Brieven uit Amsterdam.
909.
WOENSDAG 23 JULI.
i
i
V
1
i
1
Uitgever: L. J. VETERMAN, Heusden.
181
1 w
ar"*, --
VOOR
I
Dit blad ra-schijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.00. Franco per post zonder pry's-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
I.
Verleden jaar profiteerden de Berlijners
van een tentoonstelling, met welker naam
ze moeilijk terecht kondenDeutsche All-
gemeine Ausstellung für Unfallverhütung«
en die ze daarom »de Tentoonstelling met
dien langen naam« noemden. Zeer in 't
klein genieten wij een zulke thans bij ons,
en daar ook wij den naam niet aandurven,
y zeggen we kortweg de Tentoonstelling in 't
Paleis. Haar officiëele naam is eigenlyk
Tentoonstelling tot bevordering van vei-
O O
ligheid en gezondheid in fabrieken en werk
plaatsen*, doch deze naam is te lang in 't
gebruik en daarom zal ook ik voortaan in
deze brieven verder alleen spreken van »de
Tentoonstelling.* Het zal me zelfs niet on
aangenaam wezen, indien de geëerde lezer
den naam der T. kortweg vergeet, want
ik zal bij gelegenheid ook voorwerpen hier
ter sprake moeten brengen, waarvan een
oplettend lezer allicht vragen zal: dienen die
ook tot bevordering van beveiliging en ge
zondheid in fabrieken, een vraag, waarop
ik niet altijd een voldoend antwoord zou
kunnen geven.
En nu nog iets. Veel, zeer veel is hier
te zien, waarlangs gij en ik, die geen vak
mannen zijn, zonder spreken voorbij loo-
penveel is er ook, dat zonder ophelderende
teekeningen zeer moeilijk verklaarbaar is
ik zal zoowel 't een als 't ander stillekens
laten rusten en een keuze doen uit de groote
B hoeveelheid. Zelfs zal ik, daar 't slenteren
langs tentoongestelde zaken op den duur,
zeer vermoeiend is, mijn arbeidsveld, al naar
't me invalt, inkrimpen of uitzetten, dan j
eens een poos blijven staan in een hoekje
van de groote paleisruimte, dan weer de
stad intrekken, om 't geen daar belangwek
kend is op te nemen. Vandaar mijn titel
brieven uit Amsterdam, die me algeheele
vrijheid geeft, desnoods ook van de heele
Tentoonstelling te zwijgen.
Over 't doel der T. behoef ik niets te
zeggen. De volledige naam zegt daarvan
alles. Niemand zal tegenspreken, dat dit een
zeer schoon doel is. Er gaat geen week om,
Bat niet door gemis aan veiligheidstoestel
len of onbekendheid met gevaren een of
meer levens verloren geraken. Over alle fa-
briekslanden gerekend, is dit getal zelfs zeer
groot. Iedere poging die, aangewend om 't
leven onzer medemenschen in mijnen, fabrie
ken, schepen, woningen te beschermen tegen
gevaren, is te loven.
In den regel hebben tentoonstellingen be
halve het uitgedrukte doel, nog een neven
doel: behaling van winst. Het doet me
genoegen te kunnen zeggen, dat deze T.
geen finantieele operatie is; ze is daarop
niet ingericht en zal integendeel geen kleine
offers van de heeren oprichters vorderen.
Deze n.l. hebben haar in orde gebracht,
en bekostigen de bekroningen en de samen
stelling der juryleden enz. Het Paleis van
Volksvlijt staat kosteloos de noodige lokalen
af, administreert de zaak en assureert de
goederen, alles tegen vergoeding der entree
gelden.
Wanneer men nu weet, dat toch nagenoeg
't heele Paleis ingenomen wordt, en dit
gebouw dus den ganschen zomer voor con
certen, uitvoeringen enz. onbruikbaar is
terwijl de stroom van entree-betalenden nu
niet bepaald groot te noemen is, ook omdat
het Paleis zijn duizenden leden vrijen toegang
moet geven, dan kan ieder uitrekenen, dat
de winst op deze T. te behalen, niet schit
terend zijn zal.
Het tooneel is dus 't Paleis, en wel de
heele ruimte, onder en boven; zelfs wordt
een gedeelte van een der groote zijzalen,
benevens een stukje van den tuin ingenomen.
De T. is geplitst in 18 rubrieken, te
zamen meen dan 300 inzendingen bevattende,
die in een welbehagelijke wanorde door
elkaar geplaatst zijn, zoo dicht zelfs, dat
bij druk bezoek de passage bezwaarlijk wordt.
De muziekuitvoeringen van Coenen heb
ben nu uitsluitend plaats in den tuin, die
zooals bekend is, geheel door de Galerie wordt
omzoomd en tegen den wind beschermd.
Wanneer 't droog is kunnen de leden daar
hun concert genieten. Maandagavond liet
Coenen daar ook enkele zangnummers uit
voeren, door een werkliedenvereeniging, die
langen tijd in zinkenden toestand verkeerd
heeft, doch die hij zal trachten op de been
te helpen, wat een zwaar stuk is, in aan
merking genomen het groot getal dier
zanggezelschappen.
Van deze gesproken er heerscht op
't oogenblik groote drukte onder hen. A. s.
Zondag n.l. wordt te Haarlem een zang
wedstrijd gehouden in drie afdeelingen,
waarbij zich 't allervreemste geval voordoet,
dat de laagste afd., die vereenigingen, die
nimmer een eersten prijs behaald hebben,
juist het zwaarste verplichte koor in studie
hebben gekregen.
In de hoogste afdeeling zal tusschen
»Cecilia« van den Haag en »Eutherpe van
hier gekampt worden om den eereprijs, wat
met het oog op de uitmuntende samen
stelling dezer koren en hunne leiders Hol
en Messchaart, groote belangstelling wekt.
Ge bemerkt, dat ik goed deed eenige
speelruimte te reserveeren, aangezien ik in
dit eerste epistel reeds tot Haarlem ben
afgedwaald.
Amsterdam, 18 Juli '90 J. L.
Buitenland.
De »Indépendance Beige* zegt, dat de
Duitsche consul te Ostende van den com
mandant van het Duitsche keizerlijk jacht
een brief ontvangen heeft, waarin inlichtin
gen worden gevraagd over den ingang der
haven te Ostende, de diepte van het vaar
water en andere bijzonderheden betrekkelijk
een aldaar met dat jacht te houden verblijf.
Deze vragen doen te Ostende onderstellen,
dat de Duitsche keizer van zijne reis naar
Engeland wil gebruik maken om te Ostende
den koning van België te komen begroeten.
Slechts drie te Parijs veroordeelde ter
roristen zijn tegen het vonnis van 3 jaar
gevangenisstraf in hooger beroep gekomen.
Het appèl zal nog vóór de groote vacautie
behandeld worden.
De drie doctoren, die een onderzoek in
stelden betreffende den toestand van Gabriëlle
Bompard, zijn tot de conclusie gekomen,
dat zij wel degelijk toerekenbaar moet worden
geacht voor het misdrijf, dat zij met Eyraud
pleegde.
Te Marseille is een belasting-ambtenaar
met stokslagen afgemaakt en van al hetgeen
hij bij zich droeg beroofd. Men is de moor
denaars op het spoor.
Het hof van assises der Seine heeft uit
spraak gedaan in de zaak van de anarchisten,
die vervolgd werden wegens het verspreiden
van geschriften ('s daags vóór de groote
manifestatie der werklieden op 1 Mei),
waarin aangezet werd tot moord, plunde
ring en insubordinatie van het leger. Zes
personen waren gedagvaard, van welke drie
vreemdelingen, die het raadzaam geacht heb
ben tijdig over de grenzen te trekken. Deze
en twee anderen zijn veroordeeld tot twee
jaren en een tot vier maanden gevangenisstraf.
Volgens een particulieren brief uit Port
de France, op het eiland Martinique, over
den grooten brand aldaar, wilde de burge
meester, toen de vlammen, door een orkaan
aangewakkerd, zich met ontzettende snel
heid door de stad verspreidden, huizen laten
springen om den brand te stuiten. Er was
echter geen dynamiet voorhanden: op het
geheele eiland was slechts één kilogram.
Toen werd besloten kruit te gebruikenmaar
dit moest uit de haven St. Louis gehaald
worden, en daarmee gingen drie uren ver
loren. Intusschen verspreidden de vlammen
zich meer en meer. Om 1 uur was de stad
één vlammenzee, en de vonken en stukken
vuur vlogen tot op mijlen afstands.
Omstreeks 10 uren liet de burgemeester
de huizen bij het militair hospitaal springen
en de puinhoopen werden rijkelijk bespoten.
Het laatste kruit was toen opgebruikt, en
als de vlammen hier niet gestuit werden,
zou de geheele stad haar ten prooi zijn ge
weest; maar men werd toen, met inspanning
van alle krachten, eindelijk den brand meester.
De geheime politie heeft ontdekt, dat de
groote branden, die onlangs de fabrieken
te Saint-Veit en Hacking in de asch hebben
gelegd, het werk der anarchisten zijn. Men
gelooft, dat de partijgangers der propaganda
besloten hebben brand te stichten in tal
van fabrieken te Weenen.
Onder de bevolking der hoofdstad heerscht
dientengevolge een groote agitatie.
Bij de Duitsche Regeering bestaat het
voornemen het verbod van invoer van Ame-
rikaansch spek met 1 Oct. of 1 Nov. e. k.
geheel op te heffen.
Eene bijlegging van het geschil tusschen
Oostenrijk en Servië schijnt ophanden. Een
belangrijk transport varkens is namelijk
over de Oostenrijksche grens toegelaten,
zonder dat moeilijkheden werden gemaakt.
Te Rosenau (Hongarije) heeft een ont
zettende brand gewoedde kerk, een klooster,
de synagoge en 70 particuliere en andere
gebouwen zijn totaal vernield. Een glas
handelaar stierf van schrik en vele brand
weerlieden werden gekwest.
Kort geleden zaten eenige boeren en
boerinnen op de markt te Fozok-Becse, in
Hongarije, bijeen, toen een groep bedelen
de Zigeuners naderde die een blind vijfjarig
meisje bij zich hadden. Een der boerinnen
gaf haar diep medelijden met het arme
kind te kennen, wier gelaat groote smart
verried. Toen het blinde meisje de stem
der vrouw hoorde, gilde zij eensklaps
Moeder! moeder!* en zonk naast haar
neder.
Ontzet deinsde de boerin achteruit
een jaar geleden was haar vierjarig doch
tertje spoorloos verdwenen en zij geloofde
sedert lang dat het dood was; in het vijf
jarig bedelaarstertje herkende zij echter haar
verloren spruit niet. In groote opgewonden
heid ontblootte zij de borst van het kind
en een moedervlekje dat zij zocht, bevond
zich werkelijk op het lichaam. Het was haar
kindDe Zigeuners hadden het gestolen,
de oogen uitgestoken en het zoozeer ver
minkt dat de eigen moeder het niet meer
herkende.
Reeds bij het begin van het aandoenlijk
tooneeltje hadden de Zigeuners zich uit de
voeten gemaaktzij werden echter ingehaald
en zouden door het volk op staanden voet
zijn gedood geworden, als niet de gendar
mes krachtig waren opgetreden. De mis
dadigers zitten thans in de gevangenis en
zullen hun gerechte straf zeker niet ont
gaan.
In diplomatieke kringen te Berlijn wordt
verzekerd, dat de onafhankelijkheidsverkla
ring van Bulgarije èf terstond bij de terug
komst van prins Ferdinand te Sofia zal
plaats hebben, öf uitterlijk in September
na de bijeenkomst van de Bulgaarsche
nationale vergadering. Prins Ferdinand wil
daarom bij zijn vertrek uit Karlsbad niet
Weenen aandoen, om eiken invloed, dien
men daar op hem zou willen uitoefenen,
te ontwijken.
Prins Alexander van Battenberg (graaf
Hartenau) moet zich streng afkeurend heb
ben uitgelaten over Panitza's terechtstelling,
wijl diens samenzwering, feitelijk niet tot
uitvoering gekomen, die zware straf niet
wettigde.
Te Nowotscherkask (Rusland) is onlangs
groote opschudding veroorzaakt door een
verwoed gevecht tusschen de mannelijke en
de vrouwelijke leden eener Zigeunerbende.
De mannen sloegen met stokken en de vrou
wen, wier aantal tweemaal zoo groot was
als dat der mannen, beten hare tegenstan
ders de stukken vleesch uit het lijf. De po
litie maakte slechts met moeite een eind
aan den bloedigen strijd. Twee mannen zijn
zoo ernstig gewond, dat men twijfelt aan
het behoud van hun leven. Aanleiding tot
den twist gaf de voorgenomen tuchtiging
van een echtbreekster, waartegen de vrou
wen zich verzetten.
In Rusland is nu een nieuwe wet tegen
den woeker uitgevaardigd, waarin woeker
strafbaar wordt gesteld met verbanning
naar Siberië en alle leeningen, onder woe-
kervoorwaarden gesloten, nietig worden ver
klaard.
Het 2e bataljon grenadiers van de garde
te Londen heeft bevel ontvangen heden naar
Kaapstad te vertrekken. Dit is het bataljon,
dat onlangs in de Wellington-kazerne den
dienst weigerde.
De zes voornaamste muiters van het
bataljon grenadiers uit de Wellington-ka
zerne te Londen, staan terecht voor den
krijgsraad. De commandant van het bataljon,
kolonel Maitland, heeft zijn ontslag genomen.
Later wordt bericht
Maitland spreekt het gerucht tegen, dat
hij zijn ontslag zou hebben genomen als
kolonel van het oproerig grenadiersbataljon,
maar het schijnt niettemin vast te staan,
dat hij dit bataljon niet naar het buitenland
zal vergezellen. Het bestemmingsoord van
het bataljon wordt geheim gehouden; het
heet, dat het naar Osheas is bestemd.
Tusschen Cambridge en Royston sprong
een man uit een trein, die, wegens diefstal
achtervolgd, in den coupé gearresteerd zou
worden. Hij was gewapend en schoot op
zijn vervolgers, die, nadat de trein had ge
stopt, hem nazetten. Maar hij schoot mis,
keerde zijn wapen tegen zichzelf en joeg
zich een kogel door het het hoofd. Bij zijn
lijk vond men nu, in een reistasch, een
groote hoeveelheid gestolen zilver.
Zondag vertrok de stoomboot »Biscayo«,
behoorende aan do Anglo-Siberische Han
delmaatschappij, uit de Londensche doks,
om te trachten Siberië door de Kara-zee
te bereiken.
Onder de rivier de Taag zal een viaduct
van 900 M. lengte worden aangelegdde
Compagnie Eiffel wordt met dit werk belast.
Nog andere groote werken in Spanje zijn
aan die onderneming opgedragen.
Men meldt uit Durban aan de Times,
dat in de Goldfield News onthullingen voor
komen van Sauer, vroeger staatsamtenaar
te Johannesburg en broeder van den Minis
ter van Koophandel, die groote sensatie
wekken. Zij wijzen op den ergelyken zwen
del der Transvaalsche goudmijnen; ver
scheidene bekende personen in Engeland
worden er door gecompromitteerd.
Een te Kaapstad verschijnende courant
maakt de opmerking, dat roovers van de
ouderwetsche soort zeer talrijk beginnen te
worden in Zuid-Afrika. Zoo werden nog
onlangs eenige boeren uit Worcester, die
wagens in de Transvaal hadden verkocht,
nabij Ermeloo aangehouden door twee kerels
te paard, die beweerden een bevelschrift te
hebben om hen in hechtenis te nemen,
wegens onwettigen verkoop van geweren
aan inboorlingen. Het tweetal had revolvers
en handboeien bij zich. De boeren lieten
zich de handen binden, en toen de roovers
hen aldus machteloos hadden gemaakt, plun
derden zij de wagens en reden met een buit
van f 9600 weg.
De bevolking der Yereenigde Staten be
draagt, volgens de in de maand Juni ge
houden volkstelling, ongeveer 64,500,000
zielen.
Nu de Senaat der Yereenigde Staten het
reuzenplan van de North river bridge Com
pany goedgekeurd heeft, staat niets de uit
voering langer in den weg van de zoolang
als een droombeeld beschouwde overbrugging
der Hudsonrivier, die de Staten New-York
en New-Jersey zal verbinden. De ontzaglijke
brug van New-York naar Brooklyn en zelfs
de beroemde Firth of Fort-brug zullen door
dit werk in de schaduw worden gesteld.
Naar het project van den hoofdingenieur
Lindenthal zal het tusschen de hoofdpeilers
eigenlijk hangende deel van de nieuwe brug
3000 voet lang zijn en 155 voet boven den
waterspiegel gelegd worden. De torens aan
de beide eindpunten zullen 500 voet hoog,
dit is slechts iets lager dan het Washington-
monument, zijn. Elk v&n deze torens zal
meer materiaal bevatten dan de grootste der
Egyptische pyramiden. De kabel, waaraan
de brug zal hangen, wordt vier voet dik
in doorsnede; dat is dan ook wel noodig,
met het oog op hetgeen de brug zal moeten
dragen. Er komen tien spoorwegen, zes
rijwegen, twee groote wandelpaden op de
brug en men berekent dat tegelijk 40 a 50
spoortreinen, 1000 vrachtwagens, 2000 an
dere rijtuigen en 10 a 20.000 voetgangers
op de brug zich zullen kunnen bewegen.
De kosten van den bouw zijn op 40 millioen
dollars begroot.
et
en Alteiia
De Langstraat en
Diiiiinielerwaard.