepleegd, die ontdekt werden. Hij schreef toen een brief aan zjjn meisje, die de vol gende maand zijn vrouw zou worden, waarin hij alles bekende, en schoot zich dood. Toen zij de vreeseljjke geschiedenis hoorde, kreeg het jonge meisje een toeval en bleef gedu rende langen tijd bewusteloos. Des nachts traehtte zij met een mesje de polsaderen te openen. Zij wondde zich niet levensgevaar lijk, maar de ongelukkige is krankzinnig geworden. In de woning van den schoenmaker B., te Leisnig, in Saksen, heeft onlangs een allerdroevigst familie-treurspel plaats ge vonden, zonder dat iemand er gedurende verscheidene dagen ook maar eenig vermoe den van had. De man moest zich voor den rechter te Leipzig wegens bedriegelijke han delwijze verantwoorden, maar hij verscheen niet ter terechtzitting en zou daarom den 7en Mei worden gearresteerd. Daar de woning, niettegenstaande herhaaldelijk geklopt werd, niet werd opengedaan, brak men de voor deur open. Een vreeseljjke lijklucht deed de binnendringenden dadelijk vermoeden, dat een ongeluk had plaats gevonden. In een bed vond men dan ook de vrouw van den schoenmaker vermoord en reeds in staat van ontbinding verkeerende en in een ge sloten koffer, onder afgedragen kleeding stukken, het kind der echtgenooten, even zeer vermoord. Men vond een brief, waarin de schoenmaker bekende de moordenaar te zijn, en mededeelde, dat hij zichzelven ook van het leven zou berooven. Tot-nog-toe is geen spoor van den man gevonden. In verschillende deelen van Oostenrjjk- Hongarije zijn nieuwe werkstakingen uit gebroken. In het district Pilsen in Bohemen hebben 8000 mijnwerkers den arbeid ge staakt. De arbeiders die nog in de mijn daalden, werden door de werkstakers ge dwongen terug te keeren. Zij vielen de Martha-schacht te Mrierschau aan, doch werden door de troepen teruggeslagen; 12 werklieden werden gedood of gewond. De troepen zijn versterkt. In de papierfabrieken te Josefsthal by Graz hebben 1200 arbeiders het werk ge staakt ook de mijnwerkers te Dogenacska in Zuid-Hongarije en ongeveer 600 timmer lieden te Pesth zijn van hun werk geloopen. Naar men vermoedt, is de Engelsche re geering voornemens hare aanspraken op een deel van het door Portugal betwist gebied in Zuid-Afrika aan Duitschland af te staan, om als vergoeding daarvoor in het Oosten meer vrij spel te krijgen. Te Birmingham, in Alabama, is een neger opgehangen, die als lid eener dievenbende zooveel moorden begaan had, dat hij ze zich niet meer alle herinnerde. Achttien kon hij er noemen. Op een vergadering van comités van handelsvereenigingen te New-York is be sloten een adres te richten tot het Congres, om te verzoeken van alle werklieden, die uit Europa in Amerika aankomen, een hoofdelijken omslag te heffen. In een winkel te Havanna is eene ton met kruid ontploft. Het gebouw werd ge heel vernield en 22 personen, onder wie de Yenezuelaansche consul en 4 brandweer inspecteurs, werden onmiddellijk gedood. Ruim 10 personen werden gekwetst. Een later bericht meldt: De buskruitontploffing blijkt nog ernstiger gevolgen te hebben gehad, dan men eerst dacht. Reeds zijn 34 ljjken uit de puinhoo- pen opgegraven en men vreest er nog meer te zullen vinden. De zaak heeft in de stad een ontzaglijken indruk gemaakt. De schouw burgen zijn gesloten, de Kamer van Koop handel en andere lichamen hebben hun ver gaderingen geschorst, van vele huizen wordt halverstok gevlagd. De kapitein-generaal Chinchilla en andere autoriteiten waren spoedig op het tooneel van de ramp en deden de gekwetsten in hun eigen rjjtuigen vervoeren. De eigenaar van den ijzerwinkel waar het vat met buskruit sprong, is in hechtenis genomen. Een dergelijke ramp wordt bericht van Helsingfors. In de kruit fabriek bij Wyborg had een geduchte ont ploffing plaats, waardoor 5 menschen zjjn gedood. De heer Bayol, de luitenant-gouverneur der Zuiderrivieren, is uit Dahomey te Mar seille aangekomen. Uithoofde van zijne be trekking, is hij natuurlijk zeer ingetogen en geheel gesloten wat zijne meening be treft omtrent de wijze van bestuur van het land dat hij verlaten heeft en waar hjj zulk eene belangrijke rol heeft gespeeld. De heer Bayol heeft echter verhaald van de afschuw wekkende menschenoffers die tjjdens zijn verblijf by koning Gléglé plaats hadden, hoezeer men toch, volgens hem, den om vang er van heeft overdreven; het is n.l. niet by duizenden dat men de slachtoffers moet tellen, die toch reeds te talrjjk zijn, daar bij eene offering, twee series, de eene van 84, de andere van 43 ongelukkigen ten doode gedoemd werden. De slachtingen hebben overdag plaats, terwjjl als de nacht gekomen is, de vrouwen en kinderen zich met eene ongehoorde wreedheid overgeven aan de afschuwelijkste tooneelen van ont hoofding. De kinderen maken zich van de hoofden der slachtoffers meester, die zjj als ballen voortrollen en vervolgens begraven onder kleine hoopjes zand, waar men ze achter laat. De lyken worden den volgen den dag op en over elkander in putten ge worpen, waar zij een prooi worden der ge wijde vogels. De heer Bayol was uitgenoo- digd om die slachting by te wonen, maar hy heeft te verstaan gegeven hoe onver- drageljjk hem dit tooneel zou zijn, waarop hem werd toegestaan zich officieel te doen vertegenwoordigen door een der beambten van zijn gevolg. Hy kon zich echter niet onttrekken aan het bezoeken der lyken, hetgeen met groote plechtigheid plaats had. Het bloed, zegt de heer Bayol, lag zoo overvloedig op de plaats verspreid, dat ik er tot de enkels doorging. Koning Gléglé, met wien de heer Bayol slechts eenige dagen vóór zjjn vertrek een onderhoud kon hebben, nam het zeer uit de hoogte op. Met groote aanmatiging ver klaarde hy alléén meester te zjjn in zjjn koninkrjjk en voegde er by, dat hy vast en angstraat en üouuuelerwaaril.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1890 | | pagina 1