JuiSitl
WATERLOO.
M 899.
WOENSDAG 18 JUNI.
IR! I
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
I s;>o.
II
Dit blad Tersch^nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonne mentsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prys-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
1815
18 .Juni
1890.
Aldus zong Da Costa in het jaar 1814,
toen ons land herademde na de verlossing
van het Fransche juk.
Om den Slag bij Waterloo, waarvan we
heden den 75sten gedenkdag vieren op zijn
waarde te schatten is het noodig zich goed
te verplaatsen in den toestand dier dagen.
We slaan dus een blik in 't verleden, en
wat zien we?
We zien in 1795 ons volk dronken van
vrtugde over de komst der Franschen. De
Fransche broeders komen de vrijheid en de
gelijkheid brengen en een groot deel onzer
voorouders haken naar hun komst. Ocb,
wat hebben ze later hun brooddronkenheid
beweend. Zeker de Republiek was krank,
ten doode toe en 't beste wat ze in de be
staande omstandigheden doen kon, was het
hoofd neerleggen en ondergaan maar
dat ze zoo gewillig het moede hoofd neer
vlijde in Frank rijks schoot, is haar duur
te staan gekomen.
We hooren Daendels proclamatie tot de
Gelderschen Schroomt niet de wapens op
te vatten en u te ontdoen van uw drosten,
schouten, rechters, jonkers," collecteurs, pach
ters en andere beulen en bloedzuigers. O
mijne vrienden, hoe gelukkig zullen wij zijn,
als ons land eens gezuiverd is van al dat
adellijk en arristocratisch ongedierte en als
het land door brave burgers en boeren, bij
algemeene stemmen daartoe gekozen, zal
geregeerd worden
Ja, hoe gelukkig, vooral als de Franschen
daaraan een handje komen helpen
We zien in 1806 ons land eerbiedig ge
knield voor keizer Napoleon en vragen
geef ons uw broeder tot koning. Versta
goed, deze vraag was ons door Napoleon
gelast te doen en we deden ze en kregen
Lodewijk tot koning van Holland.
De verlossing door de Franschen van
het stadhouderlijk juk had ons verbazende
schatten gekost. Tot 1804 hadden we moeten
opbrengen buiten de gewone belasting de
som van 839 millioen guldens, waaronder
alleen 74 millioen voor de uitrusting van
Fransche soldaten.
We zien in 1810 Lodewijk den scepter
neeileggen, in arrenmoede; de arme was
slechts koning in naam. Ondertusschen had
tij ons veel gekost en aan Amsterdam een
slag toegbracht door het stadhuis in een
paleis om te zetten, waarvan de hoofdplaats
nog niet genezen is.
Napoleon neemt in hoogst eigen persoon
de leiding op zich en lijft ons land in bij
't groote Fransche Keizerrijk.
Onze dagbladen worden verfranscht, de
scholen idem. Door de schuld wordt een
streep gehaald voor 2 derden. Tal van lieden
en instellingen tot den bedelstaf gebracht.
Het land overstroomd door spionnen. De
conscriptie ingevoerd en daardoor de helft
der mannelijke bevolking bij 't leger inge
lijfd. Alle boeken en geschriften aan nauw
keurige censuur onderworpen. Onze handel,
reeds sinds 1806 kwijnende, totaal ver
nietigd. Alle Engelsch fabrieksgoed, ter
waarde van een half millioen vernietigd.
Onze koloniën verloren.
Ziedaar een en ander aangestipt omtrent
de ellende gedurende de jaren '10 tot '13.
Middelerwijl had Napoleon den oorlog
verklaard aan Rusland en was zijn geheele
leger in 1812 vernietigd. Daarop was in
'13 de nederlaag bij Leipzig gevolgd en al
die tegenspoed der Fransche wapenen ont
stak in het hart der Nederlanders het smeu
lende vuur der vrijheidsliefde. Ze hadden
dan hun Fransch-gezindheid zwaar geboet.
In 1813 zien we hen 't juk afschudden
en de Franschen alom uit 't land verdrijven.
We zien den telg uit 't oude Oranjehuis te
Scheveningen aan wal stappen en 't volgend
jaar tot grondwettig vorst gekroond.
In 't zelfde jaar zien we door Engeland
den grond leggen tot later oneenigheden.
Engeland n.l. kwam 't eerst op 't denkbeeld
ons land samen te smelten met België en
I
zoo een krachtig bolwerk te vormen tegen
't gevaarlijke Fransche rjjk. De verbonden
mogendheden stemden daarmee in en in
Mei was die zaak reeds een feit geworden.
Doch nu wordt 't tijd Napoleon wederom
op te zoeken, want de Slag bij Waterloo
wenkt ons.
Na de nederlaag bij Leipzig (16 tot 18
Oct. 1813) was ook in Duitschland de hoop
op herleving der staten weder verlevendigd.
Na lang dralen besloot men Frankrijk in
te trekken, doch Napoleon, wien men tijd
gelaten had om zich te herstellen, had reeds
weer een nieuw leger tot zijn dienst en
dwong de Duitschers terug te trekken. Tot
vrede kwam 't echter niet, daar Napoleon's
eischen te veel waren. Toen trokken de ver
bondenen nogmaals op en hielden in Maart
hun intocht te Parijs. Napoleon, van zijn
beste vrienden verlaten, was gedwongen
afstand te doen en bekwam het eiland Elba
in eigendom met een jaarlijks inkomen van
een millioen guldens.
De verbonden mogendheden openden nu
een congres te Weenen, ten einde in den
verwarden toestand van Europa eenige orde
te brengen.
Daar drong in Maart 1815 de tijding
tot hen doorNapoleon is van Elba ge
vlucht en in Frankrijk geland. Onmiddel
lijk werd de geweldenaar in den ban ge
daan en besloten een geduchte krijgsmacht
op de been te brengen.
Napoleon werd op Franschen bodem met
gejuich ontvangen en zijn tocht naar Parijs
geleek een zegepraal. De oude vrienden, die
in de dagen van rampspoed van hem ge
vloden waren, wierpen zich weer in zijn
armen. Van alle zijden stroomden vrijwil
ligers toe en reeds in Juni marcheerde Na
poleon aan het hoofd van 120.000 man
België binnen. Zijn krijgmansblik overzag
terstond het gevaar. Oostenrijk naderde aan
den Boven-Rijn met 200.000 man. Rusland
zond 140.000, Pruisen en Engeland 200.000
man. Zoo er kans bestond deze geduchte
macht te weerstaan, dan moest hij snel
handelen, voor ze zich vereenigd hadden.
Hij verliet Parijs 12 Juni en stond den
15den in het hart van België. De verbon
denen hadden volstrekt geen vermoeden van
zij^e nabijheid. Wellington was op een bal
te Brussel, toen hem de tijding bereikte, dat
de Franschen de Sambre waren overgetrok
ken en de Pruisen voor zich heen dreven.
Deze hielden stand in de vlakte van Fleuris,
en den 16den grepen de legers elkaar aan.
Blücher was dien dag niet gelukkig. Zijn
leger werd op de vlucht geslagen, en hij zelf
ontkwam ternauwernood het gevaar.
Intusschen had Napoleon een zijner ge
neraals naar Quatre-Bras gezonden ten einde
de Engelschen te verhinderen zich met de
Pruisen te vereenigen. Indien deze evenals
zijn meester ook hier had gezegepraald, zou
waarschijnlijk Waterloo een heel anderen
klank in onze ooren hebben. Doch dank
zij de dapperheid ook van onzen Oranjetelg,
later Koning Willem II, wordt maarschalk
Ney teruggeworpen.
Op 17 Juni slaan de legers hun bivouac
op op de velden van Waterloo. Het regent
dat 't giet, en de grond is in een plas her
schapen, doch den 18den komt de zon dezen
hinderpaal opruimen en klokke 12 uur vangt
het spelen van 't geschut aan.
Tegen de hoofdmacht trekt Ney op met
zijn ruiterbenden. Hardnekkig is de strijd.
Elfmaal waagt hij den aanval op de Engel-
sche troepen, doch telkenmale stuit hij als
op een levenden muur. Op een der vleugels
wordt het leger der verbondenen aange
vallen door generaal Reille. Daar staan de
Nassauers, onder bevel van Willem van
Oranje; de dappere troepen wijken, doch
Oranje komt met nieuwe terug en hervat
den strijd. Aan de spits van zijn leger
kampt hij tegen den machtigen vijand.
totdat een schot in den linkerschouder hem
bedwelmd van het paard doet vallen. Hij
wordt weggedragen en naar Brussel vervoerd.
Intusschen is de avond gevallen, en de
komst bij tusschenpoozen van Pruisische
troepen, doet Napoleon wanhopen den vijand
terug te dringen. Inderdaad is Blücher in
aantocht, maar de keizer zal trachten door
een stouten greep een eind aan den slag te
maken. Hij valt met zijn geheele macht de
hoofdmacht der Engelschen aan. De oude
Garde zal hem de overwinning bezorgen.
Verschrikkelijk is de botsing tusschen haar
en Wellingtons leger. Eindelijk schijnen de
Franschen te wijken. Doch nieuwe scharen
komen te hulp en 't lot van Wellington
schijnt beslist. »Wij zijn verloren* roept
hij uit tenzij de nacht of Blücher ons helpt.
En wezenlijk kwam Blücher. Met ver
eende macht werpen Engelschen en Pruisen
zich op de Franschen en nu is zelfs de
oude Garde niet meer in staat het gevaar
af te wenden.
Napoleon is wanhopig en wil zich midden
in den strijd werpen. Doch zijn volgelingen
nemen hem mee in de vlucht, en drie dagen
later komt hij te Parijs aan, geslagen en
verslagen
Men kent zijn verder lot. Hij wordt naar
St. Helena verbannen en sterft daar verlaten
in 1821.
Zoo was dan het gevaar voor een tweede
Fransche overheersching afgewend en wel
is er dus reden de herinnering aan den Slag
van Waterloo levendig te houden, onder
de buren van Frankrijk.
De Nederlanders hebben in dezen slag
2000 man verloren. De vastberadenheid des
konings en vooral de heldenmoed zijns
zoons deden het hart der Nederlanders weder
sneller kloppen voor het weergevonden
Oranjehuis. Onze jonge staat kon thans
rustig voortarbeiden aan zijn inwendig
samenstel. De rustverstoorder was on
schadelijk gemaakt en uit het bloed, op de
velden van Waterloo geplengd, herkiemde
de Vrijheid van Europa.
JBuitenlaïicL
De »Indépendance« verzekert, dat Stanley
veel lust heeft gouverneur-generaal van den
Congo-Staat te worden, zooals Koning Leo
pold wenscht, maar dat hij niet dadelijk
weer naar Afrika terug wil.
De »Précurseur« meldt, dat twee groote
Engelsche maatschappijen, de African
Steamship Compagny* en de British and
African Steamnavigation Comp.« te Liver
pool, besloten hebben een rechtstreekschen
stoomvaartdienst tusschen Antwerpen, den
Congo en de Westkust van Afrika aan te
leggen. Het zal zijn eene maandelijksche
vaart op vasten datum.
De toestand in het Loire-bekken is nog
steeds dezelfde. Een groot aantal mijnwer
kers zijn echter in de mijnen afgedaald.
Tot nog toe schijnt er van een toenadering
tusschen patroons en werkstakers geen sprake
te zijn.
De Démocrate weet mede te deelen, dat
spionnen, die waren overgekomen om de
schietoefeningen bij te wonen, die in tegen
woordigheid van DeFreycinet te Mourmolon,
nabij het kamp van Chalon hebben plaats
gehad, zijn gearresteerd en naar Chalon
overgebracht.
>Figaro« heeft een inschrijving geopend
ten behoeve van Borras, die wegens moord
tot levenslangen dwangarbeid werd veroor
deeld en wiens onschuld eerst is gebleken,
nadat hij drie jaren op de galeien had door
gebracht. Op den eersten dag werd reeds
voor ongeveer 5000 francs ingeschreven.
m
Vrijdag namiddag ongeveer 1 uur heeft
het drooggebouw der nieuwe buskruit
fabriek te Spandau, alwaar 24 vaatjes kruit
lagen, eene ontploffing plaats gehad. Het
gebouw is geheel vernield. Een groot aantal
andere gebouwen zijn zwaar beschadigd. In
vele huizen zijn de vensterruiten ingeslagen.
Verscheidene werklieden hebben door rond
vliegende steenen enz. lichte kwetsuren be
komen.
Nadere berichten omtrent dit ongeluk
houden in, dat het veroorzaakt werd door
de zelfontbranding van het in eene der droog-
loodsen te drogen hangende schietkatoen,
tengevolge waarvan nog drie andere loodsen
in brand vlogen en in het geheel meer dan
vijfduizend kilo schietkatoen ontplofte. Het
gebeurde juist op den middag, terwijl de
aan de inrichting werkzame arbeiders, ten
getale van meer dan vijftienhonderd, wegens
den regen, in goederenloodsen bezig waren
hun middagmaal te gebruiken. Hieraan is
het te danken dat het ongeval niet een aantal
mensehenlevens gekost heeft. Een der goe
derenloodsen werd door de drukking van
de lucht geheel platgedrukt. Deze loods be
stond echter uit niets dan hout, met eene
lichte dakbedekking, zoodat de daarin aan
wezige honderd tachtig personen, ofschoon
onder de planken en splinters begraven, een
half uur later bijna ongedeerd weder te
voorschijn gebracht werden. Slechts achttien
personen zyn licht bezeerd. Elke droogloods
heeft eenen inhoud van ongeveer 2400 kub.
meter. Twintig van die loodsen staan onder
Hij wordt met den overste Kissoss
vervolgd, wegens deelneming aan het Panitza-
complot.
Een Bulgaarsch hoofdofficier heeft zich
aan bet station te Sofia dood geschoten,
naar men meent, omdat by in een complot
was betrokken.
Uit Petersburg wordt bericht, dat naar
aanleiding van de arrestaties van Russen
te Parijs, ook aldaar vele arrestaties volgden.
De politiewachten om het paleis zijn versterkt.
Het Russische Aardry kskundig Genoot
schap zal eene expeditie uitzenden tot ver
kenning van Siberië. Reeds 15 jaren lang
bestond dit plan, dat telkens wegens geld
gebrek moest worden opgegeven. Het Rijk
heeft nu aan het genootschap eene toelage
verleend.
Nabij Erivan in Kaukasië zijn twee dor
pen door eene aardbeving verwoest. In twee
andere dorpen werd groote schade aangericht.
In de omstreken van Szegedine heeft
men vreeselijk te lyden van de spinkhanen.
De schade, die daardoor geleden wordt, is
aanzienlijk, daar de oogst, die eerst het beste
beloofde, thans bijna geheel verwoest is. De
regeering heeft een commissie met het in
stellen van een onderzoek gelast.
De jongste berichten uit Chicago beves
tigen dat er een algemeene oorlog met de
Indianen op til is. De ware oorzaak van
den opstand blijkt gebrek aan voedsel te
zijn. De Cheyenne-Indianen hebben den
veldtocht geopend en trachten de Sioux-
Indianen over te halen om ook de wapens
optevatten. De Indianen zijn welbewapend
met Winchester-ge weren en in het bezit
van een aantal paarden, zy hebben reeds
eene menigte runderen van Europeanen
ling op 150 meter afstand van elkaar, tas-«eclood' De moioor Carro1 rnkt met bonds-
schen de met hooge aarden wallen omringde troePe" °P om de Cheyenne's m te sluiten
en naar hun gebied terug te dry ven. De
Europeesche kolonisten wapenen zich overal
en zenden hunne vrouwen en kinderen weg,
terwijl er patrouilles worden ingericht.
Volgens bericht uit Havana aan het mi
nisterie van buitenlandsche zaken, zijn de
laatste formaliteiten voor de uitlevering van
Eyraud vervuld en zal de vermoedelijke
moordenaar van den deurwaarder Goufie
gangers van schrik en door de luchtdrukking naar Saint-Nazaire worden ingescheept. Hy
kruitmolen, kruitfabriek, patronenfabrieken
enz. De ontploffing gaf een vervaarlijken
slag. In eene op korten afstand gelegene
kardoezenmakerij vielen zestien daar werk
zame meisjes in onmacht. De arbeiders in
de tweede, naburige kruitfabriek vluchtten
in wilde verwarring, waarbij een aantal
menschen onder den voet raakten en zich
bezeerden. Te Spandau sloegen eenige voet-
tegen den grond. Mijlen in den omtrek hoorde
men den knal, die door een tweeden, zwak
keren, spoedig gevolgd werd. Te Berlijn,
op 14 kilometer afstand, werd er aan kanon
vuur gedacht. Te Charlottenburg, 7 mijlen
van de plaats des ongeluks, sprongen een
aantal ruiten en werd het fraaie groote
palmenhuis van den Flora-tuin ineengedrukt.
De vestingwerken te Spandau hebben geen
schade geleden. De uitgestrekte puinhoop
wordt thans door een cordon soldaten be
waakt.
De Senaat van Hamburg heeft voorge
steld een diepe haven te Cuxhaven te maken
en de visschershaven te vergrooten. De
kosten worden op 7.600.000 M. geraamd.
Volgens gerucht is er tusschen den Duit-
schen Rijkskanselier en den minister van
oorlog een geschil gerezen, dat vermoedelijk
het aftreden van laatstgenoemden zal ten
gevolge hebben.
Het hoofd van den militairen genees
kundigen dienst in Bulgarije Mirkoff is ont-
zal, zoo zegt men, aan boord van de Lafayette
worden opgesloten in eene ijzeren kooi,
waarvan men zich bedient voor de weer
spannige matrozen.
Eyraud blyft volhouden, dat hij onschuldig
is aan den moord van Goufie; hy verlangt
te Havana terecht te staan voor Spaansche
rechters. Men denkt dat zyn proces eerst
in November te Parijs zal beginnen.
Te Terxarkana, zoo meldt men uit New-
York, hebben zes gemaskerden door het
verplaatsen van den wissel een trein van
het spoor doen loopen, zoodat verscheidene
wagens vernield werdeneen passagier ver
loor het leven en verscheidene werden ge
kwetst. Toen de dieven een 10.000 dollars
uit den postwagen gehaald en de passagiers
geplunderd hadden, bonden zy den post-
beamte, den machinist en den stoker aan
boomen vast en vermaakten zich met langs
hen heen te schieten, ten slotte den eerst
genoemde, die op hen had geschoten, uit
wraak een oor afschietende en hem een
kogel door een hand en door een arm jagende,
van
en lüeiia
I)e Langstraat en de
ISoinnielerwaard.
Wij zijn dan eindlijk vrijWij zijn den ijzreu band,
o Dwingland! dan ontrukt, waarin gij Nederland
Zoo lang gekluisterd hieldt. De ketens zijn aan stukken,
Waarvoor de fiere kop van Hollands leeuw moest bukken.
Dien leeuw, te lang door u en door uw volk veracht,
Dien leeuw, die reeds te lang naar wraak, naar vrijheid
smacht.
Waar 'tbloed gevloeid heeft dier getrouwen,
Daar durft geen vijand ooit meer staan
Bij wien hun tombe mag aanschouwen
Zal nooit de vrijheidszucht vergaan
Zoo voer' de heiligste der dagen
Het nakroost samen op hun graf,
En legge daar den eed met geestdrift af,
Om nimmermeer den vreemden dwang, den vreemden
naam te dragen.
